خال ها (Moles) یا Nevi یکی از مشکلات رایجی هستند که بر روی پوست به وجود می آیند. خال ها معمولاً خود را به شکل دایره ها و نقاط قهوه ای یا مشکی و حتی صورتی کوچکی نشان داده و در نتیجه خوشه ای از سلول های رنگدانه به وجود می آیند. به طور کلی خال در دوران کودکی و بلوغ ظاهر شده و هر انسانی حدوداً 10 تا 40 خال دارد که در بعضی از موارد با گذشت زمان ممکن است ظاهر آن تغییر کرده و کاملاً محو شوند. بیشتر خال های پوستی بی ضرر بوده و نشان دهنده عارضه خاصی نیستند. اما در بعضی از موارد نادر ممکن است خال سرطانی باشند. یکی از نکات مهم برای افرادی که خال دارند تحت نظر داشتن و بررسی وضعیت و تغییرات خال است زیرا گاهی ممکن است نشان دهنده سرطان پوست باشند.
در اصطلاح پزشکی به خال ها Nevi گفته می شود.
انواع خال ها
خال انواع بسیار مختلفی داشته و بعضی از انواع آن بدون ضرر و بعضی دیگر بسیار خطرناک هستند.
انواع مختلف آن ها عبارتند از:
خال های مادرزادی
فرد ممکن است بدو تولد خال داشته باشد یا بعدها خال هایی روی پوست او ظاهر شوند. به خالی که در بدو تولد همراه فرد بوده، خال مادرزادی می گویند.
خال های اکتسابی
خال هایی که در دوران کودکی یا بعد از آن به وجود می آید را به عنوان خال های اکتسابی می شناسند.
خال آتیپیکال (atypical nevi)
گاهی اوقات ممکن است خال در نتیجه قرار گرفتن فرد در معرض نور خورشید به وجود بیایند. خال هایی که بزرگتر از خال معمولی بوده و دارای شکل غیر عادی هستند را با نام خال آتیپیکال (atypical nevi) می شناسند.
علت خال ها
خال زمانی به وجود می آید که سلول های پوستی (ملانوسیت ها) به صورت خوشه ای یا توده ای رشد می کنند. ملانوسیت ها در سراسر پوست پخش شده و ملانین یا همان (عامل رنگی شدن پوست) را ترشح می کنند.
علائم خالها
معمولاً خال خود را به شکل نقطه های قهوه ای رنگ کوچک نشان می دهند اما گاهی اوقات ممکن است شکل، رنگ و اندازه خال کمی متفاوت باشد.
علائم کلی خال ها، عبارتند از:
- رنگ و بافت. خال ممکن است قهوه ای، کرمی، سیاه، قرمز، آبی یا حتی صورتی رنگ باشند. بافت این خال ممکن است نرم و صاف، چروک یا برآمده باشد. گاهی اوقات ممکن است بر روی بعضی از خال ها مو روییده باشد.
- فرم. اکثر خال ها فرم دایره ای و بیضوی دارند.
- اندازه. سایز و اندازه خال ها معمولاً حدود 6 میلی متر است ولی خال هایی که به صورت مادرزادی روی پوست نوزاد هستند ممکن است اندازه های بزرگتری داشته و محدوده وسیعی از صورت، بالاتنه یا دست ها را بپوشانند.
خالها ممکن است روی هر قسمتی از بدن به وجود بیایند.
شیوع خالها
حدود 10 تا 40 مردم خال دارند که بیشترشان تا سن 50 سالگی به وجود می آیند. گاهی اوقات ظاهر خالها به مرور زمان تغییر کرده و حتی ناپدید می شوند. تغییرات هورمونی بلوغ و بارداری نیز ممکن است خالها را پر رنگ تر و بزرگ تر از قبل کند.
خالهای غیر طبیعی
این راهنمای ABCDE می تواند در تشخیص خال از نقطه هایی که بیانگر ملانوما یا دیگر سرطان های پوست باشد کمک کننده باشد:
A برابر با فرم قرینه است. نیمی از خال شبیه نیمه دیگر آن باشد.
B برابر با حاشیه خال است. به دنبال خالهایی که دارای حاشیه غیر طبیعی، نقطه نقطه یا ظاهر عجیب وغریب هستند بگردید.
