آئورت بزرگترین شریان بدن است که خون غنی از اکسیژن را از قلب به بقیه بدن انتقال می دهد. باریک شدن آئورت (انسداد آئورت) عملکرد قلب را سخت تر می کند. انسداد آئورت به طور کلی در بدو تولد (مادرزادی) رخ می دهد. اگرچه این بیماری می تواند بر هر بخشی از آئورت تأثیر بگذارد، اما اغلب این نقص در نزدیکی رگ خونی به نام داکتوس شریانی ایجاد می شود. علائم آن می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. بسته به میزان انسداد ممکن است بیماری تا بزرگسالی شناسایی نشود. انسداد آئورت اغلب همراه با نقایص قلبی دیگر رخ می دهد. اگرچه درمان معمولاً موفقیت آمیز است، اما این شرایط نیاز به پیگیری مادام العمر دارد.
علت انسداد آئورت
پزشکان هنوز تشخیص نداده اند که چه چیزی باعث انسداد آئورت می شود. این بیماری به طور کلی در بدو تولد (مادرزادی) وجود دارد. نقایص مادرزادی قلب شایعترین نقص هنگام تولد است. به ندرت، انسداد آئورت بعداً در زندگی ایجاد می شود.
شرایط یا حوادثی که می تواند آئورت را تنگ کند و منجر به این بیماری شوند، عبارتند از:
- آسیب دیدگی
- سخت شدن شریان ها (آترواسکلروز)
- شریان های التهابی (شریان تاکایاسو)
با انسداد آئورت، محفظه سمت چپ قلب (بطن چپ) برای پمپاژ خون سخت تر عمل می کند و فشار خون در بطن چپ افزایش می یابد. این وضعیت ممکن است باعث ضخیم شدن دیواره بطن چپ (هایپرتروفی) شود.
عوامل خطر انسداد آئورت
انسداد آئورت اغلب همراه با سایر نقایص مادرزادی قلب اتفاق میفتد. برخی از بیماری های قلبی اغلب با انسداد آئورت همراه هستند، از جمله:
- دریچه آئورت شکمی دوتایی
دریچه آئورت، محفظه چپ (بطن چپ) قلب را از آئورت جدا می کند. یک دریچه آئورت دو تایی به جای سه تایی دارای دو فلاپ (ضربان) است. بسیاری از افراد که دارای انسداد آئورت هستند، دریچه آئورت دو تایی دارند.
- تنگی زیر آئورت
تنگی زیر آئورت هنگامی اتفاق میفتد که ناحیه زیر دریچه آئورت دچار تنگی و یا انسداد شده و مانع جریان خون از بطن چپ به آئورت می شود.
- مجرای داکتوس
مجرای داکتوس عروق خونی است که شریان ریوی چپ یک نوزاد را به آئورت متصل می کند و اجازه می دهد تا خون در حالی که کودک در رحم در حال رشد است، از ریه ها دور بزند. اندکی پس از تولد، مجاری داکتوس بسته می شود؛ اما اگر باز بماند می تواند یک عامل خطر برای انسداد آئورت باشد.
- سوراخ شدن دیواره بین سمت چپ و راست قلب
برخی از افراد با سوراخ در دیواره (سپتوم) بین حفره های فوقانی قلب (نقص سپتوم دهلیزی) یا حفره های تحتانی قلب (نقص سپتوم بطنی) متولد می شوند. در این شرایط خون اکسیژن دار سمت چپ قلب با خون فاقد اکسیژن در سمت راست قلب مخلوط شود.
- تنگی دریچه میترال مادرزادی
دریچه میترال بین حفره های بالا و پایین سمت چپ قلب قرار دارد و اجازه می دهد تا جریان خون در سمت چپ قلب جریان یابد. در تنگی دریچه میترال، دریچه باریک می شود. در نتیجه، حرکت خون بین حفره های بالا و پایین سمت چپ قلب کاهش می یابد و فشار را در محفظه فوقانی سمت چپ (دهلیز) افزایش می دهد. خون غنی از اکسیژن از ریه ها از طریق رگ هایی که به محفظه فوقانی سمت چپ وصل می شوند، به قلب باز می گردند. افزایش فشار در دهلیز چپ ممکن است منجر به علائم احتقان ریه شود. این علائم شامل تنگی نفس، مشکل در تنفس در هنگام ورزش و خواب است.
