هالوکس والگوس یا انحراف انگشت پا وضعیتی است که هالوکس پا یا همان مفصل متصل کننده انگشت شست به پا را تحت تأثیر قرار می دهد. این عارضه حرکت این مفصل را با مشکل روبرو می کند. بسیاری از افراد تصور می کنند که هالوکس والگوس فقط انحراف انگشت بزرگ پا (شست) به سمت بیرون است، در حالی که این مشکل به کلی آناتومی پا را تغییر می دهد. برای درمان این عارضه می توان از تمرین های ورزشی، آتل های انحراف انگشت پا یا کفش های بزرگتر استفاده کرد.
انحراف شست پا
مردم تصور می کنند که انحراف شست پا خودش را به شکل بیرون زدگی و ایجاد برجستگی بر روی انگشت بزرگ پا نشان می دهد. با این حال این عارضه عمقی تر از چیزی است که تصور می کنید. درست است که پوست فرد در قسمت بیرون زدگی قرمز می شود. ولی این تغییر رنگ نشان از یک تغییر اساسی در آناتومی پا می دهد. بیرون زدگی شست پا یا انحراف شست به مرور زمان اتفاق افتاده و یک شبه به وجود نیامده است. ابتدا انگشت شست پا به سمت انگشت دوم تغییر جهت می دهد. در نهایت استخوان کناری انگشت شست دچار بیرون زدگی خواهد شد. بونیونت یا بیرون زدگی انگشت کوچک پا نیز عارضه دیگری است که کاملاً با هالوکس والگوس متفاوت است. هالوکس والگوس بیرون زدگی استخوان قسمت پایینی انگشت شست است. در حالی که بونیونت بیرون زدگی استخوان انگشت کوچک پای فرد است.
شیوع بیرون زدگی شست
- هر کسی ممکن است دچار بیرون زدگی شست پا شود. اما این عارضه بیشتر در زنان شایع است.
- افرادی که دچار صافی کف پا هستند نیز بیش از دیگران در معرض بروز این بیرون زدگی ها هستند. نوع دیگری از بیرون زدگی شست نیز وجود دارد که به آن بیرون زدگی شست پا در بزرگسالی می گویند. این عارضه در 10 تا 15 سالگی برای دختران اتفاق می افتد.
علت هالوکس والگوس
- افراد در هر سن، نژاد و سطح تناسب اندام ممکن است دچار هالوکس والگوس شود.
- احتمال بروز این عارضه برای زنان میانسال بیش از دیگر افراد است.
- گاهی اوقات بیرون زدگی انگشت شست برای همه اعضای خانواده اتفاق می افتد.
انواع هالوکس والگوس
به طور کلی افراد مبتلا به بیرون زدگی شست پا به دو دسته تقسیم می شوند:
- دسته اول. افرادی که به علت وضعیت پزشکی ای مثل آرتروز روماتوئید، نقرس یا بیماری های عصبی عضلانی دچار بیرون زدگی شست پا یا هالوکس والگوس می شوند.
- دسته دوم. شامل افرادی می شود که به خاطر عملکرد ضعیف پا مثل صافی کف پا یا قوس بیش از حد پا اتفاق می افتد.
بروز بیرون زدگی شست پا هیچ ارتباطی به فعالیت بدنی یا سالم بودن فرد ندارد و این عارضه می تواند هر کسی را دچار کند. گاهی اوقات حتی استفاده از کفش های نامناسب برای مدت طولانی می تواند باعث بروز بیرون زدگی شست پا شود. کفش های نوک تیز یا کفش هایی با سایز کوچک تر می تواند احتمال ابتلای فرد به این عارضه را تا حد قابل توجهی افزایش دهد.
علائم هالوکس والگوس
علائم هالوکس والگوس از سطح کم شروع شده و به مرور زمان شدت می گیرد.
