هیپوپاراتیروئیدیسم یک بیماری غیر معمول و نادر است که در این شرایط غدد پاراتیروئید بدن مقدار کمی هورمون پاراتیروئید (PTH) تولید و ترشح می کند. PTH برای تنظیم و حفظ تعادل دو ماده معدنی کلسیم و فسفر در بدن بسیار مهم است. تولید کم PTH در کاهش فشار خون در بدن منجر به سطح غیر طبیعی کلسیم در خون و استخوان و افزایش فسفر می شود. مصرف برخی از مکمل ها با تنظیم سطح کلسیم و فسفر، این بیماری را درمان می کند. مبتلایان به هیپوپاراتیروئیدیسم بسته به علت اصلی آن، احتمالاً نیاز به مصرف مکمل ها دارند.
مطالعه بیشتر: 7 علامت هشداردهنده مشکلات تیروئید
علائم هیپوپاراتیروئیدیسم
علائم و نشانه های هیپوپاراتیروئیدیسم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سوزن سوزن شدن در نوک انگشتان دست، انگشتان پا و لب ها
- دردهای عضلانی یا گرفتگی عضلات در پاها و معده
- پیچ خوردگی یا اسپاسم عضلات، به خصوص در اطراف دهان، حتی این اسپاسم در دست، بازو و گلو نیز وجود دارد.
- خستگی یا ضعف
- دوره های قاعدگی دردناک در زنان
- ریزش موی سر به صورت لکه ای
- خشکی پوست
- شکنندگی ناخن ها
- افسردگی یا اضطراب
اگر علائمی در ارتباط با هیپوپاراتیروئیدیسم دارید، برای تشخیص زودهنگام و درمان بیماری به پزشک مراجعه کنید. در این شرایط، اگر تشنج کردید یا در تنفس مشکل دارید فوراً با متخصص آنلاین در پزشکت تماس بگیرید. تشنج و اختلال در تنفس، هر دو می توانند عوارض احتمالی ناشی از هیپوپاراتیروئیدیسم باشند.
مطالعه بیشتر: روغن های ضروری برای تیروئید
علت هیپوپاراتیروئیدیسم
هیپوپاراتیروئیدیسم هنگامی رخ می دهد که غدد پاراتیروئید، هورمون پاراتیروئید را به اندازه کافی ترشح نکنند. چهار غده پاراتیروئید کوچک در گردن، پشت غده تیروئید وجود دارند.
عواملی که می توانند باعث هیپوپاراتیروئیدیسم شوند، عبارتند از:
جراحی گردن. جراحی گردن، شایع ترین علت هیپوپاراتیروئیدیسم بعد از آسیب تصادفی یا از بین بردن غدد پاراتیروئید در حین عمل است. برای درمان شرایط غده تیروئید یا برای درمان سرطان گلو یا گردن ممکن است عمل جراحی گردن انجام شود.
بیماری سیستم ایمنی بدن. در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن به نظر می رسد به بافت های پاراتیروئید حمله می کند و در این شرایط غدد تولید هورمون پاراتیروئید متوقف شود.
هیپوپاراتیروئید ارثی. در این نوع ممکن است بیمار به طور مادرزادی، بدون غدد پاراتیروئید متولد شود و یا غدد او به درستی کار نکنند. برخی از انواع هیپوپاراتیروئیدیسم ارثی با کمبود سایر غدد تولید کننده هورمون همراه هستند.
کاهش سطح منیزیم در خون. سطح منیزیم پایین می تواند بر عملکرد غدد پاراتیروئید تأثیر بگذارد. تولید طبیعی هورمون پاراتیروئید در بدن به میزان کافی منیزیم طبیعی وابسته است.
درمان با اشعه سرطان صورت یا گردن. پرتودرمانی می تواند به تخریب غدد پاراتیروئید منجر شود. در موارد نادر، درمان ید رادیواکتیو برای پرکاری تیروئید ممکن است منجر به کم کاری تیروئید شود.
مطالعه بیشتر: 10 غذای غنی از منیزیم را بشناسید.
عوامل خطر هیپوپاراتیروئیدیسم
عواملی که می توانند خطر ابتلا به هیپوپاراتیروئیدیسم را افزایش دهند، عبارتند از:
- جراحی اخیر گردن، به ویژه اگر تیروئید درگیر باشد.
- سابقه خانوادگی هیپوپاراتیروئیدیسم
- داشتن برخی بیماری های خود ایمنی یا غدد درون ریز، مانند بیماری آدیسون که باعث کاهش هورمون ها در غدد آدرنال می شود.
مطالعه بیشتر: راهکارهای افزایش جذب کلسیم
عوارض هیپوپاراتیروئیدیسم
هیپوپاراتیروئیدیسم می تواند منجر به بروز عوارض مختلفی شود.
