علائم بیماری های کبدی

کبد یکی از مهم ترین اندام های بدن است. کبد سالم عملکرد های تنظیمی، سم زدایی و سوخت را در شرایط بهینه نگه می دارد. خوشبختانه، بیشتر علائم بیماری های کبدی در صورت تشخیص زود هنگام قابل درمان هستند.

کبد اندامی شگفت انگیز است که می تواند خودش را ترمیم و بازسازی کند. شما می توانید وضعیت کبد چرب را متوقف یا حتی روند را آن را معکوس کرده و از وخیم تر شدن علائم بیماری های کبدی جلوگیری کنید. این کار فقط با ایجاد تغییرات اساسی در رژیم و شیوه زندگی آغاز می شود.

هنگامی که کبد به دلیل بیماری کبدی درست کار نکند، می تواند اثرات جدی و خطرناکی روی سلامتی شما داشته باشد. به همین دلیل شناختن علائم بیماری های کبدی بسیار مهم است.

به خاطر داشته باشید که بیماری کبد یک اصطلاح کلی برای تعدادی از بیماری های است که بر کبد تأثیر می گذارد و خودش به تنهای بیماری محسوب نمی شود:

علائم بیماری های کبدی

علائم بیماری کبد بسته به علت اصلی آن ممکن است متفاوت باشد. اما چند علائم مشترک وجود دارد که غالباً به نوع بیماری کبد اشاره دارند.

این علائم عبارتند از:

• کبودی
• استفراغ
• ادرار تیره
• حالت تهوع
• کاهش اشتها
• خستگی مداوم
• خارش پوستی
• تورم مچ پا، پاها یا شکم
• پوست زرد و چشم (زردی)
• مدفوع کم رنگ، خونین یا سیاه

علائم هپاتیت

هپاتیت ویروسی، التهاب کبد ناشی از ویروس است. هپاتیت مسری می باشد، اما همیشه باعث ایجاد علائم نمی شود. هپاتیت از طریق تماس با مواد غذایی آلوده، آب یا مایعات بدن مانند خون و مایع منی انتشار می یابد.

تمام عفونت های هپاتیت بر کبد تأثیر می گذارند و باعث تورم کبد شده و در عملکرد کبد اختلال ایجاد می کند. این عفونت ها ممکن است حاد (شش ماه یا کمتر) یا مزمن (بیش از شش ماه) باشند.

ویروس هپاتیت می تواند سال ها بدون ایجاد علائم در بدن زندگی کند. در صورت ابتلا فرد به هپاتیت الکی فرد ممکن است علائمی شبیه به علائم آنفلوانزا داشته باشد. با گذشت زمان، احتمال دارد علائم زیر بروز کنند:

• زردی
• استفراغ
• درد شکم
• حالت تهوع
• کاهش اشتها
• درد عضلات و مفاصل
• ادرار تیره و مدفوع کم رنگ
• خستگی، کاهش انرژی یا ضعف عمومی

واکسیناسیون می تواند به کاهش خطر ابتلا به هپاتیت کمک کند.

علائم کبد چرب

یک کبد سالم به طور معمول حاوی مقدار کمی چربی است. بیماری کبد چرب هنگامی رخ می دهد که چربی اضافی در کبد وجود داشته باشد. کبد با چربی بیش از حد متورم و ملتهب می شود. این التهاب می تواند به سیروز (زخم) کبدی منجر شده و آسیب دائمی به کبد برساند.

دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد:

• بیماری کبد چرب الکلی در نتیجه نوشیدن طولانی مدت الکل ایجاد می شود.
• بیماری کبد چرب غیر الکلی دلیل مشخصی ندارد، اگرچه رژیم غذایی می تواند در برخی موارد نقش داشته باشد.

بیماری کبد چرب الکلی معمولاً در مراحل اولیه خود علائمی ایجاد نمی کند. با این حال، برخی از افراد در سمت راست شکم خود احساس درد می کنند.

با پیشرفت بیماری می تواند علائم زیر بروز کنند:

• تب
• زردی
• تهوع و استفراغ

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی نیز در مراحل اولیه علائم کمی دارند . اما با گذشت زمان ممکن است باعث علائم زیر شود:

• زردی
• خارش پوست
• کاهش اشتها
• پاها و شکم متورم
• ضعف و خستگی عمومی
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

علائم بیماری های ژنتیکی کبد

ژنتیک می تواند در رشد برخی از بیماری های کبدی نقش داشته باشد.

شرایط ژنتیکی رایج که می تواند منجر به بیماری های کبدی شود شامل موارد زیر است:

• هموکروماتوز ارثی که بدن آهن اضافی را ذخیره می کند.
• بیماری ویلسون در آن بدن مس اضافی را ذخیره می کند.
• کمبود آنتی تریپسین آلفا -1 که شرایطی که بدن نمی تواند به اندازه کافی آنتی تریپسین آلفا -1 تولید کند.

