لکه های شناور چشمی

لکه های شناور داخل چشم یا فلوتر های چشمی نقطه ها، رشته ها و اجسام نامشخصی بوده که در میدان دید فرد شناور هستند. معمولاً این ذرات معلق در محدوده بینایی فرد با نگاه کردن به چیزهای روشن مثل کاغذ سفید یا آسمان آبی ظاهر می شوند. شاید این ذرات تا حدی باعث ناراحتی شوند ولی بدون شک هیچ مشکلی برای بینایی ایجاد نخواهند کرد. گاهی اوقات این لکه ها به قدری بزرگ هستند که ممکن است با سایه همراه بوده و تا حدی بینایی فرد را با مشکل مواجه کنند.

میزان بزرگی این لکه ها بستگی به نوع و میزان نور اطراف دارد. فرد می تواند با وجود لکه های شناور چشمی به زندگی خود ادامه داده و آن ها را نادیده بگیرد. شاید با گذشت زمان حتی دیگر متوجه آن ها هم نشوید. این عارضه چشمی فقط در موارد نادر نیاز به درمان خواهند داشت.

علت لکه های شناور چشمی

لکه های شناور چشمی ممکن است در نتیجه فرآیند طبیعی افزایش سن یا در نتیجه بیماری ها و شرایط خاص به وجود بیایند:

تغییرات چشمی مربوط به سن و سال

با افزایش سن، زجاجیه یا همان ماده ژله ای مانند که داخل حدقه چشم را پر کرده و به کروی ماندن چشم کمک می کند، تغییرات قابل توجهی پیدا می کند. با گذشت زمان، زجاجیه کم کم حالت ژله ای خود را از دست داده و مایع می شود. همزمان با جمع شدن زجاجیه، بعضی از قسمت ها حالت رشته ای پیدا کرده و باعث می شود تا جلوی ورود بعضی از نورها به داخل چشم گرفته شود. در نتیجه سایه و لکه های کوچکی بر روی شبکیه فرد به وجود می آید که شخص آن را به شکل فلوترها مشاهده خواهد کرد.

التهاب در پشت چشم

خون ریزی داخل چشم

خون ریزی در داخل زجاجیه چشم از جمله مواردی است که موارد زیر اتفاق بیفتد:

• دیابت
• فشار خون بالا
• مسدود شدن عروق خونی
• آسیب دیدگی چشم

در نهایت بعد از خون ریزی، سلول های خونی در داخل چشم به شکل فلوتر ها نمایان خواهند شد.

پارگی شبکیه

در صورتی که زجاجیه حالت افتاده پیدا کرده و وزن خود را بر روی شبکیه بیندازد، ممکن است در نتیجه فشار وارد شده، شبکیه فرد پاره شود.

عدم درمان به موقع پارگی شبکیه، می تواند باعث جدا شدن شبکیه شود.

درمان نکردن جدا شدن شکبیه چشم می تواند باعث نابینایی و کوری دائمی شود.

جراحی های چشمی و داروهای چشم

بعضی از داروهایی که در داخل زجاجیه چشم تزریق می شوند، ممکن است باعث به وجود آمدن حباب هوا در این قسمت شوند. این حباب های هوا تا زمانی که چشم آن ها را کاملاً جذب کند، خود را به شکل سایه نشان می دهند. بعضی از عمل های جراحی نیز می تواند باعث بروز حباب ها در چشم شده و در نهایت خود را به شکل فلوتر ها نشان دهد.

علت چشمک زدن نور ها در داخل چشم

معمولاً ورود نور به داخل چشم باعث تحریک شبکیه چشم می شود.

ورود نور باعث به وجود آمدن ضربه های الکتریکی شده که عصب های بینایی را به مغز منتقل می کند. سپس مغز این ضربات را به عنوان نور یا تصاویر دیگر تفسیر کرده و باعث می شود تا فرد بتواند آن ها ببیند. اگر شبکیه چشم به صورت مکانیکی (لمس یا کشش) تحریک شود، تکانه یا ضربه الکتریکی تولید شده و به مغز فرستاده خواهد شد.

ضربه ارسال شده در مغز به عنوان سو سو یا چشمک زدن نور تفسیر خواهد شد.

زمانی که شبکیه کشیده، پاره یا کاملاً از پشت چشم جدا شده باشد، شخص متوجه چشمک زدن نورها خواهد شد.

میزان این علائم بستگی به وخامت پارگی یا جدا شدن شبکیه داشته و ممکن است علائم کوتاه یا پیوسته بوده و تا نقص کامل شبکیه چشم ادامه داشته باشد.

گاهی اوقات نیز ممکن است چشمک زدن نور در نتیجه وزش باد شدید به سر و تکان خوردن ژل زجاجیه داخل چشم ایجاد شود.

