علت اسهال سبز چیست؟

دفع اسهال سبز در برخی موارد می تواند ناشی از مصرف مواد غذایی سبز رنگ مانند سبزیجات برگ دار، مکمل ها و حتی مصرف برخی از دارو ها باشد که در این شرایط زیاد نگران کننده نیست. اما عفونت معده یا اختلال گوارشی هم می توانند منجر به اسهال سبز رنگ شوند که در این مواقع باید به پزشک مراجعه کنید. اما بهتر است شایع ترین علل اسهال سبز رنگ را بشناسید تا در صورت بروز این وضعیت زیاد نگران نشوید و بتوانید علل احتمالی را تشخیص دهید؟

چرا اسهال سبز اتفاق می افتد؟

به طور کلی مدفوع سبز می تواند از دو شرایط زیر ناشی شود:

• مصرف مواد غذایی یا آنچه که خورده اید.
• ممکن است به طور غیرمستقیم ناشی از مشکلی در فرآیند گوارش باشد که شامل یک ماده سبز رنگ به نام صفرا است که به تجزیه چربی در روده کوچک کمک می کند.

غذاها، نوشیدنی ها، داروها و برخی از بیماری های زمینه ای همگی می توانند علل احتمالی اسهال سبز باشند.

علل مواد غذایی	علل دارویی	علل پزشکی
سبزیجات سبز تیره و برگ دار (مانند کلم پیچ)	آنتی بیوتیک ها	مسمومیت غذایی
غذاهای بنفش یا آبی (مانند انگور)	ضد اسهال	عدم تحمل یا حساسیت غذایی
غذاهای تهیه شده با رنگ های سبز، بنفش یا آبی (مانند بستنی)	دپو پروورا	بیماری التهابی روده (IBD)
قهوه	مکمل های آهن	سندرم روده التهابی (IBS)
غذاهای ادویه دار	ملین ها	بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)
الکل		کوله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا)

به عنوان مثال، برخی غذاها می توانند رنگ سبزی به مدفوع اضافه کنند. در عین حال، غذا می تواند اثر ملین داشته باشد که هضم را تسریع می کند. در شرایط عادی، صفرا با عبور از دستگاه گوارش به رنگ قهوه ای تیره در می آید. اما وقتی هضم غذا با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد، صفرا سبز باقی می‌ماند و مدفوع معمولاً شل یا آبکی می‌شود.

کدام مواد غذایی باعث اسهال سبز می شوند؟

در صورت بروز اسهال و یا حتی مدفوع سبز بهتر است به رژیم غذایی روز قبل خود فکر کنید. غذاهایی که می توانند باعث سبز شدن مدفوع یا اسهال شوند عبارتند از:

• مقادیر زیادی سبزیجات برگ سبز (به دلیل رنگدانه سبز رنگی به نام کلروفیل)
• غذاهای بنفش یا آبی (مانند زغال اخته، انگور، آب انگور یا توت و شراب قرمز)
• رنگ های خوراکی سبز، بنفش یا آبی (مانند آب نبات، بستنی، نوشابه، ژلاتین و لجن ها)

ممکن است یک یا دو روز بعد از خوردن این غذا ها و میوه ها، مدفوع سبز رنگ ظاهر نشود.

مواد غذایی با اثر ملین

برخی غذاها دارای اثر ملین هستند که هضم و زمان انتقال را تسریع می کند. آنها می توانند به سبز شدن مدفوع کمک کنند، به خصوص اگر زیاد غذا بخورید. اسهال سبز ناشی از غذاهای ملین اغلب به رنگ سبز تیره است. غذاهای دارای اثر ملین که می توانند باعث اسهال سبز شوند، عبارتند از:

• قهوه
• الکل
• غذاهای تند (مانند فلفل دلمه ای و فلفل چیلی)

علل دارویی

داروها و مکمل های مختلف می توانند به دلایلی باعث اسهال سبز شوند، برخی از آنها عبارتند از:

• مکمل‌های آهن اغلب مدفوع را سبز تیره می‌کنند که ممکن است هنگام مدفوع جامد سیاه به نظر برسد.
• ملین ها هضم را سریعتر می کنند که به دلیل داشتن صفرای سبز و محتوای آب بیشتر منجر به اسهال سبز می شود.
• آنتی بیوتیک ها باکتری های روده را تغییر می دهند که می تواند منجر به افزایش صفرا در مدفوع و اسهال شود.
• داروهای ضد اسهال : Pepto-Bismol/Kaopectate (بیسموت ساب سالیسیلات) به دلیل تعامل با آنزیم های گوارشی می تواند مدفوع را سبز یا سیاه کند.

