علل خستگی و حالت تهوع همزمان

خستگی و حالت تهوع، علائم رایجی هستند که اغلب با هم بروز می کنند. در برخی موارد، این علائم احتمال دارد در نتیجه عوامل سبک زندگی مانند خواب، رژیم غذایی نامناسب یا عدم ورزش ایجاد شوند. در موارد دیگر، این علائم ممکن است نشانه یک بیماری زمینه ای باشد که نیاز به درمان دارد.

خستگی اصطلاحی است که کمبود انرژی یا احساس خستگی یا سستی را توصیف می کند. در حالی که حالت تهوع احساس ناراحتی در معده یا احساس نیاز به استفراغ است. ما در این مقاله از پزشکت دلایل بالقوه خستگی و حالت تهوع به طور همزمان را بررسی و درمان‌های پزشکی و خانگی آن را بیان می کنیم که ممکن است به کاهش این علائم کمک کند.

علل خستگی و حالت تهوع در گروه‌های مختلف

۱. زنان: از بارداری تا تغییرات هورمونی

خستگی و تهوع در زنان می‌تواند به دلایل متعددی رخ دهد:

• بارداری: تهوع صبحگاهی و خستگی از علائم شایع در سه‌ماهه اول بارداری هستند، به‌ویژه به دلیل تغییرات هورمونی.

• تغییرات هورمونی: سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، یائسگی یا مشکلات تیروئید می‌توانند باعث خستگی و حالت تهوع شوند.

• کم‌خونی: کمبود آهن، به‌ویژه در زنان در سنین باروری، می‌تواند منجر به ضعف و تهوع شود.

• استرس و اضطراب: استرس مزمن می‌تواند علائم جسمی مانند تهوع و خستگی را تشدید کند.

۲. سالمندان: بیماری‌های مزمن و عوارض دارویی

در افراد مسن، خستگی و تهوع ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:

• بیماری‌های مزمن: دیابت، مشکلات قلبی یا کلیوی می‌توانند این علائم را ایجاد کنند.

• عوارض دارویی: برخی داروها، مانند داروهای فشارخون یا شیمی‌درمانی، باعث تهوع و خستگی می‌شوند.

• کمبود مواد مغذی: کمبود ویتامین B12 یا منیزیم در سالمندان شایع است.

• عفونت‌ها: عفونت‌های خفیف یا مزمن می‌توانند انرژی بدن را کاهش دهند.

برای مطالعه بیشتر: چگونه خستگی مزمن را درمان کنیم؟

بیش از ۱۶۸ پزشک آنلاین و آماده پاسخگویی

مشاوره آنلاین با بهترین متخصصان داخلی

گفتگو با پزشک

۳. کودکان: عفونت‌ها و مشکلات گوارشی

کودکان ممکن است به دلایل زیر دچار خستگی و تهوع شوند:

• عفونت‌های ویروسی: مانند آنفولانزا یا گاستروانتریت که با تب و ضعف همراه است.

• مسمومیت غذایی: مصرف غذای آلوده می‌تواند باعث تهوع و بی‌حالی شود.

• مشکلات گوارشی: مانند رفلاکس معده یا عدم تحمل لاکتوز.

• کم‌آبی: کودکان به‌سرعت دچار کم‌آبی می‌شوند که خستگی و تهوع را به دنبال دارد.

برای مطالعه بیشتر: علائم کم‌خونی در کودکان و راهکارهای پیشگیری

علت خستگی همراه با حالت تهوع چیست؟

خستگی و حالت تهوع ممکن است در نتیجه موارد زیر رخ دهد:

• عوامل سبک زندگی
• بیماری طولانی مدت یا مزمن
• بیماری های کوتاه مدت یا حاد

عوامل سبک زندگی

برخی از عوامل سبک زندگی که می توانند باعث خستگی و حالت تهوع شوند، عبارتند از

• دیر خوابیدن
• جت لگ بودن
• عدم خواب کافی
• عدم فعالیت بدنی
• خوردن بیش از حد
• خوردن در اواخر شب
• مصرف الکل زیاد در شب
• استفاده از مواد مخدر تفریحی

عفونت ها

برخی از عفونت ها می توانند علائم خستگی و حالت تهوع را ایجاد کنند. از جمله:

• عفونت های انگلی مانند عفونت کرم قلابدار
• عفونتهای باکتریایی مانند عفونت هلیکوباکتر پیلوری ( pylori)، عفونت اشریشیا کلی (E. coli) و کلامیدیا
• عفونت های ویروسی مانند آنفولانزا، ویروس اپشتین بار (EBV)، هپاتیت، ویروس فلج اطفال، ویروس ابولا، مالاریا و تب دنگی

علل روانی

مسائل مربوط به سلامت روان گاهی اوقات می تواند باعث علائم فیزیکی از جمله خستگی و حالت تهوع شود. برخی از این علائم، عبارتند از:

