لوسمی حاد میلوژن

لوسمی حاد میلوژن (AML) سرطان خون و مغز استخوان است. مغز استخوان، بافت اسفنجی داخل استخوان است که سلول های خونی در آن ها ساخته شده است. کلمه “حاد” در لوسمی میلوژن نشان دهنده پیشرفت سریع بیماری است. به این بیماری لوسمی میلوژن هم گفته می شود زیرا بر گروهی از گلبول های سفید به نام سلول های میلوئید تأثیر می گذارد .لوسمی حاد میلوژنی نیز به عنوان لوسمی میلوئید حاد، لوسمی حاد میلووبلاستیک حاد، لوسمی حاد گرانولوسیتیک حاد و لوسمی غیرموفیسیتیک حاد شناخته شده است.

علت لوسمی حاد میلوژن

لوسمی حاد میلوژن در اثر آسیب به DNA سلول های در حال رشد در مغز استخوان ایجاد می شود. در این صورت مغز استخوان سلول های نابالغی ایجاد می کند که به سلول های سفید خون لوسمیک موسوم به میلووبلاست تبدیل می شوند. این سلول های غیر طبیعی قادر به عملکرد صحیح نیستند و می توانند سلول های سالم را جمع و نابود کنند. در بیشتر موارد، مشخص نیست که چه عواملی باعث جهش و تغییر کروموزومی این سرطان می شود. تشعشع، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص و برخی از داروهای شیمی درمانی از عوامل خطرناک ابتلا به سرطان خون حاد میلوژن هستند.

مطالعه بیشتر: سرطان مغز استخوان

عوامل خطر لوسمی حاد میلوژن

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان خون حاد میلوژن را افزایش دهند، عبارتند از:

جنسیت. مردان نسبت به زنان بیشتر در معرض ابتلا به لوسمی میلوژن حاد قرار دارند.

قرار گرفتن در معرض تابش. افرادی که در معرض اشعه ایکس قرار دارند خطر ابتلا به AML را افزایش می دهند.

اختلالات ژنتیکی. برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون با افزایش خطر ابتلا به AML همراه هستند.

سابقه درمان با سرطان. خطر ابتلا به AML در افرادی که سابقه درمان با شیمی درمانی و پرتودرمانی دارند بیشتر است.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک. قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند بنزن با خطر بیشتر AML مرتبط است.

افزایش سن. خطر ابتلا به لوسمی حاد میلوژن با افزایش سن افزایش می یابد. لوسمی حاد میلوژن بیشتر در بزرگسالان 65 ساله و بالاتر مشاهده می شود.

سیگار کشیدن. خطر ابتلا له AML با دود سیگار مرتبط است. چون سیگار حاوی بنزن و مواد شیمیایی خطرناک دیگر است که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهند.

سایر اختلالات خونی. افرادی که اختلال خونی دیگری مانند میلوسیستپلازی، میلوفیبروز، پلی سیتمی ورا یا ترومبوسیتمی را تجربه کرده اند، بیشتر در معرض خطر AML قرار دارند.

بسیاری از افراد مبتلا به AML هیچ عامل خطر شناخته شده ای ندارند و بسیاری از افرادی که فاکتور خطر دارند هرگز به این سرطان مبتلا نمی شوند.

مطالعه بیشتر: شایع ترین علائم سرطان استخوان

علائم لوسمی حاد میلوژن

علائم و نشانه های عمومی مراحل اولیه لوسمی میلوژن حاد ممکن است شبیه علائم آنفولانزا یا سایر بیماری های شایع باشند. علائم بیماری به نوع سلول های خونی که تحت تأثیر قرار می گیرند، بستگی دارند.

اما به طور کلی علائم سرطان خون حاد میلوژن شامل موارد زیر است:

• تب
• تنگی نفس
• درد استخوان
• کبودی آسان
• رنگ پریدگی
• عفونت های مکرر
• بی حالی و خستگی
• خونریزی غیر طبیعی، مانند خونریزی مکرر بینی و خونریزی از لثه ها

مطالعه بیشتر: سرطان خون در کودکان

تشخیص لوسمی حاد میلوژن

در آزمایش خون بیشتر مبتلایان به لوسمی میلوژن حاد، گلبول های سفید و قرمز خون و پلاکت های کافی وجود ندارند. وجود سلول های انفجاری در خون یکی دیگر از شاخص های لوسمی میلوژن حاد است. سلول های انفجاری، سلول های نابالغی هستند که معمولاً در مغز استخوان یافت می شوند اما در خون جریان پیدا نمی کنند.

پزشک در صورت مشکوک شدن به لوسمی حاد میلوژن می تواند آزمایش های تشخیصی زیر را برای تشخیص بهتر توصیه کند:

آزمایش مغز استخوان

اگر چه آزمایش خون می تواند لوسمی را نشان دهد، اما معمولاً برای تأیید تشخیص بیماری، پزشک آزمایش مغز استخوان را توصیه می کند. در طی بیوپسی مغز استخوان، با سوزن از مغز استخوان بیمار نمونه برداری و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال می شود.

