شایع ترین علائم سرطان کبد

شایع ترین علائم سرطان کبد، اغلب نتیجه آسیب کبدی است و می تواند شامل زردی پوست، درد شکم یا تیغه شانه سمت راست یا برجستگی در قسمت فوقانی شکم باشد. با این حال، بسیاری از علائم هشدار دهنده سرطان کبد، مانند کاهش وزن و خستگی غیر اختصاصی هستند.

گاهی اوقات عوارض سرطان کبد، مانند انسداد مجرای صفراوی، کم خونی یا خونریزی هستند. آنها به عنوان اولین علائم تشخیصی شناخته می شوند. هیچ آزمایش غربالگری برای سرطان کبد وجود ندارد. داشتن اطلاعات و آگاهی لازم در مورد علائم و نشانه های احتمالی سرطان کبد، تنها راه تشخیص زودهنگام این بیماری است.

به طور کلی، علائم سرطان اولیه کبد نسبت به متاستازهای کبدی کاملا فرق دارند. سرطان اولیه کبدی، از خود کبد نشأت می گیرد. اما متاستازهای کبدی، انتشار سرطان (به عنوان مثال پستان یا ریه) از یک منطقه دیگر از بدن به کبد، است. سرطان کبد معمولاً یک تومور بزرگ است، در حالی که متاستازها (انتشار یافته) معمولاً کوچک و چند برابر هستند.

سرطان اولیه کبد معمولاً علائم زودرسی را ایجاد می کند. در حالی که متاستازهای کبدی (که بسیار شایع تر هستند) ممکن است قسمت قابل توجهی از کبد را قبل از تشخیص اشغال کرده و علائم دیرتر بروز پیدا کنند.

علائم مربوط به کارسینوم سلولهای کبدی (سرطان کبد) و کلانژیوکارسینوما (سرطان مجاری صفراوی) مشابه به هم هستند. اما سرطان های مجاری صفراوی، زودتر از بسیاری از سرطان های کبد علائم انسداد (مانند زردی) را ایجاد می کنند.

علائم سرطان کبد

مانند بسیاری از انواع سرطان، سرطان کبد نیز در مراحل اولیه بیماری معمولاً علائم یا نشانه های کمی دارد. با پیشرفت بیماری، علائم آن شروع می شود و فرد را وادار می کند تا به دنبال مراقبت های پزشکی باشد. به دلیل این تاخیر در شروع علائم، سرطان کبد اغلب در یک مرحله پیشرفته تشخیص داده می شود. مگر اینکه تومور از مجرای صفراوی منشا گرفته باشد و باعث انسداد زودرس شود.

علائمی که ممکن است در طی سرطان کبد بروز پیدا کنند، عبارتند از:

یک توده شکمی

ممکن است یک توده یا التهاب در ناحیه دقیقاً زیر قفسه دنده در سمت راست خود احساس کنید. غالباً، این توده بدون درد است. در صورت بروز درد، ممکن است در مناطق اطراف توده احساس ناراحتی بیشتری کنید. گاهی اوقات سرطان کبد باعث بزرگ شدن طحال و درد یا احساس توده در قسمت فوقانی شکم می شود.

درد شکم سمت راست

درد، ناراحتی یا درد در سمت راست شکم درست در زیر دنده ها ممکن است به دلیل فشار تومور کبدی به سایر ساختارها یا اعصاب این ناحیه رخ دهد. نفس عمیق بکشید و زیر قفسه دنده خود را در سمت راست کمی به سمت بالا فشار دهید. این تقریباً جایی است که کبد شما در آن قرار دارد. در صورت بزرگ شدن کبد (دلایل زیادی وجود دارد)، ممکن است لبه کبد شما در شکم شما پایین تر احساس شود.

درد شانه راست

درد تیغه شانه می تواند یک عارضه آب زیر کاه باشد. زیرا علت اصلی بیماری ممکن است در جایی نزدیک تیغه شانه نباشد.

این وضعیت در سرطان کبد زیاد دیده می شود. این درد به طور معمول در شانه راست احساس می شود، گرچه ممکن است در هر دو طرف رخ دهد. درد ممکن است به کمر شما نیز کشیده شود.

زردی

زردی به حالتی گفته می شود که در آن پوست و همچنین قسمت سفید چشم زرد به نظر می رسد. علت آن تجمع نمک های صفراوی در پوست است.

این زرد شدن در نور طبیعی به راحتی قابل تشخیص است. برخی از بیماران علاوه بر زرد شدن پوست، متوجه می شوند که مدفوع آنها به جای قهوه ای کم رنگ، مایل به سفید است. در عین حال، حتی بدون کمبود آب بدن ممکن است ادرار نسبت به حالت طبیعی تیره تر به نظر برسد.

