انواع ترس مرضی یا فوبیا از جمله آگورافوبیا، ترس اجتماعی، ترس از بلندی و ارتفاعات و سایر موارد که از نظر بالینی متفاوت هستند، وجود دارند. در حالی که برخی از آنها به خوبی شناخته شده اند اما برخی هنوز برخی از آنها ناشناخته اند. در هر صورت فرد دچار فوبیا با ترس و اضطراب زندگی می کند. شناخت انواع ترس های مرضی یا فوبیا به شما کمک می کند تا راهکارهایی را برای حمایت از مبتلایان به آن پیدا کنید.
فوبیا چیست؟
فوبیا شایع ترین اختلال روانی است. فوبیا، ترس طبیعی را به یک رفتاری پایدار تبدیل می کند که کنترل آن دشوار یا غیرممکن است.
اگر از یک شی یا موقعیت خاص هراس و ترس زیادی داشته باشید، پاسخ شما به آن شدیدتر خواهد بود. برای مثال در صورت فوبیا از پرواز، اگر ناچار سوار هواپیما شوید، عرق خواهید کرد، می لرزید، گریه می کنید و بدن شما سایر پاسخ های جدی فیزیولوژیکی را نشان خواهد داد. شما در تمام طول پرواز مضطرب خواهید بود، زیرا کوچکترین تغییر وحشت شما را بیشتر می کند. اگر فوبیای شما شدیدتر باشد، به راحتی نمی توانید سوار هوایما شوید. برای جلوگیری از فوبیا حتی ممکن است از پرواز منصرف شوید.
به طور طبیعی، برخی از شایع ترین فوبیاها ممکن است منجر به ترس و اضطراب شدید شوند. شایعترین فوبیا ها شامل بلایای طبیعی یا عناصری مانند آب و صاعقه، حیوانات یا حشرات مانند عنکبوت ها و خون، جراحات یا تزریقات است. فرد هنگام مواجهه با منبع ترس خود، دچار پریشانی شدید خواهد شد. این فوبیا می تواند عملکرد روزانه فرد را مختل کند و گاهی منجر به حملات هراس (پانیک) شود. در این شرایط علیرغم اینکه افراد می دانند ترس آن ها غیر منطقی است، اما نمی توانند واکنش ترس خود را کنترل کنند.
ترس طبیعی چیست؟
ترس بخشی طبیعی از زندگی است. در حقیقت، ترس نقش مهمی در جلوگیری از ورود ما به موقعیت های خطرناک را دارد. در شرایط عادی، ترس را می توان از طریق عقل و منطق کنترل کرد.
ترس از هر چیزی تقریباً آسان است. ترس معمولا بر اساس تجربه منفی برخورد با یک شی یا شرایط خاص است. به عنوان مثال، اگر در کودکی توسط سگ مورد حمله قرار گرفته باشد، ممکن است سال ها بعد و در بزرگسالی هم از سگ بترسید.
هرچه یک شی ترسناک تر باشد، ممکن است هنگام رویارویی با آن جسم پریشان یا ناراحت شوید. به عنوان مثال اگر از پرواز می ترسید، ممکن است هنگام سوار شدن به هواپیما حالت ناخوشایند یا اضطرابی پیدا کنید. ممکن است خودتان راهی برای غلبه بر این ترس پیدا کنید. شما ممکن است مسافرت با ماشین یا قطار را ترجیح دهید اما در صورت اجبار مجبور می شوید از هواپیما استفاده کنید.
تفاوت ترس و فوبیا
فوبیا نوعی اختلال اضطراب است و با ترس طبیعی تفاوت دارد. طبق تعریف ترس یا اضطراب وضعیتی متناسب با خطری است که شخص از آن می ترسد.
فوبیا را گاهی ترس غیر منطقی می نامند. در این حالت پاسخ شما به محرک آنقدر شدید است که احتمال دارد در توانایی شما در عملکرد یا انجام کارهای روزمره تداخل ایجاد کند؛ و حتی فکر کردن در مورد علت آن می تواند علائم اضطراب را تحریک کند.
