قارچ ناخن یک بیماری شایع است که به صورت لکه سفید یا زرد در زیر نوک انگشت یا ناخن پا فرد بروز پیدا می کند. هرچه عفونت قارچی عمیق تر شود، قارچ ممکن است باعث تغییر رنگ، ضخیم شدن و خرد شدن لبه های ناخن فرد شود. این بیماری می تواند به طور همزمان چندین ناخن را درگیر کرده و تحت تأثیر عفونت قرار دهد.
به قارچ ناخن آنيكوميكوز (onychomycosis) نيز گفته مي شود. البته هنگامی که قارچ نواحی بین انگشتان پا و پوست پای فرد را آلوده می کند، به آن پای ورزشکار (tinea pedis) گفته خواهد شد.
قارچ ناخن نوعی عفونت است که از طریق ترک های ناخن یا بریدگی های پوستی به وجود می آید. این عفونت می تواند باعث تغییر رنگ ناخن یا ضخیم تر شدن آن شده و با درد همراه باشد. از آنجا که انگشتان پا اغلب گرم و مرطوب هستند، در نتیجه محیط بسیار مناسبی برای رشد قارچ ها محسوب شده و انواع مختلف قارچ و گاه مخمرها می توانند قسمت های مختلف ناخن را درگیر کنند. در صورت عدم تشخیص و درمان عفونت ممکن است به سرعت گسترش یافته و ناخن های دیگر پا، پوست و حتی ناخن های دست را درگیر کند.
شیوع قارچ ناخن
عفونت قارچی ناخن می تواند هر فردی در هر سنی را درگیر کند، اما این نوع عفونت بیشتر در افراد مسن شایع است. با افزایش سن، ناخن ها شکننده و خشک شده و با بروز ترک ها احتمال ورود قارچ ها به بدن تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.
علت عفونت قارچی ناخن
عفونت های قارچی ناخن توسط ارگانیسم های مختلف قارچی ایجاد می شود. شایع ترین علت بروز قارچ ناخن، نوعی قارچ به نام درماتوفیت است. مخمر و قالبها همچنین می توانند باعث عفونت ناخن شوند. علاوه بر قارچ ها، کپک ها و مخمرها نیز می توانند باعث بروز عفونت ناخن شوند. عوامل دیگر – مانند کاهش گردش خون به پا و ضعیف بودن سیستم ایمنی – از جمله مواردی است که احتمال ابتلا به عفونت قارچی ناخن را افزایش می دهد. عفونت قارچی ناخن پا می تواند از پای ورزشکار (قارچ پا) شروع شده و یکی یکی ناخن ها را درگیر کند. اما اینکه عفونت از فرد دیگری وارد بدن ما شود، تقریباً غیر ممکن است.
عوامل خطر عفونت قارچی ناخن
عواملی که می توانند خطر ابتلا به قارچ ناخن را افزایش دهند، عبارتند از:
- تعریق شدید
- ابتلا به دیابت
- بالا بودن سن
- کاهش گردش خون
- آسیب دیدگی جزئی پوست
- سابقه ابتلا به عفونت پای ورزشکار
- بیماری های پوستی مثل پسوزیاریس
- سال ها قرار گرفتن در معرض قارچ ها و کم شدن سرعت رشد ناخن ها
- داشتن سیستم گردش خون ضعیف یا سیستم ایمنی ضعیف بدن
- راه رفتن با پای برهنه در مکان های مرطوب مثل استخرهای شنا، باشگاه ها و حمام های عمومی
علائم عفونت قارچی ناخن
بروز یک یا چند علائم زیر می تواند نشان دهنده قارچ ناخن باشد:
- بوی ناخوشایند
- تغییر شکل و فرم ناخن
- ضخیم شدن پوسته ناخن
- تغییر رنگ از سفید تا زرد یا قهوه ای
- شکننده ، خرد و پوسته پوسته شدن ناخن
- تیره تر شدن رنگ ناخن، ناشی از جمع شدن ضایعات ناخن در زیر پوست
قارچ ناخن حتی می تواند ناخن های دست را نیز درگیر کند، اما این بیماری عفونی بیشتر در ناخن های پا شایع است.
زمان مراجعه به پزشک
اگر اقدامات مراقبتی کمکی نکرده و ناخن به طور قابل توجهی شاهد تغییر رنگ، ضخامت یا تغییر شکل و ناخن هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که مبتلا به دیابت بوده و احتمال ابتلا به قارچ ناخن می دهید، حتماً برای پیگیری روند تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
عوارض جانبی عفونت قارچی ناخن
قارچ ناخن شدید ممکن است با درد همراه بوده و باعث آسیب دائمی به ناخن های فرد مبتلا شود. علاوه بر این در صورت سرکوب شدن سیستم ایمنی بدن به خاطر مصرف داروهای خاص، دیابت و بیماری های دیگر ممکن است عفونت از درگیری ناخن پا فراتر رفته و قسمت های دیگر بدن را درگیر کند.