خارش

تجمع نمک های صفراوی در پوست که منجر به زردی شده، حتی می تواند باعث خارش شود. ما معمولاً خارش را به عنوان یک علامت جدی تصور نمی کنیم. اما خارش همراه با اختلال عملکرد کبد می تواند بسیار شدید باشد.

نفخ و تنگی نفس

تجمع مایعات در شکم که به عنوان ascites شناخته می شود می تواند نشان دهنده سرطان کبد باشد. در ابتدا ممکن است احساس نفخ داشته باشید. حتی اگر وزن آنها افزایش نیافته باشد. با گذشت زمان، تجمع مایعات در شکم می تواند به سمت ریه ها فشار آورده و باعث تنگی نفس شود.

کاهش یا افزایش وزن ناخواسته

کاهش وزن ناخواسته ممکن است زیاد مورد توجه افراد قرار نگیرد. اما وقتی مربوط به تغییر در رژیم غذایی یا ورزش نباشد، باید برای تشخیص به پزشک مراجعه کرد.

کاهش وزن غیرقابل توضیح به عنوان کاهش 5 درصد از وزن بدن یا بیشتر در طی یک دوره شش تا 12 ماهه بدون تلاش شناخته می شود. به عنوان مثال می توان گفت که یک انسان 200 پوندی در طی شش ماه بدون تغییر در عادات، 10 پوند وزن کم می کند.

بررسی ها نشان داده است که کاهش وزن ناخواسته مربوط به یک سرطان زمینه ای، از جمله سرطان کبد، در یک سوم افراد مشاهده شده است.

افزایش سریع و غیر منتظره وزن نیز نشانه احتمالی سرطان کبد است. این معمولاً به دلیل تجمع سریع مایعات در شکم رخ می دهد.

از دست دادن اشتها

از دست دادن اشتها ممکن است همزمان با بسیاری از اختلالات رخ دهد، اما همراه با مشکلات کبدی بیشتر دیده می شود. این ممکن است با احساس سریع سیری حتی با خوردن فقط وعده های غذایی کوچک همراه باشد. از آنجا که این علائم می تواند نشانه های هشدار دهنده نه تنها سرطان کبد بلکه سرطان های دیگر باشد، مراجعه به پزشک در صورت بروز آن مهم و ضروری است.

تهوع و استفراغ

دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می شود سرطان کبد منجر به حالت تهوع و استفراغ باشد. تهوع یک علامت شایع در تمام مراحل بیماری است. دلایل زیادی برای تهوع و استفراغ وجود دارد، اما در مواردی که به طور مکرر اتفاق میفتد یا در حال بدتر شدن است، باید با پزشک خود مشورت کنید.

خستگی و یا ضعف

به نظر می رسد این روزها همه خسته شده اند، اما خستگی ناشی از سرطان، غالباً اوضاع را به سطح شدیدتری می رساند. خستگی سرطان با خستگی معمولی متفاوت است و نوعی از خستگی نیست که با یک خواب خوب در شب بهبود یابد.

تب

تب کم درجه، اما مداوم، چیزی که پزشکان از آن به عنوان “تب با منشا ناشناخته” یا FUO یاد می کنند، یک علامت نسبتاً رایج سرطان کبد است. FUO به عنوان دمایی بیشتر از 101 درجه که به مدت سه هفته یا بیشتر دوام داشته باشد تعریف می شود. حتی پس از سه بار ویزیت پزشک یا بیشتر (یا سه روز بستری شدن در بیمارستان) نمی توان علت آن را تشخیص داد. چندین دلیل احتمالی دیگر تب مداوم وجود دارد، اما در صورت بروز این وضعیت این باید به پزشک مراجعه کنید.

علائم نادر سرطان کبد

برخی از سرطان های کبد، هورمون هایی ترشح می کنند که ممکن است منجر به بروز علائم مختلفی شوند. اینها ممکن است شامل قند خون پایین (هیپوگلیسمی) باشد که می تواند منجر به سبکی سر و غش شود، به خصوص در افرادی که برای مدتی غذا نخورده اند.

عوارض سرطان کبد

سرطان کبد می تواند منجر به برخی عوارض شود. اینها ممکن است در اثر فشار تومور به مجرای صفراوی یا سایر اندامها، هورمونهای تولید شده توسط سلول های سرطانی، اختلال عملکرد کبد که منجر به تجمع سموم در بدن می شود یا مکانیسم های دیگر ایجاد شود.

