التهاب بیضه

التهاب بیضه یا ارکیت می تواند یک یا هر دو بیضه را مبتلا نماید. عفونت های باکتریایی یا ویروسی می توانند باعث بروز ارکیت یا التهاب بیضه شوند. گاهی علت آن ناشناخته می باشد. ارکیت، اغلب در نتیجه عفونت باکتریایی مانند عفونت مقاربتی (STI) رخ می دهد. اما در برخی موارد هم ویروس اوریون می تواند باعث بروز ارکیت شود.

هر دو بیضه ممکن است به طور همزمان تحت تأثیر ارکیت قرار بگیرند. با این حال، علائم معمولاً فقط در یک بیضه ظاهر می شوند. این نوع التهاب بیضه اغلب با ویروس اوریون در ارتباط است.

ارکیت باکتریایی ممکن است با اپیدیدیمیت همراه باشد. اپیدیدیمیت، التهاب لوله کویل (اپیدیدیم) در قسمت پشت بیضه که اسپرم را ذخیره و حمل می کند. در این حالت، آن را اپیدیدیمو-ارکیت می نامند. التهاب اسکروتوم با گذشت زمان می تواند به سرعت یا تدریجی رخ دهد. یکی از دلایل اصلی التهاب دردناک اسکروتوم، پیچ خوردگی بیضه است.  در برخی شرایط یک آسیب یا حادثه باعث پیچ خوردگی بیضه در کیسه اسکروتوم شده و گردش خون را قطع می کند. این آسیب بسیار دردناک است. حتی می تواند در عرض چند ساعت باعث مرگ بافت به خارج از ناحیه اسکروتوم شود.

ارکیت باعث درد می شود و می تواند روی باروری تأثیر بگذارد. دارو می تواند علل ارکیت باکتریایی را درمان و برخی علائم و نشانه های ارکیت ویروسی را تسکین دهد. اما این روند ممکن است تا چندین هفته طول بکشد.

علائم التهاب بیضه

درد در بیضه ها و کشاله ران از علائم اصلی ارکیت است. علائم و نشانه ارکیت معمولاً به طور ناگهانی بروز می کند و می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تورم در یک یا هر دو بیضه
• درد از خفیف تا شدید
• حساسیت در کیسه بیضه
• ادرار دردناک
• انزال دردناک
• کیسه بیضه متورم
• خون در منی
• ترشحات غیر طبیعی
• بزرگ شدن پروستات
• گره های لنفاوی متورم در کشاله ران
• تب
• حالت تهوع و استفراغ
• احساس عمومی ناخوشی (ضعف)

اصطلاحات درد بیضه و درد کشاله ران گاهی به صورت متقابل به کار می روند. اما درد کشاله ران در شکاف پوست بین ران و شکم رخ می دهد، نه در بیضه. دلایل درد کشاله ران با علل درد بیضه فرق دارند.

زمان ضرورت مراجعه به پزشک در التهاب بیضه

مردانی که در ناحیه بیضه خود احساس درد و یا التهاب می ککند، به خصوص اگر این درد ناگهانی رخ داده، بهتر است فوراً به پزشک مراجعه کنند.

برخی از شرایط می توانند باعث درد بیضه شود و برخی نیاز به درمان فوری دارند. یکی از این شرایط شامل پیچش بند ناف اسپرماتیک (پیچ خوردگی بیضه) است که ممکن است باعث دردی مشابه به ارکیت شود.  پزشک احتمالا برای تشخیص اصلی درد، آزمایشاتی را تجویز می کند. ارکیت ممکن است در اثر عفونت باکتریایی یا ویروسی ایجاد شود. بعضی اوقات علت ارکیت مشخص نمی شود.

ارکیت باکتریایی

بیشتر اوقات، ارکیت باکتریایی با اپیدیدیمیت همراه است. اپیدیدیمیت معمولاً در اثر عفونت مجرای ادرار یا مثانه ایجاد می شود. اغلب، علت عفونت یک STI است. سایر علل عفونت می تواند مربوط به ناهنجاری های مادرزادی دستگاه ادراری یا ایجاد سوند یا ابزار پزشکی در آلت تناسلی بیمار باشد.