زمانی که فرد دچار این عارضه شود به آن «دیدن ستاره ها چشمی» گفته می شود.

بعضی از افراد شاهد بروز چشمک های نوری به صورت خطوط مبهم یا چیزی شبیه امواج گرما هستند که غالباً به مدت 10 تا 20 دقیقه ادامه خواهد داشت. این عارضه معمولاً در نتیجه اسپاسم رگ های خونی در مغز اتفاق میفتد. در صورتی که چشمک زدن نور ها بعد از سردرد اتفاق بیفتد به آن سردرد میگرنی گفته می شود. با این حال خطوط مبهم یا چیزی شبیه امواج گرما ممکن است بدون سردرد اتفاق بیفتد.

در این موارد به این نورها میگرن ophthalmic یا میگرن بدون سردرد گفته می شود.

عوامل خطر فلوتر های چشمی

عوامل زیر می تواند احتمال بروز فلوتر های چشمی را در فرد افزایش دهد:

• نزدیک بینی
• ضربه به چشم
• رتینو پاتی دیابتی
• التهابات چشمی
• داشتن سن بیشتر از 50 سال
• عوارض ناشی از جراحی آب مروارید

علائم بروز فلوتر های چشمی

علائمی که نشان می دهد فرد به فلوتر یا لکه های چشمی مبتلا شده شامل موارد زیر می شود:

• وجود اجسام کوچک در محدوده بینایی که خود را به شکل رشته های نامرئی با رنگ تیره و برجسته یا اشیاء پرنده نشان می دهند.
• لکه و نقطه هایی که با تکان دادن چشم فرد، تکان می خورند. در نتیجه زمانی که فرد سعی می کند مستقیم به آن ها نگاه کند به سرعت حرکت کرده و از محدوده دید فرد خارج می شوند.
• لکه و نقطه هایی که با نگاه کردن فرد به یک جسم سفید یا روشن مثل برگه کاغذ یا آسمان آبی خود را بهتر نشان می دهند.
• اجسام و رشته های کوچکی که در نهایت از محدوده بینایی خارج شده یا ته نشین می شوند.

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که شاهد بروز موارد زیر بودید، هر چه سریع تر برای تشخیص و درمان به چشم پزشک متخصص مراجعه کنید:

• تعداد زیادی فلوتر جدید شروع ناگهانی و ظاهر
• تعداد فلوتر های داخل چشم بیش تر از همیشه است.
• چشمک زدن نور ها در چشمی که در آن فلوتر ها وجود داشتند.
• یک یا چند بخش از بینایی (از دست دادن قدرت بینایی جانبی) تاریک می شود.

این علائم بدون درد ممکن است در نتیجه پارگی شکیه همراه با جدا شدن شبکیه اتفاق افتاده باشد. البته در بعضی از موارد فرد فقط دچار پارگی شبکیه شده است.

بروز چنین علائمی هشدار دهنده بوده و فرد باید سریعاً به پزشک مراجعه کند.

تشخیص فلوتر های چشمی

پزشک با انجام معاینه کامل چشمی شامل eye dilation (با بکار بردن قطره و گشاد کرن مردمک) استفاده می کند تا وضعیت پشت چشم و زجاجیه مورد بررسی قرار گرفته و علت اصلی بروز فلوتر های چشمی مشخص شود.

درمان فلوتر های چشمی

اغلب فلوتر ها بدون نیاز به هیچ درمانی نداشته و بعد از چند هفته یا چند ماه ناپدید می شوند. اما اگر یک بار دچار فلوتر های چشمی شده اید احتمال برگشت و تغییر شکل آن ها در آینده افزایش خواهد یافت.

برای درمان این عارضه علت اصلی بروز فلوتر ها مثل خون ریزی چشمی ناشی از دیابت یا التهاب و غیره تشخیص داده شده و تحت درمان قرار خواهد گرفت. البته بسیاری از فلوتر های چشمی نیاز به هیچ گونه درمانی نداشته و بعد از مدتی خود به خود بهبود خواهد یافت. البته گاهی اوقات ممکن است بروز فلوتر ها کلافه کننده بوده و بازگشت چشم به حالت عادی به زمان زیادی احتیاج داشته باشد. اما در صورتی که خیالتان از بابت طبیعی بودن فلوتر های چشمی راحت شود احتمالاً کاملاً آن ها را نادیده گرفته یا دیگر متوجه وجود آن ها نشوید.

در صورتی که فلوتر های چشمی، قدرت بیناییتان را با مشکل مواجه کرده باشد، پزشک به سراغ شیوه های درمانی خواهد رفت.