• استرس
• اضطراب
• افسردگی
• غم و اندوه

مسائل هورمونی

گاهی اوقات خستگی و حالت تهوع می تواند در نتیجه بیماری رخ دهد که بر هورمون ها یا سیستم غدد درون ریز سازنده هورمون ها تأثیر می گذارد. مانند:

• هیپرکلسمی
• بیماری آدیسون
• پرکاری تیروئید
• کم کاری تیروئید
• پرکاری پاراتیروئید

بیماری عصبی

بیماری هایی که بر اعصاب و سیستم عصبی تأثیر می گذارند نیز ممکن است علائمی مانند حالت تهوع و خستگی ایجاد کنند. مانند:

• صرع
• میگرن
• تومور مغزی
• ضربه مغزی
• مولتیپل اسکلروزیس (MS)
• آسیب مغزی تروماتیک (TBI)

سایر عللی که می توانند باعث تهوع و خستگی با یا بدون علائم جانبی شوند، عبارتند از:

• دیابت
• زخم معده
• فشار خون
• گرمازدگی
• اندومتریوز
• آپنه خواب
• بیماری کلیوی
• بیماری سلیاک
• مسمومیت غذایی
• سندرم خستگی مزمن
• عدم تحمل غذایی یا آلرژی
• بیماری التهابی روده (IBD)
• سیروز کبدی یا نارسایی کبدی
• سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
• واکنش به گاز گرفتن یا نیش حیوانات

خستگی و حالت تهوع در مراحل اولیه بارداری نیز شایع است. پزشکان از اصطلاح “بیماری صبحگاهی” برای اشاره به حالت تهوع و استفراغ در دوران بارداری استفاده می کنند، اگرچه این علائم ممکن است در هر زمانی از روز رخ دهد. یک مطالعه در سال 2014 نشان می دهد که تهوع صبحگاهی در حدود 85 درصد از بارداری ها رخ می دهد.

اگر احتمال بارداری وجود دارد، باید آزمایش بارداری انجام دهید. اما اگر باردار نیستند باید به پزشک مراجعه کنید تا علت تهوع صبحگاهی مشخص شود. احساس تهوع هنگام بیدار شدن از خواب اگر چه ممکن است به سادگی نتیجه بد خوابی یا ناراحتی معده از شب قبل باشد. با این حال می تواند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای مزمن باشد.

علت خستگی و حالت تهوع بعد از غذا خوردن چیست؟

کاهش سطح انرژی یک فرد پس از خوردن غذا نسبتاً طبیعی است. کاهش انرژی به این دلیل اتفاق می افتد که بدن خون را به سیستم گوارشی هدایت می کند تا به تجزیه غذا در معده کمک کند. خوردن بیش از حد می تواند باعث کاهش شدید سطح انرژی شود زیرا بدن غذای بیشتری برای هضم دارد. پرخوری همچنین ممکن است باعث احساس سیری یا حالت تهوع شود.

علائم خستگی و حالت تهوع بعد از غذا خوردن گاهی اوقات می تواند نشانه یک بیماری گوارشی باشد. سایر علائم احتمالی بیماری گوارشی، عبارتند از:

• نفخ
• اسهال
• یبوست
• استفراغ
• درد شکم
• رفلکس اسید
• مشکل در بلع
• سوزش سردل
• خون در مدفوع
• بی اختیاری روده
• آروغ زدن یا نفخ شکم
• افزایش یا کاهش وزن غیر قابل توضیح

درمان خستگی و حالت تهوع

درمان خستگی و حالت تهوع به طور همزمان به علت اصلی آن بستگی دارد. رفع علت باید به از بین بردن یا کنترل علائم کمک کند. همچنین بیماری زمینه ای ممکن است به یک برنامه درمانی طولانی مدت نیاز داشته باشد. پزشکان ممکن است درمان هایی را برای خود علائم تجویز کنند. برای مثال، پزشک داروهای ضد استفراغ را برای کاهش تهوع و استفراغ تجویز کند.

درمان خانگی حالت تهوع و معده درد

درمان‌های خانگی زیر ممکن است به رفع ناراحتی معده و کاهش احساس تهوع کمک کند، مانند:

• دریافت هوای تازه زیاد
• خوردن چند وعده کوچک
• نوشیدن یک نوشیدنی سرد
• نوشیدن چای زنجبیل یا نعناع
• خوردن غذاهای حاوی زنجبیل
• تمرکز بر روی عوامل حواس پرتی، مانند گوش دادن به موسیقی، تماشای یک فیلم، یا خواندن یک کتاب

علاوه بر این، افراد باید از موارد زیر اجتناب کنند:

• خیلی سریع غذا خوردن
• مصرف یا خوردن غذاهای با بوی تند
• مصرف نوشیدنی هنگام غذا خوردن
• دراز کشیدن سریع بعد از غذا خوردن
• خوردن غذاهای تند، سرخ شده یا چرب
• پوشیدن لباسی که دور کمر یا شکم آن تنگ است.