انسداد آئورت در مردان بیشتر از زنان است، همچنین در افرادی که شرایط ژنتیکی خاصی دارند مانند سندرم ترنر شیوع بیشتری دارد.
علائم انسداد آئورت
علائم انسداد آئورت به شدت آن بستگی دارد. بیشتر افراد علائمی ندارند و در برخی مواقع ممکن است علائم تا بزرگسالی تشخیص داده نشود.
در نوزادان با انسداد شدید آئورت امکان دارد علائم اندکی پس از تولد بروز کنند که در این شرایط علائم عبارتند از:
- رنگ پریدگی
- تحریک پذیری
- عرق کردن زیاد
- اختلال در تنفس و اختلال بلع
همچنین افراد مبتلا به انسداد آئورت ممکن است علائمی از نقایص قلبی دیگر داشته باشند که غالباً با همزمان با این بیماری رخ می هد
علائم انسداد آئورت بعد از شیرخوارگی معمولاً شامل موارد زیر است:
- سردرد
- فشار خون بالا
- ضعف عضلانی
- درد قفسه سینه
- گرفتگی ساق پا یا پاهای سرد
اگرچه داشتن این علائم همیشه به معنای ابتلا به وضعیت جدی سلامتی نیست، اما بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان زودهنگام می تواند به نجات جان بیمار کمک کند.
عوارض انسداد آئورت
انسداد آئورت بدون درمان، غالباً منجر به بروز عوارض می شود و در نوزادان ممکن است منجر به نارسایی قلبی یا مرگ شود. فشار خون بالا شایع ترین عارضه طولانی مدت آن است. فشار خون معمولاً پس از درمان کاهش می یابد، اما هنوز هم ممکن است بالاتر از حد طبیعی باشد.
سایر عوارض انسداد آئورت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سکته
- پارگی آئورت
- نارسایی قلبی
- بزرگ شدن قسمتی از دیواره آئورت (آنوریسم)
- یک شریان ضعیف یا شکسته در مغز (آنوریسم مغز) یا خونریزی در مغز
- بیماری عروق کرونر زودرس یا تنگ شدن رگ های خونی که قلب را تأمین می کند.
اگر انسداد آئورت شدید باشد، قلب ممکن است نتواند خون کافی را به اندام های دیگر منتقل کند. این شرایط می تواند باعث آسیب قلبی و نارسایی کلیه یا نارسایی اعضای دیگر بدن شود.
علاوه بر آن، عوارض ممکن است بعد از درمان برای جداسازی آئورت هم بروز کنند. آنها شامل موارد زیر هستند:
- فشار خون بالا
- آنوریسم آئورت یا پارگی
- باریک شدن مجدد آئورت (تجمع مجدد، احتمالاً سال ها پس از درمان)
بیمار احتمالا برای جلوگیری از بروز عوارض احتمالی به پيگيري مادام العمر و درمان هاي جانبی نیاز دارد.
پیشگیری انسداد آئورت
از انسداد آئورت نمی توان جلوگیری کرد، زیرا معمولاً در بدو تولد رخ می دهد. با این حال، اگر شما یا فرزندتان شرایطی دارید که خطر انسداد آئورت را افزایش می دهد، مانند سندرم ترنر، یا نقص قلبی دیگر یا سابقه خانوادگی بیماری مادرزادی قلب، تشخیص زودرس می تواند موثر باشد در مورد خطر انسداد آئورت با پزشک خود مشورت کنید. سن تشخیص انسداد آئورت به شدت آن بستگی دارد. اگر انسداد آئورت شدید باشد، معمولاً در دوران نوزادی تشخیص داده می شود. انسداد آئورت گاهی اوقات در سونوگرافی جنین تشخیص داده می شود. در بزرگسالان و کودکان بزرگتر که به انسداد آئورت مبتلا هستند ممکن است موارد خفیف تری داشته باشند و علائمی بروز ندهند.
