متخصص قلب یا کاردیولوژیست ، پزشکی است که آموزش های تخصصی برای درمان مشکلات قلب و رگ های خونی را دریافت کرده است. کلمه کاردیو یعنی قلب و لوژی به معنی علم است و به پزشک متخصص قلب اشاره دارد. تخصص قلب و عروق رشته فوق تخصص پزشکی داخلی است و یک تخصص پیچیده است که به پیشگیری، تشخیص و مدیریت بیماری های قلبی عروقی می پردازد .
یک متخصص قلب حداقل نیاز به 10 سال آموزش پزشکی دارد؛ که شامل مراحل زیر است:
- 7 سال تحصیل دوره پزشکی عمومی
- 4 سال تحصیل دررشته تخصصی داخلی
- 2 سال رشته فوق تخصصی قلب و عروق
متخصصان قلب افرادی را که نیاز به مراقبت ویژه از قلب دارند و یا در گذشته به بیماری های قلبی مبتلا بوده اند ویزیت می کنند. اگر علائمی از ناراحتی های قلبی یا عروقی دارید، بهتر است با یک متخصص قلب مشورت کنید.
علایمی که می توانند به علت بیماری قلبی ایجاد شوند، عبارتند از:
- سرگیجه
- تنگی نفس
- از حال رفتن
- درد قفسه سینه
متخصص قلب چه کاری انجام می دهد؟
متخصص قلب مشکلات قلب و رگ های خونی را تشخیص داده و درمان می کند. این بیماری ها شامل موارد زیر است:
- حمله قلبی
- نارسایی قلبی
- فشار خون بالا
- عفونت های قلب
- مشکلات دریچه ای قلب
- مشکلات ریتم قلب (آریتمی)
متخصصان قلب در بیمارستان ها، مراکز خصوصی و مطب ها و به صورت آنلاین نیز فعالیت می کنند.
مواردی که نیازمند مشورت با متخصص قلب هستند:
- تپش قلب
- کلسترول بالا
- درد قفسه سینه
- فشار خون بالا
- فشار خون پایین
- بیماری های قلبی مادرزادی
- سابقه فشار خون بالا در دوران بارداری (پره اکلامپسی)
- سابقه خانوادگی بیماری های قلبی عروقی (بیماری های مربوط به قلب و رگ های خونی)
متخصص قلب چگونه بیماری را تشخیص می دهد؟
متخصص قلب در زمان ویزیت شما ابتدا معاینه جسمانی انجام می دهد سپس با توجه به مشکل شما بررسی هایی نظیر الکتروکاردیوگرام (نوار قلب)، آزمایش خون، آزمایش استرس ورزشی یا اکوکاردیوگرام را انجام خواهد داد.
در صورت وجود بیماری، متخصص قلب برای شما دارو تجویزمی کند واحتمال دارد که تغییر در سبک زندگی فردی مانند بهبود نوع رژیم غذایی، کاهش وزن، از بین بردن استرس و ورزش را توصیه کند.
شما می توانید درباره عوامل مستعد کننده برای بیماری های قلبی و عروقی و خطرات این بیماری ها با یک کاردیولوژیست مشورت کنید و از او راهنمایی بخواهید.
یک فوق تخصص در زمینه فعالیت الکتریکی قلب می تواند برخی روش های جراحی مانند کاتتریزاسیون قلب یا کاشت ضربان ساز را انجام دهد. در صورتی که فردی نیاز به جراحی قلب باز و یا پیوند قلب باشد توسط کاردیولوژیست به یک متخصص جراحی قلب و عروق معرفی خواهد شد.
برخی از متخصصان قلب نیز در دانشگاه ها به عنوان استاد تدریس و تحقیق می کنند تا در یافتن درمان های جدید برای مشکلات قلبی همکاری کنند.
رشته های فوق تخصصی قلب و عروق کدامند؟
- فوق تخصص اکوکاردیوگرافی. در زمینه انجام حرفه ای اکوی قلبی فعالیت می کند.
- فوق متخصص قلب و عروق بزرگسال. فقط در زمینه بیماری های بزرگسالان فعالیت می کند.