C برابر با رنگ است. به دنبال خالهایی که رنگشان تغییر کرده، چند رنگ شده یا رنگ یک دستی ندارند بگردید.
D برابر با قطر خال است. به دنبال خالهایی که اندازه شان بزرگتر از حدود 6 میلی متر است، بگردید.
E برابر با تحول و تغییر است. حواستان به تغییر در اندازه، فرم، رنگ یا ارتفاع خال ها باشد. خصوصاً اگر قسمت یا تمام خال به رنگ سیاه تغییر رنگ داد. گاهی اوقات ممکن است خالها علائمی مثل خارش و خونریزی از خودشان نشان دهند که باید به این نکات نیز دقت کرد.
خال های سرطانی (بدخیم) تنوع ظاهری بسیار زیادی دارند و ممکن است تمامی علائم بالا را از خودشان نشان دهند ولی در بیشتر موارد فقط یک یا دو ویژگی بالا را خواهند داشت. اگر احساس کردید ظاهر خال تان غیر طبیعی شده، رشد داشته یا تغییر کرده، بهتر است برای معاینه و بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص خالها
پزشک می تواند با نگاه کردن به پوست شما خالهای پوستی را تشخیص دهد. برای اطمینان از سالم بودن خالهای خود به صورت منظم تحت معاینه باشید. پزشک سر تا پای شما را برای معاینه خالهایتان مورد بررسی قرار خواهد داد. اگر پزشک در حین معاینه به وضعیت یک یا چند خال شما مشکوک شد، ممکن است بخواهد برای انجام آزمایشات بیشتر از آن نمونه برداری کند.
عوارض خال ها
اصلی ترین عارضه ای که می توان به خالها نسبت داد، ملانوما است. البته احتمال سرطانی شدن خال ها و تبدیل آن به ملانوما در بعضی از افراد بسیار بیشتر از دیگران است.
عواملی که احتمال بروز ملانوما را افزایش می دهند عبارتند از:
خالهای بزرگ مادرزادی (Congenital nevi)
- این خالها اگر بر روی بدن نوزاد بزرگ تر از 2 اینچ (5 سانتیمتر) باشد بزرگ و غیر عادی تلقی خواهد شد.
- یک خال بزرگ ممکن است قبل از اینکه کودک به سن بلوغ برسد سرطانی شده و علائم سرطانی از خود نشان دهد.
داشتن خالهای غیر عادی. خالهایی که بزرگتر از خالهای معمولی بوده و دارای شکل غیر عادی هستند را با نام خال آتیپیکال (atypical nevi) می شناسند. این نوع خالها معمولاً ارثی بوده و مرکزشان به رنگ قهوه ای تیره و دارای حاشیه های رنگ روشن هستند.
داشتن خالهای متعدد. داشتن بیش از 50 خال بر روی پوست بدن می تواند احتمال بروز ملانوما در شخص را افزایش دهد. طبق 2 مطالعه و تحقیقی که در این مورد صورت گرفت تعداد خالها می تواند احتمال بروز سرطان را پیش گویی کند. یکی از این تحقیقات نشان می داد افرادی که زیر 50 سال سن داشته ولی تعداد 20 خال یا بیشتر روی دست های شان دارند در معرض بروز ملانوما هستند. تحقیق دیگر نیز نشان می داد که ارتباط مستقیمی بین تعداد خال زنان و احتمال بروز سرطان سینه در آن ها وجود دارد.
داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی ملانوما. اگر قبلاً دچار ملانوما بوده اید، احتمال اینکه خالهایتان سرطانی شوند بیشتر خواهد بود. علاوه بر این بعضی از انواع خالهای آتیپیکال منجر به بروز ملانومای ژنتیکی می شوند.
پیشگیری خالها
اقدامات زیر می تواند تا حد زیادی به جلوگیری از پیشرفت خال ها و بروز عوارض خال ها مثل ملانوما کمک کند.
