آسم کودکان ریه ها و مجاری هوایی هنگام قرار گرفتن در معرض محرک های خاصی مانند استنشاق گرده یا ابتلا به سرماخوردگی یا عفونت های تنفسی به راحتی ملتهب می شوند. آسم کودکان می تواند باعث علائم آزاردهنده شود و در بازی، ورزش، مدرسه و خواب کودک شما اختلال ایجاد کند. در برخی از کودکان، آسم در صورت عدم کنترل، ممکن است باعث حملات خطرناک آسم شود. آسم در دوران کودکی، مشابه آسم بزرگسالان می باشد، اما کودکان با مشکلات بیشتری روبرو هستند. متأسفانه، آسم در دوران کودکی قابل درمان نیست و علائم آن ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند. اما در کودکان می توانید با کنترل علائم از آسیب به ریه ها جلوگیری کنید.

علائم آسم کودکان

علائم آسم در دوران کودکی شامل موارد زیر است:

• سرفه های مکرر (تشدید در صورت ابتلا به عفونت ویروسی، هنگام خواب، ورزش یا هوای سرد)
• خس خس کردن هنگام نفس کشیدن
• تنگی نفس
• احتقان یا سنگینی قفسه سینه
• مشکل درخواب به دلیل تنگی نفس، سرفه یا خس خس سینه
• بهبود دیر هنگام
• برونشیت بعد از عفونت تنفسی
• خستگی به دلیل کاهش خواب

علائم آسم در کودکان مختلف، متفاوت است و ممکن است فقط یکی از علائم بروز کند. حتی می تواند علائم آسم کودکان با گذشت زمان بدتر یا بهتر شوند.

علائم آسم کودکان، مشابه علائم بقیه مشکلات تنفسی مثل برونشیت عفونی هستند. برای همین تشخیص علائم آسم کودکان دشوار است.

در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک فرزند خود مراجعه کنید:

• سرفه های ثابت و متناوب که با فعالیت بدنی شدیدتر می شود.
• صدای خس خس سینه که هنگام نفس کشیدن کودک شنیده می شود.
• تنگی نفس و بروز علائم مشکوک به برونشیت یا ذات الریه، که بصورت دوره ای تکرار می شوند.

اگر فرزند شما به آسم مبتلا شده است، پیروی کردن از یک برنامه درمانی آسم می تواند به شما کمک کند، تا علائم کودک خود را شناسایی کنید و در صورت بروز حمله آسم بدانید که چه اقداماتی باید انجام دهید. در موارد حمله آسم شدید، احتمال دارد کودکتان در تلاش برای نفس کشیدن، قفسه سینه و پهلوهایش به سمت داخل بدن کشیده شود و حتی ضربان قلب، تعریق و درد قفسه سینه او افزایش یابد.

حتی اگر فرزند شما آسم ندارد، در صورت بروز مشکلات تنفسی، فوراً به پزشک مراجعه کنید. اگرچه بروز علائم آسم به شدت آن بستگی دارد، اما حملات آسم با سرفه شروع می شود و به سمت خس خس سینه و مشکلات تنفسی پیش می رود.

علت آسم کودکان

علت آسم در دوران کودکی کاملاً مشخص نشده است.

عوامل خطر آسم کودکان

برخی از عوامل خطر عبارتند از:

• سابقه خانوادگی و والدین مبتلا به آسم
• برخی از انواع عفونت های تنفسی
• قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی مانند دود سیگار یا آلودگی هوا
• عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی
• قرار گرفتن در معرض آلاینده های هوا مانند دود دخانیات
• آلرژی به گرد و غبار، شوره های حیوان خانگی و گرده گیاهان
• فعالیت بدنی شدید
• تغییرات آب و هوا یا هوای سرد

بعضی اوقات علائم آسم بدون محرک ظاهری رخ می دهد.

عوارض آسم کودکان

آسم می تواند باعث بروز برخی عوارض شود، از جمله:

• حملات شدید آسم (با نیاز به درمان اضطراری یا بستری شدن در بیمارستان)
• کاهش دائمی عملکرد ریه
• استراحت های مداوم و اختلال در فعالیت روزمره
• کم خواب و خستگی

پیشگیری آسم کودکان

برنامه ریزی دقیق و پیشگیری از بروز علائم آسم، بهترین راه برای جلوگیری از حملات آسم است.

