داروی کلوزاپین، کاربرد ها و عوارض مصرف آن

نام عمومی این دارو، کلوزاپین clozapine (KLOE za peen) است. همچنین داروی کلوزاپین با نام های تجاری Clozaril، FazaClo Versacloz، Clopine، CloZAPine Synthon، Denzapine، Zaponex در بازار دارویی در دسترس است.

کلوزاپین یک داروی ضد روان پریشی است. داروی کلوزاپین، با تغییر عملکرد مواد شیمیایی موجود در مغز، اثرات درمانی خود را بروز می دهد. کلوزاپین برای درمان اختلال اسکیزوفرنی، و معمولا پس از شکست درمان های دیگر، استفاده می شود.

داروی کلوزاپین همچنین برای کاهش خطر رفتارهای خودکشی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی یا اختلالات مشابه استفاده می شود. کلوزاپین فقط در داروخانه های دارای مجوز و تحت برنامه خاصی در دسترس است.

هشدارهای مربوط به داروی کلوزاپین

کلوزاپین بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر می گذارد. با مصرف اشتباه این دارو، ممکن است به راحتی دچار عفونت شوید، حتی عفونت های جدی یا کشنده. اگر تب، گلودرد، ضعف یا کمبود انرژی دارید، با پزشک خود سریعا تماس بگیرید.

کلوزاپین می تواند خطر بروز تشنج را به ویژه در صورت مصرف در دوزهای بالا، افزایش دهد. در صورت بروز تشنج یا از دست دادن هوشیاری، از انجام هرگونه فعالیتی که می تواند خطرناک باشد، خودداری کنید. این کار برای حفظ سلامتی شما ضروری است.

کلوزاپین می تواند باعث بروز مشکلات جدی قلبی در فرد مصرف کننده شود. اگر درد قفسه سینه، مشکل تنفس، ضربان قلب سریع یا تپش قلب و یا سرگیجه ناگهانی دارید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.

تا به امروز، مصرف داروی کلوزاپین برای درمان علائم افراد سالمند مبتلا به روان پریشی مرتبط با زوال عقل تأیید نشده است.

نکات مهم قبل از مصرف داروی کلوزاپین

کلوزاپین ممکن است خطر مرگ را در سالمندان مبتلا به روان پریشی مرتبط با زوال عقل افزایش دهد. داروی کلوزاپین برای درمان این اختلال تایید نشده است.

همچنین اگر به داروی کلوزاپین حساسیت دارید نباید از آن استفاده کنید.

برای اطمینان از بی خطر بودن این دارو، در صورت ابتلا به هر کدام از موارد زیر، با یک پزشک تماس بگیرید. این‌ علائم، عبارت اند از:

• گلوکوم
• اعتیاد به سیگار
• سوء تغذیه یا کم آبی بدن
• ابتلا به بیماری کبدی یا کلیوی
• کلسترول یا تری گلیسیرید بالا
• مشکلات قلبی، فشار خون بالا
• تشنج، آسیب سر یا تومور مغزی
• مشکلات پروستات یا ادرار کردن
• ایجاد یبوست یا بروز مشکلات حرکتی در روده
• حمله قلبی یا سکته مغزی (از جمله “مینی سکته مغزی”)
• سندرم QT طولانی (در شما یا یکی از اعضای خانواده تان)
• عدم تعادل الکترولیت (مانند سطوح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون شما)
• دیابت یا عوامل خطرزایی مانند داشتن اضافه وزن یا سابقه خانوادگی دیابت

توجه به این نکته ضروری است که مصرف داروهای ضد روان پریشی در 3 ماه آخر بارداری ممکن است باعث بروز مشکلات تنفسی، مشکلات تغذیه ای یا بروز علائم ترک در نوزاد شود. با این حال، در صورت قطع مصرف دارو در دوران بارداری، ممکن است علائم ترک یا مشکلات دیگری نیز داشته باشید.

اگر در زمان مصرف داروی کلوزاپین باردار شدید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. مصرف کلوزاپین را بدون نظر پزشک متوقف نکنید.

در حین استفاده از این دارو نباید نوزاد‌ را با شیر خودتان تغذیه کند. مصرف داروی کلوزاپین برای افراد زیر 18 سال مجاز نیست.

چگونه باید داروی کلوزاپین را مصرف کرد؟

داروی کلوزاپین را باید دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید. تمام دستورالعمل های موجود در نسخه خود را دنبال کنید و تمام راهنماهای دارو یا برگه های دستورالعمل را بخوانید. پزشک ممکن است گهگاه دوز مصرفی شما را تغییر دهد.

ممکن است کلوزاپین را با یا بدون غذا مصرف کنید. قبل از اندازه گیری دوز، سوسپانسیون خوراکی (مایع) را به مدت 10 ثانیه تکان دهید. از سرنگ دوز ارائه شده در بسته بندی دارو استفاده کرده یا از دستگاه اندازه گیری دوز دارو (نه قاشق آشپزخانه) استفاده کنید.