تشخیص انسداد آئورت
آزمایش های مورد تأیید برای تشخیص انسداد آئورت شامل موارد زیر است:
اکوکاردیوگرام
اکوکاردیوگرام از امواج صوتی برای تهیه تصاویر متحرکی از قلب استفاده می کند. این آزمایش غالباً می تواند به پزشک مکان و شدت انسداد آئورت را نشان دهد. این آزمایش همچنین می تواند نقایص قلبی دیگری مانند دریچه آئورت دو شکافی را نشان دهد. پزشکان غالباً از اکوکاردیوگرام برای تشخیص انسداد آئورت استفاده و بهترین گزینه های درمانی را برای بیمار تعیین می کنند.
الکتروکاردیوگرام (ECG)
یک الکتروکاردیوگرام سیگنال های الکتریکی را در قلب بیمار ثبت می کند. در طی این آزمایش، گیرنده های به قفسه سینه و اندام بیمار وصل می شوند. اگر انسداد آئورت شدید باشد، ECG ممکن است ضخامت دیواره های حفره های تحتانی قلب (هیپرتروفی بطن) را نشان دهد.
اشعه ایکس قفسه سینه
اشعه ایکس قفسه سینه تصاویری از قلب و ریه های بیمار را تهیه می کند. اشعه X قفسه سینه ممکن است باریک بودن آئورت در محل انسداد یا یک بخش بزرگ شده از آئورت یا هر دو را نشان دهد.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی
MRI با استفاده از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی قدرتمند برای تهیه تصاویر دقیق از قلب و عروق خونی کاربرد دارد. این آزمایش می تواند محل و شدت انسداد آئورت، آسیب به رگ های خونی دیگر و هرگونه نقص قلبی را نشان دهد. پزشک همچنین ممکن است از نتایج MRI برای تعیین روند درمان استفاده کند.
اسکن توموگرافی کامپیوتری
CT اسکن از اشعه X برای ایجاد تصاویر مقطعی از بدن با جزئیات بیشتر استفاده می کند.
سی تی آنژیوگرام
CT آنژیوگرافی با استفاده از یک رنگ و اشعه X ویژه برای نشان دادن داخل عروق کرونر استفاده می شود و جریان خون را در رگ ها و شریان های نشان می دهد. این آزمایش می تواند محل و شدت انسداد آئورت را نشان دهد و مشخص کند که آیا این بیماری بر سایر رگ های خونی بدن تأثیر می گذارد یا خیر. از آنژیوگرام CT نیز می توان برای تشخیص سایر نقایص قلبی یا راهنمایی گزینه های درمانی استفاده کرد.
کاتتریزاسیون قلبی
در طی این روش، پزشک لوله ای باریک و نازک (کاتتر) را در شریان یا رگ موجود در کشاله ران، بازو یا گردن بیمار قرار می دهد و با استفاده از تصویربرداری با اشعه ایکس، آن را به قلب هدایت می کند. کاتتریزاسیون قلبی می تواند به تعیین شدت انسداد آئورت کمک کند. در صورت نیاز پزشک ممکن است از آن برای کمک به برنامه ریزی جراحی یا سایر روش های درمانی استفاده کند.
درمان انسداد آئورت
درمان انسداد آئورت به سن بیمار در زمان تشخیص و شدت شرایط او بستگی دارد. سایر نقایص قلبی ممکن است همزمان با قطع شدن آئورت ترمیم شود. پزشک آموزش دیده در شرایط مادرزادی قلب، وضعیت بیمار را ارزیابی و مناسب ترین درمان را برای او تعیین می کند.
