علت تغییر سطح FSH چیست؟

هم در مردان و هم در زنان، داشتن سطح متعادل هورمون ها برای باروری سالم و مناسب کاملا مهم و ضروری است. FSH یا هورمون محرک فولیکول، یک هورمون طبیعی است که توسط غده هیپوفیز در بدن ساخته می شود. اگر سطح FSH در زمان نامناسبی در چرخه شما پایین یا بالا باشد، این نشانه واضحی از عدم تعادل در سیستم تولید مثل است که ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در توانایی زوجین شود. در حالی که از سطوح FSH برای تعیین عدم تعادل استفاده می شود، FSH پایین یا بالا دلیل مستقیم مشکلات باروری نیست، فقط می تواند نشان دهنده یک بیماری احتمالی باشد. در این مقاله از پزشکت ما در مورد پیامدهای باروری FSH  در مردان و زنان بحث خواهیم کرد پس بهتر است آن را تا انتها بخوانید.

سطح FSH در زنان

برای زنان، هورمون های محرک فولیکول به کنترل و تنظیم چرخه قاعدگی زنان کمک می کنند و همچنین مسئول تولید تخمک در تخمدان ها هستند. طبیعی است که سطح FSH یک زن در طول چرخه ماهانه متفاوت باشد و بلافاصله قبل از تخمک گذاری سطح آن افزایش یابد.

در حدود سن 40 سالگی، اکثر زنان مرحله جدیدی از زندگی را آغاز می کنند و تغییرات هورمونی برای یائسگی آغاز می شوند. تخمدان ها در این دوره شروع به از دست دادن توانایی خود برای تولید فولیکول های بالغ، استروژن و پروژسترون می کنند. این ممکن است توسط سطوح بالاتر FSH نشان داده شود.

به گفته نوربرت گلیچر، متخصص غدد تولید مثل، مدیر پزشکی و دانشمند ارشد مرکز تولید مثل انسان (CHR)، یک مرکز باروری پیشرو در شهر نیویورک، اندازه گیری  FSH و (AMH) بر اساس سن دقیق تر از استفاده از برش جهانی است. زیرا اندازه گیری به روش دیگر ارزش این هورمون ها را کاهش می دهد. مقادیر زیر برای FSH بر اساس سن است، که عبارتند از:

• سن بیش از 33 سال. <7.0 mlU/mL
• بین 33 تا 37 سال. <7.9 mIU/mL
• بین 38 تا 40 سال. <8.4 mIU/mL
• 41 سال یا بیشتر. <8.5 mIU/mL

حتماً با پزشک در مورد نتایج و علت انجام این آزمایش مشورت کنید. سطوح FSH ممکن است در طول چرخه قاعدگی متفاوت باشد، بنابراین مهم است که بدانید چرا سطح FSH در زمان چرخه شما آزمایش می شود.

سطح FSH در مردان

برای مردان نیز داشتن سطوح طبیعی هورمون FSH ضروری است. عدم تعادل این هورمون در مردان می تواند منجر به ناباروری شود، بنابراین اگر زوجی در باردار شدن مشکل دارند، ممکن است عاقلانه باشد که سطح FSH هر دو طرف را آزمایش کرد. برای مردان، FSH  تولید اسپرم را کنترل می کند که البته برای باروری ضروری است.

برخلاف زنان، سطح FSH مردان به جای اینکه در طول ماه در نوسان باشد، نسبتا ثابت است. به طور معمول، سطح هورمون محرک فولیکول در مردان باید بین 5 تا 15 IU/L باشد. سطوح بالای FSH در یک مرد می تواند نشان دهنده این باشد که بیضه ها به درستی کار نمی کنند یا ممکن است در اثر برخی شرایط آسیب دیده باشند. آنها همچنین می توانند وجود سندرم کلاین فلتر را نشان دهند، یک اختلال ژنتیکی که باعث وجود کروموزوم های X بیش از حد در مردان می شود. سطوح پایین FSH معمولاً نشان می دهد که تستوسترون و اسپرم تولید نمی شوند.

