قند در ادرار نشان دهنده چیست؟

گلیکوزوری یا قند در ادرار نشان دهنده سطوح بالای قند در ادرار یا گلوکز در ادرار اشاره دارد. وجود مقدار کمی قند در ادرار طبیعی بوده، اما با برخی بیماری های زمینه ای، میزان قند می تواند به بالاتر از حد طبیعی برسد. در حالی که گلیکوزوری نیازی به درمان ندارد، ممکن است بیماری زمینه ای که باعث آن می شود نیاز به مدیریت داشته باشد. این مقاله علل بالقوه گلیکوزوری را توضیح می دهد. همچنین زمان مراجعه به پزشک و  نحوه تشخیص و درمان گلیکوزوری را بررسی می کند.

چرا گلوکز در ادرار وجود دارد؟

طبیعی است که گلوکزی که در خون وجود دارد می تواند به ادرار نیز منتقل شود. اندام های کوچکی به نام کلیه مسئول تصفیه خون و دفع مواد زائد هستند. خون تمیز شده دوباره به بدن منتقل می شود. مواد زائد باقیمانده به مثانه می‌روند که ادرار را جمع‌آوری و با دفع کردن آزاد می‌شود. در حالی که بیشتر قند توسط کلیه ها بازجذب و دوباره وارد جریان خون می شود، ممکن است مقداری از آن باقی بماند. این قند با بقیه مایعات به مثانه می رود و همراه با ادرار از بدن دفع می شود.

اگر کلیه ها قند کافی را قبل از خروج از بدن به عنوان ادرار دفع نکنند، گلیکوزوری ممکن است رخ دهد. زمانی که میزان قند در ادرار بیشتر از 25 میلی گرم در دسی لیتر باشد، گلیکوزوری تشخیص داده می شود.

در واقع وجود مقداری قند در ادرار طبیعی است. با این حال، اگر کلیه‌ها که به عنوان فیلتر عمل می‌کنند، گلوکز کافی را از ادرار قبل از خروج از بدن خارج نکنند، احتمال دارد گلیکوزوری رخ دهد.

مطالعه بیشتر: تست غربالگری گلوکز در بارداری

علل افزایش سطح گلوکز در ادرار 

سطوح بالای گلوکز در ادرار می تواند ناشی از بیماری زمینه ای، جهش ژنتیکی، برخی داروها و بارداری باشد. به خاطر داشته باشید که برخی از افراد با سطح قند بالا در ادرار هیچ علامتی نشان نمی دهند. حتی زمانی که ناشی از بیماری باشد، سطوح بالای قند در ادرار ممکن است تا زمانی که بیماری زمینه‌ای پیشرفت کند یا در طول غربالگری طبیعی، تشخیص داده نشود.

هایپرگلیسمی، پیش دیابت و دیابت

گلیکوزوری می تواند ناشی از هیپرگلیسمی باشد، که قند خون بالاست. پیش دیابت که قبل از دیابت نوع 2 رخ می دهد و همچنین دیابت که یک وضعیت طولانی مدت است با سطح قند خون بالا مشخص و می تواند باعث گلیکوزوری شود.

دیابت بر هورمون انسولین تأثیر می گذارد. در این شرایط توانایی بدن برای ذخیره و استفاده از قند به عنوان انرژی افزایش می یابد. با دیابت کنترل نشده و سطوح بالای قند خون، کلیه ها قادر به جذب تمام قند نیستند. سپس کلیه ها از طریق ادرار از شر قند اضافی بدن خلاص می شوند.

در حالی که گلیکوزوری احتمال دارد علائمی ایجاد نکند، اما دیابت کنترل نشده یا سطح قند خون بالا دارید، ممکن است علائم دیگری را تجربه کنید، از جمله:

• تکرر ادرار
• تغییر در دید
• تشنگی بیش از حد
• کاهش وزن بی دلیل
• خستگی، یا انرژی کم
• سوزن سوزن شدن در دست یا پا
• عفونت های مکرر یا زخم هایی که به کندی بهبود می یابند.

مطالعه بیشتر: کتون بالا در ادرار

بیماری کلیوی

در بیماری مزمن کلیه، که از دست دادن عملکرد کلیه است، یا پس از پیوند کلیه، افراد ممکن است سطح قند بالایی در ادرار خود داشته باشند. بررسی ها نشان می دهد که افزایش ترشح قند و برخی مواد معدنی ضروری در ادرار در برابر پیشرفت بیماری مزمن کلیوی از برخی افراد محافظت می کند.

