آمیلاز و لیپاز آنزیم های گوارشی هستند که توسط پانکراس تولید می شوند. سطوح غیر طبیعی آمیلاز و لیپاز با وضعیتی به نام پانکراتیت همراه است. پانکراس یک غده گوارشی است که در نزدیکی معده قرار دارد. لوزالمعده دو عملکرد مهم گوارشی را انجام می دهد که شامل ساخت انسولین و تولید آنزیم های گوارشی است.
پانکراتیت التهاب پانکراس است. افزایش سطح آمیلاز و لیپاز در خون ممکن است یکی علائم بیماری پانکراتیت یا همان التهاب پانکراس باشد اما افزایش آنها باعث پانکراتیت نمی شود. بررسی ها نشان می دهد که پانکراتیت حاد، و کوتاه مدت، باعث بستری شدن 275000 بیمار و پانکراتیت مزمن منجر به 86000 بستری شدن در بیمارستان در سال می شود. هدف آزمایش خون پانکراتیت تشخیص پانکراتیت با تشخیص سطوح بالا یا پایین آمیلاز و لیپاز است.
برای آشنایی بیشتر با علل پانکراتیت و درمان آن مقاله پانکراتیت را مطالعه کنید.
چرا آزمایش خون پانکراتیت تجویز می شود؟
پانکراتیت حاد، التهاب پانکراس است. در ایالات متحده، پانکراتیت حاد یکی از مهمترین دلایل گوارشی برای بستری شدن در بیمارستان است. بیماران مبتلا به پانکراتیت حاد اغلب درد شکمی (معمولاً در قسمت میانی فوقانی به سمت راست شکم، درست زیر دنده ها)، حالت تهوع و استفراغ را تجربه می کنند. در صورت بروز این علائم پزشک برای تشخیص احتمالی التهاب لوزالمعده، آزمایش خون پانکراتیت را تجویز می کند.
آمیلاز و لیپاز آنزیم های گوارشی هستند که در جریان خون وجود دارند. هنگامی که سطح آمیلاز یا لیپاز سه یا بیشتر از حد طبیعی محدوده طبیعی باشد، یکی از علائم احتمالی و هشدار دهنده پانکراتیت در فرد است.
خطرات و عوارض آزمایش خون پانکراتیت
طبق انجمن گوارش آمریکا (AGA)آمیلاز یا لیپاز در خون که حداقل سه برابر بیشتر از حد بالای محدوده طبیعی است یکی از دو شاخص پانکراتیت است. علائم دیگر برای تشخیص پانکراتیت شامل درد بالای شکم، معمولا در سمت راست، وسط شکم درست زیر دنده ها یا تابش به پشت، و شواهد پانکراتیت در تصویربرداری رادیوگرافی – معمولاً سونوگرافی یا توموگرافی کامپیوتری (CT) است.
آزمایش خون آمیلاز و لیپاز رایج ترین آزمایشات آزمایشگاهی برای تشخیص پانکراتیت در افرادی است که درد بالای شکم را تجربه می کنند. با این حال، تفسیر افزایش آمیلاز و لیپاز نباید تنها آزمایش تشخیصی برای تشخیص پانکراتیت باشد. شرایط دیگری غیر از پانکراتیت وجود دارد که می تواند منجر به افزایش سطح آمیلاز و لیپاز شوند. برخی از آنها شامل سرطان پانکراس یا کتواسیدوز دیابتی هستند.
مطالعه بیشتر: ساختار و عملکرد پانکراس
تفسیر آزمایش خون و ادرار توسط پزشک آنلاین در هر ساعت از شبانه روز
انواع مختلف آزمایش خون پانکراس چیست؟
لوزالمعده شما آنزیم های گوارشی مختلفی تولید می کند. دو آنزیم مهم آمیلاز و لیپاز هستند. دو نوع آزمایش خون پانکراس، آزمایش آمیلاز و آزمایش لیپاز است.
آمیلاز: آنزیم آمیلاز به بدن شما در هضم کربوهیدرات ها کمک می کند. تست آمیلاز سطوح بالای آنزیم آمیلاز را بررسی می کند.