اگر مبتلا به دیابت هستید، ممکن است گردش خون و حمایت عصبی در پاهای شما کاهش یافته باشد. علاوه بر این در معرض خطر بیشتر عفونت باکتریایی پوست (سلولیت) خواهید بود. بنابراین هرگونه آسیب نسبتا جزئی به پاهای تان – از جمله عفونت قارچی ناخن – در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع به یک عارضه جدی و خطرناک تبدیل شود. در نتیجه اگر مبتلا به دیابت هستید، هرگاه احتمال ابتلا به قارچ ناخن دادید، بهتر است سریعاً این موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
پیشگیری عفونت قارچی ناخن
عادات و اقدامات زیر می تواند تا حد زیادی به جلوگیری از قارچ ناخن یا برگشت عفونت و پای ورزشکار کمک کند:
- دست و پاها را مرتب بشویید. دستان خود را بعد از لمس ناخن آلوده شسته و آن ها را بعد از شستشو مرطوب کنید.
- ناخن ها را به خوبی گرفته و لبه ها و قسمت های ضخیم ناخن را با استفاده از یک ناخن گیر تیز بگیرید. پس از هر بار ناخن گرفتن، ناخن گیر را به خوبی ضد عفونی کنید.
- جورابهای جذب کننده و ضد عرق بپوشید یا هر روز جوراب های خود را عوض کنید.
- در طول روز از کفش های چرم که قابلیت تنفس دارند، استفاده کنید.
- کفش های قدیمی را دور انداخته یا آنها را با مواد ضد عفونی کننده یا پودرهای ضد قارچ ضد عفونی کنید.
- در استخرها و مکان های مرطوب از کفش یا دمپایی تمیز استفاده کنید.
- برای مانیکور و پدیکور ناخن ها به سراغ سالن هایی بروید که برای هر مشتری ابزار خود را ضد عفونی می کنند.
- از لاک ناخن و ناخن های مصنوعی استفاده نکنید.
تشخیص عفونت قارچی ناخن
برای تشخیص قارچ ناخن پزشک ناخن های فرد را معاینه خواهد کرد. برای تشخیص دقیق تر نیز پزشک ممکن است برخی از قسمت های ناخن یا ضایعات زیر ناخن را برداشته و برای تشخیص نوع قارچ به وجود آورنده عفونت به آزمایشگاه ارسال کند. بیماری های دیگری مانند پسوریازیس می تواند بسیار شبیه به عفونت قارچی ناخن بوده و با آن به اشتباه گرفته شود. میکروارگانیسم هایی مانند مخمر و باکتری ها نیز ممکن است ناخن ها را آلوده کرده و باعث بروز عفونت قارچی ناخن شود. در روند تشخیص، مشخص شدن علت بروز عفونت می تواند تا حد زیادی به انتخاب بهترین شیوه درمانی کمک کند.
درمان عفونت قارچی ناخن
اگر وضعیت ناخن تان جدی نبوده و مشکلی برای تان به وجود نیاورده باشد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اما اگر قارچ ناخن دردناک بوده و باعث ضخیم شدن ناخن های تان شده است، مراقبت و استفاده از داروها می تواند به بهبود وضعیت کمک کند. با این حال حتی بعد از موفقیت آمیز بودن درمان بازهم احتمال برگشت عفونت قارچی ناخن وجود خواهد داشت.
درمان عفونت های قارچی ناخن می تواند کار سخت و دشواری باشد. اگر راه کارهای مراقبتی و استفاده از محصولات بدون نسخه داروخانه های به درمان عفونت قارچی کمکی نکرده بهتر است با پزشک خود در این مورد صحبت کنید. انتخاب بهترین شیوه درمان بستگی به شدت وضعیت و نوع قارچ ایجاد کننده آن خواهد داشت. رسیدن به نتیجه مطلوب ممکن است ماه ها به طول انجامیده و حتی بعد از بهبود یافتن ناخن، عفونت مجدداً تکرار شود.
داروها برای درمان عفونت قارچی ناخن
پزشک ممکن است مصرف داروهای ضد قارچ خوراکی یا کرم و پمادهای ضد قارچ را برای فرد مبتلا تجویز کند. در بعضی از موارد، ترکیب داروهای ضد قارچ خوراکی و موضعی به درمان موثر تر عفونت قارچی کمک خواهد کرد.
داروهای ضد قارچ خوراکی
- این داروها اغلب اولین و بهترین گزینه های درمانی هستند.
- زیرا داروهای ضد قارچ خوراکی عفونت را سریعتر از داروهای موضعی درمان خواهند کرد.
این داروها باعث رشد مجدد ناخن بدون عفونت شده و ناخن سالم به آرامی جایگزین ناخن عفونی خواهد شد. مدت زمان مصرف این داروها به طور متوسط 6 تا 12 هفته خواهد بود. اما تا زمانی که ناخن جدید کاملاً رشد نکند، نتیجه نهایی درمان را مشاهده نخواهید کرد. با این از بین رفتن کامل عفونت ممکن است 4 ماه یا بیشتر طول بیانجامد که کاملاً طبیعی است. ناگفته نماند که احتمال موفقیت در درمان عفونت قارچی ناخن با استفاده از داروهای خوراکی در بزرگسالان بالای 65 سال، کمتر از افراد دیگر خواهد بود.