دارو درمانی
از داروها برای ترمیم آئورت استفاده نمی شود. با این حال، پزشک ممکن است آن را برای کنترل فشار خون قبل و بعد از قرار دادن استنت یا جراحی توصیه کند. اگرچه ترمیم انسداد آئورت باعث افزایش فشار خون می شود، بسیاری از افراد هنوز هم پس از یک عمل جراحی یا استنت گذاری موفق نیاز به مصرف داروهای فشار خون دارند. به نوزادان با انسداد شدید آئورت، اغلب دارویی داده می شود که مجرای شریانی را باز نگه می دارد. این امر به خون اجازه می دهد تا اطراف ترمیم جریان یابد تا زمانی که کوارکسیون ترمیم شود.
جراحی یا روش های دیگر
چندین عمل جراحی برای ترمیم آئورت وجود دارد، از جمله:
برداشتن یا جراحی با آناستوموز. این روش شامل برداشتن بخش مسدود شده آئورت و به دنبال آن اتصال دو بخش سالم آئورت به هم دیگر (آناستوموز) است.
آئورتوپلاستی فلپ ساب کلواوین. از بخشی از رگ خونی که خون را به بازوی چپ (شریان ساب کلووین چپ) منتقل می کند برای باز کردن ناحیه مسدود شده در آئورت استفاده شود.
پیوند بای پس. این روش شامل دور زدن ناحیه مسدود شده با قرار دادن لوله ای به نام پیوند بین بخش های آئورت است.
آئورتوپلاستی پچ. پزشک ممکن است با برش در محل انسداد آئورت و سپس اتصال یک ماده مصنوعی برای بازکردن عروق خونی، انسداد را درمان کند. آئورتوپلاستی پچ درصورتی مفید است که انسداد بخش بزرگی از آئورت را درگیر کرده باشد.
آنژیوپلاستی و استنتینگ بالون
این روش ممکن است به عنوان اولین روش درمانی درمورد آئورت بجای جراحی مورد استفاده قرار گیرد. در طی آنژیوپلاستی بالون، پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) را در شریان در کشاله ران بیمار وارد می کند و با استفاده از تصویربرداری با اشعه ایکس، آن را از طریق رگ های خونی به قلب هدایت می کند. پزشک یک بالون بدون جریان هوا را قرار می دهد. وقتی بادکنک باد می شود، آئورت گسترده تر و خون راحت تر جریان می یابد. بعضی اوقات، لوله توخالی (استنت) مشبک پوشانده شده در آئورت قرار می گیرد تا قسمت مسدود شده آئورت را باز نگه دارد.
سبک زندگی و داروهای خانگی انسداد آئورت
اگرچه ممکن است انسداد آئورت ترمیم شود، اما به پیگیری و بررسی های منظم مادام العمر نیاز دارد. همچنین پزشک فشار خون را بررسی کرده و در صورت لزوم آن را درمان می کند.
برخی راهکار برای مدیریت شرایط عبارتند از:
به طور منظم ورزش کنید. ورزش منظم به کاهش فشار خون کمک می کند. پزشک ممکن است قبل از تصمیم گیری در مورد شرکت در ورزش های رقابتی یا وزنه برداری وضعیت شما را ارزیابی کرده و تست ورزش را انجام دهد.
زنان در مورد بارداری خود با پزشک مشورت کنند. زنان مبتلا به انسداد آئورت، حتی پس از ترمیم، ممکن است در دوران بارداری و زایمان خطر بیشتری از پارگی آئورت، دیسکتوری آئورت یا سایر عوارض داشته باشند. بر همین اساس اگر به فکر بچه دار شدن هستند، باید با پزشک خود مشورت کنند تا با خیال راحت این کار را انجام دهند. مراقبت دقیق از فشار خون برای حفظ سلامتی و کودک مهم است.
از اندوکاردیت جلوگیری کنید. اندوکاردیت التهاب غده داخلی قلب یا ساختارهای آن است که در اثر عفونت باکتریایی ایجاد می شود. معمولاً برای جلوگیری از اندوکاردیت نیازی به مصرف آنتی بیوتیک قبل از برخی اقدامات دندانپزشکی ندارید؛ اما اگر در گذشته دچار اندوکاردیت بوده اید یا جراحی تعویض دریچه انجام داده اید، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک را توصیه کند.
آخرین دیدگاه‌ها