از شایع ترین علل سرگیجه و استفراغ همزمان می توان به عواملی مانند ناراحتی های گوارشی، اضطراب و دیابت و مشکلات کبدی اشاره کرد. سرگیجه و استفراغ هر دو از علائم غیر اختصاصی هستند، به این معنی که می توانند علت های زیادی داشته باشند. گرچه سرگیجه و استفراغ ممکن است به معنای وجود یک مشکل یا بیماری زمینه ای باشد، اما علت آن اغلب چیزی موقتی مانند اضطراب یا ناراحتی جزئی معده است. در این مقاله، ما سعی کرده این شایع ترین علت های احتمالی سرگیجه و استفراغ و همچنین زمان مراجعه به پزشک را بررسی کنیم.
بروز سرگیجه و استفراغ همزمان می تواند ناشی از اضطراب، مشکلات گوش داخلی و دیابت باشد. تشخیص علت سرگیجه و استفراغ مهم تر از بررسی علائم می باشد.
دلایل احتمالی استفراغ و سرگیجه همزمان عبارتند از:
اضطراب و سایر بیماری های روانی
اضطراب شدید می تواند سرگیجه و استفراغ همزمان را ایجاد کند. بعضی از افراد ممکن است احساس سرگیجه، گیجی داشته باشند و حتی احساس کنند که کنترل افکارشان از دست آن ها خارج شده است. این نوع اضطراب اغلب قبل از یک رویداد خاص مانند آزمون یا یک موقعیت عاطفی دشوار ظاهر می شود. در این شرایط باید با رفع عامل استرس، اضطراب نیز برطرف شود.
وقتی اضطراب باعث سرگیجه و استفراغ می شود، ممکن است یک چرخه مداوم ایجاد کند. فرد احساس اضطراب کرده و سپس استفراغ می کند و سپس بعد از وقوع استفراغ دوباره مضطرب می شود. سایر شرایط های روای نیز ممکن است در استفراغ و سرگیجه نقش داشته باشند. افسردگی همچنین می تواند به مشکلات حاد یا مزمن معده اثر بگذارد.
ویروس ها و عفونت های معده
بسیاری از عفونت های معده باعث حالت سرگیجه و استفراغ همزمان شوند. گاستروانتریت می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. در موارد نادر، این اختلال می تواند به ویژه در نوزادان، سالمندان و کسانی که در معرض کمبود آب بدن هستند، خطرناک باشد. استفراغ بیش از حد می تواند منجر به سرگیجه شود، به خصوص اگر در نهایت بدن فرد دچار کم آبی شود. برخی از افراد در هنگام حالت تهوع دچار سرگیجه نیز می شوند.
برخی از شایعترین دلایل ورم معده و روده، عبارتند از:
- ویروس ها، مانند نوروویروس و روتاویروس
- عفونت های باکتریایی، مانند سالمونلا
دیابت
دیابت متابولیسم گلوکز را برای بدن دشوارتر می کند و به طور بالقوه باعث قند خون بسیار بالا می شود. افراد مبتلا به دیابت هنگامی که قند خون آنها خیلی زیاد یا خیلی کم شود، ممکن است استفراغ کنند یا سرگیجه داشته باشند. در برخی موارد، دیابت خطرناک و جدی می شود که کتواسیدوز دیابتی نامیده می شود. علائم کتواسیدوز شامل موارد زیر است:
- گیجی
- دل درد
- پوست خشک و برافروخته
- تشنگی شدید و تکرر ادرار
اختلالات گوش داخلی
مشکلات و اختلالات گوش داخلی می تواند باعث سرگیجه شود. گوش داخلی به تنظیم تعادل بدن کمک می کند. مشکلات گوش داخلی، از جمله عفونت و صدمات جسمی، می تواند باعث سرگیجه شود. ممکن است فرد احساس کند در حالت ایستاده و سرپا، در حال حرکت به دور خودش است. بعضی از افراد ممکن است به دلیل سرگیجه و استفراغ حالت تهوع پیدا کنند.
