سردرد یکی از شایع ترین شکایات پزشکی است که می تواند بدون در نظر گرفتن سن، نژاد و جنسیت بر همه افراد تأثیر بگذارد. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) تقریبا نیمی از بزرگسالان در سراسر جهان در هر سال به سر درد مبتلا می شوند. سر درد شاید نشانه استرس یا حالت های روانی، یا ناشی از یک اختلال پزشکی مانند میگرن، فشار خون بالا، اضطراب یا افسردگی باشد.
انواع سردرد
سردرد های تنشی
شایع ترین شکل سر درد اولیه است و به طور معمول در میانه روز به آرامی و به تدریج آغاز می شود و می توانند ناگهانی یا مزمن باشند.
حملات ناگهانی معمولاً چند ساعت طول می کشد اما می تواند تا چند روز ادامه داشته باشد.
سردردهای مزمن به مدت 15 روز یا بیشتر در ماه، به مدت حداقل 3 ماه رخ دهد.
فرد می تواند علائم زیر را تجربه کند:
- احساس وجود یک باند محکم در اطراف سر
- یک درد مداوم و کسل کننده از هر دو طرف سر
- درد در ناحیه گردن
میگرن
ممکن است باعث ایجاد درد شدید و ضربان آور باشد که معمولاً فقط در یک طرف سر ایجاد می شود. درد می تواند با تاری دید، احساس سبکی در سر، حالت تهوع و اختلالات حسی ” که به هاله معروف است، همراه باشند. میگرن دومین شکل شایع سردرد اصلی است و می تواند تأثیر به سزایی در زندگی یک فرد داشته باشد. براساس آمار WHO در سراسر جهان، میگرن به عنوان ششمین بیماری است که فرد به دلیل ناتوانی قادر به عملکرد مفید کاری خود نمی باشد. میگرن می تواند از چند ساعت تا 2 تا 3 روز طول بکشد.
سردردهای برگشتی (راجعه)
ناشی از مصرف بیش از حد دارو است. نوع برگشتی، شایع ترین علت سر درد های ثانویه هستند. آنها معمولاً از اوایل روز شروع می شوند و در طول روز ادامه دارند.
سردردهای برگشتی می توانند طیف وسیعی از علائمی مانند گردن درد، بی قراری، احساس گرفتگی بینی ومشکلات خواب را ایجاد کنند و میزان درد آن درهر روز می تواند متفاوت باشد.
سردرد های خوشه ای
معمولاً بین 15 دقیقه تا 3 ساعت به طول می انجامند و به طور ناگهانی یک بار در روز یا هشت بار در روز برای یک دوره از هفته ها تا ماه ها رخ می دهند. در بین دوره های سردرد خوشه ای، ممکن است علائمی وجود نداشته باشد، و این دوره بدون سردرد می تواند ماه ها تا سال ها ادامه داشته باشد.
درد ناشی از این بیماری یک طرفه، شدید است و اغلب به عنوان سوزش توصیف می شود که به طور معمول در یک چشم یا اطراف آن حس می شود. ممکن است ناحیه آسیب دیده چشم، قرمز و متورم شود و به ندرت پلک چشم از بین می رود.
سردرد های رعد و برقی
این نوع سردرد ها ناگهانی و شدید هستند که اغلب به عنوان بدترین سر درد زندگی توصیف می شود و در کمتر از یک دقیقه به حداکثر شدت می رسند و کمتر از 5 دقیقه دوام می آورند. سر درد رعد و برقی می تواند علائم ثانویه برخی از بیماری ها از جمله خون ریزی داخل مغزی، ترومبوز وریدی مغزی، آنوریسم پاره شده یا بدون وقفه، سندرم انعقاد عروق مغزی برگشت پذیر (RVS)، مننژیت را تقلید نماید.
افرادی که این سردردهای ناگهانی و شدید را تجربه می کنند، باید سریعاً به دنبال ارزیابی پزشکی باشند.
علائم سردرد
سردردها می توانند از نقطه مرکزی در سر شروع شوند و می توانند تیز، پرتلاطم یا کسل کننده باشند، که به تدریج یا ناگهانی ظاهر شوند. علائم سردرد می توانند کمتر از یک ساعت تا چند روز ادامه داشته باشند و تا حدی بستگی به نوع سر درد دارد.