- فوق متخصص قلب کودکان. فقط بیماری های نوزادان، کودکان یا نوجوانان را درمان می کند.
- فوق تخصص الکتروفیزیولوژی قلب. مشکلات مربوط به ریتم قلبی یا آریتمی را درمان می کند.
- فوق تخصص اینترونشنال کاردیولوژی. در زمینه باز کردن انسداد رگ های خونی با کاتتریا بالون و آنژیوگرافی فعالیت دارد.
پزشک فقط در صورت داشتن تحصیلات، آموزش و تجربه لازم و پذیرش در امتحان تخصصی و فوق تخصصی بورد می تواند به عنوان یک متخصص قلب و عروق معرفی شود.
مسئولیت های متخصص قلب
یک کاردیولوژیست، مسئولیت پیشگیری و تشخیص و درمان بیماریهای قلبی عروقی را بر عهده دارد. قلب عضوی بسیار مهم است که وظیفه پمپاژ خون از طریق عروق بزرگ به سراسر بدن را بر عهده دارد. نقش اصلی آن ایجاد شرایط مناسب جهت گردش خون در تمامی نقاط بدن و تنفس است. متخصصان قلب و عروق آموزش دیده اند تا اختلالات قلبی را شناسایی و درمان کنند. این وظیفه یک متخصص قلب و عروق است که بیماری های زمینه ای بیمار را مشخص کرده و و آزمایشات و معاینات ضروری را برای بررسی عملکرد قلب انجام دهد.
گاهی اوقات آنها اختلال را در سیستم گردش خون کرونری قلب و گاهی در عضله یا پوشش قلب (میوکارد یا پریکارد) پیدا می کنند. متخصصان قلب و عروق همچنین ممکن است اکوکاردیوگرافی را حهت ارزیابی دریچه های قلب یا آنژیوگرافی را برای بررسی رگ های خونی قلب بیمار انجام دهند
کاردیولوژیست ها همچنین افرادی را که دارای نقایص مادرزادی قلب هستند درمان می کنند. این مشکلات معمولا در ساختار قلب از زمان تولد بیمار وجود دارد. بسته به مشکلاتی که یک متخصص قلب پیدا می کند، ممکن است انواع مختلفی از درمان را توصیه کند. برخی از این اقدامات ممکن است پیشگیرانه باشد، مانند تغییر در تغذیه و انجام ورزش که می تواند منجر به سلامت قلب شود. گاهی اوقات داروهایی را تجویز می کنند تا مشکل موجود کنترل شود و حتی ممکن است لازم باشد روش های جراحی را برای حل اختلال قلبی توصیه کنند.
از چه سنی باید با متخصص قلب مشورت کنید؟
هیچ سن مشخصی برای شروع مراجعه به متخصص قلب توصیه نمی شود. شما می توانید هنگام رسیدن به میانسالی، یک معاینه فیزیکی و آزمایشات سالانه را با هماهنگی پزشک خود انجام دهید. در صورت لزوم و وجود مشکل پزشک ممکن است شما را به متخصص قلب ارجاع دهد. اگر مشکلات زیر را داشته باشید بهتر است زودتر به متخصص قلب مراجعه کنید:
- بیماری های مزمن
- بیماری های مادرزادی (مادرزادی قلب)
- ارجاع شما توسط پزشک خانواده انجام شود
- سبک زندگی ناسالم، عدم فعالیت بدنی، استعمال دخانیات، رژیم غذایی ناسالم و عوامل استرس
- وجود علائم بیماری قلبی عروقی مانند درد قفسه سینه یا فک یا شانه، تپش قلب، تعریق زیاد، سرگیجه و احساس ناراحتی در قفسه سینه
متخصصان قلب و جراحان قلب و عروق نقش های مختلف و مهمی را در مراقبت از یک بیمار مبتلا به بیماری قلبی بر عهده دارند. متخصصان قلب به طور کلی تشخیص و درمان بیماری با روش های غیر جراحی مانند آنژیوپلاستی با بالون، استنت های کرونر، تعبیه ضربان ساز قلب یا دفیبریلاتوررا انجام می دهند.
