کولون طولانی ترین قسمت روده بزرگ محسوب می شود که آب و برخی مواد مغذی از ضایعات غذا در هنگام عبور جذب آن می شوند. هنگامی که پوشش داخلی روده بزرگ ملتهب می شود، به آن کولیت روده می گویند. بسیاری از بیماری ها و آسیب ها می توانند منجر به کولیت شوند، از عفونت حاد (ناگهانی و کوتاه مدت) تا یک بیماری مزمن (طولانی مدت). کولیت باعث درد شکم ، گرفتگی عضلات، اسهال و سایر علائم می شود.
علائم ناشی از کولیت ممکن است گاه به گاه بروز پیدا کنند و یا ثابت و مداوم باشند. این مقاله از پزشکت علل شایع، ژنتیک و عوامل خطر سبک زندگی که می‌توانند منجر به کولیت شوند را به طور کامل بررسی می کند. پس اگر به دنبال شایع ترین علل کولیت خود هستید بهتر است ادامه این مقاله را تا انتها بخوانید.
چه عواملی باعث التهاب روده بزرگ یا کولیت می شوند؟
کولیت روده همیشه علت مشخصی ندارد. با این حال، روده بزرگ زمانی ملتهب می شود که سیستم ایمنی بدن شما فکر می کند که توسط یک مهاجم مورد حمله قرار گرفته است.
مهاجم می تواند عفونت، بیماری یا حتی دارویی باشد که مصرف می کنید. برای محافظت از بدن در برابر آن، سیستم ایمنی شما گلبول های سفید خون را به روده بزرگ می فرستد. این سلول ها به پوشش داخلی روده بزرگ شما حمله می کنند و باعث التهاب آن می شوند.
بسیاری از افراد مبتلا به التهاب روده دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند. اما به طور کلی، هر یک از موارد زیر باعث التهاب روده بزرگ می شود. آنها برخی از شایع ترین عواملی هستند که در هنگام بروز کولیت دیده می شوند:
عفونت
عفونت توسط یک ویروس، باکتری یا انگل می تواند باعث التهاب روده بزرگ شود. این وضعیت اغلب کولیت عفونی نامیده می شود. باکتری های مرتبط با مسمومیت غذایی یا از آب آشامیدنی آلوده علل شایع بروز کولیت هستند. به عنوان مثال می توان به کمپیلوباکتر اشرشیاکلی ( E. coli )، سالمونلا ، و شیگلا اشاره کرد.
Clostridioides difficileباکتری دیگری است که می تواند باعث بروز التهاب روده شود. به طور معمول در روده بزرگ یافت می شود، اما گاهی اوقات با رشد بیش از حد خودش می تواند باعث بروز بیماری شود. برای بسیاری از افراد، این وضعیت پس از مصرف آنتی بیوتیک ها رخ می دهد که تعادل باکتریایی روده بزرگ را مختل می کند.
عفونت C. diff بسیار مسری است. به راحتی می تواند از فردی به فرد دیگر در بیمارستان ها، مراکز مراقبت طولانی مدت و سایر مکان ها منتقل شود. از طرفی هم، انگل ها نیز می توانند باعث کولیت شوند. یکی از شایع ترین انگل ها ژیاردیا لامبلیا است. راه انتقال آن ممکن است غذا و آب آلوده باشد. حتی می تواند از تماس با ذرات مدفوع فردی که آلوده است (مدفوع-دهانی) ایجاد شود.
بیماری التهابی روده
سه نوع اصلی بیماری التهابی روده (IBD) وجود دارند که عبارتند از:
- کولیت اولسراتیو (UC): التهاب تمام پوشش داخلی روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد.
- بیماری کرون (CD): التهاب می تواند در هر قسمت از دستگاه گوارش و در تمام لایه های بافت باشد. ممکن است نواحی آسیب ندیده مخلوط با مناطق ملتهب وجود داشته باشد. هنگامی که التهاب فقط در روده بزرگ مشاهده می شود، به آن کولیت کرون می گویند.
- کولیت نامشخص: التهاب وجود دارد، اما نمی توان تشخیص قطعی UC یا CD را انجام داد.
IBD روز به روز در سراسر جهان شیوع بیشتری پیدا می کند. علائم و نشانه های آن می تواند شامل اسهال خونی ، درد، کاهش وزن، کم خونی و بسیاری از مشکلات دیگر خارج از دستگاه گوارش باشد. درمان می‌تواند شامل یک یا چند دسته از داروهای مختلف باشد، از جمله:
- بیولوژیک
- استروئیدها
- آمینوسالیسیلات ها
- داروهای اصلاح کننده سیستم ایمنی
- مهارکننده های ژانوس کیناز (JAK).
جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام کولون یکی دیگر از درمان های ممکن است. جراحی در بیماری کرون بیشتر از کولیت اولسراتیو است.
کولیت ایسکمیک
در کولیت ایسکمیک، شریان هایی که خون را به روده بزرگ می فرستند ممکن است باریک شوند. در صورت پیچ خوردگی و یا انسداد روده احتمال بروز کولیت ایسکمیک وجود دارد. علائم کولیت ایسکمیک می تواند شامل مدفوع خونی، تب و درد شدید باشد. هنگامی که جریان خون قطع یا کاهش می یابد، بافت کولون ممکن است شروع به مردن کند. درمان این وضعیت می تواند نیاز به بستری شدن و حتی جراحی داشته باشد. برخی از عوامل خطر برای کولیت ایسکمیک عبارتند از:
- سن بالای 65 سال
- ابتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
- سابقه بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، یبوست ، ترومبوفیلی(افزایش خطر لخته شدن خون)، یا بیماری شریانی سیستمیک
کولیت آلرژیک
نوزادان معمولاً تحت تأثیر التهاب روده بزرگ ناشی از آلرژی قرار می گیرند. با این حال، کودکان بزرگتر نیز می توانند از این طریق به کولیت مبتلا شوند. شیر گاو شایع ترین علت کولیت آلرژیک در نوزادان است. یکی از علائم می تواند وجود خون در مدفوع باشد. معمولا، درمان شامل شروع یک رژیم غذایی است که آلرژن های بالقوه را حذف می کند. اکثر موارد با بزرگتر شدن نوزاد برطرف می شوند.
کولیت میکروسکوپی
کولیت میکروسکوپی نوعی IBD است که در آن روده بزرگ ملتهب می شود و منجر به اسهال مزمن و آبکی می شود. این بیماری به خاطر این کولیت میکروسکوپی نامیده می شود زیرا التهاب روده بزرگ آنقدر کم است که فقط زیر میکروسکوپ قابل مشاهده است. دو نوع کولیت میکروسکوپی وجود دارد که هر دو می توانند توسط عفونت ایجاد شوند:
- در کولیت لنفوسیتی ، مقدار لنفوسیت‌ها (گلبول‌های سفید ضد عفونت) در پوشش روده بزرگ وجود دارد.
- در کولیت کلاژنی ، یک لایه کلاژن ضخیم تر از حد طبیعی در پوشش روده بزرگ ایجاد می شود.
این شرایط در زنان بسیار شایع تر از مردان است، اما برخی بررسی ها نشان می دهد که کولیت لنفوسیتی ممکن است در مردان شایع تر از آن چیزی باشد که تصور می شد. کولیت میکروسکوپی ممکن است در هر سنی رخ دهد. میانگین سنی که در آن تشخیص داده می شود بین 65 تا 70 سال است.
درمان بستگی به شدت علائم دارد و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- استروئیدها
- آمینوسالیسیلات ها
- پپتو بیسمول (بیسموت ساب سالیسیلات)
- داروهای اصلاح کننده سیستم ایمنی
داروها
برخی از داروها ممکن است باعث خونریزی و یا التهاب در روده بزرگ شوند. رایج ترین آنها داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ادویل (ایبوپروفن) و آسپرین هستند. 19 استفاده طولانی مدت به ویژه مشکل ساز است.
مصرف متوترکسات ، که برای درمان چندین بیماری خودایمنی یا با واسطه ایمنی استفاده می شود، ممکن است منجر به کولیت شود. سدیم فسفات که نوعی ملین است در برخی موارد می تواند باعث کولیت شود. اشکال خاصی از شیمی درمانی (داروهایی که برای درمان سرطان استفاده می شوند) نیز ممکن است باعث بروز این وضعیت شوند.
عوامل خطر ژنتیکی
بسیاری از علل شایع التهاب روده بزرگ به دلیل عوامل ژنتیکی نیستند. IBD یکی از اشکال کولیت است که به نظر می رسد در خانواده ها وجود دارد. همیشه پیوند مستقیم والدین به فرزند وجود ندارد. اما بستگان درجه یک فرد مبتلا به IBD، مانند والدین و خواهر و برادر، بیشتر احتمال دارد به این بیماری مبتلا شوند.
