شایع ترین علائم جمع شدن سم در بدن به مشکلاتی مانند یبوست و اضافه وزن مربوط می شود. سموم، مواد مضری هستند که در طی فرآیندهای متابولیکی در بدن تولید یا به صورت بلع و استنشا وارد بدن شده و تجمع پیدا می کنند. به طور کلی بدن انسان برخی مکانیسم هایی را برای دفع سموم دارد. کبد و کلیه ها اندام های اصلی سم زدایی هستند که سموم موجود در خون را جدا کرده و سپس از طریق عرق دفع یا آزاد می سازد. اگر بدن نتواند این سموم را به درستی دفع کند، سموم با گذشت زمان در بدن تجمع پیدا می کند. تجمع بیش از حد سموم در بدن باعث اختلال در عملکرد آنزیم های بدن می شود.
علاوه بر این، اضافه بار سمی می تواند به بافت های بدن آسیب برساند، عملکرد اعضای بدن را به خطر بیندازد و در نتیجه طیف وسیعی از مشکلات سلامتی را ایجاد کند.
سموم در اصل مواد شیمیایی هستند که از نظر بیولوژیکی یا مصنوعی تولید می شوند که انواع مختلفی دارند، از جمله:
- سموم طبیعی که به طور معمول در غذاهای گیاهی و حیوانی وجود دارد.
- سموم متابولیک که محصولات جانبی فعالیت های متابولیکی مختلف در بدن هستند.
- سموم مصنوعی که در گازهای صنعتی، داروها، آلاینده های محیطی و سموم دفع آفات شیمیایی وجود دارد و یا می توانند مستقیماً یا از طریق زنجیره های غذایی آلوده وارد بدن شوند.
سموم چگونه وارد بدن می شوند؟
سموم یا در داخل بدن تولید شده و یا از طریق مسیرهای زیر وارد بدن و جریان خون می شوند:
- مصرف مواد مخدر نیز می تواند منجر به ورود سموم در جریان خون شود.
- سموم ممکن است با افزایش تولید یا کاهش دفع در بدن، به مرور زمان جمع شده و ایجاد شوند.
- سموم ممکن است از طریق مسیرهای مختلف استنشاق، بلع، تزریق و قرار گرفتن در معرض پوست و چشم وارد بدن شود.
- بیماری هایی مانند بیماری مزمن کلیه و بیماری کبدی می تواند باعث تجمع سم شود و سیستم های بدن را مختل کند.
- استفاده بی رویه از عوامل دارویی نیز ممکن است منجر به سمیت شود؛ بنابراین، این عوامل باید به طور منظم تحت نظر یک متخصص تجویز شوند.
- سیستم ایمنی ضعیف شده و برخی کمبودهای آنزیمی ژنتیکی نیز ممکن است باعث افزایش حساسیت به تجمع سموم در بدن یا کاهش دفع سم شود.
علائم هشدار دهنده جمع شدن سموم در بدن چیست؟
تجمع سموم در داخل بدن می تواند منجر به بروز برخی مشکلات و علائم در بدن شود، از جمله:
یبوست یکی از شایع ترین علائم جمع شدن سم در بدن می باشد.
تجمع سموم و اثرات سوء عوامل دارویی در بدن ممکن است باعث یبوست شود. سموم و عوامل قابل توجهی که ممکن است باعث یبوست شوند، عبارتند از: سرب، داروهای ضد کولینرژیک، مواد مخدر، داروهای ضد افسردگی، داروهای روانپزشکی، ضدتشنج و افزایش بیش از حد ویتامین D.
افزایش وزن
بسیاری از سموم محیطی می توانند بر متابولیسم و هورمون ها تأثیر بگذارند و منجر به افزایش وزن شوند. سموم جمع شده در بدن ممکن است به صورت چربی ذخیره شود و گردش خون در بدن را مختل کند. این وضعیت منجر به عوارض جانبی مختلفی مانند دیابت می شود.