تشخیص سطح بالا یا پایین FSH 

سطح FSH با آزمایش خون مشخص می شود که معمولاً با سایر آزمایشات برای تشخیص سطوح هورمونی ترکیب می شود و بسته به نتایج ممکن است مشکلات تولید مثلی مانند تعداد کم اسپرم، عدم قاعدگی یا عدم تخمک گذاری را نشان دهد.

سطح پایین FSH ممکن است نشان دهنده عدم تعادل در هیپوفیز یا هیپوتالاموس باشد. در حالی که سطح بالای FSH ممکن است نشان دهنده عدم تعادل در توانایی بیضه ها یا تخمدان ها برای عملکرد عملکرد ضعیف تخمدان، سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا شروع یائسگی باشد.

در زنان آزمایش FSH در روز سوم قاعدگی انجام می شود. نتایج آزمایش FSH به سن و مرحله باروری بستگی دارد و می تواند تحت تأثیر مرحله چرخه قاعدگی هنگام انجام آزمایش قرار گیرد. بسیاری از آزمایشگاه ها نتایج آزمایش را با یک محدوده مرجع به عنوان راهنما گزارش می کنند.

حتماً با پزشک خود در مورد اینکه نتیجه آزمایش بر اساس وضعیت سلامتی و باروری شما به چه معناست مشورت کنید. پزشکان معتقدند سطوح بالاتر از 10-15mIU/ml ممکن است نشان دهنده کاهش باروری، سلامت تخمک یا ذخیره کم تخمدان باشد.

هنگامی که به یک عدم تعادل مانند FSH بالا یا FSH پایین به طور کلی نگاه می کنید، به یاد داشته باشید که این هورمون ها توسط سیستم غدد درون ریز (هیپوتالاموس، هیپوفیز، تخمدان ها، بیضه ها) ترشح و تنظیم می شوند. بنابراین مشکل این نیست که سطح FSH نامتعادل باشد، بلکه سلامت و وضعیت فعلی سیستم غدد درون ریز است که باید مورد بررسی قرار گیرد.

هر دو ترشح FSH و LH تحت تأثیر تعادل هورمونی سایر هورمون های بدن قرار می گیرند و بالعکس. دریافت دوزهای بالای استروژن یا تستوسترون درمانی یا داروها باعث سرکوب FSH و LH می شوند.

چه چیزی باعث عدم تعادل سطح FSH می شود؟

دلایل احتمالی کاهش یا افزایش FSH بسیار زیاد است، بنابراین نمی توان دلیلی برای بالا یا پایین بودن سطح FSH ارائه داد. به طور کلی، سطوح FSH به عنوان “علت” مشکلات باروری در نظر گرفته نمی شود. بلکه بیشتر به عنوان نتیجه یک عدم تعادل اساسی ارزیابی می شود. در واقع این عدم تعادل نشانه ی این است که بدن از تعادل خارج شده است.

سیستم غدد یکی از مهم ترین و پیچیده ترین سیستم های بدن است. به راحتی می توانید درگیر افزایش یک هورمون باشید تا سطح شما به حالت عادی بازگردد. مشکلی که با این رویکرد می تواند رخ دهد هورمونی در ناحیه دیگری است که به اندازه اولی مهم و ممکن است در نتیجه از تعادل خارج شود. به همین دلیل است که درمان های طبیعی می توانند بسیار مفید باشند.

درمان های طبیعی برای FSH پایین و FSH بالا

برخی گزینه های درمانی برای FSH پایین و FSH بالا وجود دارند. از این درمان‌هامی‌توان به تنهایی یا همراه با درمان‌های پزشکی استفاده کرد. اگر از داروهای هورمونی و پزشکی خاصی استفاده می کنید، قبل از مصرف هرگونه درمان طبیعی با پزشک خود مشورت کنید.