همه افرادی که دارای ژن های مرتبط با IBD هستند به این بیماری مبتلا نمی شوند. تصور می شود که IBD همچنین دارای عوامل خطر محیطی مانند سیگار کشیدن، آلودگی هوا، رژیم غذایی، استرس و غیره است.
عوامل خطر سبک زندگی
علت التهاب روده بزرگ متفاوت است و ارتباط مستقیمی با سبک زندگی افراد پیدا می کند. برخی از عوامل سبک زندگی که در کولیت روده نقش دارند عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- نوشیدن آب تصفیه نشده
- خوردن غذاهایی که با استفاده از پروتکل های ایمنی، تهیه و نگهداری دقیق تهیه نشده اند.
انتخاب های غذایی باعث ایجاد هیچ شکلی از IBD نمی شود. با این حال، غذاهایی که می خورید می توانند به فرآیندهای التهابی که زمینه ساز این بیماری ها هستند، کمک کنند. این بدان معناست که برای برخی از افراد، غذاهایی که می خورند می توانند علائم IBD را تحریک یا بدتر کنند.
محرک های غذا می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. با این حال، چندین مطالعه غذاهایی را شناسایی کرده اند که معمولاً علائم IBD را تشدید می کنند. آنها شامل میوه ها و سبزیجات، محصولات لبنی، غذاهای تند، غذاهای فرآوری شده و غذاهای چرب هستند.
IBD یک بیماری چند عاملی است، به این معنی که چندین عامل ژنتیکی و محیطی می‌توانند و اغلب در ایجاد آن نقش داشته باشند. در حالی که نمی توانید ژن های خود را تغییر دهید و همیشه نمی توانید از عفونت جلوگیری کنید، می توانید از برخی عوامل خطر مانند سیگار کشیدن اجتناب کنید.
سوالات متداول
آیا افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به کولیت هستند؟
ترکیبات سمی موجود در سیگار، بیوم روده (باکتری های روده) و پاسخ سیستم ایمنی را تغییر می دهد. سیگار کشیدن یکی از عوامل سبک زندگی است که به خوبی به التهاب روده کمک می کند. همچنین با خطر بالاتر بیماری التهابی روده و بیماری کرون مرتبط است.
آیا التهاب روده باعث سرطان می شود؟
بیماری التهابی روده با افزایش خطر سرطان روده بزرگ مرتبط است و این خطر در افرادی که کولیت اولسراتیو دارند بیشتر است. 26 کارگروه خدمات پیشگیرانه ایالات متحده توصیه می کند که بزرگسالان 45 تا 75 ساله به طور مرتب از نظر سرطان کولورکتال غربالگری شوند.
آیا رژیم غذایی شما می تواند باعث بیماری التهابی روده شود؟
انتخاب های غذایی باعث ایجاد IBD نمی شوند، اما برخی غذاها می توانند علائم IBD را در افرادی که به نوعی از این بیماری مبتلا هستند بدتر کنند. غذاهایی که این تاثیر را دارند از فردی به فرد دیگر متفاوت است. اگر می دانید چه غذاهایی علائم شما را تشدید می کند، تمام تلاش خود را برای اجتناب از مصرف آنها انجام دهید.
سخن آخر
التهاب روده بزرگ یا کولیت می تواند حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (طولانی مدت) باشد. بیماری ها و عفونت های ناشی از غذا از علل شایع کولیت حاد هستند. کولیت ایسکمیک یک بیماری حاد جدی است که زمانی رخ می دهد که جریان خون به روده بزرگ مسدود شود.
اشکال مزمن کولیت شامل بیماری التهابی روده، کولیت آلرژیک و کولیت میکروسکوپی است. استفاده از داروهایی مانند NSAID ها و متوترکسات نیز ممکن است منجر به التهاب روده بزرگ شود.
کولون ملتهب می تواند باعث مدفوع خونی شود. وجود خون در مدفوع یا روی مدفوع هرگز طبیعی نیست. اگر درد شدید ، خونریزی همراه با لخته، اسهال شدید مداوم یا یبوست که از بین نمی رود، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص درست دلیل التهاب روده بزرگ ممکن است زمان ببرد زیرا دلایل زیادی برای آن وجود دارد. اما هر چه زودتر به یک متخصص مراقبت های بهداشتی مراجعه کنید، زودتر می توانید درمان مناسب را شروع کنید.
آخرین دیدگاه‌ها