سردرد تنشی
ممکن است درد عمومی، خفیف تا متوسط وجود داشته باشد که می تواند مانند باند در اطراف سر احساس شود. آنها تمایل دارند که هر دو طرف سر را تحت تأثیر قرار دهند.
سردرد میگرنی
غالباً در یک قسمت از سر، غالباً جلو یا کناره های سر، احساس درد شدید وجود دارد. ممکن است حالت تهوع و استفراغ وجود داشته باشد و فرد ممکن است به خصوص در برابر نور یا سر و صدا حساس باشد.
سردرد های خوشه ای
می توانند باعث درد شدید، غالباً در اطراف یک چشم شوند و معمولاً در یک دوره خاص از سال ( احتمالاً در بازه زمانی 1 تا 2 ماه) اتفاق می افتند.
علت سردرد
سردرد می تواند در هر قسمت از سر، در هر دو طرف سر یا فقط در یک مکان خاص ایجاد شود.
انجمن بین المللی سردرد (IHS)، علل سردرد را به دو دسته اصلی تقسیم می کند:
سردرد های اولیه
بیماری های مستقلی هستند که مستقیماً ناشی از مشکلات مربوط به ساختارهای سر و یا ناشی از تغییر در فعالیت شیمیایی مغز می باشند.
نمونه هایی از این سردرد عبارتنداز: سردردهای خوشه ای و تنشی
اختلال در ساختارهایی مانند رگ های خونی، ماهیچه ها و اعصاب سر و گردن که نسبت به درد حساسیت بیشتری دارند می توانند باعث ایجاد سردرد شوند.
سردرد های ثانویه
که علائمی هستند که به علت وجود بیماری دیگر ،که باعث تحریک اعصاب می شوند، رخ می دهد.
به عبارت دیگر، علائم سردردهای ثانویه را می توان به بیماری های دیگری نسبت داد.
طیف گسترده ای از عوامل مختلف می تواند باعث سردرد ثانویه شود که عبارتند از:
- مصرف الکل
- تومور مغزی
- لخته شدن خون
- خون ریزی در مغز یا اطراف آن
- “انجماد مغز” یا سردردهای تحریک کننده
- مسمومیت با مونوکسید کربن
- ضربه مغزی
- کم آبی بدن
- گلوکوم
- دندان درد
- آنفلوانزا
- استفاده بیش از حد از داروهای ضد درد
- حملات هراس یا فوبیا (ترس مرضی)
- سکته مغزی
به عنوان مثال اگر سردردتان، دردناک تر و مختل کننده تر از قبل باشد یا هر بار بدتر شود یا با دارو بهتر نشود یا با علائم دیگری مانند سردرگمی، تب، تغییرات حسی و سفتی در گردن همراه باشد، باید فوراً به پزشکتان مراجعه کنید.
تشخیص سر درد
پزشکتان معمولاً از طریق توصیف وضعیت، نوع درد و زمان و الگوی حملات، می تواند نوع خاصی از سردرد را تشخیص دهد. اگر به نظر برسد که ماهیت بیماری پیچیده است، ممکن است آزمایش هایی برای رد بیماری های جدی تر انجام شود.
آزمایش های بیشتر می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون
- اشعه ایکس
- اسکن مغز مانند CT و MRI
سازمان بهداشت جهانی (WHO) خاطر نشان می کند که سردردها معمولاً جدی گرفته نمی شوند زیرا پراکنده هستند و بیشتر منجر به مرگ نمی شوند و مسری نیستند.
درمان سر درد
شایع ترین راه های درمان، استفاده از داروهای آرام بخش و تسکین درد است.
رعایت دستورات پزشکتان حائز اهمیت است زیرا استفاده بیش از حد از داروهای تسکین دهنده درد می تواند منجر به سردرد های برگشتی شود.
درمان های جایگزین
چندین روش جایگزین برای درمان در دسترس است، اما مهم است که قبل از انجام هرگونه تغییر عمده یا شروع هرگونه روش درمانی جایگزین، با پزشکتان مشورت کنید.