جراحان قلب و عروق، جراحی قفسه سینه و بای پس عرو ق قلب و تعویض دریچه های آن را بر عهده دارند. بعد از جراحی قلب بیمار معمولاً توسط پزشک متخصص قلب و عروق ویزیت می شود. جراجان و متخصصین قلب ممکن است برای درمان مشکلات ضربان نامنظم قلب همکاری کنند.
متخصص قلب از چه روش هایی برای تشخی استفاده می کند؟
متخصص قلب شما مجموعه ای از آزمایشات و ارزیابی ها را برای بررسی عملکرد قلب شما توصیه می کند.
نوار قلب یا الکتروکاردیوگرام (EKG)
نوار قلب یا EKG یا ECG روشی است که فعالیت الکتریکی و ضربان قلب را اندازه گیری می کند. نوار قلب دو نوع اطلاعات عمده را ارائه می دهد:
- ابتدا با اندازه گیری فواصل زمانی بر روی نوار قلب، پزشک می تواند مدت زمان عبور موج الکتریکی از قلب را تشخیص دهد. فهمیدن اینکه عبور یک موج از یک قسمت قلب به قسمت دیگر چه مدت طول می کشد، نشان می دهد فعالیت الکتریکی طبیعی است یا کند، سریع یا نامنظم.
- دوم اینکه، با اندازه گیری میزان فعالیت الکتریکی عبوری از عضله قلب، یک متخصص قلب می تواند بفهمد که قسمت های قلب بیش از حد بزرگ هستند یا زیاد کار می کنند.
این آزمایش اغلب توسط یک تکنسین انجام می شود که وسیله های مخصوصی به نام لید را روی دست ها و پاها و بالا و جلوی قفسه سینه قرار می دهند. سپس لیدها توسط سیم های جداگانه ای به دستگاه ECG متصل می شوند. پس از قرار گرفتن لیدها، نوار قلب در چند ثانیه ثبت می شود.
عکس ساده قفسه سینه با اشعه ایکس
اشعه ایکس قفسه سینه اطلاعات مربوط به ریه ها و اندازه و شکل قلب را نشان می دهد. میزان تابش اشعه ایکس در عکس ساده قفسه سینه قفسه سینه بسیار کم است و هیچ عارضه جانبی طولانی مدت ایجاد نمی کند.
اکوکاردیوگرام
اکوکاردیوگرام یک فیلم سونوگرافی از داخل قلب و دریچه ها و عضلات آن است و می تواند تقریباً هر نقص مادرزادی قلب یا هر مشکلی در عملکرد عضله قلب را تشخیص دهد.
این آزمایش اغلب توسط خود متخصص قلب انجام می شود. یک وسیله به نام پروب که بخشی از دستگاه سونوگرافی است در جلوی قفسه سینه و بالای شکم و قدام گردن شما قرار می دهد تا تصاویر قلب را ضبط کند. متخصص سونوگرافی در طول اکو تنظیمات زیادی را در دستگاه سونوگرافی انجام می دهد تا واضح ترین تصاویر ممکن را بدست آورد. انجام اکوکاردیوگرام معمولاً چندین دقیقه طول می کشد.
اکوکاردیوگرام از راه مری (TEE)
اکوکاردیوگرام از راه مری نوعی فیلم سونوگرافی از قلب است که تصاویر بسیار واضح تری نسبت به اکوکاردیوگرافی استانداردی که از روی قفسه سینه شما انجام می شود، ایجاد می کند. در این روش لوله اندوسکوپی مجهز به یک پروب اولتراسوند کوچک به نام پروب TEE در مری شما قرار می گیرد. در مواردی که اکوی معمولی قفسه سینه نمی تواند مشکل را تشخیص دهد این روش توصیه می شود. این روش خطر ناچیزی دارد.
کاتتریزاسیون قلب و آنژیوگرافی
کاتتریزاسیون قلبی روشی است که به متخصص قلب اجازه می دهد تا اطلاعات مستقیمی در مورد فشار خون و الگوهای جریان خون در قلب شما بدست آورد. آنژیوگرافی یک فیلم با اشعه ایکس از عروق قلب است و با کنتراست گرفته می شود.
