بیماری کبد چرب غیرالکلی

بیماری کبد چرب غیرالکلی یک اصطلاح برای بیماری های کبدی است و در افرادی که الکل کم می خورند و یا اصلا الکل مصرف نمی کنند، دیده می شوند. همانطور که از نام آن مشخص است، ویژگی اصلی NAFLD چربی بیش از حد ذخیره شده در سلول های کبدی است.

NAFLD به طور فزاینده ای در سراسر جهان، به ویژه در کشورهای غربی رایج است. در ایالات متحده، این شایع ترین شکل بیماری مزمن کبدی است که حدود یک چهارم مردم را درگیر می کند.

برخی از افراد مبتلا به NAFLD می توانند به استئاتو هپاتیت غیر الکلی (NASH)، نوعی بیماری تهاجمی کبد چرب، مبتلا شوند که با التهاب کبد شروع شده و می تواند به زخم های پیشرفته (سیروز) و نارسایی کبدی تبدیل شود. این آسیب شبیه عوارض ناشی از مصرف زیاد الکل است.

علائم کبد چرب غیر الکلی

NAFLD معمولاً هیچ علائم و نشانه ای ایجاد نمی کند. ولی در صورت بروز علائم احتمال دارد شامل موارد زیر باشد:

• خستگی
• درد یا ناراحتی در قسمت فوقانی شکم

علائم و نشانه های احتمالی NASH و زخم های پیشرفته (سیروز) عبارتند از:

• قرمزی کف دست
• طحال بزرگ شده
• التهاب شکم (آسیت)
• زردی پوست و چشم (زردی)
• رگهای خونی بزرگ شده دقیقاً زیر سطح پوست

در صورت داشتن علائم و نشانه های مداوم که باعث نگرانی می شود، با پزشک خود مشورت کنید.

علل کبد چرب غیر الکلی

متخصصان دقیقاً نمی دانند چرا بعضی از افراد چربی را در کبد جمع می کنند در حالی که دیگران این چربی را ندارند. به همین ترتیب، درک محدودی از این که چرا برخی از کبد چرب دچار التهاب می شوند که به سیروز می رسد، وجود دارد.

NAFLD و NASH هر دو به موارد زیر مرتبط هستند:

• اضافه وزن یا چاقی
• مقادیر بالای چربی، به ویژه تری گلیسیرید، در خون
• قند خون بالا (هایپرگلیسمی)، نشان دهنده دیابت یا دیابت نوع 2
• مقاومت به انسولین، که در آن سلول ها در پاسخ به هورمون انسولین قند نمی گیرند.

به نظر می رسد این مشکلات بهداشتی ترکیبی باعث رسوب چربی در کبد می شود. برای برخی از افراد، این چربی اضافی به عنوان سم در سلول های کبدی عمل می کند و باعث التهاب کبد و NASH می شود، که می تواند منجر به تجمع بافت اسکار در کبد شود.

 عوامل خطر کبد چرب غیر الکلی

طیف گسترده ای از بیماری ها و شرایط می تواند خطر ابتلا به NAFLD را افزایش دهد، از جمله:

• آپنه خواب
• دیابت نوع 2
• کلسترول بالا
• سندرم متابولیک
• سندرم تخمدان پلی کیستیک
• تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)
• مقادیر بالای تری گلیسیرید در خون
• غده هیپوفیز کم کار (کم کاری هیپوفیز)
• چاقی، به ویژه هنگامی که چربی در شکم متمرکز شود.

خطر بروز NASH در افراد با شرایط زیر بیشتر است:

• سالمندان
• افراد دیابتی
• افرادی که چربی شکمی زیادی دارند.

بدون آزمایش تشخیص NAFLD از NASH دشوار است .

عوارض کبد چرب غیر الکلی

عارضه اصلی NAFLD و NASH سیروز کبدی است که جای زخم در مراحل آخر کبد محسوب می شود. سیروز در پاسخ به آسیب کبدی مانند التهاب در NASH رخ می دهد. همانطور که کبد سعی در متوقف کردن التهاب دارد، مناطق زخم (فیبروز) ایجاد می کند.

اگر روند بیماری قطع نشود، سیروز می تواند منجر به بروز عوارض زیر شود:

• سرطان کبد
• تجمع مایعات در شکم (آسیت)
• گیجی، خواب آلودگی و اختلال گفتار (آنسفالوپاتی کبدی)
• التهاب رگ های مری (واریس مری)، که می تواند پاره شود و خونریزی کند.
• مرحله نهایی نارسایی کبدی، به این معنی که کبد عملکرد خود را متوقف کرده است.

پیشگیری از کبد چرب غیرالکلی

برای کاهش خطر ابتلا به NAFLD می توانید راهکارهای زیر را در نظر بگیرید:

• یک رژیم غذایی سالم گیاهی انتخاب کنید. یک رژیم غذایی که سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و چربی های سالم باشد.
• وزن سالم داشته باشید. اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، تعداد کالری های روزانه خود را کاهش دهید و بیشتر ورزش کنید. اگر وزن مناسبی دارید، با انتخاب رژیم غذایی سالم و ورزش برای حفظ آن تلاش کنید.
• ورزش کنید. بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. اگر قبلا ورزش نکرده اید ابتدا از پزشک خود مشورت بگیرید.

