پنوموتوراکس

پنوموتوراکس، که معمولاً به عنوان ریه در حال تخریب شناخته می شود، می تواند تجربه دردناک و نگران کننده ای باشد. در بدن فرد سالم، ریه ها در قفسه سینه قرار دارند. پنوموتوراكس در اثر ورود هوا به فضای بین دیواره قفسه سینه و ریه، به نام فضای پلور رخ می دهد. این هوا به بیرون ریه فشار می آورد و باعث فروپاشی آن می شود ممکن است عملکرد ریه از بین برود، اما بیشتر اوقات تنها بخشی از آن فرو می ریزد و می تواند به قلب فشار بیاورد و باعث بروز علائم دیگری شود. عوامل مختلفی می توانند باعث پنوموتوراکس و بروز علائم مختلفی شوند. پزشکان می توانند در تشخیص و درمان پنوموتوراکس کمک کنند.

انواع پنوموتوراکس

 پنوموتوراکس آسیب زا

پنوموتوراكس آسیب زا بعد از وقوع نوعي آسيب به سينه يا ديواره ريه رخ مي دهد. این اختلال می تواند از یک صدمه جزئی و یا شدید ناشی شود. تروما می تواند به ساختار قفسه سینه آسیب برساند و باعث نشت هوا در فضای پلور شود.

نمونه هایی از صدمات که می تواند باعث ایجاد نوع آسیب زا شود عبارتند از:

شکستگی دنده ها

یكی از متداول ترین علت هایی كه می تواند باعث پنوموتوراکس آسیب زا شود، شکستگی دنده می باشد.

قسمت های تیز استخوان شکسته شده می تواند دیواره قفسه سینه را سوراخ کرده و به بافت ریه آسیب برساند. علل دیگر این اختلال شامل صدمات ورزشی، تصادفات رانندگی و زخم های سوراخ کننده ریه و یا ضربات ناگهانی می باشند.

ضربه سخت به قفسه سینه

پنوموتوراکس ضربه ای، در صورت وجود زخم در قفسه سینه ایجاد می شود. این امر در افرادی که صدمات ناشی از انفجار را تجربه کرده اند، شایع است.

خطا های پزشکی

برخی از اقدامات پزشکی ممکن است منجر به پنوموتوراکس آسیب زا شوند.

قرار دادن سوزن در ریه می تواند منجر به پنوموتوراکس شود. پزشکان اغلب افراد را تحت نظر قرار می دهند تا بعد از این روش ها علائم اولیه را کنترل کنند. تغییر فشار هوا در حین غواصی یا کوهنوردی می تواند باعث ایجاد پنوموتوراکس آسیب زا شود. غواصان برای جلوگیری از پنوموتوراکس باید در زیر آب احتیاط کنند. هنگامی که غواصان از یک مخزن هوای فشرده تنفس می کنند، فشارهای مختلفی از آب و هوا را تحمل می کنند. نیروی این فشارهای مختلف می تواند باعث آسیب به ریه ها شود.

 تغییر ارتفاع می تواند منجر به ایجاد حباب های هوا در ریه و سپس پارگی ریه ها شود. درمان سریع پنوموتوراکس به دلیل تروما بسیار مهم است. علائم آن اغلب شدید است و می تواند در بروز عوارض احتمالی باعث ایست قلبی، نارسایی تنفسی، شوک و مرگ شوند.

پنوموتوراکس غیرترومایی

این نوع پنوموتوراکس از آسیب ناشی نمی شود. خودبخود اتفاق میفتد، به همین دلیل از آن به عنوان پنوموتوراکس خودبخود نیز یاد می شود.

دو نوع اصلی پنوموتوراکس خودبخودی وجود دارد، که عبارتند از:

پنوموتوراکس اولیه خودبخودی

 پنوموتوراکس اولیه خودبخودی (PSP) در افرادی که سابقه بیماری ریوی شناخته شده ای ندارند، رخ می دهد. این بیماری اغلب در مردان جوان، قد بلند و لاغر شایع است. اگر هوا بین ریه و دیواره قفسه سینه قرار بگیرد، می تواند باعث تخریب خود به خودی ریه شود.. علت اصلی PSP ناشناخته است.