درمان خانگی رفع خستگی و بی حالی

درمان‌های خانگی زیر ممکن است به کاهش خستگی کمک کند، درمان هایی از جمله:

• افزایش تدریجی فعالیت بدنی
• رسیدن یا حفظ وزن متوسط
• اجتناب از چرت زدن در طول روز
• کاهش تدریجی مصرف کافئین در طول 3 هفته
• ایجاد یا حفظ یک روال آرامش بخش قبل از خواب
• ترک کلی مصرف الکل و اجتناب از الکل قبل از خواب
• نوشیدن آب بیشتر برای جلوگیری از کم آبی بدن و خستگی ناشی از آن
• خوردن وعده های غذایی کوچکتر و میان وعده های سالم هر 3 تا 4 ساعت
• رفتن به رختخواب و بیدار شدن در یک ساعت معین هر روز، حتی در تعطیلات آخر هفته

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

احساس خستگی و حالت تهوع همیشه دلیلی برای نگرانی نیست. گاهی اوقات، این علائم نتیجه عادات سبک زندگی ضعیف است. تغییر این عادات باید به بهبود یا کاهش علائم منجر شود. با این حال، افراد در صورت تجربه دوره‌های شدید، مداوم یا بدتر خستگی و حالت تهوع باید به پزشک مراجعه کنند.

برای رفع خستگی و حالت تهوع که با هر یک از علائم زیر همراه است، فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:

• تب
• لکنت زبان
• افکار خودکشی
• مشکل در تنفس
• سردرگمی مداوم
• استفراغ مداوم یا مکرر
• درد یا فشار قفسه سینه
• زرد شدن پوست یا چشم

علائم فوق ممکن است نشان دهنده یک بیماری جدی زمینه ای باشد که نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.

چگونه می توان از خستگی و تهوع جلوگیری کرد؟

ممکن است نتوانید از همه علل خستگی و حالت تهوع جلوگیری کرد. با این حال، عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به این علائم را در فرد کاهش دهد:

• خواب کافی
• هیدراته ماندن
• پرهیز از وعده های غذایی زیاد و غذا خوردن در اواخر شب
• رعایت بهداشت فردی اولیه برای کمک به جلوگیری از عفونت
• محدود کردن مصرف الکل و کافئین و اجتناب از مصرف آن قبل از خواب
• پیروی از یک رژیم غذایی مفید و ورزش منظم برای کاهش خطر بیماری هایی که می تواند باعث خستگی و حالت تهوع شود.

اگر تهوع و خستگی ناشی از عوامل عاطفی و ذهنی دارید، از بین بردن علت یا مدیریت این وضعیت ممکن است به بهبود علائم شما کمک کند. اگر سطح استرس شما بالاست، مواردی را که باعث استرس شما می شوند را شناسایی کنید و برای مدیریت بهتر برنامه روزانه خود اقداماتی را انجام دهید تا از عوارض احتمالی بروز آن جلوگیری کنید.

کاهش استرس از طریق یک یا چند مورد از موارد زیر امکان پذیر است:

• کار کردن
• تمرینات تنفسی
• تمرین یوگا یا تای چی
• وقت گذرانی با دوستان
• دریافت مشاوره یا درمان شناختی رفتاری (CBT) برای خستگی ناشی از استرس، اضطراب یا خلق و خوی ضعیف

علل، علائم و راهکارهای خستگی و تهوع

جدول زیر به‌صورت خلاصه علل شایع خستگی و حالت تهوع، علائم همراه و راهکارهای پیشنهادی را نشان می‌دهد:

راهکارهای درمان و پیشگیری

برای مدیریت خستگی و حالت تهوع، می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• مصرف مایعات: روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید تا از کم‌آبی جلوگیری شود.

• رژیم غذایی متعادل: از وعده‌های کوچک و سبک استفاده کنید و غذاهای چرب یا سنگین را محدود کنید.

• استراحت کافی: خواب منظم و ۷-۸ ساعت در شب می‌تواند خستگی را کاهش دهد.

• مدیریت استرس: تکنیک‌های تنفس عمیق یا مدیتیشن را امتحان کنید.

• مراجعه به پزشک: اگر علائم بیش از چند روز ادامه یافت یا شدید بود، حتماً با پزشک مشورت کنید.

سخن آخر

خستگی و حالت تهوع می‌توانند به دلایل مختلفی مانند کم‌آبی، مشکلات گوارشی، بارداری، استرس یا بیماری‌های مزمن رخ دهند. با شناسایی علت اصلی و انجام اقدامات ساده مانند مصرف مایعات، رژیم غذایی مناسب و استراحت می‌توانید این علائم را مدیریت کنید. در صورت تداوم یا شدت علائم، حتماً به پزشک مراجعه کنید.