تشخیص کبد چرب غیر الکلی

از آنجا که NAFLD در اکثر موارد علائمی ایجاد نمی کند، ممکن است در آزمایش هایی برای بررسی سایر بیماری ها تشخیص داده شود. آزمایشات انجام شده برای تشخیص دقیق و تعیین شدت بیماری شامل موارد زیر است:

• آزمایش خون
• قند خون ناشتا
• شمارش کامل خون
• آنزیم کبد و آزمایشات عملکرد کبد
• آزمایش غربالگری بیماری سلیاک
• هموگلوبین A1C، که نشان می دهد قند خون چقدر پایدار است.
• آزمایش هپاتیت ویروسی مزمن (هپاتیت A، هپاتیت C و سایر موارد)
• مشخصات لیپیدی، چربی های خون مانند کلسترول و تری گلیسیرید را اندازه گیری می کند.

روش های تصویربرداری

روش های تصویربرداری که برای تشخیص NAFLD استفاده می شود شامل موارد زیر است:

• سونوگرافی شکمی که اغلب در صورت مشکوک بودن به بیماری کبد، آزمایش اولیه است.
• اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از شکم. این تکنیک ها توانایی تشخیص NASH از NAFLD را ندارند، اما هنوز هم می توانند مورد استفاده قرار گیرد.
• الاستوگرافی گذرا، نوعی سونوگرافی پیشرفته که سفتی کبد را اندازه گیری می کند. سفتی کبد نشان دهنده فیبروز یا زخم است.
• الاستوگرافی با تشدید مغناطیسی، با ترکیب تصویربرداری MRI با امواج صوتی برای ایجاد یک نقشه بصری (الاستوگرام) که سختی بافت های بدن را نشان می دهد، کار می کند.

معاینه بافت کبد

اگر سایر آزمایشات بی نتیجه باشند، پزشک احتمال دارد روشی را برای برداشتن نمونه ای از بافت کبد (بیوپسی کبد) توصیه کند. نمونه بافت در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد تا علائم التهاب و زخم بررسی شود.

نمونه برداری از کبد می تواند ناراحت کننده باشد و خطرات کمی دارد که پزشک شما را با جزئیات آشنا می کند. این روش با قرار دادن سوزن از طریق دیواره شکم و داخل کبد انجام می شود.

یک رادیولوژیست، تصویری را که از طریق الاستوگرافی با تشدید مغناطیسی (MRE) کبد بدست آمده است مشاهده می کند که مناطق زخم (فیبروز) را به رنگ قرمز نشان می دهد.

درمان کبد چرب غیر الکلی

گزینه اول درمان معمولاً کاهش وزن از طریق ترکیبی از یک رژیم غذایی سالم و ورزش است. کاهش وزن شرایطی است که به NAFLD کمک می کند. در حالت ایده آل، کاهش 10٪ از وزن بدن مطلوب است، اما اگر حتی 3٪ تا 5٪ از وزن اولیه خود را کاهش دهید، بهبود عوامل خطر می تواند موثر باشد. جراحی برای کاهش وزن همچنین گزینه مناسب برای کسانی است که نیاز به کاهش وزن زیادی دارند.

برای کسانی که دچار سیروز شده اند با توجه به NASH، پیوند کبد می تواند یک گزینه درمان بالقوه باشد.

هیچ درمان دارویی توسط سازمان غذا و دارو برای بیماری کبد چرب غیر الکلی تأیید نشده است، اما چند دارو در حال بررسی هستند که نتایج امیدوار کننده ای دارند.

آزمایش روش های درمانی، مداخلات و آزمایشات جدید به عنوان وسیله ای برای پیشگیری، تشخیص، درمان یا مدیریت این بیماری هستند.

شیوه زندگی و درمان های خانگی کبد چرب

با کمک پزشک می توانید گام هایی برای کنترل بیماری کبد چرب غیرالکلی خود بردارید. از جمله:

• وزن مناسب خود را حفظ کنید. اگر اضافه وزن یا چاقی دارید، برای کاهش وزن، کالری روزانه خود را کم کرده و فعالیت بدنی خود را افزایش دهید. کم کردن کالری روزانه کلید کاهش وزن و کنترل این بیماری است. اگر در گذشته سعی در کاهش وزن داشتید و موفق نبودید، از پزشک خود کمک بخواهید.
• یک رژیم غذایی سالم انتخاب کنید. یک رژیم غذایی سالم و غنی از میوه، سبزیجات و غلات سبوس دار بخورید و تمام کالری دریافتی خود را پیگیری کنید.
• ورزش کنید و تحرک بیشتری داشته باشید. حداقل 30 دقیقه ورزش را در بیشتر روزهای هفته دنبال کنید. اگر می خواهید وزن خود را کاهش دهید، شاید متوجه شوید که ورزش بیشتر مفید است. اما اگر به طور منظم ورزش نمی کنید، ابتدا با پزشک مشورت کنید و به آرامی شروع کنید.
• دیابت خود را کنترل کنید. برای کنترل دیابت خود، دستورالعمل های پزشک خود را دنبال کنید. داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید و قند خون خود را از نزدیک کنترل کنید.
• کلسترول خود را کاهش دهید. یک رژیم غذایی سالم گیاهی، ورزش و داروها می توانند کلسترول و تری گلیسیرید را در سطح سالم نگه دارند.
• از کبد خود محافظت کنید. از مواردی که فشار اضافی بر روی کبد ایجاد می کنند خودداری کنید. به عنوان مثال، الکل مصرف نکنید. دستورالعمل های مربوط به همه داروها و مخصوصا داروهای بدون نسخه را دنبال کنید. قبل از استفاده از هر داروی گیاهی با پزشک خود مشورت کنید، زیرا همه محصولات گیاهی بی خطر نیستند.

گزینه های جایگزین بیماری کبد چرب غیر الکلی

هیچ درمان دارویی جایگزینی برای درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی ثابت نشده است. اما محققان در حال بررسی هستند تا بدانند که آیا برخی از ترکیبات طبیعی می توانند مفید باشند، مانند:

• ویتامین E. دریک بررسی، ویتامین E و سایر ویتامین ها به نام آنتی اکسیدان ها می توانند با کاهش یا خنثی کردن آسیب های ناشی از التهاب، از کبد محافظت کنند. اما بررسی های بیشتری لازم است. برخی شواهد نشان می دهد که مکمل های ویتامین E می تواند برای افرادی که آسیب کبدی ناشی از بیماری کبد چرب غیر الکلی دارند مفید باشد. اما ویتامین E با افزایش خطر مرگ و خطر سرطان پروستات در مردان ارتباط دارد.

• قهوه. در بررسی افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی، کسانی که دو یا چند فنجان قهوه در روز می نوشند، آسیب کبدی کمتری نسبت به کسانی که قهوه کم می نوشند، دارند. هنوز مشخص نیست که چگونه قهوه می تواند بر آسیب کبد تأثیر بگذارد، اما یافته ها نشان می دهد که احتمال دارد حاوی ترکیبات خاصی باشد که می تواند در مبارزه با التهاب نقش داشته باشد.

اگر قهوه می نوشید، این نتایج احتمال دارد باعث شود که در مورد فنجان قهوه صبحگاهی خود احساس بهتری داشته باشید. درباره مزایای احتمالی قهوه با پزشک خود صحبت کنید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

اگر علائم و نشانه هایی دارید که شما را نگران می کند با قرار ملاقات با پزشک خانواده یا پزشک اصلی خود شروع کنید. اگر پزشک مشکوک به مشکل کبدی مانند بیماری کبد چرب غیرالکلی باشد، احتمال دارد به پزشک متخصص کبد ارجاع شوید.

از آنجا که قرارها می توانند مختصر باشند، بهتر است آماده باشید. در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک در آماده شدن، و انتظاراتی که از پزشک دارید، آورده شده است.

• از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. وقتی قرار ملاقات گذاشتید، حتماً سوال کنید آیا کاری لازم است که از قبل انجام دهید، مثلاً رژیم خود را محدود کنید.
• علائمی را که تجربه می کنید بنویسید، از جمله علائمی که به نظر می رسد ارتباطی با دلیل قرار ملاقات ندارند.
• لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
• سوابق پزشکی مربوطه را ثبت کنید، مانند سوابق آزمایشات انجام شده که مربوط به شرایط فعلی است.

اگر متوجه شدید به بیماری کبد چرب غیرالکلی مبتلا هستید، برخی از سوالات اساسی که باید بپرسید عبارتند از:

• گزینه های درمان چیست؟
• آیا چربی موجود در کبد به سلامتی من آسیب می زند؟
• آیا بیماری کبد چرب به شکل جدی تری پیشرفت خواهد کرد؟
• برای سالم نگه داشتن کبد چه کاری می توانم انجام دهم؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟ آیا بیمه آن را پوشش می دهد؟
• من بیماریهای دیگری نیز دارم چگونه می توانم آنها را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
• آیا بروشور یا سایر مواد چاپی وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

پزشک احتمالاً چندین سوال می پرسد، مانند:

• چه داروهای بدون نسخه و مکمل هایی مصرف می کنید؟
• آیا تا به حال به شما گفته اند که به هپاتیت مبتلا هستید؟
• آیا افراد دیگر در خانواده به بیماری کبد مبتلا هستند؟
• اگر در آن زمان آزمایش هایی انجام داده اید، چه نتیجه ای گرفته اید؟
• آیا علائمی مانند زردی چشم یا پوست و درد یا التهاب در شکم خود تجربه کرده اید؟