کدام بیماری ها باعث اسهال سبز می شوند؟

چندین بیماری های زمینه ای وجود دارند که می تواند باعث اسهال سبز شود. برخی از این بیماری های زمینه ای حاد هستند (به این معنی که به طور ناگهانی ایجاد می شوند و تمایل دارند به سرعت برطرف شوند) در حالی که برخی دیگر مزمن هستند و به طور مداوم بروز می کنند.

مسمومیت غذایی

مدفوع سبز رنگ ممکن است نشانه مسمومیت غذایی باشد. باکتری‌هایی مانند سالمونلا (شایع‌ترین عامل مسمومیت غذایی)، انگل ژیاردیا و نوروویروس ممکن است منجر به مدفوع آبکی و سبز رنگ شود. سایر علائم مسمومیت غذایی عبارتند از:

• تهوع و استفراغ
• گرفتگی شکم
• نفخ
• درد رکتوم
• لرز
• سرگیجه
• خستگی
• تعریق

عدم تحمل یا حساسیت غذایی

عدم تحمل یا حساسیت غذایی زمانی رخ می دهد که بدن شما نسبت به غذا واکنش غیرطبیعی نشان می دهد و مواد غذایی را با سرعت بیشتری دفع می کند. مدفوع سبز و آبکی یک علامت احتمالی همراه با نفخ، حالت تهوع و گرفتگی شکم است. نمونه هایی از حساسیت یا عدم تحمل غذایی عبارتند از:

• بیماری سلیاک
• عدم تحمل لاکتوز
• عدم تحمل فروکتوز
• حساسیت به گلوتن غیر سلیاک

بیماری التهابی روده (IBD)

بیماری التهابی روده (IBD) یک اصطلاح چتر برای کولیت اولسراتیو و بیماری کرون است . هر دو شرایط التهابی جدی هستند که به سیستم گوارشی شما آسیب می رسانند. علت IBD ناشناخته است اما تصور می شود که نتیجه ژنتیک، سیستم ایمنی ضعیف و محرک های محیطی مانند ویروس یا باکتری باشد.

اسهال یکی از علائم شایع کولیت اولسراتیو و بیماری کرون است. رنگ اسهال ممکن است در مواردی قهوه ای، قرمز (به دلیل خونریزی روده) یا سبز باشد.

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک وضعیت ناشناخته است که باعث ایجاد طیف گسترده ای از مشکلات گوارشی می شود. به نظر می رسد IBS توسط تعدادی از عوامل مانند حساسیت بیش از حد روده (که منجر به انقباضات غیر طبیعی می شود)، سیگنال های عصبی هماهنگ بین مغز و روده، و عفونت قبلی روده با ویروس یا باکتری رخ می دهد.

IBS همیشه باعث اسهال نمی شود. برخی از موارد با یبوست همراه است و به عنوان IBS غالب با یبوست (IBS-C) شناخته می شوند. برخی دیگر با اسهال مشخص می شوند.

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یک بیماری شایع است که در آن رسوبات چربی در کبد تجمع می یابد. این وضعیت به مرور زمان ممکن است می به کبد آسیب برساند و منجر به سیروز شود.

NAFLD به طور کلی هیچ علامتی ندارد، اما زمانی که به شکل شدیدتر بیماری به نام استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) پیشرفت کند، احتمالاً علائمی مانند اسهال را ایجاد می کند. در برخی موارد، مدفوع ممکن است مایل به سبز باشد یا ظاهری رنگ پریده و گچی به خود بگیرد.

برداشتن کیسه صفرا

کیسه صفرا اندامی است که صفرای تولید شده توسط کبد را ذخیره و متمرکز می کند. شرایطی وجود دارد که ممکن است نیاز به برداشتن کیسه صفرا در یک روش جراحی به نام کوله سیستکتومی باشد. هنگامی که کیسه صفرا برداشته می شود، صفرا می تواند آزادانه به روده کوچک جریان یابد و منجر به مدفوع سبز رنگ شود. سوء هاضمه، نفخ شکم و یبوست نیز ممکن است همزمان با یان وضعیت رخ دهد.

مدفوع سبز در نوزادان، کودکان نوپا و کودکان

مدفوع سبز رنگ در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، به ویژه در روزهای اول پس از زایمان، کاملا عادی و طبیعی است و زیاد نگران کننده نخواهد بود.

در نوزادان با افزودن غذاهای متنوع به رژیم غذایی، مدفوع به تدریج به زرد و قهوه ای تغییر می کند. برای نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند، مدفوع سبز رنگ ممکن است تا چند ماه باقی بماند. این احتمالاً به دلیل وجود آهن در برخی فرمول ها است.