سوراخ کمر (مایع نخاعی)

در بعضی موارد، برای بررسی سلول ها لوسمی، مقداری از مایعات اطراف نخاع بیمار نمونه برداری می شود. پزشک می تواند با وارد کردن یک سوزن کوچک به کانال ستون فقرات در قسمت تحتانی کمر بیمار این مایع را جمع آوری کند. اگر پزشک به سرطان خون مشکوک شود، ممکن است بیمار را به پزشک متخصص سرطان خون (هماتولوژیست یا آنکولوژیست پزشکی) ارجاع دهد.

تعیین زیر گروه لوسمی حاد میلوژن

برای تعیین میزان پیشرفت سرطان و طبقه بندی آن به زیرگروه های خاص تر AML به آزمایش های بیشتری نیاز می باشد. زیرگروه AML بر اساس نحوه ظاهر شدن سلول های بیمار در زیر میکروسکوپ بستگی دارد. پزشک از آزمایشات ویژه برای شناسایی زیر گروه بیماری استفاده می کند. تشخیص زیرگروه AML در تعیین نوع روند درمانی بسیار موثر است.

درمان لوسمی حاد میلوژن

درمان لوسمی حاد میلوژن به عوامل مختلفی از جمله زیرگروه بیماری، سن، سلامت کلی و ترجیحات بیمار بستگی دارد.

به طور کلی، درمان لوسمی حاد میلوژن در دو مرحله انجام می شود:

درمان القایی ترمیمی

هدف از مرحله اول درمان، کشتن سلول های لوسمی در خون و مغز استخوان بیمار است. در این مرحله معمولاً همه سلول های لوسمی از بین نمی روند و بیمار برای جلوگیری از بازگشت بیماری به درمان بیشتری نیاز دارد.

درمان تلفیقی

این مرحله از درمان با هدف از بین بردن سلول های لوسمی باقیمانده انجام می شود و برای کاهش خطر بازگشت بیماری بسیار مهم است.

روش های درمانی مورد استفاده در این مراحل عبارتند از:

شیمی درمانی

شیمی درمانی عمده ترین روش القاء درمانی است که می تواند برای درمان تلفیقی مورد استفاده قرار گیرد.

شیمی درمانی از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی در بدن بیمار استفاده می کند. افراد مبتلا به AML معمولاً در طی شیمی درمانی در بیمارستان بستری می شوند. زیرا این داروها بسیاری از سلول های طبیعی خون را در روند درمان از بین می برند. اگر چرخه اول شیمی درمانی باعث بهبودی نشود، پزشک ممکن است شیمی درمانی را تکرار کند.

درمان هدفمند

درمان هدفمند شامل داروهایی است که اغلب پروتئین ها، که در تقویت رشد سرطان نقش دارند را هدف قرار می دهند. مسدود کردن این پروتئین ها می تواند به جلوگیری یا تأخیر در رشد کمک کند. پزشک ممکن است به جای شیمی درمانی یا در کنار آن این روش درمانی را توصیه کند. این دارو به صورت قرص تجویز می شود.

پیوند مغز استخوان

پیوند مغز استخوان، که پیوند سلول های بنیادین نیز نامیده می شود، ممکن است برای درمان تلفیقی استفاده شود. پیوند مغز استخوان با جایگزینی مغز استخوان ناسالم با سلول های بنیادی سالم انجام می شود. بیمار قبل از پیوند مغز استخوان، دوزهای بسیار بالایی از شیمی درمانی یا پرتودرمانی دریافت می کند تا مغز استخوان ناسالم خودش از بین برود. سپس بیمار سلول های بنیادی را از یک اهدا کننده (پیوند آلوژنیک) دریافت می کند.

طب جایگزین

هیچ درمانی جایگزین برای سرطان خون حاد میلوژن مفید نیست. اما برخی از درمان های مکمل و جایگزین می توانند علائمی ناشی از درمان سرطان را بهبود ببخشند.

درمان های جایگزین که ممکن است به تسکین علائم کمک کند عبارتند از:

• ماساژ
• مراقبه
• آروماتراپی
• طب سوزنی
• مدیریت استرس

نتیجه بیماری می تواند کشنده باشد. با این حال، برای بسیاری از افراد ، لوسمی حاد میلوژن یک بیماری قابل درمان است.