هنگامی که آماده مصرف این دارو هستید، یک قرص تجزیه شونده خوراکی را از بسته خارج کنید. قرص را در دهان خود قرار دهید و بگذارید بدون جویدن حل شود. با حل شدن قرص چندین بار مایع موجود در دهان تان را قورت دهید.

کلوزاپین بر سیستم ایمنی بدن شما تأثیر می گذارد و می تواند اثرات طولانی مدت بر بدن شما داشته باشد. ممکن است به راحتی به عفونت دچار شوید. حتی عفونت های جدی یا کشنده. هنگام استفاده از این دارو و برای مدت کوتاهی پس از آخرین دوز مصرفی، ممکن است برای تشخیص علت مشکل، به انجام آزمایشات پزشکی نیاز داشته باشید.

نباید مصرف کلوزاپین را به طور ناگهانی قطع کنید. از دستورات پزشک خود در مورد کاهش دوز مصرفی تان پیروی کنید.

در صورت شروع مجدد مصرف کلوزاپین پس از 2 روز یا بیشتر پس از قطع مصرف دارو، ممکن است لازم باشد از دوز کمتری نسبت به زمان قطع دارو استفاده کنید. دستورات دوز پزشک خود را با دقت دنبال کنید.

این دارو باید در دمای اتاق و به دور از گرما و رطوبت، نگهداری شود.

اطلاعات دوز مصرفی داروی کلوزاپین

دوز رایج مصرف کلوزاپین برای بزرگسالان مبتلا به اسکیزوفرنی، عبارت است از:

دوز اولیه آن معمولا 12.5 میلی گرم خوراکی یک یا دو بار در روز خواهد بود. در ادامه، ممکن است دوز کل روزانه را با افزایش 25 میلی گرم تا 50 میلی گرم در روز به دوز هدف 300 میلی گرم تا 450 میلی گرم در روز (تجویز در دوزهای تقسیم شده) در پایان هفته دوم برسانید.

افزایش دوزهای بعدی می تواند تا 100 میلی گرم یک یا دو بار در هفته افزایش یابد.

حداکثر دوز مصرفی این دارو، 900 میلی گرم در روز است.

برای درمان بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی که به شدت به داروهای ضد روانپریشی استاندارد پاسخ نمی دهند، می توان از کلوزاپین استفاده کرد.

برای کاهش خطر بروز رفتارهای خودکشی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی یا اختلال اسکیزوافکتیو، که به نظر می رسد در معرض خطر بازگشت مجدد افکار خودکشی قرار دارند، می توان از کلوزاپین استفاده کرد.

اگر یک دوز مصرفی کلوزاپین را فراموش کنم چه اتفاقی می افتد؟

در صورت فراموشی، دارو را در اسرع وقت مصرف کنید. اما اگر تقریباً زمان نوبت بعدی مصرف دارو فرا رسیده است، دوز فراموش شده را حذف کنید. به هیچ وجه، دو دوز دارو را همزمان مصرف نکنید.

اگر بیش از 2 روز متوالی مصرف دوز های کلوزاپین را از دست داده اید، قبل از شروع مصرف مجدد با پزشک خود تماس بگیرید. قبل از اتمام کامل دارو، نسبت به تهیه داروهای جدید اقدام کنید.

در صورت مصرف بیش از حد کلوزاپین (اوردز) چه اتفاقی می افتد؟

در چنین شرایطی باید سریعا به دنبال کمک های اورژانسی باشید. باید فورا با اورژانس تماس بگیرید. علائم مصرف بیش از حد کلوزاپین ممکن است شامل خواب آلودگی، گیجی، ضربان سریع قلب، احساس سبکی سر، تنفس ضعیف یا کم عمق، آبریزش، خفگی یا تشنج باشد.

تداخلات غذایی داروی کلوزاپین

در صورت مصرف داروی کلوزاپین، از نوشیدن الکل خودداری کنید. در صورت مصرف الکل، عوارض جانبی خطرناکی ممکن است رخ دهد.

همچنین باید از مصرف نوشیدنی های حاوی کافئین مانند قهوه، چای، کولا یا نوشیدنی های انرژی زا خودداری کنید.

تا زمانی که ندانید کلوزاپین چگونه بر شما تأثیر می گذارد، از رانندگی یا انجام فعالیت های خطرناک خودداری کنید. بروز سرگیجه یا خواب آلودگی می تواند باعث سقوط، تصادف یا صدمات شدید شود.

همچنین باید از بلند شدن سریع از حالت نشسته یا دراز کشیده خودداری کنید. در غیر این صورت ممکن است احساس سرگیجه کنید.

عوارض جانبی مصرف داروی کلوزاپین

در صورت داشتن علائم واکنش آلرژیک به کلوزاپین (کهیر، تنفس دشوار، تورم در صورت یا گلو) یا واکنش شدید پوستی (تب، گلودرد، سوزش چشم، درد پوستی، بثورات پوستی قرمز یا بنفش با تاول و لایه برداری)، باید سریعا با یک پزشک تماس بگیرید‌.