برخی از عوارض بالقوه سرطان کبد، عبارتند از:

کم خونی

کم خونی، کاهش تعداد گلبول های قرمز خون، یک عارضه بسیار شایع در سرطان کبد است و ممکن است به دلیل چند مکانیسم از جمله کمبود فاکتورهای لخته شدن خون منجر به خونریزی باشد. کم خونی در ابتدا می تواند پنهان باشد و به طور مکرر علائمی مانند خستگی، تنگی نفس، ضربان قلب سریع، رنگ پریدگی پوست و سبکی سر ایجاد می کند.

انسداد مجرای صفراوی

صفرا در کبد ساخته می شود. تومورهای کبدی یا تومورهای مجاری صفراوی می توانند در داخل یک مجرا رشد کرده یا در مجار فشار وارد کنند و در نتیجه منجر به بروز انسداد مجاری صفراوی شود.

وقتی مجاری به هر دلیلی انسداد داشته باشد، معمولاً منجر به شروع سریع درد شدید و مداوم در قسمت فوقانی شکم راست، حالت تهوع، استفراغ، زردی و خارش می شود.

خون ریزی

کبد وظیفه ساخت پروتئین (عوامل لخته کننده) را دارد که به لخته شدن خون شما کمک می کند. هنگامی که درصد زیادی از کبد شما توسط سرطان احاطه شده است، دیگر به تعداد کافی پروتئین تولید نمی کند. در این وضعیت ممکن است خونریزی (حتی با تعداد طبیعی پلاکت) رخ دهد و کم خونی ایجاد شود. اولین علامت اغلب خونریزی هنگام مسواک زدن یا خونریزی مکرر از بینی است. خونریزی جدی تر، مانند خونریزی داخلی، ممکن است هنگام پیشرفت سرطان رخ دهد.

فشار خون بالا پورتال

سرطان کبد (و سایر بیماری های کبدی) نیز می تواند به روش دیگری منجر به خونریزی از دستگاه گوارش شود. تومور درون کبد می تواند جریان خون را دشوار کند. فشار حاصل از ورید ( فشار خون بالا ) باعث افزایش فشار در رگ های خونی بالا تنه، مانند مری می شود.

این وریدها ضعیف تر از وریدهای بزرگتر هستند و می توانند به واریس تبدیل شوند، دقیقاً مانند آنچه در پاهای افراد یا در شکم در بعضی مواقع با بیماری کبد مشاهده می کنید. هنگامی که این واریس پاره شود، می تواند منجر به خونریزی گسترده  مری شود.

کلسیم خون بالا (هیپرکلسمی)

سرطان کبد ممکن است از طریق چند مکانیزم مختلف منجر به افزایش سطح کلسیم در خون (هیپرکلسمی بدخیمی) شود. این وضعیت ممکن است باعث حالت تهوع و استفراغ، ضعف شدید عضلانی و گیجی شود که در صورت عدم درمان می تواند به کما و حتی مرگ منجر شود.

سندرم هپاتورنال

سندرم هپاتورنال بیماری است که در آن بیماری کبد به علت تغییر در رگ های خونی و کاهش جریان خون در کلیه ها منجر به بیماری کلیه می شود. سندرم هپاتورنال با سرطان کبد و سایر اشکال بیماری کبدی بسیار شایع است. تخمین زده می شود که 40 درصد افرادی که به سیروز کبدی مبتلا هستند، ظرف پنج سال به این سندرم مبتلا می شوند. متأسفانه، در این افراد معمولاً برگشت پذیر نیست مگر اینکه پیوند کبد انجام شود.

انسفالوپاتی کبدی

آنسفالوپاتی کبدی گاهی یک عارضه ترسناک برای سرطان کبد است. اما در واقع یک دلیل قابل برگشت علائم است که می تواند شبیه به بیماری آلزایمر باشد. آنسفالوپاتی کبدی می تواند منجر به از دست دادن حافظه، گمراهی، تغییر شخصیت و گیجی شدید شود.

روش هایی برای درمان انسفالوپاتی وجود دارد. اما پیش آگهی معمولاً به میزان تومور بستگی دارد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر هر یک از علائم و نشانه های بالا را تجربه می کنید یا علائمی دارید که علت مشخصی ندارند، به پزشک خود مراجعه کنید. در حالی که بسیاری از آنها ممکن است شرایط بی ضرری را نشان دهند. اما در صورت وجود سرطان کبد، تشخیص زودهگام پیش آگهی بهتری را نشان می دهد.

افرادی که هیچ عاملی برای خطر ابتلا به سرطان کبد ندارند، گاهی اوقات ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.