پیش آگهی لوسمی حاد میلوژن

پیشرفت در معالجه سرطان و درک پزشکان از این بیماری بدان معنی است که هر ساله تعداد بیشتری از افراد از این بیماری جان سالم به در می برند. هر ساله پزشکان حدود 19،520 نفر را در آمریكا مبتلا به AML تشخیص می دهند. تخمین زده می شود 10،670 مرگ و میر سالانه به دلیل این بیماری رخ می دهد. بیشتر افراد مبتلا به AML شیمی درمانی را دریافت می کنند. این داروها به سرعت سلول های سرطانی را از بین می برند. حدود 90 درصد از مبتلایان به نوع لوسمی حاد میلوژن که به لوسمی پرومیلوسیتیک حاد (APL) معروف هستند پس از دور اول شیمی درمانی به مرحله ترمیم می رسند. برای اکثر انواع دیگر AML، میزان بهبودی حدود 67 درصد است.

افراد مسن تر از 60 سال نیز به طور معمول به درمان پاسخ نمی دهند، و تقریبا فقط نیمی از آنها بعد از القاء بهبودی پیدا می کنند. برخی از افرادی که به ترمیم می پردازند در بهبودی باقی می مانند. با این وجود، برای بسیاری، لوسمی حاد میلوژن می تواند به مرور زمان بازگردد. طبق آمار انستیتوی ملی سرطان (NCI)، میزان بقای کلی پنج ساله برای این بیماری 27.4 درصد است. این بدان معناست که از بین ده ها هزار آمریکایی که مبتلا به AML هستند، حدود 27.4 درصد هنوز پنج سال پس از تشخیص خود زندگی می کنند.

لوسمی حاد میلوژن کودکان

به طور کلی، کودکان مبتلا به AML نسبت به بزرگسالان در معرض خطر کمتری قرار دارند. طبق گزارش انجمن سرطان آمریکا، حدود 85 تا 90 درصد از کودکان مبتلا به لوسمی حاد میلوژن بعد از مرحله القاء، بهبودی می یابند. AML در کودکان در برخی موارد برمی گردد. نرخ بقای پنج ساله برای کودکان مبتلا به لوسمی حاد میلوژن بین 60 تا 70 درصد است.

عوامل موثر بر پیش آگهی لوسمی حاد میلوژن

پیش آگهی لوسمی حاد میلوژن بسیار متفاوت است. پزشکان در هنگام پیش آگاهی از افراد، از جمله سن فرد یا نوع AML، عوامل بسیاری را در نظر می گیرند. بخش اعظم پیش آگهی براساس نتایج و تجزیه و تحلیل آزمایش خون، مطالعات تصویربرداری، معاینات مایع مغزی نخاعی و بیوپسی مغز استخوان انجام می شود .برخی از افراد با پیش آگهی ضعیف سال ها بیشتر از آنچه پزشک پیش بینی کرده است زندگی می کنند در حالی که برخی دیگر ممکن است زیاد عمر نکنند.

سن

میانگین سنی فرد مبتلا به لوسمی حاد میلوژن تقریبا 68 سال است .سن می تواند یک عامل اصلی در تعیین پاسخ درمانی AML باشد. پزشکان می دانند که میزان بقا برای افراد مبتلا به لوسمی حاد میلوژن برای افرادی که زیر 60 سال سن دارند امیدوار کننده تر است. برخی از افراد بالای 60 سال ممکن است دچار بیماری مزمن شوند یا ممکن است از نظر سلامتی وضعیت مطلوبی نداشته باشند. در این شرایط ممکن است درمان داروهای قوی شیمی درمانی و سایر درمان های سرطان را برای بدن بیمار دشوار کند .

علاوه بر این، بسیاری از افراد مسن با AML تحت درمان با این بیماری قرار نمی گیرند. یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که تنها 40 درصد از افراد 66 ساله و بالاتر در عرض سه ماه بعد از تشخیص از شیمی درمانی استفاده کردند. با وجود تفاوت در پاسخ درمانی در گروه های سنی، براساس یک مطالعه سال 2011، میزان بقای کلی افراد در سنین 65 تا 74 سال در طی سه دهه گذشته بهبود یافته است.

نوع بیماری

پزشکان معمولاً انواع مختلف لوسمی حاد میلوژن را توسط جهش های سلولی خود طبقه بندی می کنند.

مشخص شده است که برخی از انواع جهش سلولی مانند جهش سلول های CEBPA و 16 CBFB-MYH11 می توانند نسبت به درمان واکنش نشان می دهند. برخی جهش های سلولی مانندdel (5q)  و inv (3) RPN1-EVI1 می توانند بسیار مقاوم به درمان باشند. انکولوژیست می توانند نوع جهش را به بیمار بگویند.

پاسخ درمانی

برخی افراد بهتر از سایرین به درمان پاسخ می دهند. اگر فردی تحت درمان شیمی درمانی قرار بگیرد و سرطان آنها در مدت پنج سال برنگردد، معمولاً درمان می شود.

اگر سرطان فرد به هیچ وجه به درمان ها پاسخ ندهد، نتیجه درمانی آن چندان مطلوب نیست.