لیپاز: آنزیم لیپاز به بدن شما در هضم چربی ها کمک می کند. آزمایش لیپاز سطوح بالای آنزیم لیپاز را بررسی می کند.
مطالعه بیشتر:نارسایی برون ریز پانکراس
آزمایش خون پانکراتیت چگونه انجام می شود؟
آمیلاز و لیپاز در نمونه های خون گرفته شده از فردی که درد شکم را تجربه می کند، بررسی می شود. این آزمایش توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی با استفاده از یک سوزن کوچک برای برداشتن نمونه خون از ورید بازوی شما انجام می شود. برای آماده شدن برای آزمایش خون آمیلاز یا لیپاز آینده، ممکن است از شما خواسته شود 8 تا 12 ساعت قبل ناشتا باشید.
گرفتن نمونه خون برای آمیلاز و لیپاز توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی آموزش دیده انجام می شود.
متخصص مراقبت های بهداشتی سیاهرگی را شناسایی می کند که برای دریافت خون کافی برای آزمایش آمیلاز و لیپاز کافی است. احتمالاً یک تورنیکت روی بازوی فرد اعمال می شود. محل رگ‌گیری با محلول مناسب مانند ایزوپروپیل الکل یا کلرهگزیدین کاملاً تمیز می‌شود. هنگامی که ناحیه پوست خشک شد، متخصص مراقبت های بهداشتی یک سوزن کوچک وارد می کند و مقدار لازم خون را در یک لوله یا سرنگ آزمایشگاهی می کشد.
نتایج آزمایش خون پانکراتیت چه چیزی را نشان می دهد؟
سطوح بالای آمیلاز و لیپاز معمولا نشان دهنده پانکراتیت حاد است. با این حال، افزایش آنها همچنین می توانند بیماری ها یا اختلالات عملکرد پانکراس، مانند سرطان پانکراس یا انسداد پانکراس را نشان دهند.
سطوح پایین آمیلاز و لیپاز می تواند نشان دهنده پانکراتیت مزمن، بیماری کبد یا فیبروز کیستیک باشد. پزشک معالج شما ممکن است با توجه به نتایج به دست آمده و سایر علائم شما آزمایش‌های آزمایشگاهی دیگر، تصویربرداری رادیولوژیک (مانند سونوگرافی یا سی‌تی اسکن) را تجویز کند یا شما را به متخصص گوارش ارجاع دهد.
اگر سطح آمیلاز شما بالا باشد، پزشک متوجه خواهد شد که مشکلی وجود دارد، اما ممکن است این مشکل در پانکراس شما نباشد. سطح لیپاز در مقایسه با سطوح آمیلاز نتایج خاص تری را برای پانکراس نشان می دهد.
سطوح بالاتر آمیلاز و لیپاز در جریان خون ممکن است به معنای پانکراتیت یا آسیب به پانکراس باشد. در صورت ابتلا به پانکراتیت حاد، آمیلاز و لیپاز معمولاً سه برابر سطح طبیعی افزایش می‌یابند.
مطالعه بیشتر: زندگی بدون پانکراس
در صورت داشتن علائم مرتبط با پانکراتیت، فورا با متخصص گوارش آنلاین تلفنی مشورت کنید.
سطوح نرمال آمیلاز و لیپاز چیست؟
آنزیم ها پروتئین هایی هستند که توسط بدن برای انجام یک کار خاص تولید می شوند. پانکراس آمیلاز تولید می کند تا کربوهیدرات های موجود در غذا را به قندهای ساده تجزیه کند. لوزالمعده لیپاز را برای هضم چربی ها به اسیدهای چرب می سازد. سپس قندها و اسیدهای چرب می توانند توسط روده کوچک جذب شوند. مقداری آمیلاز و لیپاز را می توان در بزاق و معده یافت. با این حال، بیشتر آنزیم های ساخته شده در لوزالمعده در روده کوچک آزاد می شوند.