علائم بسته به شرایط بیماری می تواند متفاوت باشد اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• زردی
• درد شکم
• درد مفاصل
• کاهش اشتها
• تورم پا و شکم
• خستگی و انرژی کم

علائم بیماری سیستم ایمنی کبد

یک بیماری خود ایمنی، باعث می شود سیستم ایمنی بدن به بافت های سالم در بدن حمله کند. مواردی که باعث حمله سیستم ایمنی بدن به کبد می شوند می توانند باعث التهاب و زخم آن شوند.

شرایط خود ایمنی کبد شامل موارد زیر است:

• هپاتیت خود ایمنی
• کلانژیت صفراوی اولیه (PBC)
• کلانژیت اسکلروزان اولیه (PSC)

هر دو PBC و PSC اغلب به طور تدریجی ایجاد می شوند، اما علائم اولیه گاهی شامل خستگی و خارش پوست می باشد.

سرانجام، این بیماری ها می توانند باعث بروز علائم زیر شوند:

• زردی
• ورم پا
• درد در طرف راست شکم
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• بزرگ شدن کبد، طحال یا شکم

کلانژیت اسکلروزان اولیه همچنین می تواند باعث لرز، تب و تعریق شبانه شود.

برخلاف PBC و PSC، هپاتیت خود ایمنی می تواند به طور ناگهانی ایجاد شود. برخی افراد علائم خفیف شبیه به علائم آنفولانزا را مشاهده می کنند.

هپاتیت خود ایمنی، می تواند علائمی شبیه به هپاتیت ویروسی ایجاد کند، از جمله:

• زردی
• حالت تهوع
• کاهش اشتها
• خارش پوست بدن
• درد شکم و مفاصل
• کاهش انرژی، خستگی
• ادرار تیره و مدفوع کم رنگ

علائم سرطان کبد

سرطان کبد به سرطان های که از کبد شروع می شوند، اشاره دارد. سرطان کبد سلول های کبدی (HCV) شایع ترین نوع سرطان کبد است.

سرطان کبد غالباً به طور تدریجی بروز می کند و ممکن است بیمار در مراحل اولیه متوجه بسیاری از علائم آن نشود.

بهتر است به محض مشاهده علائم به پزشک مراجعه کنید، زیرا درمان زودتر می تواند به معنای چشم انداز بهتر برای بیماری باشد.

علائم شایع سرطان کبد عبارتند از:

• زردی
• استفراغ
• حالت تهوع
• کبودی بدن
• خارش پوست
• کاهش اشتها
• درد شکم و تورم
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

علائم سیروز کبدی

سیروز یا زخم کبد وقتی رخ می دهد که کبد در اثر التهاب یا تورم آسیب دیده باشد. بیماری های کبدی، به ویژه بیماری کبد چرب الکلی و هپاتیت، در صورت عدم درمان و با گذشت زمان می توانند منجر به سیروز شوند.

مانند بسیاری از بیماری های کبدی، سیروز معمولاً در ابتدا علائمی ایجاد نمی کند. اما با پیشرفت آن ممکن است علائم زیر بروز کنند:

• زردی
• حالت تهوع
• کاهش اشتها
• خستگی و ضعف
• درد و تورم پا و شکم
• خارش بیش از حد پوست
• کبودی یا خون ریزی آسان
• کاهش وزن غیر قابل توضیح

علائم نارسایی کبد

نارسایی کبد می تواند مزمن یا حاد باشد. نارسایی معمولاً پس از سیروز کبدی بروز می کند. به طور معمول در مراحل آخر بیماری های کبدی، و مختل شدن عملکرد کبد، رخ می دهد. در بیشتر موارد نارسایی کبدی یک روند تدریجی است.

علائمی که می تواند به نارسایی زودرس کبد اشاره داشته باشند، عبارتند از:

• کما
• اسهال
• خستگی
• سرگیجه
• حالت تهوع
• از دست دادن اشتها

مصرف بیش از حد برخی داروها، به ویژه استامینوفن، می تواند باعث نارسایی حاد کبد شود.

علائم نارسایی حاد کبدی عبارتند از:

• گیجی
• زردی
• استفراغ
• حالت تهوع
• درد یا تورم در ناحیه راست شکم
• احساس خواب آلودگی، بیمار بودن

نارسایی مزمن کبد بسیار رایج نیست، اما نارسایی حاد کبد بسیار جدی است.

اگر علائمی از نارسایی حاد کبد دارید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. نارسایی مزمن کبد می تواند منجر به ایجاد مایعات در مغز، خون ریزی بیش از حد و نارسایی کلیه شود.

بیماری های کبدی که بدون درمان باقی مانده اند می توانند تأثیرات جدی و جبران ناپذیر بر سلامتی فرد داشته باشند.

راهکار های حفظ سلامت کبد

یکی از راه های سالم نگه داشتن کبد، واکسیناسیون در مورد عفونت های کبدی ویروسی مانند هپاتیت A و B است. گروه جراحی هپاتو پانکراس-صفراوی و پیوند در بیمارستان عمومی سنگاپور نکات بیشتری راجع به یک کبد سالم پیشنهاد می کنند:

مصرف الکل را ترک کنید.

