گاما-آمینوبوتیریک اسید، که اغلب به نام GABA شناخته میشود، یک اسید آمینه و یک انتقال دهنده عصبی است. به طور خاص، گابا فعالیت مغز را تغییر میدهد و اثر آرام بخش ایجاد میکند. با وجود این که گابا یک ماده شیمیایی طبیعی در مغز است، به صورت مکمل نیز به طور گسترده در دسترس است.
در قالب مکمل، تنها مقادیر حداقلی GABA میتواند واقعاً از سد خونی مغزی (BBB) عبور کند و بر مغز تأثیر بگذارد. در این مقاله از پزشکت، در مورد آنچه که باید در مورد مکملهای GABA بدون نسخه (OTC) بدانید، اطلاعات مفیدی آورده شده است. فقط توجه داشته باشید که موضوع این مقاله در مورد آگونیستهای GABA، مانند کلرمتیازول یا والیوم (دیازپام) که داروهای تجویزی هستند، نیست.
موارد استفاده مکمل های گابا
استفاده از مکملها باید به صورت تخصصی و توسط یک پزشک، مانند یک متخصص تغذیه یا داروساز بررسی شود. هیچ مکملی برای درمان یا پیشگیری از بیماری در نظر گرفته نمیشود. مانند بسیاری از مکملها، افراد ممکن است به علل مختلف از GABA استفاده کنند.
مکمل گابا برای بی خوابی
در یک مطالعه کوچک روی 40 فرد مبتلا به بی خوابی، 300 میلی گرم گابا یک ساعت قبل از خواب به مدت چهار هفته با کاهش تأخیر خواب (زمان لازم برای به خواب رفتن) کیفیت خواب را بهبود بخشید. بعلاوه، برای تأیید این نتایج، به مطالعاتی طراحی شده نیاز است.
مکمل گابا برای استرس
مطالعهای روی 30 نفر نشان داد که چای اولانگ غنی شده با گابا با نمرات استرس کوتاه مدت کمتری نسبت به چای اولانگ معمولی مرتبط است. البته برای تایید این نتایج به مطالعات بزرگتر و طراحی شده نیاز است.
مکمل گابا برای فشار خون بالا
مطالعات کوچک متعددی در مورد اثرات GABA بر کاهش فشار خون وجود دارد. با این حال، نتایج حاصل از آنها متفاوت است. این نتایج ممکن است با دوزهای مختلف گابا و شکل مصرف مکمل در هر مطالعه مرتبط باشد.
عوارض مکمل های گابا
مانند بسیاری از داروها و مکملها، عوارض جانبی ناشی از GABA نیز ممکن است در افراد مختلف بروز پیدا کنند. عوارض جانبی شایع GABA، عبارتاند از:
- تنگی نفس خفیف
- احساس سوزش در گلو
- احساس سوزن سوزن شدن پوست
این عوارض جانبی با وجود اینکه شایع هستند، در عرض چند دقیقه از بین میروند.
عوارض شدید GABA
در حال حاضر، هیچ مطالعهای وجود ندارد که به طور خاص ایمنی مصرف GABA را بررسی کند. اما نتایج حاصل از چندین آزمایش بالینی نشان میدهد که GABA به جز کاهش فشار خون با عوارض جانبی شدید دیگری مرتبط نیست. ممکن است که با کاهش فشار خون، فرد احساس ضعف کند.
واکنش آلرژیک شدید، یکی دیگر از عوارض جانبی جدی است که بروز آن با مصرف هر دارویی ممکن است. اگر نسبت به مصرف GABA واکنش آلرژیک شدید دارید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. از جمله این علائم ممکن است شامل مشکلات تنفسی، خارش و بثورات پوستی باشد.
اختلالات ارثی متابولیسم اسید آمینه
GABA یک اسید آمینه است. به طور کلی این محصول ممکن است برای افراد مبتلا به اختلالات ارثی متابولیسم اسید آمینه مناسب نباشد.
مصرف GABA در دوران بارداری یا شیردهی
در حال حاضر هیچ مطالعهای در مورد اثرات و ایمنی گابا در دوران بارداری وجود ندارد. همچنین هیچ کارآزمایی بالینی در مورد اثرات و ایمنی GABA در دوره شیردهی وجود ندارد. به همین علت، گابا را با احتیاط مصرف کنید. پیش از مصرف این مکمل، با پزشک زنان خود مشورت کنید.
مصرف GABA در کودکان
اطلاعات محدودی در مورد اثرات و ایمنی گابا در کودکان وجود دارد. تحقیقاتی در مورد مصرف GABA در کودکان در حال انجام است. اما روی بیشتر محصولات گابا “فقط برای بزرگسالان” درج شده است.