علائم این عارضه شامل موارد زیر می شود:
- مشکل در خم کردن و انعطاف پذیری انگشت شست پا
- به وجود آمدن پینه در زیر مفصل به علت فشار بیش از حد
- بی حس یا مور مور شدن پا در صورت فشار به عصب های موجود در توده استخوانی
- توده استخوانی در کناره شست پا که با ساییده شدن آن به کفش فرد احساس ناراحتی می کند.
- درد به خصوص در قسمت بالایی مفصل شست پا که با راه رفتن و انجام فعالیت های روزانه یا خم کردن آن بیشتر می شود
علت هالوکس والگوس
علت یکسان و مشخصی برای ابتلای فرد به هالوکس والگوس وجود نداشته و عوامل زیر می تواند احتمال بروز آن را تا حد زیادی افزایش دهد:
- آناتومی غیرطبیعی پا. بعضی از افراد از بدو تولد با ناهنجاری های مفصل متاتارسال به دنیا می آیند که این ناهنجاری ها مانع از عملکرد مناسب این مفصل می شود.
- آسیب دیدگی. آسیب دیدگی هایی مثل شکستگی انگشت، پیچ خوردن انگشت یا کوبیده شدن آن می تواند یکی از علت های بروز هالوکس والگوس باشد.
- استفاده بیش از حد. انجام فعالیت ها یا شغل های که مکرراً به انگشت شست فشار می آورد نیز یکی دیگر از این علل است.
- کفش نامناسب. استفاده بیش از حد از کفش های پاشنه بلند یا کفش های نوک تیز می تواند فشار بیشتری به مفصل پا بیاورد. پوشیدن کفش سایز کوچک نیز می تواند زمینه ساز هالوکس والگوس باشد.
- سابقه خانوادگی. در صورتی که یکی از اعضای خانواده تان دچار هالوکس والگوس باشد، احتمال ابتلای افراد دیگر خانواده نیز تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.
- اختلالات آرتروز. انواع خاصی از آرتروز مثل آرتروز روماتوئید یا آرتروز می تواند زمینه ساز بروز بیرون زدگی شست پا باشد.
تشخیص هالوکس والگوس
پزشک به معاینه و بررسی این عارضه پرداخته و می تواند علت اصلی بروز هالوکس والگوس یا بیرون زدگی شست پا را به درستی تشخیص دهد. گاهی اوقات ممکن است برای ارزیابی وضعیت پا و مفاصل آن از تصویر برداری با اشعه ایکس استفاده شود تا تمامی جوانب آن توسط پزشک سنجیده شده و بهترین شیوه درمانی تجویز شود. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که جراحی بهترین شیوه درمان است عکس برداری با اشعه ایکس را تجویز می کند.
درمان هالوکس والگوس
درمان های متعددی برای بهبود بیرون زدگی شست پا یا هالوکس والگوس وجود دارد:
تزریقات استروئیدی
- گاهی اوقات التهاب بیرون زدگی شست پا با تزریق کورتیکواستروئید به محل آسیب دیدگی بهبود خواهد یافت.
- این تزریق نیز فقط نقش مسکن و بهبود دهنده را داشته و هیچ کمکی به درمان این عارضه نخواهد کرد.
داروهای مسکن و ضد التهاب
داروهای ضد التهابی به کاهش التهابات و دردها کمک نموده ولی هیچ تأثیری بر روی کاهش میزان بیرون زدگی شست پا یا بهبود آن نخواهد داشت.
تعویض کفش و استفاده از کفی های طبی
- درصورتی که علت اصلی بروز بیرون زدگی شست پا به خاطر عملکرد ضعیف پا باشد با استفاده از کفی کفش می توان این تغییر شکل انگشت پا را تحت درمان قرار داد.
- میزان اثربخش بودن این کفی ها بستگی به وخامت و شدت بیرون زدگی شست پا خواهد داشت.
ورزش
- ورزش نیز یکی دیگر از راه های درمان بیرون زدگی شست پا است.
- پزشک متخصص یا ارتوپد ممکن است برای بیرون زدگی ها سطح متوسط پا، ورزش های کششی پا همراه با آتل را پیشنهاد کند.