مشکلات گوش داخلی می تواند با گذشت زمان به تدریج، یا به طور ناگهانی ظاهر شود. اگر شخصی دارای مشکلات گوش داخلی باشد که به طور ناگهانی ظاهر می شود، ممکن است بیماری به نام سندرم حاد دهلیزی مبتلا شده باشد. طیف وسیعی از بیماری ها می تواند باعث سندرم حاد دهلیزی شود. با این حال، حدود 4 درصد از افرادی که حمله مغزی ایسکمیک دارند، علائم سندرم حاد دهلیزی را تجربه می کنند. اگر سرگیجه شدید باشد یا اختلال در عملکرد صحیح فرد ایجاد کند، مراجعه به پزشک ضروری است.
مشکلات کبدی
کبد به عنوان سیستم سم زدایی بدن عمل می کند. عملکرد نادرست کبد، ممکن است فرد احساس سرگیجه یا استفراغ کند. مشکلات کبدی همچنین ممکن است باعث ادرار بسیار تیره، درد شدید در سمت راست بالای بدن و زردی پوست و چشم شود. گاهی اوقات یک سنگ صفرا می تواند مجاری صفراوی را مسدود کند و باعث مشکلات کبدی شود. اگر بدن بتواند سنگ صفرا را دفع کند، علائم ممکن است به طور ناگهانی و خود به خود از بین بروند. اگر سنگ کیسه صفرا نتواند دفع شود، علائم به تدریج شدیدتر می شوند. در مشکلات و اختلالات کبد همواره مراجعه به پزشک ضروری می باشد.
مشکلات سیستم اعصاب مرکزی
وقتی مشکلی در مغز رخ دهد، می تواند باعث حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه و طیف وسیعی از علائم دیگر شود. عفونت، کیست، آسیب، سکته، خونریزی یا تومورها همگی می توانند قسمت های مختلف مغز را تحت تأثیر قرار دهند. افرادی که به دنبال تصادف رانندگی یا ضربه به سرشان دچار سر گیجه می شوند باید به پزشک مراجعه کنند.
میگرن
بسیاری از افراد بلافاصله قبل از میگرن دچار تغییر در بینایی و ادراک می شوند. همچنین احساس سرگیجه، استفراغ و حساسیت به نورهای شدید معمولا در فرد بروز می کند.
حرکت
حرکت در اتومبیل، قایق، هواپیما یا وسیله نقلیه دیگر می تواند سیستم تعادل بدن را دچار اختلال کند. برای برخی از افراد، این امر باعث بیماری حرکت می شود و ممکن است باعث سردرد، سرگیجه یا استفراغ شود. علائم معمولاً پس از بازگشت فرد به حالت سکون و قرار گرفتن روی زمین از بین می روند.
سندرم استفراغ دوره ای
حملات مکرر سرگیجه و استفراغ ممکن است به دلیل یک بیماری به نام سندرم استفراغ دوره ای باشد. این سندرم گاهی اوقات با تغییر رژیم غذایی درمان می شود، اما تحقیقات کمی در مورد علت ایجاد این سندرم صورت گرفته است. در حالی که هیچ درمان استانداردی برای این اختلال وجود ندارد، داروهای ضد تهوع، ضد میگرن، ضد ریفلاکس اسید و ضد اضطراب ممکن است برخی علائم را تسکین دهند.
سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
طیف وسیعی از داروهای غیرقانونی می تواند باعث حالت تهوع و استفراغ و همچنین سرگیجه شود. این علائم به ویژه پس از استفاده زیاد و بیش ازحد این مواد معمول است. نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی نیز می تواند به علائم مختلفی از جمله استفراغ، سرگیجه و سردرد منجر شود.
بارداری
ترشح هورمون های مختلف پس از بارداری، به خصوص در سه ماهه اول بارداری می توانند باعث سرگیجه و استفراغ شوند. پرهیز از مصرف برخی غذاها، استراحت، نوشیدن آب بیشتر و جلوگیری از گرسنگی به کاهش علائم کمک می کند.