تداخلات دارویی مکمل گابا
از جمله تداخلات احتمالی مکمل GABA با سایر داروها، شامل موارد زیر است:
داروهای ضد تشنج: به طور کلی، داروهای ضد تشنج، مانند فنی توئین، با کاهش فعالیت غیر طبیعی مغز اثرات دارویی خود را ایجاد میکنند. از آنجایی که گابا نیز اثر مشابهی دارد، ممکن است با این داروها تداخل داشته باشد.
داروهای فشار خون: GABA ممکن است فشار خون شما را کاهش دهد. بنابراین باید با پزشک معالج خود مشورت کنید.
داروهای خواب آور: GABA کیفیت خواب را در یک کارآزمایی تصادفی کنترل شده کوچک با 40 نفر بهبود بخشید. علاوه براین، طبق نتایج به دست آمده از برخی بررسیها، این اثر ممکن است هنگام ترکیب با سایر داروهای مشابه در موش افزایش یابد.
ضروری است که فهرست مواد تشکیل دهنده مکمل و پانل حقایق تغذیهای محصول را به دقت بخوانید تا بدانید کدام مواد و چه مقدار از هر یک از این مواد در فرمولاسیون ترکیب وجود دارد. لطفاً این برچسب را به پزشک خود ارائه دهید و سپس درباره تداخلات احتمالی مکمل با سایر داروها و مواد گیاهی و … با او مشورت کنید.
جایگزین های مکملهای گابا کدامند؟
گابا یک اسید آمینه است. 2 آمینواسید مشابه دیگر نیز به عنوان مکمل موجود هستند که عبارتاند از:
- 5-هیدروکسی تریپتوفان (5-HTP)
- ال-تریپتوفان
مانند GABA، 5-HTP و L-تریپتوفان برای استفاده در تسکین مشکلات خواب مورد تحقیق قرار گرفتهاند. این مسئله به این علت است که 5-HTP و L-تریپتوفان میتوانند به ملاتونین تبدیل شوند که ممکن است برای رفع برخی از مشکلات خواب تأثیر مثبتی داشته باشد. متاسفانه، تحقیقات فعلی استفاده از 5-HTP و L-تریپتوفان را برای کمک به بهبود کیفیت خواب تایید نمیکند.
علاوه براین در بدن، 5-HTP و L-تریپتوفان ممکن است به سروتونین تبدیل شوند. سروتونین یک ماده شیمیایی طبیعی در مغز است که به طور کلی بر خلق و خو تأثیر میگذارد. به این ترتیب، برخی از افراد ممکن است از 5 -HTP و L-تریپتوفان نیز برای بهبود خلق و خوی خود استفاده کنند.
با این حال، دادههای کمی برای تایید این مسئله در دسترس است. علاوه براین سروتونین ممکن است بر وضعیت فشار خون نیز تأثیر داشته باشد. برخلاف گابا، سروتونین ممکن است در افزایش فشار خون افراد نقش داشته باشد. در واقع، افزایش سروتونین به میزان بیش از حد خود ممکن است منجر به بروز وضعیتی به نام سندرم سروتونین شود.
فشار خون بالا به عنوان یکی از علامتهای سندرم سروتونین مطرح است. علاوه براین، موارد شدید سندرم سروتونین، ممکن است موجب مرگ و میر افراد شود.
گابا در بسیاری از اشکال دارویی موجود است. ولی کپسول رایج ترین شکل آنها است. علاوه براین، شرکتهای مختلفی اقدام به تولید گابا میکنند. به این ترتیب برندهای مختلفی از مکمل گابا در بازار دارویی وجود دارد.
نحوه صحیح مصرف مکمل های گابا
به طور کلی، برای مصرف ایمن داروها و مکملهای حاوی مواد طبیعی مانند GABA، پزشک معالج و داروساز خود را در مورد هرگونه تغییر در برنامه دارویی خود مطلع کنید. به طور کلی هر گونه مصرف داروهای گیاهی OTC، داروهای طبیعی و مکملهای تجاری را به اطلاع پزشک خود برسانید.
در صورتی که برنامه اختصاصی درمانی شما بدون تداخل باشد، بهترین نتیجه به دست خواهد آمد. بنابراین باید به طور پیوسته تحت پایش پزشک معالج خود باشید. علاوه براین، اگر در دوز مصرفی مکمل گابا سوالاتی دارید، بهترین کار این است که پیش از هر اقدامی، با پزشک معالج خود در این باره مشورت کنید.
آیا راههایی غیر از مصرف مکمل برای افزایش GABA وجود دارد؟
تمرینات ذهنی و بدنی ممکن است به افزایش سطح GABA مغز شما کمک کند. نتایج حاصل از یک مطالعه نشان داد که تمرینات یوگا و تمرینات تنفسی ممکن است به ترشح سطوح بالاتری از GABA در مغز کمک کنند. با این حال، مطالعات بیشتری برای تایید این نتایج مورد نیاز است.