گزینه های درمانی ای که پیش رو دارید شامل موارد زیر می شود:

عمل جراحی برای برداشتن زجاجیه

چشم پزشک با برشی کوچک (ویترکتومی) زجاجیه را برداشته و آن را با محلولی که به حفظ فرم کره ای چشم کمک می کند، جایگزین خواهد کرد. البته انجام عمل جراحی ممکن است باعث از بین رفتن تمامی فلوتر ها نشده و بعد از انجام این عمل فلوتر های جدیدی داخل چشم به وجود بیایند. خطرات جانبی انجام عمل جراحی ویترکتومی شامل خونریزی و پارگی شبکیه چشم می شود.

استفاده از لیزر در درمان فلوتر ها

چشم پزشک می تواند با استفاده از لیزر به خصوصی فلوتر های موجود در زجاجیه چشم را از بین برده یا آن ها را کم رنگ تر کند. بعضی از افراد استفاده کننده از این شیوه درمانی، موفقیت آمیز بودن آن را تأیید کرده ولی مابقی گفته اند که شاهد هیچ تغییری بعد از لیزر نبوده اند.خطرات ناشی از درمان با لیزر ممکن است شامل آسیب دیدگی شبکیه چشم فرد شود.

 آمادگی برای ملاقات با پزشک

اگر نگران وجود فلوتر ها در داخل چشم خود هستید، بهتر است از پزشک متخصص اختلالات و بیماری های چشمی (اپتومتریست یا چشم پزشک) وقت بگیرید. همچنین اگر دچار عوارض چشمی ای شدید که نیاز به درمان دارد، بهتر است هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.برای آمادگی بیشتر بهتر است:

علائم خود را بنویسید.

شرایطی که باعث افزایش وجود فلوتر های چشمی شده یا زمان هایی که فلوتر های چشمی کمتری می بینید را یادداشت کنید.

یادداشت کردن داروها

بهتر است پیش از رفتن به پزشک  لیستی از تمامی داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید آماده کنید.

سؤالات خود را قبل از ملاقات یادداشت کنید.

بهتر است تمامی سؤالاتی که به ذهنتان را می رسد را به ترتیب اولویت یادداشت کرده و از پزشک بپرسید.

برای تهیه لیست سؤالات بهتر است از سؤالات زیر استفاده کنید:

• آیا راه حل درمانی ای برای فلوتر ها وجود دارد؟
• چرا فلوتر ها در داخل چشمم به وجود آمده است؟
• آیا نیاز به ویزیت مجدد خواهم داشت؟ چه زمانی؟
• چگونه می توانم از به وجود آمدن فلوتر ها جلوگیری کنم؟
• آیا همیشه این فلوتر ها در داخل چشم هایم باقی خواهند ماند؟
• آیا بروشور یا نسخه پرینت شده ای برای مطالعه در مورد فلوتر ها دارید؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این عارضه چشمی چه سایتی را پیشنهاد می کنید؟

سوالات پزشک از بیمار

پزشک برای معاینه و تشخیص بیماری احتمالاً سؤالات زیر را خواهد پرسید:

• آیا نور های چشمک زن می بینید؟
• کدام چشمتان دچار فلوتر ها شده است؟
• آیا تا کنون عمل جراحی چشم داشته اید؟
• آیا دچار بیماری ای مثل دیابت یا فشار خون بالا هستید؟
• چه زمانی شاهد بروز فلوترها در داخل چشم خود بودید؟

نتیجه گیری

لکه های شناور چشمی (Eye floaters) ذرات شناوری هستند که در محدوده بینایی فرد ظاهر می شوند. این ذرات ممکن است به رنگ سیاه یا خاکستری و به شکل رشته یا تار مانند ظاهر شده و با حرکت چشم ها حرکت می کنند. هر گاه فرد سعی کند تا مستقیماً به آن ها نگاه کند، اجسام شناور سریعاً حرکت کرده و شاید ناپدید شوند. بیشتر فلوترها یا لکه های شناور داخل چشم به علت تغییرات مربوط به افزایش سن فرد و تغییر در زجاجیه به وجود می آیند.

فیبرهای میکروسکوپی موجود در داخل زجاجیه در یک قسمت جمع شده و باعث به وجود آمدن سایه ای کوچک بر روی شبکیه چشم فرد می شوند. این سایه ها دقیقاً همان فلوترهایی هستند که وجود خارجی نداشته و هر روز آن ها را می بینید.

در صورتی که به طور ناگهانی لکه های شناور چشمیتان زیاد شد بهتر است سریعاً با چشم پزشک تماس بگیرید. علی الخصوص زمانی که حس کردید نورهای اطرافتان چشمک زده یا دیدتان کمتر شده است.

این علائم می تواند هشداری برای یک وضعیت حاد باشد در نتیجه باید سریعاً تحت مراقبت و درمان قرار بگیرید.