فوبیا زمانی اتفاق میفتد که مغز به چیزهایی که نباید از آنها ترسید بیش از اندازه واکنش نشان می دهد در حالی که این اشیا یا موقعیت ها خطرناک نیستند. در این حالت هیچ چیز برای ترسیدن وجود ندارد، اما مغز و بدن طوری واکنش نشان می دهند که گویی آن شی وجود دارد.
فوبیا ترس های بی اساسی است که کنترل آن دشوار بوده و فرد برای غلبه بر آنها به تلاش بیشتری نیاز دارد. گاهی افراد ممکن است به دلیل صدمات جسمی یا روانی یا حتی جنسی و سایر تجربیات دردناک در کودکی این ترس را پیدا می کنند. فوبیا ممکن است به دلیل یک مشکل روان شناختی نیز ایجاد شود و یا به علت یک واکنش شیمیایی بیولوژیکی در مغز نسبت به محیط مربوط باشد. منشأ و علت فوبیا هر چه باشد، بهتر است درمان شود تا بتوانید به بهترین صورت آن را مدیریت کنید.
تفاوت بین ترس و اضطراب
به نظر می رسد برای مبتلایان به اضطراب یک عامل خطر واقعی وجود دارد و این ترس قابل پیش بینی نیست. حتی در حالت اضطراب پس حذف علت آن ممکن است اضطراب برای مدت طولانی باقی بماند و در نتیجه ترس و اضطراب با هم ترکیب می شوند.
برخی از تفاوت های اساسی ترس و اضطراب، عبارتند از:
- ترس زمانی رخ می دهد که افراد احساس کنند در معرض خطر قریب الوقوع هستند. ترس کاملا طبیعی است.
- فوبیا می تواند به دلیل رفتارهای اجتنابی و واکنش های اضطراب آمیز به موقعیت های اجتماعی ایجاد شود.
- در درمان اضطراب و ترس اغلب دور شدن از علت ترس می تواند کمک کننده باشد ولی به این بستگی دارد که آیا فرد قادر به پاسخگویی به درمان است یا خیر.
- درمان فوبیا نیاز به درمان دارویی و روش های روان درمانی و مشاوره دارد. بین 12-13٪ از بزرگسالان در دوره ای از زندگی خود فوبیا را تجربه می کنند. این آمار در مورد نوجوانان بسیار بالاتر است و تخمین زده می شود که 19 درصد آنها فوبیا را تجربه کنند.
یکی از اولین مواردی که باید در فرد مشخص شود این است که فوبیا بر زندگی او تأثیر می گذارد یا خیر. روانپزشک می تواند با انجام امتحان روانشناختی، ترس یا هراس را تشخیص دهد.
درمان ترس مرضی
فوبیا قابل درمان است، درمان شامل انواع مختلف روان درمانی است. بیمار تقریباً همیشه از اختلال خود، آگاه هست و این به تشخیص بسیار کمک می کند.
درصد بسیار کمی از افراد حدود 6٪ برای درمان فوبیا اقدام می کنند و بقیه تا حدود زیادی با آن کنار می آیند. فوبیا بیشتر با روشی بنام حساسیت زدایی سیستماتیک درمان می شود. حساسیت زدایی سیستماتیک یک روش کاملاً استاندارد محسوب می شود که در طی آن به افراد دچار فوبیا آموزش داده می شود که آرام باشند و در همان حال، به صورت سلسله مراتبی، فرد در معرض علل فوبیا قرار داده می گیرد. در هنگام بروز ترس، حذف می شود و فرد آرامش خودش را به دست می آورد.
روش درمان جدید برای فوبیا، درمان شناختی- رفتاری نامیده می شود. در این روش فرد یاد می گیرد تا احساسات خودش را مدیریت کند.
در روش شناختی –رفتاری به فرد آموزش داده می شود که اگر طرز تفکر خود را تغییر دهد، نحوه عملکرداو نیز تغییرپیدا می کند و اگر نحوه عمل را تغییر دهد، طرز تفکر او هم عوض می شود. پزشک، درمانگر یا مشاور به فرد مبتلا به فوبیا کمک می کند تا منبع فوبیا ی خود را بهتر درک کند و واکنش درست نسبت به آن را آموزش ببیند.
درمان شناختی رفتاری (CBT) می تواند، مقابله با علت یا منبع را آسان تر کند. از همه مهم تر CBT به بیمار آموزش می دهد تا بتواند احساسات و افکار خود را کنترل کند.