عوارض برگشت پذیر
موارد زیر می تواند به دلیل کاهش سطح کلسیم رخ دهد که بیشتر آنها با درمان بهبود می یابد:
- اسپاسم دست و انگشتان که می تواند در طولانی مدت دردناک باشد، یا با درد عضلات و پیچ خوردگی یا اسپاسم عضلات صورت، گلو یا بازوها همراه باشد. هنگامی که این اسپاسم ها در گلو ایجاد می شوند، می توانند در تنفس اختلال و یک وضعیت اضطراری احتمالی ایجاد کند.
- احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش یا احساس سوزن و سوزن در لب، زبان، انگشتان دست و پا
- تشنج
- دندان های ناقص
- مشکلات عملکرد کلیه
- آریتمی قلب و غش، حتی نارسایی قلبی
عوارض برگشت ناپذیر
تشخيص دقيق و درمان این بیماری ممكن است از بروز اين عوارض همراه با هيپوپاراتيروئيديسم جلوگيري كند؛ اما به محض بروز افزاش کلسیم و ویتامین D تاثیری بر روند بهبودی این عوارض ها ندارد. در این شرایط نمی توان عوارض را جبران کرد. برخی از عوارض جبران ناپذیر این بیماری عبارتند از:
- رشد ذهنی کند در کودکان
- رسوب کلسیم در مغز که می تواند باعث ایجاد مشکلات تعادل و تشنج شود.
- دید نادرست در اثر آب مروارید
پیشگیری هیپوپاراتیروئیدیسم
اقدامات خاصی برای جلوگیری از این وجود ندارد. با این حال، اگر قرار است عمل جراحی تیروئید یا گردن انجام دهید، در طول عمل با جراح خود در مورد خطر آسیب به غدد پاراتیروئید مشورت کنید.
پزشک ممکن است آزمایش میزان کلسیم، پاراتیروئید و میزان ویتامین D را تجویز کند و در صورت نیاز قبل از عمل مصرف مکمل را پیشنهاد دهد.
اگر جراحی در تیروئید یا گردن خود دارید، مراقب بروز علائم و نشانه های بیماری باشید که می تواند نشان دهنده هیپوپاراتیروئیدیسم باشد. این علائم عبارتند از:
- احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش در انگشتان دست، پا یا لبها
- یا گرفتگی عضلات
در صورت بروز آنها، پزشك ممكن است درمان سریع با كلسیم و ویتامین D را برای به حداقل رساندن اثرات این اختلال توصیه كند.
تشخیص هیپوپاراتیروئیدیسم
پزشک مشکوک به hypoparathyroidism، تاریخچه پزشکی بیمار را بررسی می کند و در ادامه و معاینه فیزیکی را انجام می دهد. نتایج حاصل از آزمایش خون ممکن است در تشخیص این بیماری تاثیر داشته باشد و موارد زیر را شناسایی کند:
- سطح پایین کلسیم خون
- سطح پایین هورمون پاراتیروئید
- افزایش سطح فسفر خون
- سطح پایین منیزیم خون
پزشک ممکن است آزمایش ادرار را نیز برای ارزیابی میزان کلسیم دفع شده از ادرار تجویز کند.
درمان هیپوپاراتیروئیدیسم
هدف از درمان این بیماری، تسکین علائم و تنظیم میزان کلسیم و فسفر در بدن است. رژیم درمانی مناسب برای این بیماران معمولاً شامل موارد زیر است:
قرص کربنات کلسیم خوراکی. مکمل های کلسیم خوراکی می توانند سطح کلسیم خون را افزایش دهند؛ اما در دوزهای زیاد، مکمل های کلسیم در بعضی از افراد می تواند عوارض جانبی دستگاه گوارش مانند یبوست ایجاد کند.
ویتامین D. مقادیر زیاد ویتامین D، به طور کلی به شکل کلسیتریول، می تواند به بدن در جذب کلسیم و از بین بردن فسفر کمک کند.
منیزیم. اگر سطح منیزیم بیمار پایین باشد و بیمار علائم دیگری را تجربه کند، پزشک می تواند مصرف مکمل منیزیم را پیشنهاد دهد.
دیورتیک تیازید. اگر سطح کلسیم بیمار، حتی با درمان باز هم پایین باشد، دیورتیک های تیازیدی می توانند کاهش میزان کلسیم از دست رفته در ادرار بیمار را جبران کنند. با این حال، برخی از مبتلایان به هیپوپاراتیروئیدیسم، از جمله افرادی که این بیماری را به ارث برده اند، نباید دیورتیک تیازید مصرف کنند.