سمومی که می توانند باعث افزایش وزن شوند، عبارتند از:
- پارابن
- آفت کش ها
- پلاستیک
- فتالات ها
- بیس فنول BPA
- آلودگی هوا ناشی از کارخانه ها
- فلزات سنگین (سرب، جیوه، آرسنیک)
- پاک کننده ها و حلال های شیمیایی
خستگی مداوم
خستگی مداوم می تواند نشانه ای از جمع شدن سموم اضافی در بدن باشد. سموم محیطی ممکن است متابولیسم عضلات را مختل کنند و منجر به درد عضلانی و خستگی مداوم شود. خستگی ناشی از تجمع سموم در بدن از محرک هایی مانند مصرف مواد مخدر تفریحی، قرار گرفتن در معرض آفت کش ها و بازسازی و یا نقل مکان به خانه جدید ناشی شود. خستگی همچنین ممکن است در نتیجه بی خوابی ناشی از سموم و کمبود خواب باشد. سمومی که می توانند باعث خستگی مداوم شوند، عبارتند از:
- قلع
- نیکل
- نقره اي
- بریلیوم
- کادمیوم
- آرسنیک
- آلومینیوم
- متیلن کلراید
- آفت کش ها
مشکلات پوستی
سموم می توانند از طریق پوست جذب شده و باعث تحریک و آسیب آن شوند. تماس پوستی با مواد شیمیایی می تواند منجر به بروز برخی بیماری های پوستی مانند درماتیت تماسی تحریک کننده، درماتیت تماسی آلرژیک، سرطان های پوست، عفونت های پوستی و آسیب های پوستی شود. سمومی که می توانند مشکلات پوستی ایجاد کنند، عبارتند از:
- فلزات
- مواد شوینده
- مواد افزودنی لاستیکی
- واسطه های شیمیایی
- مواد شیمیایی تجاری
- مواد تمیز کننده ضعیف
- رزین های اپوکسی و اکریلیک
- اسیدها، بازها، عوامل اکسید کننده / کاهنده
- مواد شیمیایی زراعتی (سموم دفع آفات و کودها)
سردرد و میگرن
سردرد ممکن است نشانه ای از تجمع سموم مختلف در بدن باشد. سمیت با مونوکسیدکربن و سیانید از دلایل عمده سردردهای ناشی از سم است. برخی دارو های گشاد کننده عروق مانند نیتروگلیسیرین نیز ممکن است باعث افزایش جریان خون در مغز و در نتیجه سردرد شوند. دلایل دیگر شامل متیلن کلراید، سموم دفع آفات، مواد شیمیایی، عدم تعادل هورمون ها آن است.
نوسانات خلقی
برخی از سموم ممکن است بر روی سیستم عصبی و غدد درون ریز تأثیر بگذارند و باعث مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب، تغییرات خلقی و اختلالات خواب شوند. تجمع سموم ناشی از الکل، مصرف مواد مخدر و عوامل دارویی نیز می تواند منجر به نوسانات خلقی شود.
مونوکسیدکربن و سموم دفع آفات همچنین می توانند باعث مرگ سلول های عصبی در اثر کاهش اکسیژن رسانی، اختلال در شناخت و منجر به زوال عقل شوند. تماس طولانی مدت با نوروتوکسین ها ممکن است منجر به اثرات غیر قابل برگشت و اختلالات بر روی مغز شود.
سمومی که می توانند باعث تغییرات خلقی شوند، عبارتند از:
- تولوئن
- عطرهای مصنوعی
- ترکیبات آلی فرار (VOC)
- استایرن و زایلن (رنگ و حلال)
- فتالات و بنزن (محصولات مراقبت از بهداشت)
- فتالات ها (خوشبو کننده های هوا، شمع ها و پلاستیک ها)
بوی بد دهان
بوی بد دهان می تواند یکی از علائم تجمع سموم در بدن باشد. سمیت آرسنیک همچنین ممکن است باعث بوی سیر در دهان شود. سمیت سیانور همچنین ممکن است نفس فرد را مختل کرده و باعث بودی بادام تلخ در دهان شود، اما تشخیص این وضعیت بسیار مشکل است.
درد و اسپاسم عضلات
الکل، عدم تعادل الکترولیت ها و اثرات نامطلوب دارویی از علل ابتلا به میوپاتی یا درد و اسپاسم عضلات بدن است. میوپاتی های سمی می توانند به صورت درد عضلانی، گرفتگی عضلات و ضعف شدید عضلانی همراه با رابدومیولیز و باعث نارسایی کلیه و مرگ احتمالی شوند.
بی خوابی
بی خوابی ممکن است از علل مختلف محیطی، ارثی، روانشناختی و رفتاری ناشی شود. مصرف کافئین و الکل و استعمال دخانیات نزدیک به زمان خواب می تواند منجر به اختلالات خواب و بی خوابی شود. این علل بی خوابی معمولاً کوتاه مدت و قابل برگشت هستند و ممکن است با رعایت بهداشت خواب بهبود یابند.