• عوامل خطری که باعث بروز علائم و تحریک فرزند شما می شوند را محدود کنید.
• به کودک خود آموزش دهید تا از مواجهه با آلرژن ها و محرک ها پرهیز کند.
• اجازه ندهید که کودک تان در معرض دود سیگار قرار بگیرد. قرار گرفتن در معرض دود تنباکو در دوران شیرخوارگی یک عامل خطرناک برای آسم و محرک شایع برای حملات آسم می باشد.
• کودک خود را تشویق به انجام فعالیت روزانه کنید. برای کنترل بهتر آسم، فعالیت بدنی منظم می تواند باعث افزایش کارایی ریه ها شود.
• در صورت لزوم و بروز علائم حملات آسم، سریعا به پزشک مراجعه کنید و علائم را نادیده نگیرید.
• به کودک خود کمک کنید وزن مناسب داشته باشد. اضافه وزن می تواند علائم آسم را بدتر کند و کودک را در معرض سایر مشکلات سلامتی قرار دهد.
• سوزش معده و ریفلاکس را کنترل کنید. ریفلاکس معده یا سوزش شدید آن علائم آسم فرزند شما را بدتر کند.

تشخیص آسم کودکان

تشخیص آسم بسیار دشوار است. پزشک علائم و سابقه پزشکی فرزند شما را بررسی می کند. فرزند شما ممکن است برای رد یا تایید کردن بیماری های دیگر و تشخیص موارد مشابه به آزمایشات جانبی نیاز داشته باشد.

شرایطی که می تواند علایمی مانند علائم آسم ایجاد کند شامل موارد زیر است:

• رینیتیت (عفونت بینی)
• سینوزیت
• ریفلاکس اسید یا بیماری ریفلاکس معده
• مشکلات تنفسی
• عفونت های دستگاه تنفسی مانند برونشیولیت و ویروس دستگاه تنفسی

برخی تست و آزمایشات جانبی که ممکن است کودک شما به آن نیاز داشته باشد، عبارتند از:

تست عملکرد ریه (اسپیرومتری)

پزشکان آسم کودکان را با تست هایی مشابه آسم بزرگسالان، تشخیص می دهند.

اسپیرومتری، میزان و شدت سرعت تنفس کودک شما را اندازه گیری می کند. پزشک ممکن است تست استراحت ریه را در حالت استراحت، بعد از ورزش و یا بعد از مصرف داروهای آسم توصیه کند.

تست عملکرد ریه (بروکوپرووکیشن)

این آزمایش چگونگی واکنش ریه ها به برخی از تحریکات، مانند ورزش یا سرما را اندازه گیری می کند.

آزمایش اکسید نیتریک اکساید

اگر تشخیص آسم بعد از تست عملکرد ریه نامشخص باشد، پزشک می تواند اندازه گیری سطح اکسید نیتریک را در نمونه ای از بازدم کودک تان توصیه کند. آزمایش اکسید نیتریک می تواند در تعیین اینکه آیا داروهای استروئیدی برای فرزند شما مفید هستند، کمک می کند. تست های آسم مورد استفاده، قبل از 5 سالگی دقیق نیستند. برای کودکان کوچکتر، پزشک به اطلاعاتی که شما و فرزندتان در مورد علائم ارائه می دهید، اعتماد خواهد کرد. گاهی اوقات، بعد از ماه ها یا حتی سال ها مشاهده علائم، نمی توان تشخیص مناسبی را ارائه داد.

آزمایشات آلرژی برای آسم آلرژیک

اگر آسم فرزندتان ناشی از آلرژی باشد، پزشک آزمایش پوستی را برای بررسی حساسیت توصیه می کند. در طی آزمایش پوستی، پوست با عصاره هایی از مواد حساسیت زا مورد بررسی و مشاهده قرار می گیرد.

درمان آسم کودکان

درمان اولیه بستگی به شدت آسم دارد. هدف از درمان آسم کنترل و بهبود علائم است تا میزان و شدت علائم به حداقل کاهش یابد و هیچ محدودیتی برای انجام فعالیت های بدنی یا ورزش ایجاد نکند. درمان آسم هم شامل پیشگیری از علائم و هم درمان حمله آسم است. داروی مناسب برای فرزند شما به سن، علائم، محرک آسم بستگی دارد.

برای كودكان كمتر از 3 سال كه دارای علائم خفیف آسم هستند، پزشك ممكن است بررسی و پیگیری جلسات معاینات پزشکی را توصیه کند. پیگیری بیشتر برای تأثیر طولانی مدت و عوارض داروهای آسم در نوزادان و کودکان خردسال توصیه می شود.

اما، اگر کودک دارای علائم شدید خس خس در طولانی مدت باشد، پزشک احتمال دارد دارویی برای بهبودی علائم تجویز کند.

داروهای کنترل کننده طولانی مدت

داروهای پیشگیری و کنترل طولانی مدت باعث کاهش التهاب در مجاری تنفسی کودک و بهبود علائم می شود. در بیشتر موارد، این داروها باید روزانه مصرف شوند.