کبد فقط می تواند هر ساعت مقدار کمی الکل تجزیه کند. الکل بیش از حد، می تواند به سلول های کبدی آسیب رسانده و منجر به التهاب و جای زخم (سیروز) شود.

سبک زندگی فعالی داشته باشید.

ورزش منظم برای کبد سالم مهم است. ورزش باعث کاهش فشار روی کبد، افزایش سطح انرژی و جلوگیری از چاقی می شود . توجه داشته باشید چاقی یک عامل خطر برای بیماری کبد است. در کل 150 دقیقه ورزش، مانند پیاده روی سریع یا شنا در هفته را برای سلامتی کلی خود انجام دهید.

رژیم غذایی متعادل و سالم را رعایت کنید.

مقادیر زیاد چربی در خون (هایپرلیپیدمی) و سطح بالای کلسترول (هایپر کلسترول خون) علت های شایع بیماری کبد چرب است.

مصرف چربی های اشباع را در رژیم غذایی خود کاهش دهید. چربی های اشباع شده در غذاهای سرخ شده، گوشت قرمز و لبنیات وجود دارد. چربی های ترانس و هیدروژنه در غذاهای فرآوری شده یافت می شوند. این چربی های در نهایت می توانند باعث ابتلا شما به بیماری کبد چرب شوند.

غذاهای پر فیبر مانند میوه و سبزیجات و غلات سبوس دار بیشتری بخورید. برای جذب پروتئین های بیشتر، ماهی، گوشت سفید، لوبیا و آجیل بیشتر را مصرف کنید و مصرف گوشت قرمز را کاهش دهید.

مراقب طب سنتی و مکمل های گیاهی باشید.

برخی از داروهای بدون نسخه حاوی فلزات سنگین یا سموم ناشناخته هستند. آن ها می توانند منجر به مسمومیت کبدی شده و یا عملکرد کبد را مختل کنند.

مکمل های گیاهی می توانند باعث التهاب کبد و آسیب جبران ناپذیر به کبد یا حتی نارسایی شوند.

مراقب قرص و رژیم های کاهش وزن باشید.

قرص های بدون نسخه به منظور کاهش وزن ممکن است حاوی سموم و ترکیباتی باشند که برای کبد مضر هستند. این رژیم ها معمولاً فاقد مواد مغذی ضروری و برای کبد مضر هستند.

در پیروی از رژیم های پاک سازی کبد که ادعای سم زدایی کبد را دارند، احتیاط کنید. برخلاف تصور، هیچ رژیم غذایی خاصی نمی تواند کبد را تمیز و پاک سازی کند.

وزن سالم خود را حفظ کنید.

چاقی خصوصاً چاقی شکمی عامل اصلی خطر در بروز بیماری کبد چرب است. همراه با یک رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم، می توان وزن سالم خودتان را حفظ کنید.

واکسینه شوید.

در برابر هپاتیت A و B، و عفونت کبدی ویروسی واکسینه شوید. هپاتیت A از غذای و آب آلوده ناشی می شود. از مصرف غذاهای دریایی یا صدف خام یا آلوده جلوگیری کنید. هپاتیت B از طریق تماس جنسی، خون آلوده و سوزن قابل سرایت است. اگر تصمیم به واکسینه شدن در برابر هپاتیت B ندارید، رابطه جنسی محافظت شده ای داشته باشید.

از ابتلا به هپاتیت B یا C  جلوگیری کنید.

در حال حاضر هیچ واکسنی برای هپاتیت  C در دسترس نیست. اما از آنجایی که هپاتیت C می تواند از راه فعالیت های جنسی و تماس های خونی منتقل شود، سعی کنید رابطه جنسی محافظت شده ای را داشته باشید. از اشتراک گذاشتن مسواک، تیغ، سوزن و سایر وسایل شخصی خودداری کنید . این عوامل می توانند هپاتیت B یا C را منتقل کنند.

اگر حامل هپاتیت B یا C هستید، برای تشخیص زود هنگام بیماری، با پزشک خود مشورت کنید.

اگر دیابت، فشار خون بالا و یا کلسترول بالا دارید مراقب باشید:

دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا همراه با چاقی یک سندرم متابولیک را تشکیل می دهد و خطرات جدی برای بیماری کبد چرب ایجاد می کند.

کنترل دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا با کنترل مناسب رژیم های غذایی، ورزش و یا دارو درمانی می تواند به محدودیت و جلوگیری از آسیب کبدی شما کمک کند.

برخی از داروهای ضد کلسترول گاهی اوقات می توانند یک عارضه جانبی داشته باشند که باعث مشکلات کبدی می شود. اگر همراه با مصرف این داروها، الکل بنوشید ممکن است تداخل دارویی ایجاد شده و به کبد آسیب برساند.

سیگار را ترک کنید.

برخی مطالعات وجود دارد که مصرف سیگار به پیشرفت سرطان کبد مرتبط می کند. سیگار کشیدن همچنین می تواند اثرات سمی را که برخی داروها (مانند پاراستامول) بر کبد دارند، تقویت کند.