رویکردهای جایگزین شامل موارد زیر است:
- طب سوزنی
- رفتار درمانی شناختی
- محصولات بهداشتی گیاهی و غذایی
- هیپنوتیزم
- مراقبه
بعضی اوقات، سردرد ممکن است ناشی از کمبود یک ماده مغذی یا مواد مغذی خاص، به ویژه منیزیم و ویتامین های خاص B باشد. کمبود مواد مغذی می تواند ناشی از رژیم غذایی بی کیفیت، زمینه های سوء جذب و یا سایر شرایط پزشکی باشد.
درمان های خانگی و سردرد
برای کاهش خطر سردرد و کاهش درد در صورت بروز چندین مرحله را می توان انجام داد:
- یک کیسه آب داغ یا آب سرد را روی سر یا گردن خود قرار دهید، اما از دمای خیلی بالا و دمای خیلی پایین خودداری کنید.
- در صورت امکان از عوامل استرس زا جلوگیری کنید و راهکارهای مقابله ای سالم را برای مدیریت استرس یاد را بگیرید.
- با مراقبت از حفظ قند خون، وعده های غذایی منظم بخورید.
- حمام گرم می تواند به تسکین درد کمک کند، اگرچه در یک شرایط نادر قرار گرفتن در معرض آب گرم می تواند باعث سردرد شود.
- ورزش منظم و استراحت کافی و خواب منظم باعث سلامت کلی و کاهش استرس شود.
روغن های اساسی درمان کننده سردرد
تحقیقات نشان می دهد روغن های گیاهی ممکن است برای سردرد مفید باشد که شامل موارد زیر می باشند:
-
روغن اسطوخودوس
اسطوخودوس اغلب برای کمک به افراد در بهبود خواب و کاهش استرس، اضطراب یا افسردگی استفاده می شود.
بسیاری براین باورند که استنشاق روغن یا اسانس اسطوخودوس می تواند یک درمان دائمی و مؤثر برای مدیریت نوع میگرنی باشد.
-
روغن رزماری
روغن رزماری به طور سنتی برای درمان سردردها و بهبود گردش خون استفاده می شود.
یک مطالعه در سال 2008 نشان می دهد كه روغن رزماری خاصیت ضد التهابی و ضد درد دارد.
یک مطالعه دیگر در سال 2013 نشان داد که روغن گلاب باعث کاهش درد و درمان بی خوابی در افرادی که تحت درمان ترک مواد مخدر قرار دارند، شده است.
-
روغن نعناع
روغن نعناع تحریک کننده است و ممکن است انواع سردرهای تنشی را هنگام استفاده موضعی از بین ببرد و یکی از محبوب ترین روغنهای اساسی برای درمان سردرد است.
بررسی اخیر در مورد مطالعات منتشر شده در سال 2015 در مورد روغن های اساسی اظهار داشت كه استفاده از روغن نعناع در پیشانی موجب تسكین سردردهای تنشی می شود. ماده مؤثر در روغن نعناع منتول است. تحقیقات منتشر شده در سال 2015 نشان می دهد که منتول هنگام استفاده به عنوان ژل ممکن است در درمان میگرن موثر باشد.
-
روغن بابونه
نحقیقات سال 2012 نشان داد كه روغن بابونه ممكن است برخی از علائم اضطراب و افسردگی را بهبود بخشد. از آنجا که سردردها غالباً در اثر استرس و اضطراب ایجاد می شوند. روغن بابونه ممکن است به درمان سردردها کمک کند.
خواص ضدالتهابی در بابونه وجود دارد که ممکن است درد را کاهش دهد. اما تحقیقات بیشتری در مورد فواید آن ضروری است.
-
روغن اکالیپتوس
اکالیپتوس به طور سنتی برای پاکسازی و کاهش التهاب سینوس ها استفاده می شود.
افرادی که به دلیل سینوس های مسدود شده دچار سردرد می شوند ممکن است دریابند که استنشاق اکالیپتوس علائم آنها را کاهش می دهد.
مطالعات نشان می دهد که روغن اکالیپتوس برای تسکین درد و کاهش فشارخون هنگام استنشاق مؤثر است.
آخرین دیدگاهها