افزایش درجه حرارت بدن و تعریق
گرم شدن بیش از حد بدن و تعریق می تواند یکی دیگر از شایع ترین علل تجمع سموم در بدن باشد. برخی از مواد و سموم مانند کافئین، ارگانوفسفاتها، MDMA و اکستازی ممکن است باعث افزایش اثرات سمپاتومیمتیک در بدن، تنظیم مجدد درجه حرارت و در نتیجه گرم شدن بیش از حد بدن و تعریق شود. سمیت کولینرژیک ناشی از ارگانوفسفرهها که در سموم دفع آفات و حشره کش ها وجود دارد، می تواند تعریق را در کنار سایر اثرات سیستمیک افزایش دهد.
اختلال در تعادل هورمون ها
تجمع سموم در بدن به تدریج می توانند عملکرد هورمونی را مختل کنند. بررسی ها نشان داده که مصرف بیش از حد لبنیات به دلیل وجود هورمون های رشد می تواند عملکرد هورمون ها را مختل کند.
مجموعه گسترده ای از کالاهای بسته بندی خوراکی حاوی xenoestrogens اجزای BPA است که منجر به عدم تعادل هورمون ها می شود. اضافه بار سمی به عنوان افزایش وزن، مه مغز، خستگی، بی خوابی، دردهای عضلانی، درد و تغییرات خلقی بروز می کند.
چگونه از تجمع سموم در بدن جلوگیری کنیم؟
چند راهکار برای جلوگیری سموم در بدن وجود دارند، از جمله:
- رژیم های غذایی مناسب می تواند منجر به سم زدایی بدن شود.
- نصب فیلترهای تصفیه آب و تصفیه هوا در خانه می تواند به کاهش قرار گرفتن در معرض سم کمک کند.
- فعالیت بدنی و ورزش از دیگر روشهای عالی سم زدایی است زیرا سموم به طور مداوم از طریق عرق آزاد می شوند.
- استفاده از محصولات فتالات و فاقد پارابن مانند مرطوب کننده ها، صابون ها، شستشوی بدن، شامپوها، رنگ موها و آرایش باعث کم شدن میزان سموم می شود.
- یک سیستم تغذیه ای و سیستم ایمنی قوی و سالم و مصرف مناسب ویتامین ها، مواد معدنی و اسیدهای آمینه نقش مهمی در سم زدایی سموم و مواد شیمیایی خارجی دارد.
- بررسی نشان می دهد که ویتامین های C و E و عصاره سیر می توانند سموم مختلف، در درجه اول سرب را از بدن خارج کنند. سیر باعث کاهش جذب سموم در استخوان ها و بافت های نرم می شود. مشخص شد که ویتامین های C و E به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی آسیب اکسیداتیو را کاهش می دهند و به بدن اجازه می دهند از آسیب ناشی از سرب و سم بهبود یابد.
آیا سطح بالای سموم در بدن می تواند باعث دیابت شود؟
برخی سموم ممکن است به صورت چربی در بدن ذخیره شوند و باعث افزایش وزن شوند. این وضعیت می تواند متابولیسم و عملکرد انسولین را بیشتر تغییر دهد و منجر به عدم حفظ سطح مناسب قند خون و در نتیجه دیابت شود.
آیا مقادیر بالای سموم موجود در هوا می تواند منجر به سرطان پوست شود؟
علاوه بر اشعه UVA، فلزات سنگین مانند آرسنیک، هیدروکربن های معطر چند حلقه ای (PAHs)، VOC ها، اکسیدها، ذرات معلق (PM)، ازن (O3) و دود سیگار از آلاینده های محیطی هوا هستند که همچنین می توانند به سرطان پوست و آسیب سلول پوستی شود.
پوست دارای مانع محافظتی طبیعی برای جلوگیری از آسیب اکسیداتیو است. با این حال، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این سموم محیطی می تواند یکی را در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست قرار دهد. اثرات پوستی می تواند در اثر قرار گرفتن در معرض سموم رخ دهد و منجر به پیری، التهاب، پسوریازیس و اگزما شود.
حرف آخر
اضافه بار سم در بدن می تواند بسیاری از علائم و نشانه ها را نشان دهد. اگرچه بدن به طور مداوم سموم را پاکسازی می کند، اما انتخاب نادرست سبک زندگی و ضعف سیستم ایمنی بدن می تواند عملکرد آن را به خطر بیندازد و منجر به بیماری شود.
آخرین دیدگاه‌ها