انواع داروهای کنترل طولانی مدت عبارتند از:

کورتیکواستروئیدهای استنشاقی: طبق تجویز پزشک کودک شما احتمال دارد چندین روز تا هفته ها از کورتیکواستروئیدهای استنشاقی استفاده کند.

استفاده طولانی مدت از این داروها با کندی رشد در کودکان همراه بوده، اما اثر آن بسیار جزئی است. در بیشتر موارد، فواید کنترل آسم از بروز عوارض جانبی احتمالی آن بیشتر است.

اصلاح کننده های لکوترین: اصلاح کننده های لکوترین، داروهای خوراکی هستند تا 24 ساعت بعد از مصرف به بهبود علائم آسم کمک می کنند.

استنشاقی ترکیبی: این داروها حاوی کورتیکواستروئید استنشاقی به علاوه آگونیست بتا طولانی مدت (LABA) هستند.

در برخی شرایط، آگونیست های بتا طولانی مدت با حملات شدید آسم در ارتباط هستند. به همین دلیل، داروهای LABA همیشه باید همراه با داروهای استنشاقی حاوی کورتیکواستروئید استفاده شود. این استنشاق های ترکیبی فقط برای موارد ابتلا به آسم که با سایر داروها کنترل نشده اند، مورد استفاده قرار می گیرند.

داروهای سیستم ایمنی بدن برای کودکان بالای 12 سال که مبتلا به آسم شدید هستند مناسب می باشند.

داروهای تسکین دهنده سریع

داروهای تسکین دهنده سریع حملات آسم به سرعت مجاری تنفسی متورم را باز می کنند و مصرف آن ها بیشتر هنگام حمله آسم یا قبل از ورزش توصیه می شود.

انواع داروهای تسکین دهنده سریع حملات آسم شامل موارد زیر است:

آگونیست های بتا کوتاه مدت: این داروهای استنشاقی علائم را هنگام حمله آسم به سرعت کاهش داده و در عرض چند دقیقه عمل می کنند و اثرات آن ها چند ساعت به طول می انجامد.

کورتیکواستروئیدهای خوراکی و داخل وریدی: کورتیکواستروئیدهای خوراکی و داخل وریدی التهاب مجاری تنفسی ناشی از آسم شدید را تسکین می دهند. آن ها می توانند در طولانی مدت عوارض جانبی جدی ایجاد کنند، بنابراین از آن ها فقط برای درمان علائم شدید آسم به صورت کوتاه مدت استفاده می شود.

درمان آسم ناشی از آلرژی

اگر آسم فرزند شما بر اثر آلرژی ایجاد یا بدتر می شود، ممکن است پزشک داروهای زیر را برای درمان آلرژی فرزند شما تجویز کند:

داروهای آلرژی: داروهای آلرژی شامل آنتی هیستامین ها و ضد عفونی کننده های دهانی و بینی و همچنین اسپری های بینی هستند.

ایمونوتراپی: تزریق ایمونوتراپی به طور کلی یک بار در هفته برای چند ماه انجام می شود، سپس مصرف آن ها برای یک بار در ماه برای یک دوره سه تا پنج ساله توصیه می شود.

به داروهای تسکین دهنده سریع اعتماد نکنید. داروهای طولانی مدت کنترل آسم مانند کورتیکواستروئیدهای استنشاقی سنگ بنای درمان آسم هستند. این داروها آسم را تحت کنترل نگه می دارند و باعث می شوند کودک شما کمتر به حمله آسم دچار شود.

اگر فرزند شما دچار علائم شدید آسم شود، یک استنشاق کننده می تواند علائم را سریعتر کاهش دهد. اما اگر داروهای کنترل طولانی مدت علائم را بهبود می بخشند، نیازی به استفاده از دستگاه استنشاقی ندارد.

دستگاه های دارویی استنشاقی یا اسپری تنفسی

یک وسیله کوچک دستی به نام استنشاقی با دوز اندازه گیری که در هنگام استفاده پودر ریز آزاد می کند، در برخی کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار می گیرد. برای مصرف دوز مناسب دارو، نوزادان و کودکان باید از ماسک صورت متصل به دستگاه یا نبولایزر استفاده کنند.

برنامه عمل آسم

با پزشک فرزند خود همکاری کنید تا یک برنامه کتبی برای درمان آسم فرزندتان داشته باشید. برنامه عمل آسم به خصوص در صورت ابتلای فرزندتلان به آسم شدید، می تواند بخش مهمی از درمان باشد.

یک برنامه عمل آسم می تواند در تشخیص موارد زیر به شما کمک کند:

• تنظیم زمان مصرف داروهای کنترل طولانی مدت
• شناخت علائم حمله آسم
• راه های دریافت کمک های اورژانسی
• آموزش درمان های اولیه در هنگام بروز علائم

اگر علائم برای مدتی کاملاً کنترل شود، پزشک می تواند کاهش دوز یا قطع داروهای را توصیه کند، اما در صورت عدم بهبودی احتمال دارد دوز داروها را افزایش دهد.