هورمون پاراتیروئید (Natpara). سازمان غذا و داروی آمریكا تزریق روزانه این هورمون را برای معالجه سطح پایین كلسیم خون به دلیل هیپوپاراتیروئیدیسم تأیید كرده است. به دلیل خطر احتمالی سرطان استخوان (استئوزارکوم)، این دارو فقط از طریق یک برنامه محدود در دسترس افرادی قرار می گیرد که سطح کلسیم آنها با مکمل های کلسیم و ویتامین D قابل کنترل نیست.
رژیم غذایی هیپوپارتیروئیدیسم
پزشک بعد از تجویز گزینه های درمانی به احتمال زیاد یک رژیم را برای بیمار توصیه می کند:
رژیم غذایی سرشار از کلسیم. رژیم غذایی سرشار از کلسیم شامل لبنیات، سبزیجات دارای برگ سبز، کلم بروکلی و غذاهای دارای کلسیم زیاد مانند برخی از آب پرتقال و غلات صبحانه است.
رژیم غذایی با فسفر کم. رژیم غذایی با فسفر کم شامل اجتناب از نوشابه های گازدار که حاوی فسفر به شکل اسید فسفریک هستند و محدود کردن گوشت، پنیرهای سخت و غلات کامل است.
تزریق داخل وریدی
در صورت نیاز به تسکین علائم فوری، پزشک ممکن است بستری شدن در بیمارستان را برای بیمار توصیه کند تا بتواند کلسیم را از طریق تزریق داخل وریدی (IV) و همچنین قرص های کلسیم خوراکی کنترل کند. در این شرایط بیمار بعد از ترخیص از بیمارستان، به صورت خوراکی کلسیم و ویتامین D را ادامه می دهد.
پزشک برای کنترل سطح کلسیم و فسفر به طور مرتب خون بیمار را بررسی می کند. در ابتدا، این تست ها احتمالاً هفتگی تا ماهانه خواهد بود. در نهایت، بیمار فقط دو بار در سال به آزمایش خون نیاز خواهد داشت.
از آنجا كه هيپوپاراتيروئيديسم معمولاً يك اختلال طولاني مدت است، به طور كلي درمان، همچون آزمايشات منظم خون براي تعيين ميزان كلسيم در حد طبيعي نيز مادام العمر است. در صورت افزایش یا کاهش سطح کلسیم خون، پزشک معالج دوز کلسیم مکمل را تنظیم می کند.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
احتمالاً در صورت بروز علائم، با مراجعه به پزشک مراقبت های اولیه، روند درمانی خود را شروع می کنید. در این صورت ممکن است شما را به متخصص در زمینه درمان اختلالات هورمونی (غدد درون ریز) ارجاع داده دهد. برای آمادگی بیشتر در هنگام مراجعه به پزشک بهتر است لیستی از موارد زیر را تهیه کنید:
- علائم، از جمله مواردی که فکر می کنید ربطی به این بیماری ندارند.
- اطلاعات شخصی اصلی، از جمله استرس های اساسی یا تغییرات اخیر زندگی و سابقه پزشکی و خانواده
- تمام داروها، ویتامین ها و سایر مکمل های مصرفی از جمله دوز
در مورد هیپوپاراتیروئیدیسم، سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید، شامل موارد زیر است:
- چه عاملی باعث ایجاد علائم من می شود؟
- دلایل احتمالی دیگر چیست؟
- به چه تست هایی نیاز دارم؟
- آیا وضعیت من احتمالاً موقتی است یا می تواند در طولانی مدت ادامه پیدا کند؟
- چه گزینه های درمانی احتمالی برای این بیماری وجود دارد و کدام یک را توصیه می کنید؟
- گزینه های اصلی برای رویکرد اصلی که پیشنهاد می کنید چیست؟
- چگونه می توانم با سایر شرایط سلامتی خود این وضعیت را بهتر مدیریت کنم؟
- آیا نیاز به تغییر رژیم غذیی خود دارم؟
- آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم از آن استفاده تهیه کنم؟ چه وب سایتهایی را پیشنهاد می کنید؟
احتمالاً پزشک برای تشخیص و تعیین روند درمانی بهتر سؤالاتی از شما می پرسد، از جمله:
- آیا اخیراً عمل جراحی در قسمت گردن خود انجام داده اید؟
- آیا شما پرتودرمانی به سر یا گردن خود یا برای درمان مشکلات تیروئید دریافت کرده اید؟
- آیا کسی در خانواده شما علائم مشابهی داشته است؟
- آیا علائم شما مداوم بوده یا گاه به گاه بروز می کنند؟
- علائم شما چقدر شدید است؟
- چه چیزی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شوند؟
آخرین دیدگاه‌ها