مصرف داروهای ضد قارچ خوراکی ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی مثل ضایعات پوستی و آسیب کبدی شود. ممکن است برای بررسی چگونگی عملکرد این نوع داروها به آزمایش خون نیاز داشته باشید. پزشکان ممکن است استفاده از این داروها را برای مبتلایان به بیماری های کبدی، نارسایی های قلبی یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می کنند، تجویز نکنند.
لاک ناخن درمانی
پزشک ممکن است استفاده از لاک ناخن ضد قارچ به نام سیکلوپیروکس (Penlac) را برای درمان قارچ ناخن تجویز کند. کافی است روزی یک بار از این لاک ناخن ضد قارچ استفاده کرده و همه قسمت های ناخن را با آن لاک بزنید. بعد از گذشت هفت روز، لاک را با استفاده از الکل پاک کرده و لاک جدید روی ناخن بزنید. شاید برای نتیجه گرفتن از شیوه درمانی نیاز باشد تا یکسال هر روز این کار را تکرار کنید.
کرم ناخن دارویی
پزشک ممکن است مصرف کرم های ضد قارچ را برای درمان قارچ ناخن تجویز کند.
کافی است ناخن درگیر شده پا یا دست خود را به این کرم آغشته کنید. البته اگر پوسته رویی ناخن را نازک تر کنید، بدون شک این شیوه درمانی تأثیر بیشتری داشته و به قسمت های زیرین ناخن خواهد رسید. برای ناخن های نازک می توانید از لوسیون بدون نیاز به نسخه حاوی اوره استفاده کنید. اگر در نازک کردن و برداشتن لایه سفت روی ناخن مشکل دارید، بهتر است از پزشک برای این کار کمک بگیرید.
عمل جراحی
پزشک ممکن است پیشنهاد کند تا موقتاً ناخن را با عمل جراحی بردارد تا بتواند داروی ضد قارچ را مستقیماً روی عفونت زیر ناخن بمالد. البته بعضی از انواع عفونت قارچی ناخن به داروها پاسخ نمی دهند. در نتیجه اگر عفونت شدید یا بسیار دردناک باشد، پزشک ممکن است از بین بردن دائمی ناخن را پیشنهاد کند.
سبک زندگی و درمان خانگی عفونت قارچی ناخن
اغلب ، می توانید با راهکارهای زیر از عفونت قارچی ناخن در خانه مراقبت کنید:
کرم ها و پمادهای ضد قارچ بدون نسخه را امتحان کنید. محصولات مختلفی برای درمان قارچ ناخن وجود دارد که در صورت بروز لکه های سفید بر روی سطح ناخن می توانید از آن ها استفاده کنید. برای استفاده از این کرم ها و پمادها ابتدا ناخن های پا را به خوبی گرفته و آن ها را به خوبی داخل آب گرم قرار دهید. سپس آن ها را به خوبی خشک کرده و لوسیون و کرم درمانی را روی ناخن بمالید.
ناخن ها را گرفته و نازک کنید. گرفتن ناخن با کاهش فشار، به کمتر شدن درد ناخن ها کمک خواهد کرد. همچنین اگر قبل از استفاده از داروهای ضد قارچ لایه رویی ناخن را نازک کنید، دارو به لایه های عمقی ناخن نفوذ کرده و در نتیجه درمان مؤثرتر عمل خواهد کرد. قبل از گرفتن یا نازک کردن ناخن های ضخیم ، آنها را با کرم های حاوی اوره نرم کنید. اگر مبتلا به بیماری هستید که باعث ضعف خون در پاهای تان می شود و نمی توانید ناخن های خود را اصلاح کنید، به طور منظم برای اصلاح ناخن ها به یک ناخن کار مراجعه کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً برای تشخیص و درمان اولیه عفونت قارچی ناخن به پزشک عمومی مراجعه خواهید کرد. پزشک نیز در صورت تشخیص بلافاصله شما را به پزشک متخصص پوست و مو یا متخصص بیماری های پا ارجاع خواهد داد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.
بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
سوالات بیمار از پزشک
در مورد عفونت قارچی ناخن می توانید از سؤالات کلیدی زیر استفاده کنید:
- چه عاملی باعث ایجاد علائم یا نشانه های این بیماری می شود؟
- دلایل احتمالی دیگر برای بروز علائم این بیماری چیست؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- بهترین شیوه درمانی برای من کدام است؟
- چه گزینه های درمانی دیگری برای شرایط و بیماری وجود دارد؟
- بیماری دیگری دارن. چگونه این دو بیماری را در کنار هم مدیریت کنم؟
- آیا داروی جایگزین دیگری برای داروهای که تجویز کردید، وجود دارد؟
- آیا بروشور یا برگه پرینت شده در مورد این بیماری دارید؟
- برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد عفونت قارچی ناخن مطالعه چه سایتی را پیشنهاد می کنید؟
آخرین دیدگاه‌ها