عواملی که می توانند خطر پنوموتوراکس اولیه خود به خودی را افزایش دهند شامل موارد زیر است:

• مردان قد بلند
• افراد 15 تا 34 ساله
• سابقه خانوادگی پنوموتوراک
• مصرف سیگار، تنباکو و یا حشیش

مهمترین عامل خطر مرتبط با PSP، استعمال دخانیات است.

یک بررسی در ژورنال پزشکی BMJ نشان داده است، مردانی که سیگار می کشند 22 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری احتمال دارد به PSP مبتلا شوند. در بین زنان سیگاری افراد احتمال ابتلا به PSP تا 9 برابر بیشتر است.

پنوموتوراکس اولیه خودبخودی معمولاً کشنده نیست.

پنوموتوراکس خودبخودی ثانویه

پنوموتوراکس خودبخودی ثانویه (SSP) در  سالمندان با سابقه بیماری های ریوی بیشتر دیده می شود. پنوموتوراکس ثانویه خودبخودی (SSP) می تواند در اثر انواع بیماری ها و اختلالات ریه ایجاد شود. SSP علائم جدی تری نسبت به PSP دارد و احتمالاً باعث مرگ می شود.

بیماری های ریه که ممکن است خطر ابتلا به پنوموتوراکس ثانویه را افزایش می دهد شامل موارد زیر است:

• آسم شدید
• سارکوئیدوز
• فیبروز ریوی
• فیبروز کیستیک
• بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD)
• سرطان ریه و سارکوم های مربوط به ریه ها
• عفونت های ریه مانند سل و انواع خاصی از ذات الریه

برخی از اختلالات بافت همبند همچنین می تواند باعث SSP شود. این اختلالات عبارتند از:

• سندرم مارفان
• روماتیسم مفصلی
• اسکلروز سیستمیک
• اسپوندیلیت آنکیلوزان
• سندرم ایلرز – دانلوس

در شرایط خاص، کودکان در معرض خطر SSP قرار دارند.

علل SSP در کودکان شامل موارد زیر است:

• سرخک
• اکینوکوکوز
• ناهنجاری های مادرزادی
• استنشاق یک شی خارجی

همچنین اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به SSP باشند، خطر ابتلا شما به این بیماری بیشتر است.

تنش پنوموتوراکس

هر یک از انواع بیماری می تواند به یک پنوموتوراکس تنش تبدیل شوند. تنش پنوموتوراکس در اثر نشتی در فضای پلور ایجاد می شود. در هنگام تنفس، هوا به درون فضای پلور نشت می کند و به دام میفتد اما در حین بازدم آزاد نمی شود. این روند منجر به افزایش فشار هوا در فضای پلور می شود که خطرناک است و نیاز به درمان فوری دارد.

عوامل خطر پنوموتوراکس

فاكتورهای خطر برای پنوموتوراكس آسیب زا و خود به خودی متفاوت هستند.

عوامل خطر برای پنوموتوراکس آسیب زا شامل موارد زیر است:

• سابقه درگیری های خشونت آمیز
• تصادف رانندگی اخیر یا سقوط از ارتفاع
• ورزش های خشن سخت، مانند فوتبال یا هاکی

مهمترین عامل خطر ابتلا به SSP این است که فرد قبلاً به بیماری ریوی مبتلا شده بود.

علائم پنوموتوراکس

• علائم اصلی پنوموتوراکس درد ناگهانی قفسه سینه و تنگی نفس است.
• علائم پنوموتوراكس در ابتدا به سختی قابل تشخیص هستند و ممکن است با علائم سایر بیماری ها اشتباه گرفته شوند.

علائم پنوموتوراکس می تواند از خفیف تا شدید متغیر و شامل موارد زیر باشند:

• تنگی نفس
• گیجی یا سرگیجه
• افزایش ضربان قلب
• کبودی پوست یا لب
• درد شدید هنگام تنفس
• تنفس سریع و پی در پی
• از دست دادن هوشیاری یا اغما
• فشار در سینه که با گذشت زمان بدتر می شود.
• درد قفسه سینه، که ممکن است در یک طرف شدیدتر باشد.