سکته مغزی
سکته مغزی می تواند یک وضعیت اضطراری خطرنام باشد. بیشتر سکته ها به دلیل لخته شدن خون در مغز رخ می دهد. پارگی رگ های خونی در مغز همچنین می تواند باعث سکته مغزی و خونریزی شود. برخی از افراد در هنگام سکته مغزی حالت تهوع و استفراغ دارند. با این حال، تقریباً تمام افرادی که سکته می کنند علائم دیگری را نیز تجربه خواهند کرد. بعید به نظر می رسد تهوع و استفراغ به معنای سکته مغزی در فرد باشد.
مسمومیت
سرگیجه و استفراغ ناگهانی، گاهی اوقات می تواند ناشی از مسمومیت باشد. مسمومیت بیشتر زمانی اتفاق میفتد که فردی در مناطق آلوده بوده، مواد بالقوه سمی را استنشاق کرده، در معرض تابش اشعه خاصی قرار گرفته و یا غذا یا آب آلوده مصرف کرده باشد.
آسیب اندام
نارسایی اعضا و ضربه بدنی می تواند باعث حالت تهوع شدید و درد معده و همچنین استفراغ و سرگیجه شود. اگر فردی اخیراً از لحاظ جسمی آسیب دیده، عفونت شدیدی داشته یا در معرض نارسایی عضو قرار داشته باشد، باید احتمال بروز مشکلات اندام ها در ایجاد سرگیجه و استفراغ را در نظر بگیرد. برای مثال آپاندیسیت شدید و آسیب به لوزالمعده نیز می تواند علائم مشابهی ایجاد کند.
درمان های خانگی برای سرگیجه و حالت تهوع
هیدراته ماندن یا مصرف آب کافی، ممکن است علائم خفیف استفراغ و سرگیجه را کاهش دهد. داروهای خانگی برای ،همه انواع استفراغ و سرگیجه موثر نیستند. اگر هر یک از علائم رخ داده در فرد شدید باشد، مراجعه به پزشک ضروری است. هنگامی که علائم خفیف است، فرد می تواند برخی از درمان های زیر را امتحان کند:
- نوشیدن آب فراوان برای هیدراته ماندن بدن
- استفاده از یک نوشیدنی گازدار برای کمک به معده
- دراز کشیدن در مکانی خنک و آرام برای استراحت
- مصرف داروی معده بدون نیاز نسخه برای کاهش استفراغ
- پرهیز از نورهای روشن، صداهای بلند و هر چیزی که ممکن است مغز را بیش از حد تحریک کند.
- رژیم غذایی ملایم تا توقف استفراغ. مایعات شفاف، مانند آبگوشت، چای و آب میوه ها نیز ممکن است کمک کنند.
در سرگیجه و استفراغ همزمان چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
افراد در صورت داشتن علائم زیر، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنند:
- استفراغ شدید
- استفراغ همراه با تب
- سردرد میگرنی شدید و غیرعادی
- استفراغ غیرعادی ناشی از بارداری
- فرد دیابتی علائم کتواسیدوز را داشته باشد.
- درد در معده یا سردرد ،شدید یا غیر قابل تحمل است
- در استفراغ خون وجود داشته باشد، یا استفراغ مانند کف قهوه باشد.
- علائم پس از آسیب دیدگی سر، تصادف رانندگی یا ضربه به معده بروز می کند.
- علائم نارسایی کبدی مانند زردی پوست یا درد در قسمت فوقانی شکم وجود داشته باشد.
- وجود نشانه هایی از سکته مغزی وجود دارد ،مانند افتادگی صورت، تغییر تعادل، ضعف عضلانی، تغییر در هوشیاری، سردرد شدید، بی حسی یا گزگز شدن بدن، یا مشکل در تفکر و تکلم.
سرگیجه و استفراغ هرگز خوشایند نیستند اما اغلب به خودی خود از بین می روند. اگر سرگیجه و استفراغ تشدید شود یا ادامه داشته باشند، فرد باید برای تشخیص صحیح به پزشک مراجعه کند.