- این شیوه درمان رشد عارضه را کندتر نموده یا به کلی آن را متوقف خواهد کرد.
جراحی بیرون زدگی شست
در موارد شدید هالوکس والگوس، پزشک برای اصلاح تغییر وضعیت مفصل پا، عمل جراحی را توصیه خواهد کرد.
جراحی بیونیونکتومی
عمل جراحی اصلاح وضعیت مفصل شست پا را با نام بیونیونکتومی نیز می شناسند.
در این عمل جراحی قسمت بیرون زده استخوان جدا شده و مفصل انگشت شست مجدداً به حالت اولیه اش برگردانده می شود. معمولاً برای جلوگیری از تغییر فرم مجدد و حفظ این حالت از صفحات فلزی در داخل پا استفاده می شود. در صورتی که عمل جراحی بیرون زدگی شست پا موفقیت آمیز باشد، مفصل شست پای فرد به حالت عادی خود بازگشته و عملکرد پا بهبود خواهد یافت.
دردهای ناشی از عمل جراحی و هالوکس والگوس نیز به مرور زمان بهبود می یابد.
میزان موفقیت عمل جراحی بیونیونکتومی نیز بستگی به میزان وخامت آن خواهد داشت.
به طور کلی اگر روند تشخیص و درمان به سرعت و به شیوه صحیح آن آغاز شود، هیچ مشکلی برای درمان وجود نداشته و نیازی نیست فرد با درد به زندگی خود ادامه دهد. یادتان باشد که این عارضه با گذشت زمان بدتر خواهد شد در نتیجه درمان به موقع اهمیت بسیار زیادی دارد.
سبک زندگی و درمان خانگی هالوکس والوگوس
در صورتی که متوجه شروع بروز عارضه هالوکس والگوس شدید، بهترین کار شروع درمان است.
با اینکار می توان روند پیشرفت بیماری را کاهش داده یا به کلی متوقف کرد.
شیوه های درمانی شامل:
- بعد از اطلاع از بیماری بهتر است دیگر از کفش های تنگ و پاشنه بلند یا نوک تیز استفاده نکنید.
- ورزش هایی مثل باله می تواند این بیماری را تشدید نموده و سرعت پیشرفت آن را بیشتر کند.
- از انجام ورزش ها و فعالیت های بدنی ای که باعث فشار آمدن به انگشت شست می شود به شدت بپرهیزید.
- کفش های دارای فضای کافی برای انگشت شست پا، کفش هایی با قابلیت استفاده از آتل می شود.
- در کنار روند درمانی بیرون زدگی شست پا، سبک زندگی تان را تغییر داده و فشار کمتری به انگشت شست پا بیاورید.
- برای تسکین هالوکس والگوس نیز می توانید با استراحت و استفاده از کمپرس سرد ازردگی و ناراحتی آن را تا حد زیادی کاهش دهید. همچنین می توانید محصولات سیلیکونی مخصوص بیرون زدگی شست پا را از داروخانه ها یا کفش فروشی ها تهیه کنید. به خاطر داشته باشید که این محصولات عارضه هالوکس والگوس را درمان نکرده و فقط به بهبود درد و ناراحتی فرد کمک خواهد کرد.
نتیجه گیری
بسیاری از افراد تصور می کنند که هالوکس والگوس فقط انحراف انگشت بزرگ پا (شست) به سمت بیرون است. اما این مشکل به کلی آناتومی پا را تغییر می دهد. بیرون زدگی شست پا یا انحراف شست به مرور زمان اتفاق افتاده و یک شبه به وجود نیامده است. ابتدا انگشت شست پا به سمت انگشت دوم تغییر جهت داده و در نهایت استخوان کناری انگشت شست دچار بیرون زدگی خواهد شد. برای درمان این عارضه می توان از تمرین های ورزشی، آتل های انحراف انگشت پا یا کفش های بزرگتر استفاده کرد.