در یک فرد معمولی، سطح نرمال آمیلاز خون حدود 23 تا 85 واحد در لیتر (U/L) است، اگرچه برخی محدوده‌های آزمایشگاهی برای آمیلاز طبیعی تا 140 واحد در لیتر می‌رسد. محدوده این سطوح به محل پردازش آزمایشگاه ها بستگی دارد. سطح نرمال لیپاز بسته به آزمایشگاه می تواند از 0 تا 160 U/L متغیر باشد. نتایج آمیلاز یا لیپاز که بیش از سه برابر سطح طبیعی است، احتمالاً به معنای پانکراتیت یا آسیب به پانکراس است.
با این حال، در موارد نادر، بدون سطوح غیر طبیعی آمیلاز یا لیپاز، ممکن است آسیب قابل توجهی به پانکراس وارد شود. در این موارد درد شکم شایع ترین علامت بروز آن است. در مراحل اولیه آسیب به پانکراس، سطح آمیلاز یا لیپاز نیز ممکن است طبیعی باشد.
چه چیزی باعث سطح غیر طبیعی آمیلاز می شود؟
دلایل زیادی وجود دارد که چرا ممکن است باعث سطوح غیر طبیعی آمیلاز در خون شود، از جمله:
- اوریون
- انسداد غدد بزاقی
- انسداد روده
- سرطان پانکراس
- زخم سوراخ شده
- مصرف برخی داروها
- اختلالات اشتها
- مشکلات کلیوی
- کوله سیستیت، التهاب کیسه صفرا
- پانکراتیت حاد، التهاب ناگهانی پانکراس
- پانکراتیت مزمن، التهاب طولانی مدت پانکراس
- کیست کاذب پانکراس، کیسه پر از مایع در اطراف پانکراس
- حاملگی خارج رحمی، کاشت تخمک در خارج از رحم
- ماکروآمیلازمی، وجود ماکروامیلاز در خون
سطوح پایین تر از حد طبیعی آمیلاز ممکن است نشان دهنده موارد زیر باشد:
- آسیب شدید به پانکراس
- تری گلیسیرید بالا
- پیش دیابت
- دیابت
برخی از داروها وجود دارند که می توانند میزان آمیلاز را در خون شما بدون هیچ گونه بیماری افزایش دهند:
- متیل دوپا
- داروی فشار خون
- دیورتیک تیازیدی
- کورتیکواستروئیدها
- داروهای ضد ویروسی
- برخی از آنتی بیوتیک ها
- برخی از داروهای روانپزشکی
- بعضی از قرص های ضد بارداری
- برخی از داروهای شیمی درمانی
مطالعه بیشتر: ارتباط لوزالمعده و دیابت
آزمایش خون در منزل در هر ساعت از شبانه روز. روی لینک کلیک کن
چه چیزی باعث سطح غیر طبیعی لیپاز می شود؟
افزایش سطوح لیپاز می تواند علل مختلفی داشته باشد، از جمله:
- سرطان پانکراس
- زخم اثنی عشر
- اچ‌آی‌وی
- گاستروانتریت شدید یا آنفولانزای معده
- کوله سیستیت، التهاب کیسه صفرا
- بیماری سلیاک، حساسیت به گلوتن
- پانکراتیت حاد، التهاب ناگهانی پانکراس
- پانکراتیت مزمن، التهاب طولانی مدت پانکراس
سطوح غیر طبیعی لیپاز ممکن است در افراد مبتلا به کمبود لیپوپروتئین لیپاز نیز وجود داشته باشد. داروهایی که ممکن است بر سطوح لیپاز در جریان خون شما تأثیر بگذارند، همان داروهایی هستند که بر سطح آمیلاز تأثیر می گذارند.
مطالعه بیشتر: غذاهای مناسب برای سلامت پانکراس
آمیلاز و لیپاز در دوران بارداری
پانکراتیت حاد در دوران بارداری نادر است. با این حال، در صورت بروز می تواند منجر به عوارضی برای کودک شما شود. تحقیقات انجام شده در سال 2013 نشان می دهد که سطح آمیلاز و لیپاز سرم در طول بارداری تغییر نمی کند. به عبارت دیگر، سطح نرمال آمیلاز و لیپاز در افراد باردار و غیر باردار تقریباً یکسان است.