برخی از موارد پنوموتوراکس تقریباً هیچ علامتی ندارند و فقط با اشعه ایکس یا نوع دیگری از اسکن قابل تشخیص هستند. برخی دیگر نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارند.

کسی که علائم فوق را تجربه کرده، باید با پزشک تماس بگیرد و یا به دنبال کمک فوری پزشکی باشد.

تشخیص پنوموتوراکس

تشخیص پنوموتوراکس با توجه به انواع آن علائم و دلایل بیماری ممکن است متفاوت باشند. در شرایط غیر اضطراری، پزشک ابتدا به صورت جسمی فرد را معاینه می کند تا به دنبال علائم این اختلال باشد. پزشک ممکن است بر روی سینه بیمار ضربه بزنند تا صداهای غیر طبیعی را بررسی کند یا از طریق استتوسکوپ به تنفس بیمار گوش دهد. پزشکان همچنین از شخص در مورد تاریخچه پزشکی و سابقه خانوادگی و فردی مانند سیگار کشیدن سوالاتی می پرسد.

آزمایشات

معمولاً برای تشخیص نهایی این بیماری از اشعه ایکس استفاده می شود. از سی تی اسکن برای گرفتن تصویر بهتر از ریه ها استفاده می شود. پزشکان معمولاً در شرایط تروما اسکن CT را تجویز می کنند. سونوگرافی می تواند راهی سریع برای مشاهده اندازه و شدت پنوموتوراکس فراهم کند. شدت پنوموتوراكس معمولاً به عنوان فضای بین ریه و دیواره سینه اندازه گیری می شود. اندازه پنوموتوراکس اغلب نحوه درمان را تعیین می کند.

در موارد پنوموتوراكس با فشارخون شدید، شواهد ریه فرو ریخته اغلب بسیار آشكار است و برای جلوگیری از آسیب دائمی یا مرگ نیاز به درمان فوری دارد.

پیش آگهی پنوموتوراکس

تشخیص و درمان پنوموتوراکس دشوار است. فرد برای اطمینان از موفقیت روش های درمانی خود باید با پزشک همکاری نزدیکی داشته باشد. پنوموتوراکس نباید نادیده گرفته شود و ممکن است در مواقع خاص خطرناک و جدی باشد. پنوموتوراکس در بیشتر موارد با مداخله فوری پزشکی قابل درمان است. پیش آگهی طولانی مدت به نوع پنوموتوراکس و علت و درمان بستگی دارد. به طور کلی، پنوموتوراکس کوچک که باعث ایجاد علائم قابل توجهی نمی شود با پیگیری های منظم و یا درمان می تواند برطرف شود. هنگامی که یک پنوموتوراکس بزرگ و یا مزمن باشد ممکن است درمان و بهبودی پیچیده تر باشد.

داشتن یک پنوموتوراکس با علت ثانویه شانس زنده ماندن را افزایش می دهد. در صورت بروز مجدد علائم، در اسرع وقت به مراقبت های پزشکی نیاز هست. در کمتر از 5 درصد افرادی که تحت پلورودیس برای ترمیم پنوموتوراکس قرار می گیرند، احتمال بازگشت بیماری وجود دارد.

درمان پنوموتوراکس

اکثر انواع پنوموتوراکس نیاز به مراقبت پزشکی دارند و روند درمانی، به شدت و نوع پنوموتوراکس بستگی دارد. پزشکان ممکن است داروهای مختلفی را برای بی حس کردن درد، کمک به از بین بردن سموم یا جلوگیری از عفونت در بدن تجویز کنند. در صورت کمبود ظرفیت ریه بیمار به اکسیژن احتیاج دارد. احتمال دارد بعضی از پنوموتوراکس های خیلی خفیف بدون هیچ درمانی برطرف شوند. در این مواقع پزشک می تواند به بیمار توصیه کند تا بیماری خود را کنترل کرده تا بدون انجام هیچ گونه عمل پزشکی یا جراحی بهبود یابد.