معمولا خود فرد نمی تواند فوبیا را تشخیص دهد. اگر اعتقاد دارید که ممکن است فوبیا داشته باشید، بسیار مهم است که با یک متخصص روان پزشک تماس بگیرید. آنها یک تشخیص دقیق را ارائه می دهند و یک برنامه درمانی مناسب را برای شما تهیه می کنند. اگر مبتلا به هر نوع فوبیا هستید، تنها چیزی که نباید از آن بترسید درخواست کمک است.
انواع ترس مرضی
فوبیا انواع مختلفی دارد، از جمله آگورافوبیا، ترس اجتماعی و سایر موارد که از نظر بالینی متفاوت هستند. به طور معمول، سه نوع شایع فوبیا می تواند منجر به ترس و اضطراب شدید شود. شناخت انواع مختلف فوبیا به شما کمک می کند تا راهکارهایی را برای حمایت از عزیزان و فرزندان خود در مقابل هراس پیدا کنید.
هراس اجتماعی
هراس اجتماعی به عنوان یک اختلال اضطراب اجتماعی شناخته می شود. اختلال اضطراب اجتماعی و هراس اجتماعی بر اساس ترس غیر منطقی از محیط تعریف می شوند. در این شرایط فرد از قضاوت منفی دیگران می ترسد. از موقعیت های اجتماعی ترس دارد زیرا می ترسد که مبادا مورد تمسخر دیگران قرار بگیرد. در این حالت بیمار نگران طرد شدن از طرف دیگران است.
بسیاری از مردم از جدا شدن بیزار هستند، اما افراد دچار فوبیای اجتماعی ممکن است ترجیح دهند در خانه بمانند و بیرون نروند تا اینکه در موقعیت هایی که باعث ناراحتی آنها می شود قرار نگیرند.
آگورافوبیا
آگورافوبیا هراس حضور در یک مکان عمومی است. علائم آن می تواند از اجتناب از موقعیت های خاص تا عدم خروج کامل از خانه متفاوت باشد. آگورافوبیا به عنوان یک اختلال اضطرابی گزارش شده است اما ارتباط نزدیکی با فوبیا دارد.
سایر انواع ترس های مرضی، عبارتند از:
- استیوفوبیا Scio phobia: ترس از سایه
- ژنیوفوبیا Geniophobia: ترس از رابطه جنسی
- همیکلوفوبیا Homichlophobia: ترس از مه
- وربوفوبیا Verbophobia: ترس از کلمات
- دندروفوبیا Dendrophobia: ترس از درختان
- پانوفوبیا panophobia: ترس از همه چیز
- منموفوبیا Mnemophobia: ترس از خاطرات
- الکتروفوبیا Alektorophobia: ترس از مرغ ها
- نوورکافوبیا Novercaphobia: ترس از نامادری
- زمیفوبیا Zemmiphobia: ترس از موش کور
- لوترافوبیا Lutraphobia: ترس از سمور ماهی
- رانیدافوبیا Ranidaphobia: ترس از قورباغه ها
- یوفوبیا Euphobia: ترس از شنیدن خبرهای خوب
- اروفوبیا Urophobia: ترس از ادرار یا ادرار کردن
- تکستوفوبیا Textophobia: ترس از پارچه های خاص
- فریگوفوبیا Frigophobia: ترس از سرما یا سرمازدگی
- زانتوفوبیا Xanthophobia: ترس از رنگ زرد یا کلمه زرد
- ویکافوبیا Wiccaphobia: ترس از جادوگران و جادوگری ها
- بوگی فوبیا Bogyphobia : ترس از دیو و یا شیطان ها
- کاسمیکوفوبیا Kosmikophobia: ترس از پدیده کیهانی
- کولروفوبیا Coulrophobia : ترس از دلقک ها یا مسخره شدن
- افتالموفوبیا Ophthalmophobia: ترس از خیره شدن به شما
- ایزوپتروفوبیا Eisoptrophobia: ترس از موریانه ها، حشراتی که چوب می خورند.
- پاراسکاودکاتریافوبیا Paraskavedekatriaphobia: ترس از جمعه های هر ماه که به سیزدهم ختم می شوند.
آخرین دیدگاه‌ها