سوالات متداول
آیا پانکراتیت فقط از طریق آزمایش خون تشخیص داده می شود؟ دستورالعمل های عمل بالینی AGA توصیه می کند که تشخیص پانکراتیت بر اساس حداقل دو مورد از ویژگی های زیر باشد:
- درد بالای شکم، معمولا در سمت راست یا وسط شکم، درست زیر دنده ها
- سطح آمیلاز یا لیپاز حداقل سه برابر بالاتر از حد بالایی محدوده طبیعی است.
- تصویربرداری رادیوگرافی، معمولا سونوگرافی یا سی تی اسکن، نشان دهنده پانکراتیت در تصاویر مقطعی است.
آیا آزمایش شمارش کامل خون می تواند پانکراتیت را تشخیص دهد؟ آزمایش شمارش کامل خون معمولاً به شمارش کامل خون (CBC) اشاره دارد. تست CBC سطح گلبول های سفید و گلبول های قرمز خون را در میان اجزای دیگر نشان می دهد. آزمایش CBC می تواند عفونت احتمالی مرتبط با پانکراتیت را نشان دهد. با این حال، شمارش کامل خون به تنهایی برای تشخیص پانکراتیت کافی نیست.
علائم پانکراتیت چقدر زود ظاهر می شود؟
علائم پانکراتیت حاد شامل درد بالای شکم (معمولا درست زیر دنده ها در مرکز یا سمت راست بالای شکم)، تهوع و استفراغ است. افراد مبتلا به پانکراتیت اغلب بسیار ناگهانی بیمار می شوند و نیاز به درمان فوری پزشکی دارند.
آیا پانکراتیت خود به خود از بین می رود؟
افراد مبتلا به پانکراتیت حاد اغلب به مدت یک تا سه روز در بیمارستان بستری می شوند تا هیدراتاسیون مناسب و مدیریت درد انجام شود. برای دو سوم افراد مبتلا به پانکراتیت حاد، بهبودی بدون گزینه درمانی دیگری به دست می آید. برای یک سوم افرادی که بهبود نمی یابند، بیمار ممکن است برای تعیین وجود عفونت یا آسیب قابل توجه به پانکراس به آزمایشات بیشتری نیاز داشته باشند. در این موارد، آنتی بیوتیک و گاهی اوقات جراحی ممکن است لازم باشد.
مطالعه بیشتر: آزمایش خون و 10 مورد از مهمترین آن
سخن آخر
آزمایش خون پانکراس یک آزمایش خون برای بررسی عملکرد پانکراس است. آزمایش خون لوزالمعده سطح آنزیم های گوارشی خاصی را که پانکراس شما تولید می کند اندازه گیری می کند. این آزمایش ها می توانند میزان وجود این آنزیم ها را در جریان خون شما بررسی کنند.
آمیلاز و لیپاز آنزیم های گوارشی هستند که در پانکراس تولید می شوند. عملکرد آنها کمک به بهبود هضم است. در صورت بروز درد شکمی به طور عمده در قسمت فوقانی به سمت راست شکم زیر دنده ها، آزمایش های آمیلاز و لیپاز دو آزمایش خونی هستند که برای تشخیص وجود پانکراتیت انجام می شود. آزمایشات آمیلاز و لیپاز به تنهایی برای تشخیص پانکراتیت کافی نیستند. سطوح بالا یا پایین آمیلاز و لیپاز همچنین می تواند نشان دهنده سایر بیماری های دستگاه گوارش باشد.
مدت کوتاهی پس از آزمایش آمیلاز و لیپاز، مهم است که با متخصص مراقبت های بهداشتی پیگیری کنید تا آزمایشات را برای تشخیص وجود پانکراتیت حاد یا سایر بیماری گوارشی مشخص کنید.
آخرین دیدگاه‌ها