ارکیت ویروسی

ویروس اوریون معمولاً باعث ارکیت ویروسی می شود. تقریباً یک سوم مردانی که بعد از بلوغ دچار اوریون می شوند، معمولاً چهار تا هفت روز پس از شروع اوریون، ارکیت را تجربه می کنند.

عوامل خطر التهاب بیضه

عوامل خطر برای ارکیت، عبارتند از:

• واکسینه نشدن در برابر اوریون
• بازگشت عفونت مجاری ادراری
• انجام جراحی در دستگاه تناسلی یا مجاری ادراری
•  ناهنجاری مادرزادی مجاری ادراری

رفتارهای جنسی که می تواند منجر به STI شود، شما را در معرض ارکیت جنسی قرار می دهد. این رفتارها شامل:

• شرکای جنسی متعدد
• رابطه جنسی با شریک زندگی مبتلا به بیماری مقاربتی
• رابطه جنسی محافظت مشده
• سابقه شخصی ابتلا به بیماری مقاربتی

عوارض ارکیت

عوارض بیماری التهاب بیضه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تحلیل رفتن بیضه. ارکیت می تواند باعث کوچک شدن و تحلیل رفتن بیضه آسیب دیده شود.
• آبسه اسکروتوم. در این شرایط بافت آلوده، پر از چرک می شود.
• ناباروری. گاهی اوقات، ارکیت ممکن است باعث ناباروری یا تولید ناکافی تستوسترون (هیپوگنادیسم) شود. اما اگر ارکیت فقط یک بیضه را تحت تأثیر قرار دهد، احتمال بروز هیپوگنادیسم کمتر است.

پیشگیری ارکیت یا التهاب بیضه

آقایان می توانند برای پیشگیری از التهاب بیضه راهکارهای زیر را در نظر بگیرند:

• در مقابل اوریون، شایعترین علت ارکیت ویروسی، خود را واکسینه کنند.
• برای محافظت در برابر STI هایی که می توانند باعث بروز ارکیت باکتریایی شوند، رابطه جنسی مطمئنی داشته باشند.

تشخیص ارکیت

تشخیص بیماری التهاب بیضه، احتمالا از تاریخ پزشکی و معاینه بدنی شروع می شود. پزشک حتی ممکن است غدد لنفاوی بزرگ شده در کشاله ران و بیضه بزرگ شده بیمار را بررسی کند و معاینه رکتوم را انجام می دهد تا بزرگ شدن یا حساسیت پروستات را مورد بررسی قرار دهد.

 علاوه بر آن، پزشک ممکن است برای تشخیص بهتر بیماری، آزمایشات زیر را تجویز کند:

• صفحه STI. در طی این روند در صورت ترشح از مجرای ادرار، یک سواب باریک در انتهای آلت تناسلی بیمار وارد می شود تا از ترشحات نمونه گیری شود. نمونه به دست آمده در آزمایشگاه برای تشخیص سوزاک و کلامیدیا بررسی می شود. برخی از صفحه نمایش STI با آزمایش ادرار هم صورت می گیرند.
• آزمایش ادرار. نمونه ادرار بیمار برای بررسی فاکتورهای مربوط به بیماری تجزیه و تحلیل می شود.
• سونوگرافی. این آزمایش تصویربرداری از متداولترین روش ها برای ارزیابی درد بیضه است. سونوگرافی با داپلر رنگی می تواند میزان جریان خون به بیضه را مورد بررسی قرار دهد. اگر جریان خون به بیضه پایین تر از حد طبیعی باشد نشان دهنده پیچ خوردگی است؛ اما اگر بالاتر از حد طبیعی باشد، پزشک ارکیت را تشخیص می دهد.

درمان ارکیت

درمان ارکیت به علت آن بستگی دارد. گزینه های درمانی تورم اسکروتومی به علت بستگی دارد. اگر عفونت باعث تورم شده باشد، پزشک برای مبارزه با عفونت، آنتی بیوتیک تجویز می کند. اگر آنتی بیوتیک های خوراکی مؤثر نباشد، بیمار مجبور می شود آنتی بیوتیک عضلانی دریافت کند و یا برای تزریق آنتی بیوتیک در بیمارستان بستری شود.