علاوه بر این، دادن مکمل آهن به نوزاد یا کودک (که معمولاً توسط پزشکان اطفال توصیه می شود) ممکن است باعث ایجاد مدفوع سبز رنگ شود. در کودکان بزرگتر، مدفوع سبز رنگ می تواند به دلیل خوردن مواد غیر خوراکی مانند مداد رنگی نیز باشد.

درمان اسهال سبز 

درمان اسهال سبز به علت اصلی آن بستگی دارد. اگر بعد از خوردن غذا یا مصرف برخی داروها مدفوع سبز رنگ پیدا می کنید و هیچ علامت دیگری ندارید احتمالاً نباید خیلی نگران باشید. اما باید به این نکته توجه داشته باشید که اسهال مداوم، چه رنگی و چه غیر رنگی، هرگز نباید طبیعی تلقی شود. اگر اسهال مزمن را تجربه کردید، برای بررسی علت اصلی آن به پزشک یا متخصص گوارش مراجعه کنید.

مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی به همان اندازه که می تواند ناراحت کننده باشد، همیشه به درمان پزشکی نیاز ندارد. نکته کلیدی این است که مایعات زیادی با الکترولیت دریافت کنید تا دچار کم آبی نشوید. داروهای ضد اسهال بدون نسخه (OTC) نیز می توانند کمک کننده باشند. برای موارد شدیدتر، پزشک آنتی بیوتیک را برای درمان عفونت زمینه ای تجویز می کنند.

بیماری التهابی روده

درمان کولیت اولسراتیو و بیماری کرون معمولاً شامل داروهایی است که التهاب زمینه‌ای را که باعث علائم IBD می‌شود، کاهش می‌دهد.

سندرم روده تحریک‌پذیر

IBS عمدتاً با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی درمان می شود. یکی از راهکارها برای درمان این وضعیت اجتناب از مصرف قندهای قابل تخمیر به نام FODMAPs (الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی ال ها) است که می تواند منجر به نفخ و درد شکم شود. در موارد شدید ممکن است پزشک برای درمان وضعیت شما دارو تجویز کند.

بیماری کبد چرب غیر الکلی

هیچ دارویی وجود ندارد که مستقیماً NAFLD یا NASH را درمان کند. درمان عمدتاً شامل تغییر سبک زندگی برای کاهش تجمع چربی در کبد شما است. همچنین ممکن است نیاز به مدیریت شرایط مزمن مرتبط با NAFLD، از جمله کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت نوع 2 داشته باشد.

کوله سیستکتومی

پس از برداشتن کیسه صفرا، تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی برای کمک به هضم همیشه مورد نیاز است. در حالی که کیسه صفرا برای هضم غذا ضروری نیست، فقدان این اندام کوچک می تواند منجر به علائم گوارشی شود مگر اینکه رژیم غذایی خود را به طور کامل کنترل و موارد زیر را رعایت کنید:

• رعایت یک رژیم غذایی کم چرب سرشار از فیبر محلول
• پرهیز از مصرف غذاهای چرب، مانند غذاهای سرخ شده
• خوردن وعده های غذایی کوچک و مکرر برای جلوگیری از فشار بیش از حد به روده ها
• مصرف عوامل حجیم کننده مانند متاموسیل (پسیلیوم) برای عادی سازی حرکات روده

سوالات متداول

علت مدفوع سبز در بارداری چیست؟ مدفوع سبز تا حدودی در اولین هفته های بارداری، در سه ماهه سوم بارداری که هضم غذا سرعت می گیرد و اگر مکمل های آهن یا ویتامین های دوران بارداری مصرف می کنید، شایع است. همچنین می تواند به دلیل غذا باشد، به خصوص اگر مصرف سبزیجات سبز یا بنفش خود را افزایش داده باشید.

آیا COVID-19 می تواند باعث مدفوع سبز شود؟ بله. کووید-۱۹ می‌تواند نحوه تجزیه چربی در دستگاه گوارش شما را مختل کند. مدفوع چرب ممکن است زرد یا در صورت وجود مقادیر بالای صفرا (که رایج است) سبز به نظر برسد.

سخن آخر

شایع ترین علت اسهال سبز به رژیم غذایی فرد مربوط می شود. البته چندین بیماری می تواند باعث بروز اسهال سبز شود. بسیاری از آنها شامل هضم سریع می شوند که در این شرایط صفرا به جای قهوه ای شدن رنگ سبز خود را حفظ می کند.