رعایت رژیم غذایی مناسب

مقاومت به انسولین و سطح قند خون تأثیر زیادی بر سیستم غدد درون ریز و سطح هورمون ها دارد. این یکی از دلایلی است که حفظ وزن مناسب برای عملکرد هورمونی سالم مهم است. پیروی از یک رژیم غذایی طبیعی برای اطمینان از دریافت مواد مغذی مناسب در رژیم غذایی به باروری کمک زیادی خواهد کرد. برخی از مواد مغذی و مواد غذایی خاص که باید در رژیم غذایی خود برای کمک به باروری بگنجانید، عبارتند از:

اسیدهای چرب ضروری

هیپوتالاموس توسط اسیدهای چرب ضروری (EFA) و سایر مواد مغذی تغذیه می شود. سیستم غدد از اسیدهای چرب ضروری برای تولید هورمون استفاده می کند. اگر کمبود دارید، این باعث می شود بدن بلوک های سازنده برای ساخت هورمون های مناسب را نداشته باشد.

به گفته یکی از کارشناسان ارشد تغذیه کشور، دکتر دیوید کاتز، موسس (1998) مدیر مرکز تحقیقات پیشگیری دانشگاه ییل-گریفین ، «اسیدهای چرب امگا 3 اجزاء سازنده هورمون‌هایی هستند که بیشتر فیزیولوژی بدن را کنترل می‌کنند.». در این خصوص به نظر می رسد مشکل زمانی ایجاد می شود که امگا 6 های ضد التهابی بیشتر از امگا 3 های ضد التهابی مصرف شوند. چیزی که می تواند نشان دهد به اندازه کافی در سیستم خود EFA  ندارید این است که پوست و موی خشک دارید یا یک بیماری مزمن التهابی در باروری دارید.

سبزیجات سبز تیره

سبزیجات سبز تیره حاوی مقادیر زیادی مواد معدنی هستند که برای سلامت غدد درون ریز ضروری هستند. می‌توانید اینها را در سالاد، همراه با سوشی یا حتی به صورت نوارهای خشک شده میل کنید.

عسل

عسل یکی از مغذی ترین غذاهای حاوی پروتئین ، مواد معدنی، ویتامین ها، ترکیبات سیستم ایمنی و بسیاری موارد دیگر است.

اسپیرولینا

اسپیرولینا یک غذای سبز متراکم و سرشار از مواد معدنی و پروتئین است. این ماده همچنین سرشار از دو ماده معدنی ضروری (منیزیم و پتاسیم) است که برای عملکرد صحیح سیستم غدد درون ریز مورد نیاز است.

پاکسازی کبد

استروژن یا تستوسترون بیش از حد می تواند باعث کاهش سطح FSH شود. پاکسازی کبد یکی از بهترین کارهایی است که می توانید برای سلامت هورمونی خود انجام دهید. کبد مسئول برداشت هورمون های اضافی از بدن و سپس دفع آن هاست.

طب سوزنی

طب سوزنی عملکرد محور هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان را تقویت می کند. همچنین طب سوزنی می تواند اختلالات مختلف در سیستم عصبی خودمختار، مانند اختلالات هورمونی را تا حدودی متعادل کند.

حفظ وزن مناسب

کمبود و حتی اضافه وزن می تواند باعث کاهش سطح FSH شود. کاهش وزن 10 درصد کمتر از وزن ایده آل بدن می تواند باعث پایین آمدن سطح FSH و بروز بسیاری از مشکلات باروری دیگر شود. همچنین اضافه وزن می تواند بر سطح FSH و هورمونی تأثیر بگذارد. رژیم غذایی طبیعی باروری می توانند در حفظ وزن مناسب موثر باشند.

کاهش و مدیریت استرس

ترشح هورمون های استرس تاثیر زیادی بر تعادل هورمونی و سلامتی دارد. در صورت بروز استرس مداوم، هورمون های استرس ترشح می شوند که ممکن است منجر به برهم خوردن تعادل هورمون های مانند FSH شوند. انجام اقداماتی برای کاهش استرس از طریق یوگا، مدیتیشن، ماساژ یا ورزش می تواند به حفظ سلامت سیستم هورمونی بدن کمک کند.