برای درمان بیماری زمینه ای که منجر به بروز علائم التهاب بیضه شده، بسته به نوع بیماری، درمان صورت می گیرد. پزشک می تواند داروهایی را برای مدیریت درد تجویز کند و ممکن است یک محافظ را برای کاهش درد و تورم توصیه کند. اگر علت اصلی واریکوسل، فتق یا هیدروسل باشد، ممکن است عمل جراحی برای اصلاح شرایط نیاز باشد.

سرطان بیضه گزینه های درمانی زیادی دارد که بستگی به شدت سرطان تجویز می شود.  به طور معمول درمان سرطان بیضه شامل موارد زیر است:

• شیمی درمانی
• پرتو درمانی
• جراحی که شامل از بین بردن بافت سرطانی و تومورهای سرطانی از کیسه اسکروتوم است.

درمان ارکیت باکتریایی

برای درمان ارکیت باکتریایی و اپیدیدیمو-ارکیتیت، مصرف آنتی بیوتیک ها لازم است. اگر علت عفونت باکتریایی، بیماری های مقاربتی باشد، شریک جنسی بیمار هم باید تحت درمان قرار بگیرد. برای اطمینان از بین رفتن عفونت، کل دوره آنتی بیوتیک های تجویز شده توسط پزشک را، حتی اگر علائم شما زودتر تسکین یابد، مصرف کنید. تسکین علائم ممکن است چند هفته طول بکشد. استراحت کردن، مراقبت از اسکروتوم با باند ورزشی، استفاده از بسته های یخ و مصرف داروهای ضد درد می تواند به رفع ناراحتی کمک کند.

درمان ارکیت ویروسی

درمان این نوع از التهاب بیضه با هدف تسکین علائم انجام می شود. پزشک ممکن است گزینه های درمانی زیر را توصیه کند:

• داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم
• استراحت در رختخواب و بلند کردن آلت تناسلی
• استفاده از کیسه های یخ

اکثر مبتلایان به ارکیت ویروسی در سه تا 10 روز احساس بهتری پیدا می کنند، اگرچه از بین رفتن علائم اصلی و حساسیت اسکروتال می تواند چندین هفته طول بکشد.
اکثر مردان مبتلا به ارکیت کاملاً بهبود می یابند و هیچ اثر پایداری ندارد. ارکیت به ندرت باعث ناباروری می شود.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

در صورت بروز علائم، بیمار ممکن است به پزشک متخصص در زمینه ادرار (اورولوژی) مراجعه کند. بیماران می توانند برای آمادگی بیشتر در هنگام مراجعه به پزشک موارد زیر را یادداشت کنند:

•  علائم و زمان شروع آن
• بیماری ها و واکسینه های دوران کودکی و سابقه هرگونه بیماری اخیر بخصوص STI یا اوریون
• تمام داروها، ویتامین ها یا سایر مکمل هایمصرفی از جمله دوز

برای ارکیت، سوالات اساسی که باید از پزشک پرسیده شوند، عبارتند از:

• محتمل ترین علت بروز علایم من چیست؟
• آیا دلایل احتمالی دیگری وجود دارد؟
• به چه تست هایی نیاز دارم؟
• چه درمانی وجود دارد؟
• روند بهبودی چقدر طول خواهد کشید؟
• آیا باید فعالیت جنسی خود را محدود کنم؟

احتمالاً پزشك سؤالاتی از بیمار خواهد پرسید، از جمله:

• علائم شما چقدر شدید است؟
• چه درمانی را امتحان کرده اید؟
• فکر می کنید چه چیزی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شود؟
• آیا شما رابطه جنسی ایمن از قبیل استفاده از کاندوم را انجام می دهید؟

منبع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/orchitis/symptoms-causes/syc-20375860

https://www.healthline.com/health/orchitis#prevention