معاینه و پیگیری

اگر تنها بخش کوچکی از ریه های شما متلاشی شود، پزشک ممکن است به سادگی وضعیت شما را با مجموعه ای از اشعه X قفسه سینه بررسی کند تا هوای اضافی کاملاً جذب شود و ریه شما دوباره گسترش یابد. این ممکن است چندین هفته طول بکشد. پنوموتوراکس می تواند باعث کاهش سطح اکسیژن خون در برخی افراد شود. به این حالت هیپوکسیمی گفته می شود. در این صورت پزشک مکمل اکسیژن را به همراه محدودیت فعالیت تجویز می کند. اغلب به بیمار توصیه می شود تا از انجام فعالیت های بدنی شدید یا ورزش های پرخطر تا زمان بهبودی کامل ریه خودداری کند.

تخلیه هوای اضافی

درمان پزشکی استاندارد معمولاً شامل قرار دادن یک لوله کوچک بین دنده ها یا زیر کتف بیمار برای آزاد کردن گاز است.

آسپیراسیون سوزن یا درج لوله سینه

اگر قسمت بزرگی از ریه شما از بین رفته باشد، به احتمال زیاد از سوزن یا لوله سینه برای از بین بردن هوای اضافی استفاده می شود. آسپیراسیون سوزن و درج لوله سینه دو روشی است که برای از بین بردن هوای اضافی از فضای پلور در قفسه سینه طراحی شده است. این روند های درمانی بدون نیاز به بیهوشی عمومی انجام می شود. ممکن است آسپیراسیون سوزن نسبت به قرار دادن لوله سینه ناراحتی کمتری ایجاد کند، اما به احتمال زیاد نیاز به تکرار دارد.

آسپیراسیون سوزن. یک سوزن توخالی با لوله انعطاف پذیر کوچک (کاتتر) بین دنده ها به فضای پر از هوا که در فشار به ریه فرو ریخته شده وارد می شود. سوزن برداشته می شود و یک سرنگ به سوند وصل می شود تا پزشک بتواند هوای اضافی را بیرون بکشد. كاتتر ممكن است چند ساعت در آنجا بماند تا ريه مجدداً منبسط شود و پنوموتوراكس عود نشود.

درج لوله سینه. برای وارد کردن لوله قفسه سینه، پزشک یک لوله توخالی را بین دنده های بیمار قرار می دهد. لوله اجازه می دهد تا هوا تخلیه شود و ریه مجدداً عادی شودد. اگر یک پنوموتوراکس بزرگ وجود داشته باشد، ممکن است لوله برای چند روز در محل خود باقی بماند.

پلورودیس

پلورودیس یک روش تهاجمی تر برای درمان پنوموتوراکس است. این روش معمولاً برای افرادی که برای چندین بار متعدد پنوموتوراکس را تجربه کرده اند، توصیه می شود. در حین پلورودیس، پزشک فضای پلور را تحریک می کند تا هوا و مایعات دیگر نتوانند جمع شوند. پلورودیس مکانیکی به صورت دستی انجام می شود. در حین عمل، جراح پلور را خراش می زند تا التهاب ایجاد کند. پلورودایس شیمیایی یکی دیگر از روش های درمانی است. پزشک از طریق لوله تحریک کننده های شیمیایی را به پلور منتقل می کند. تحریک و التهاب باعث می شود که پلور ریه و دیواره سینه به هم بچسبند.

عمل جراحی

درمان جراحی برای پنوموتوراکس در شرایط خاص مانند موراد پنوموتوراکس مکرر لازم است. انواع مختلفی از جراحی برای پنوموتوراکس وجود دارد. یک گزینه درمان آن توراکوتومی است. در طی این عمل، جراح برش در فضای پلور ایجاد می کند تا به آنها در دیدن مشکل کمک کند. بعد از عمل جراحی توراکوتومی، پزشک تصمیم می گیرد که چه کاری باید برای درمان انجام شود. گزینه دیگر توراکوسکوپی است که به عنوان عمل جراحی توراکوسکوپی با کمک ویدیو نیز شناخته می شود. جراح یک دوربین کوچک را از طریق دیواره سینه وارد قفسه سینه می کند. توراکوسکوپی می تواند به جراح کمک کند تا در مورد درمان پنوموتوراکس تصمیم بگیرد.