منابع غذایی و طبیعی گابا
با وجود اینکه گابا به صورت مکمل در دسترس است، اما میتوانید این نوروترنسمیتر را در برخی از منابع غذایی نیز پیدا کنید. برای این کار، میتوانید غذاهای خاصی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. از جمله غذاهای حاوی GABA، عبارتاند از:
- کلم
- برنج
- سویا
- قارچ
- شاهی
- گل کلم
- بوک چوی
- سیب زمینی
- کلم بروکسل
- گوجه فرنگی
- سبزی کولارد
اگر درباره این مواد غذایی سوالی دارید، با پزشکت تماس بگیرید و با او مشورت کنید.
گلوتامیک اسید و گابا
گلوتامیک اسید یا گلوتامات پیش ساز گابا است. به این معنی که بدن شما می تواند از این ماده برای ساختن گابا استفاده کند. از نظر تئوری، افزایش میزان مصرف غذاهای حاوی گلوتامیک اسید یا گلوتامات ممکن است میزان GABA را در بدنتان افزایش دهد.
ممکن است که با خوردن گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ، محصولات لبنی و انتخاب منابع گیاهی با پروتئین بالا میزان گلوتامیک اسید بدن خود را افزایش دهید.
به طور کلی، ایجاد تغییرات شدید در رژیم غذایی ممکن است با داروهای مصرفی شما تداخل داشته یا بر مشکلات پزشکی شما تأثیر بگذارد. به همین علت، ابتدا پیش از ایجاد هر گونه تغییر در رژیم غذایی، با پزشک خود صحبت کنید. آنها به شما کمک میکنند تا با خیال راحت این تغییرات را در رژیم غذایی خود انجام دهید.
نحوه انتخاب نوع مکملهای گابا
گابا به صورت بسیاری از اشکال دارویی از جمله کپسول و قرص در بازار دارویی موجود است. اگر در بلعیدن قرصهای گابا مشکل دارید، بهتر است بدانید که GABA در اشکال دارویی زیر نیز موجود است:
- پودر
- پاستیل
- مایعات
- مواد جویدنی
علاوه براین گابا در برخی از محصولات گیاهی نیز یافت میشود. اینکه کدام مکمل را انتخاب میکنید در درجه اول به ترجیح شخصی شما بستگی دارد. به طور کلی هر محصول بسته به فرمولاسیون خود، ممکن است به شکل متفاوتی عمل کند، بنابراین پیروی از دستورالعملهای درمانی در این زمینه ضروری است.
سخن آخر
گابا یک اسید آمینه است. مقدار بسیار کمی GABA ممکن است هنگام مصرف به صورت مکمل خوراکی از سد خونی مغزی عبور کند. همین مسئله باعث شده است که برخی از دانشمندان فکر کنند که برخی از مکملهای GABA ممکن است از طریق اثر دارونما (زمانی که مغز شما میتواند بدن شما را متقاعد کند که یک ماده واقعا دارویی است) عمل کنند.
نتایج حاصل از مطالعات نشان دادهاند که گابا استرس را از بین میبرد و خواب را بهبود میبخشد. GABA همچنین ممکن است فشار خون را کاهش دهد. در حالی که GABA به عنوان یک مکمل OTC در دسترس است، مصرف آن بدون عوارض جانبی نیست. علاوه براین تداخلاتی احتمالی وجود دارد که باید آنها را در نظر بگیرید.
هنوز تحقیقات بیشتری برای ارزیابی اثربخشی و ایمنی GABA مورد نیاز است. قبل از مصرف GABA، با داروساز یا پزشک معالج خود صحبت کنید تا به شما در دستیابی ایمن به اهداف سلامتی خود کمک کند. از آنجایی که اطلاعات محدودی در مورد مکملهای GABA وجود دارد، هیچ دستورالعملی در مورد دوز مناسب برای مصرف این محصولات وجود ندارد.
اگر میخواهید مکمل GABA مصرف کنید، دستورالعملهای روی برچسب را دنبال کنید. مکملهای گابا به صورت قرص و کپسول فروخته میشوند. همچنین ممکن است این مکمل را به صورت پودر نیز پیدا کنید. اگر میخواهید یکی از این محصولات را خریداری کنید، مهم است که برچسب محصول را بررسی کنید. زیرا ممکن است مواد متفاوتی در فرمولاسیون موجود باشد.
اگر درباره مصرف مکملهای گابا یا سایر مکملهای دارویی سوالی دارید، میتوانید با پزشکت تماس بگیرید