در بیماری مزمن کلیه، احتمال دارد علائم دیگری مانند:

• تب
• خستگی
• تنگی نفس
• مشکل در خوابیدن
• افزایش نیاز به ادرار کردن
• التهاب در پا، دست یا مچ پا

گلیکوزوری کلیه

در برخی موارد، گلیکوزوری می‌تواند ناشی از تغییر در ژن‌هایی باشد که از طریق خانواده منتقل می‌شوند. این بیماری نادر ارثی، گلیکوزوری کلیوی نامیده و باعث می شود کلیه ها گلوکز بیش از حد را در ادرار ترشح کنند، حتی زمانی که سطح قند خون طبیعی یا پایین است. این نوع گلیکوزوری معمولاً علائم جدی ندارد.

داروها

انواع خاصی از داروهای دیابت، مانند امپاگلیفلوزین، کلیه ها را از جذب مجدد گلوکز برای کمک به کاهش سطح قند خون مسدود می کند. این می تواند منجر به گلیکوزوری شود.

مطالعه بیشتر: علت بوی شیرین ادرار

بارداری

به دلیل تغییرات در هورمون ها و نحوه عملکرد کلیه ها در دوران بارداری، گلیکوزوری ممکن است در حدود 50 درصد از افراد باردار دیده شود. اغلب این دلیلی برای نگرانی نیست، اما همچنان باید با پزشک خود در میان گذاشته شود.

دیابت بارداری یا سطح بالای قند خون در دوران بارداری نیز می تواند باعث گلیکوزوری شود. غربالگری برای دیابت، بخش مهمی از مراقبت های دوران بارداری است. علائم می تواند شامل احساس تشنگی شدید و نیاز به ادرار کردن بیش از حد معمول باشد.

در واقع گلیکوزوری می تواند به دلیل سطح بالای قند خون، بیماری کلیوی، یک بیماری ارثی، برخی داروهای دیابت و همچنین بارداری ایجاد شود. در حالی که گلیکوزوری احتمال دارد علائمی ایجاد نکند، بیماری های زمینه ای که باعث آن می شود می تواند منجر به علائم قابل توجه دیگری شود.

مطالعه بیشتر: آزمایش قند خون چیست؟

قند در ادرار چه زمانی نیاز به درمان دارد؟

اگر فکر می کنید قند در ادرارتان وجود دارد، با پزشک خود تماس بگیرید تا بتواند علت اصلی را تشخیص دهد.

در صورت بروز علائم زیر فوراً به دنبال مراقبت پزشکی باشید یا با خدمات درمانی تماس بگیرید:

• غش
• سردرگمی
• تشنج که می تواند باعث حرکات غیرارادی و تغییر در هوشیاری شود.
• تغییراتی در هوشیاری که نشان می‌دهد فرد چقدر بیدار و هوشیار است.

گلیکوزوری چگونه تشخیص داده می شود؟

گلیکوزوری با آزمایش میزان قند در ادرار تشخیص داده می شود. سایر روش های آزمایشگاهی نیز احتمال دارد برای تشخیص علل زمینه‌ای احتمالی انجام شود.

آزمایش گلوکز ادرار را می توان در خانه انجام داد. این کار با جمع‌آوری نمونه‌ای از ادرار و استفاده از دستگاه کوچکی به نام نشانگر ادرار برای اندازه‌گیری سطح گلوکز انجام می‌شود. در نشانگر، رنگ برای نشان دادن سطوح مختلف گلوکز در نمونه تغییر می کند.

اگر آزمایشی را در خانه انجام می دهید، حتماً نتایج را با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در میان بگذارید. در شرایطی مانند دیابت یا بیماری مزمن کلیوی، تشخیص زودهنگام برای کمک به کند کردن روند پیشرفت بیماری بسیار مهم است.

برای آزمایش گلیکوزوری، پزشک احتمال دارد آزمایش ادرار را برای بررسی سطح قند و آزمایش خون را برای بررسی سطح قند خون و عملکرد کلیه تجویز کنند.