کاتتریزاسیون شامل قرار دادن لوله های کوچک وریدی در ورید و سرخرگ پا، بازو یا گردن است. از طریق این لوله ها، متخصص قلب می تواند لوله های نازک تری (به نام کاتتر) را به داخل رک ها و گردش خون وارد کند. کاتترها لوله های کوچک و پلاستیکی توخالی وبه ضخامت رشته های ماکارونی هستند. پزشک کاتتر را به آرامی از طریق گردش خون در داخل رگ حرکت می دهد تا زمانی که به قلب برسد. پزشک می تواند کاتتر را به دریچه های مختلف قلب و رگها و عروق متصل به قلب منتقل کند.
متخصصین قلب و عروق معمولاً در طی کاتتریزاسیون آنژیوگرافی انجام می دهند. این کار با تزریق مایعات خاصی به نام رنگ یا کنتراست از طریق کاتتر به داخل رگ خونی یا درچه قلب انجام می شود. از آنجا که این رنگ تزریق شده با اشعه ایکس قابل مشاهده است، با یک عکس اشعه ایکس این رنگ داخل گردش خون می تواند دیده شود. میزان تابش اشعه در آنژیو گرافی بیشتر از عکس ساده قفسه سینه است. به همین دلیل آزمایش فقط درصورتی انجام می شود بسیار ضروری باشد. کاتتریزاسیون قلب و آنژیوگرافی اثر طولانی مدت و زیان باری در افرادی که آن را انجام داده اند، ندارد.
تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)
تصویربرداری با تشدید مغناطیسی روش دیگری برای گرفتن عکس واضح از قلب و اندازه گیری عملکرد قلب است. در این روش بدون درد از امواج مغناطیسی برای ارزیابی قلب و رگهای خونی متصل به قلب و ریه ها استفاده می کند.
انجام این روش تصویربرداری معمولاً 30-60 دقیقه طول می کشد و شما باید کاملاً در زمان انجام آن بی حرکت باشید. در بسیاری از مراکز از هدفون وعینک ویدیویی ویژه ای استفاده می شود تا بیمار با آرامش بیشتری مدت زمانی را که داخل تونل تصویربرداری قرار دارد سپری کند. در صورت نیاز، متخصص قلب به شما دارو می دهد تا هرگونه اضطراب را در طول MRI به حداقل برسانید.
گاهی اوقات از این روش به جای کاتتریزاسیون قلب و یا آنژیوگرام استفاده می شود.
توموگرافی رایانه ای (CT SCAN) قلب
در سی تی اسکن با استفاده از اشعه ایکس بدون قرار دادن کاتتر در داخل رگ خونی، تصویربرداری از قلب و ریه انجام می شود؛ مانند ام آر آی، این آزمایش گاهی اوقات تصاویر واضح تری نسبت به آنژیوگرافی تهیه می کند. سریعتر از MRI انجام می شود. در سی تی اسکن تقریباً همان مقدار از اشعه ایکس مورد نیاز برای آنژیوگرافی استفاده می شود.
هولتر مانیتورینگ
هولتر مانیتورینگ راهی برای ضبط ضربان قلب شما به مدت 24 ساعت است. متخصص قلب یک هولتر مانیتورینگ را برای اطمینان از اینکه ریتم قلب خطرناکی ندارید و ممکن است به درمان بیشتری نیاز داشته باشد، توصیه می کند.
مانیتور هولتر یک ضبط کننده کوچک است که توسط برچسب هایی شبیه به آنهایی که در الکتروکاردیوگرام (ECG) وجود دارد، به بدن شما متصل می شود. در طول 24 ساعت استفاده از مانیتور، فعالیت قلب ثبت می شود. این سابقه به پزشکان کمک می کند تا مشکل ریتم قلب را پیدا کنند.
از آنجا که هولتر مانیتورینگ معمولاً فقط به مدت 24 ساعت تعبیه می شود اگر علائمی دارید که حداقل یک بار در روز اتفاق می افتد بسیار مفید است. اگر علائم کمتر اتفاق می افتد، پزشک می تواند به جای آن یک مانیتور رویداد را توصیه کند.
آخرین دیدگاه‌ها