توجه به تغییر خالها
بهتر است با الگو و محل قرار گیری خال تان آشنا شده و آن را به خاطر بسپارید. به طور منظم خالها را بررسی کرده و به دنبال تغییرات احتمالی باشید زیرا این تغییرات ممکن است نشانه های ملانوما باشند. اگر سابقه خانوادگی بروز ملانوما دارید، حداقل ماهی یک بار هم که شده خال های خود را بررسی کنید. برای این کار از یک آینه استفاده کرده و از کف سر تا نوک انگشتان و بین انگشتان، زیر بغل، پاها و حتی کف پاهای خود را بررسی کنید. بهتر است ناحیه تناسلی و باسن خود را از قلم نیندازید.
با پزشک خود در مورد عوامل خطرناک ملانوما صحبت کنید.
محافظت از پوست
بهتر است از پوست خود در برابر تابش اشعه ماوراء بنفش مثل خورشید یا حمام آفتاب حفاظت کنید زیرا تابش UV با احتمال ملانوما رابطه مستقیم دارد.
در کودکانی که پوستشان در برابر نور خورشید حفاظت نشود احتمال افزایش تعداد خالها روی پوستشان بیشتر خواهد بود.
پرهیز از نور خورشید در ساعات اوج تابش. به عنوان مثال ساعت اوج تابش در آمریکای شمالی در ساعات بین 10 صبح تا 4 بعد از ظهر شدت بیشتری دارد.
استفاده از ضد آفتاب تمام طول سال. همیشه 30 دقیقه قبل از خروج از منزل، به پوست خود ضد آفتاب بزنید. تفاوتی نمی کند که هوا بیرون آفتابی یا ابری است. به آرامی آن را روی پوست خود زده و هر 2 ساعت یک بار تجدید کنید.
حداقل میزان SPF ضد آفتاب بهتر است 15 باشد.
پوشش کامل بدن. در ساعات آفتابی از لباس های آستین بلند، عینک های دودی و کلاه های لبه دار استفاده کنید.
خودداری از برنزه کردن پوست یا حمام آفتاب گرفتن. لامپ ها و تخت های برنزه کننده از خودشان اشعه UV ساطع می کنند که این اشعه احتمال بروز سرطان های پوست را افزایش می دهد.
درمان خال ها
اکثر خال ها نیاز به هیچ گونه درمانی ندارند.
برداشتن خال ها
در صورتی که خال سرطانی باشد، پزشک عمل جراحی برای برداشتن آن را تجویز خواهد کرد. اما گاهی در حین اصلاح یکی از خال های پوستی مشکل ساز شده و بخواهید آن را بردارید. خوشبختانه برداشتن خال وقت کمی گرفته و می توان آن را سرپایی هم انجام داد. برای انجام اینکار پزشک خال و اطراف آن را بی حس کرده و سپس آن را برمی دارد.
گاهی اوقات برداشتن خال ممکن است یک جای زخم دائمی روی پوست فرد باقی بگذارد.
در صورت عود خال برداشته قبلی، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
استفاده از لوازم آرایش
گاهی برای پوشاندن خال از لوازم آرایشی کمک گرفته یا سعی کند موی روییده از خال را با استفاده از موچین بچیند. اما اگر می خواهید برای همیشه از خال و موی زائد بیرون آمده از آن خلاص شوید بهتر است با پزشک متخصص پوست و مو صحبت کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
اگر خال پوستی دغدغه شما شده به پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید.
اقدامات مراقبتی خال ها
- هر علائم مربوط یا نامربوطی که دیدید را یادداشت کنید.
- لیستی از داروها، مکمل ها و ویتامین هایی که مصرف می کنید را به همراه داشته باشید.
- اگر در گذشته خال یا ملانومایی داشتید که آن را برداشته حتماً این مورد را با پزشک در میان بگذارید.
- در حین ملاقات با پزشک و معاینه از آرایش یا لاک ناخن استفاده نکنید چون تشخیص را سخت می کند.
سؤالان زیر را از پزشک بپرسید:
- آیا فکر می کنید این خال ممکن است سرطانی باشد؟
- آیا می توانم از ایجاد خال های جدید روی پوستم جلوگیری کنم؟
- بهترین اقدام مراقبتی ای که می توانم انجام دهم چه کاری است؟
- آیا بروشور یا برگه ای در مورد خال ها و وضعیت آن ها دارید که مطالعه کنم؟
- آیا سایت خوبی می شناسید که برای تحقیقات بیشتر در این زمینه مطالعه کنم؟
آخرین دیدگاه‌ها