پیش دیابت و دیابت بر اساس نتایج زیر تشخیص داده می شوند:

• آزمایش A1C، که یک آزمایش خون است و میانگین سطح قند خون را بررسی می کند.
• آزمایش گلوکز پلاسما ناشتا (FPG)، یک آزمایش خون است که نیاز به ناشتا بودن یک شبه دارد و دیابت را بررسی می کند.
• یک آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)، که از شما می‌خواهد قبل از گرفتن خون، نوشیدنی شربت خاصی بخورید تا بررسی کنید که بدن چقدر قند را پردازش می‌کند.

نتایج نشان دهنده پیش دیابت عبارتند از:

• A1C 5.7٪ – 6.4٪
• قند خون ناشتا 100-125 میلی گرم در دسی لیتر
• قند خون 2 ساعته OGTT 140 mg/dL-199 mg/dL

دیابت در موارد زیر تشخیص داده می شود:

• A1C برابر یا بیشتر از 6.5٪
• قند خون ناشتا برابر یا بیشتر از 126 میلی گرم در دسی لیتر
• قند خون 2 ساعته OGTT بیشتر یا مساوی 200 میلی گرم در دسی لیتر

در واقع گلیکوزوری را می‌توان با آزمایش‌های خانگی و همچنین آزمایش‌های خون یا ادرار به دستور پزشک بررسی کرد.

پیش آگهی گلیکوزوری چیست؟

پیش آگهی از گلیکوزوری بستگی به این دارد که چه چیزی می تواند باعث بروز این وضعیت می شود. اگر علائم دیگری وجود نداشته باشد، علائم یا عوارض نادر خواهد بود.

اگر بیماری خاصی باعث سطح بالای گلوکز در ادرار شود، باید توسط ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تحت نظر باشید. درمان در اسرع وقت ممکن است به کاهش احتمال عوارض در صورت پیشرفت بیماری کمک کند.

به خاطر داشته باشید که برخی از بیماری ها می توانند عوارض جدی ایجاد کنند. به عنوان مثال، شرایط مرتبط با سطح قند خون بالا می تواند منجر به عوارض زیر شوند:

• آسیب کلیه
• مشکل در بهبود عفونت ها
• زخم های ضعیف التیام یافته
• بدتر شدن بینایی یا از دست دادن بینایی
• آسیب عصبی در بازوها و پاها که می تواند باعث ضعف، درد یا مشکل در کنترل عضلات شود.

در واقع گلیکوزوری در صورتی رخ می دهد که کلیه ها گلوکز کافی را قبل دفع از طریق ادرار خارج نکنند. این می تواند ناشی از بیماری زمینه ای، جهش ژنتیکی، برخی داروها و همچنین بارداری باشد.

گلیکوزوری احتمال دارد از طریق آزمایش ادرار و خون تشخیص داده شود. پزشک همچنین می تواند آزمایش های خاص دیگری را نسبت به بیماری زمینه ای تجویز کند. درمان بر اساس نیازهای خاص هر فرد متفاوت خواهد بود.

سخن آخر

گلیکوزوری ممکن است زیاد نگران کننده نباشد. اگر مقدار زیادی قند در ادرار خود دارید، مهم است که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی مشورت کنید. آنها می توانند گزینه های درمانی و همچنین تغییرات سبک زندگی را که ممکن است به پیشگیری از عوارض کمک کند، توصیه کنند.

همیشه نمی توان از گلیکوزوری پیشگیری کرد، اما به خودی خود، معمولاً دلیل اصلی نگرانی نیست. در عوض، ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی فرد به دنبال درمان بیماری زمینه‌ای مانند دیابت یا مشکلات کلیوی است.

اگرچه امکان پیشگیری از دیابت نوع 1 وجود ندارد، اما گاهی اوقات افراد می توانند با محدود کردن مصرف قند، رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و حفظ وزن مناسب از دیابت نوع 2 پیشگیری کنند.

گلیکوزوری وضعیتی است که در آن ادرار فرد حاوی قند یا گلوکز بیش از حد لازم است که معمولاً به دلیل سطح بالای قند خون یا آسیب کلیه رخ می دهد. یکی از علائم رایج دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 است. گلیکوزوری کلیوی زمانی رخ می دهد که کلیه های فرد آسیب دیده باشد. این یک بیماری نادر است و زمانی ایجاد می شود که سطح قند خون فرد طبیعی باشد، اما کلیه ها قادر به حفظ گلوکز نیستند. در نتیجه قند به مقدار زیاد به داخل ادرار می ریزد.