در اثر مصرف این دارو، ممکن است به راحتی به عفونت مبتلا شوید. حتی عفونت های جدی یا کشنده. در صورت مشاهده علائم بروز عفونت، با یک‌ پزشک تماس بگیرید. برخی از این علائم عبارت اند از:

• سرفه و مشکل در تنفس
• تب، علائم شبه آنفولانزا، ضعف شدید
• بروز زخم های دهانی، زخم های پوستی
• احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
• احساس خارش یا مشاهده ترشح در واژن

با نظر روانپزشک، ممکن است مصرف دوزهای بعدی تا زمانی که عفونت شما برطرف شود به تأخیر بیفتد.

دوزهای بالا یا استفاده طولانی مدت از کلوزاپین می تواند باعث بروز یک اختلال حرکتی جدی شود که ممکن است برگشت پذیر نباشد. هرچه بیشتر از کلوزاپین استفاده کنید، احتمال ابتلا به این اختلال بیشتر است. به ویژه اگر شما یک زن یا یک فرد سالمند هستید، در معرض خطر بیشتری قرار دارید.

کلوزاپین می تواند خطر تشنج را به ویژه در صورت مصرف دوزهای بالا افزایش دهد. در صورت بروز تشنج یا از دست دادن هوشیاری از انجام هرگونه فعالیتی که می تواند خطرناک باشد خودداری کنید.

در صورت بروز علائم زیر فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• تشنج
• یبوست شدید
• تهوع، استفراغ، درد معده یا نفخ
• حرکات خشک یا سخت روده یا دفع گاز دردناک
• حرکات کنترل نشده ماهیچه در صورت (جویدن، لب زدن، اخم، حرکت زبان، پلک زدن یا حرکت چشم)
• مشکلات قلبی، درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا تپنده، احساس تپش قلب در قفسه سینه، ضربان قلب کند، تنگی نفس و سرگیجه ناگهانی (مثل اینکه ممکن است بیهوش شوید)
• مشاهده مشکلات کبدی، از دست دادن اشتها، درد معده (سمت راست بالا)، خستگی، خارش، ادرار تیره، مدفوع شبیه خاک رس، زردی (زردی پوست یا چشم)
• واکنش شدید سیستم عصبی، ماهیچه های بسیار سفت (منقبض)، تب بالا، تعریق، گیجی، ضربان قلب سریع یا نامنظم، لرزش، احساس اینکه ممکن است از حال بروید.
• علائم لخته شدن خون در ریه، احساس درد در قفسه سینه، سرفه ناگهانی، خس خس سینه، تنفس سریع، سرفه خون

یبوست درمان نشده ممکن است منجر به بروز عوارض جدی روده، بستری شدن یا مرگ شود. در صورت عدم دفع مدفوع به تعداد حداقل 3 بار در هفته، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

عوارض جانبی شایع مصرف داروی کلوزاپین ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افزایش وزن
• مشکلات بینایی
• سرگیجه، لرزش
• تب، افزایش تعریق
• ضربان قلب سریع
• سردرد، خواب آلودگی
• حالت تهوع و یا یبوست
• خشکی دهان یا افزایش بزاق

این لیست، به صورت کامل عوارض جانبی کلوزاپین را پوشش نمی دهد و ممکن است موارد دیگری نیز رخ دهد.

تداخلات دارویی کلوزاپین

هنگامی که مصرف کلوزاپین را شروع یا متوقف می کنید، پزشک ممکن است نیاز داشته باشد که دوز سایر داروهای دیگری را که به طور منظم مصرف می کنید را هم، تنظیم کند.

کلوزاپین می تواند یک مشکل جدی قلبی ایجاد کند. اگر از داروهای دیگر برای درمان عفونت ها، آسم، مشکلات قلبی، فشار خون بالا، افسردگی، بیماری های روانی، سرطان، مالاریا یا HIV استفاده کنید، ممکن است خطر ایجاد عارضه در شما بیشتر باشد.

استفاده از کلوزاپین با داروهای دیگری که باعث خواب آلودگی یا کند شدن تنفس فرد می شود، می تواند عوارض جانبی خطرناکی را به همراه داشته باشد. قبل از استفاده از داروهای شبه افیونی، قرص خواب، شل کننده عضلات، داروی سرماخوردگی یا آلرژی یا داروی اضطراب یا تشنج از پزشک خود سوال کنید.

بسیاری از داروها می توانند بر کلوزاپین تأثیر بگذارند. این محصولات شامل داروهای تجویزی و بدون نسخه، ویتامین ها و محصولات گیاهی است. همه تداخلات احتمالی در این مقاله ذکر نشده است. می‌ توانید برای به دست آوردن پاسخ سوالات تان با یک‌ پزشک تماس بگیرید.