درمان های خانگی آسم کودکان

انجام اقدامات لازم برای کنترل عوامل خطر آسم، احتمال حمله آسم را کاهش می دهد. بسته به علل آسم فرزندتان، مراحل پیشگیری از مقابله با محرک ها، متفاوت است.

برخی راهکارهای که ممکن است به شما و فرزندتان کمک کند، عبارتند از:

میزان رطوبت هوا را در خانه حفظ کنید. اگر در آب و هوای مرطوب زندگی می کنید، با پزشک فرزند خود در مورد استفاده از دستگاه رطوبت گیر مشورت کنید.

از سیستم تهویه مطبوع استفاده کنید. هوای داخل خانه را تمیز نگه دارید. استفاده از وسایل گرمایشی مناسب و تهویه مطبوع می تواند از بروز علائم آسم کودکان پیشگیری کند. هر ساله سیستم تهویه مطبوع خانه را بررسی کنید.

گرد و غبار در منزل را به حداقل برسانید. با جایگزینی موارد خاصی در اتاق خواب کودک، گرد و غبار را که می تواند علائم آسم را در شب تشدید کند، کاهش دهید. به عنوان مثال در اتاق خواب کودک به جای فرش از کفپوش های سخت استفاده کرده و از پرده های قابل شستشو استفاده کنید.

حداقل هفته ای یک بار خانه خود را تمیز کنید تا گرد و غبار و حساسیت ها از بین بروند.

سعی کنید کودک تان در معرض هوای سرد قرار نگیرد. اگر آسم فرزند شما در اثر سرماخوردگی بدتر می شود، در هنگام بیرون آمدن از خانه بهتر است از ماسک استفاده کند.

پزشکی جایگزین آسم کودکان

روش های درمانی جایگزین برای آسم کودکان شامل موارد زیر است:

تکنیک های تنفس

تکنیک های تنفس شامل برنامه های تنفسی سازمان یافته مانند تکنیک تنفس بوتیکو و تمرینات تنفس یوگا می باشند.

تکنیک های آرامش

تکنیک هایی مانند مدیتیشن، بیوفیدبک، هیپنوتیزم و شل کردن عضلات درگیر تنفس ممکن است با کاهش تنش و استرس به کاهش علائم آسم کمک کند.

داروهای گیاهی و مکمل های گیاهی

چند داروی گیاهی برای آسم از جمله دانه سیاه، روغن ماهی و منیزیم برای کاهش علائم آسم آزمایش شده است. با این حال، مطالعات بیشتری برای ارزیابی فواید و اطمینان از آن ها مورد نیاز است. گیاهان و مکمل ها می توانند عوارض جانبی داشته باشند و شاید با سایر داروهایی که فرزند شما مصرف می کند، تداخل داشته باشند. قبل از امتحان هر گونه گیاهان دارویی یا مکمل ها با پزشک فرزند خود مشورت کنید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

احتمالاً با مراجعه اولیه به پزشک عمومی، شما به یک متخصص آلرژی یا متخصص ریه ارجاع داده می شوید. برای آمادگی بیشتر در هنگام مراجعه به پزشک لیستی از علائم فرزند خودتان مانند شدت علائم و زمان بروزشان و محرک های که باعث بدترشدن آن ها می شوند را یادداشت کنید. اطلاعات شخصی و پزشکی را همراه با تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که کودک شما مصرف می کند، را بنویسید.

در مورد علائم آسم یا حملات آسم، سؤالاتی که باید از پزشک فرزندتان بپرسید شامل موارد زیر است:

• آیا علت بروز مشکلات تنفسی فرزند من، آسم می باشد؟
• چه عامل دیگری می تواند باعث علائم فرزند من شود؟
• فرزند من به چه آزمایشاتی نیاز دارد؟
• چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
• آیا محدودیت هایی وجود دارد که فرزند من باید رعایت کند؟

پزشک به احتمال زیاد برخی از سؤالات زیر را می پرسد، سعی کنید با مشخص کردن جواب های مناسب آمادگی لازم را داشته باشید:

• چه زمانی متوجه علائم فرزندتان شدید؟
• آیا مشکلات تنفسی کودک شما پایدار و همیشگی هستند یا فقط در مواقع معین یا در شرایط خاص ایجاد می شوند؟
• آیا کودک شما به آلرژی مانند تب یونجه مبتلا است؟
• فکر می کنید چه عاملی باعث می شود علائم فرزند شما بدتر و یا بهتر شود؟
• آیا آلرژی یا آسم در خانواده فرزند شما سابقه دارد؟