از شایع ترین علل درد پهلو می توان به درد ماهیچه ای و عفونت ادراری اشاره کرد. درد پهلو می تواند ناشی از علت های مختلفی باشد. گاهی درد پهلو شدید بوده و ممکن است به کمر نیز کشیده شود. اندام ها و عضلات زیادی در پهلوی چپ و راست وجود دارند که می توانند باعث بروز درد در این ناحیه از بدن شوند.
درد پهلو در برخی از موارد ممکن است ناشی از ابتلا به بیماری های خطرناک مانند عفونت کلیه باشد. در اینصورت باید هر چه سریع تر نسبت به درمان بیماری اقدام کنید. اما گاهی نیز درد پهلوها به دلایلی از جمله کشش بیش از حد یا سفتی عضلات رخ می دهد. این مشکلات اگرچه دردناک ولی معمولا نگران کننده نیستند. اما به طور کلی در صورتی که درد پهلو تا مدتی ادامه پیدا کرده و روش های مختلف تاثیری در تسکین درد نداشت، در اسرع وقت به یک پزشک مراجعه کنید.
شش علت احتمالی درد پهلو عبارتند از:
دردهای ماهیچه ای، جزء شایع ترین علل درد پهلو
ضعف یا آسیب ماهیچه ها معمولا یکی از مهمترین دلایل احساس درد در پهلوها است. ماهیچه های معده، کمر و حتی قفسه سینه در صورت اسپاسم می توانند باعث درد پهلو شوند. برخی از شایع ترین علل درد عضلانی عبارتند از:
- استرس مزمن
- انقباض طولانی مدت عضله
- کار کشیدن بیش از حد از عضلات
- عدم ورزش و تحرک کافی در زندگی
- آسیب های عضلانی، مانند کشیدگی یا پیچ خوردگی
درد پهلو معمولاً در طرف عضله آسیب دیده است. با این حال، افرادی که به دلیل سبک زندگی بی تحرک دچار درد عضلانی می شوند، ممکن است این درد را در هر دو طرف پهلو احساس کنند. با این حال دردهای ماهیچه ای یکی از مشکلات شایع بوده و در اغلب موارد نگران کننده نیستند.
به طور کلی آسیب های عضلانی از شایع ترین علل درد پهلو هستند. درد عضلانی می تواند بسیار شدید باشد، اما شدت درد لزوما معیار اندازه گیری شدت آسیب نمی باشد.
عفونت مجاری ادراری
عفونت های دستگاه ادراری زمانی رخ می دهند که باکتری های مضر وارد مجاری ادراری شده و مثانه، مجرای ادراری یا کلیه ها را آلوده کنند. خوشبختانه اکثر عفونت های ادراری در دستگاه ادراری تحتانی باقی مانده و به کلیه ها منتقل نمی شوند. عفونت های مجاری ادراری در زنان شایع تر از مردان است. همچنین ابتلا به عفونت های ادراری اغلب باعث درد لگن در خانم ها می شود.
ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن خطر ابتلا به عفونت های مجاری ادرار را افزایش می دهد. عفونت ادراری در صورت عدم درمان به موقع، می تواند به کلیه ها سرایت کرده و باعث عفونت شدیدتر کلیه ها شود.
علائم عفونت ادراری علاوه بر درد پهلو، شامل موارد زیر است:
- بدبو شدن ادرار
- وجود خون در ادرار
- درد و سوزش در هنگام دفع ادرار
- نیاز مکرر یا مداوم به ادرار کردن
درد ناشی از عفونت ادراری می تواند هر دو طرف یا فقط یک طرف پهلوها را تحت تأثیر قرار دهد.
مشکلات کلیوی، جزء شایع ترین علل درد پهلو
کلیه ها به عنوان فیلتر بدن عمل می کنند. نقش مهم کلیه ها دفع مایعات اضافه و سموم بدن است. کلیه ها، درست در زیر دنده و در طرفین ستون مهره ها قرار دارند. هرگونه مشکل یا نارسایی در عملکرد کلیه ها می تواند باعث احساس درد در پهلوها شود.
اغلب مشکلات کلیوی از عفونت مجرای ادرار یا مثانه شروع می شوند. این عفونت ها به دلیل عدم درمان به موقع گسترش پیدا کرده و یک یا هر دو کلیه را درگیر می کنند. علت ابتلا به بیماری های کلیوی در برخی موارد ژنتیکی است. همچنین برخی بیماری های مزمن مانند فشار خون بالا، دیابت و بیماری های قلب و عروق نیز می توانند زمینه را برای ابتلا به بیماری های کلیوی فراهم کنند.
بیماری های مختلف کلیوی که می توانند منجر به درد پهلو شوند، عبارتند از:
- سنگ کلیه
- کلیه پلی کیستیک
- پیلونفریت یا عفونت کلیه
- لخته شدن خون یا خونریزی در کلیه ها
در صورت احساس درد در پهلو و مشاهده هر گونه علائم بیماری های کلیوی باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
درد کلیه معمولاً فقط در یک طرف بدن با کلیه آسیب دیده ظاهر می شود. در صورتی که عفونت یا بیماری روی هر دو کلیه تأثیر بگذارد، ممکن است فرد در هر دو طرف پهلو احساس درد کند.
زونا و درد پهلو
زونا اغلب فقط یک طرف بدن را درگیر می کند. زونا یک عفونت ویروسی است که باعث ابتلا به تاول و بثورات دردناک پوستی می شود. ضایعات پوستی ممکن است هر قسمت از بدن را درگیر کنند. اما با این حال تاول ها اغلب در امتداد یک خط در سمت راست یا چپ بدن ایجاد می شوند. ویروس واریسلا زوستر علت اصلی ابتلا به زونا است. افرادی که در دوره ای از زندگی خود به آبله مرغان مبتلا شده اند، ویروس واریسلا به صورت در نزدیکی مغز و نخاع باقی می ماند. این ویروس سالها بعد در اثر فعال شدن می تواند باعث ابتلا به بیمماری زونا شود. این عفونت در سالمندان و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند شایع تر است.
احساس سوزش یا حساسیت شدید در یک قسمت از پوست معمولا یکی از علائم اصلی زونا است. طی چند روز، بثوراتی از تاول های پر از مایع بر روی پوست ظاهر می شوند.
زونا در برخی از افراد، می تواند بسیار شدید بوده و باعث عفونت های شدید و مرگبار شود. افراد مبتلا به HIV، بیمارانی که از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کنند و سالمندان مبتلا به زونا باید فوراً به پزشک مراجعه کنند.
از آنجا که زونا معمولاً فقط یک طرف بدن را درگیر می کند، علائم آن فقط در پهلوی چپ یا راست مشاهده می شود.
بیماری های لوزالمعده و کبد
لوزالمعده و کبد از مهمترین اعضای بدن و بخش مهمی از دستگاه گوارش انسان هستند. بیماری های مربوط به این اندام ها در برخی موارد می تواند باعث درد پهلو شود. گاهی درد بسیار شدید بوده و ممکن است به کمر نیز سرایت کند.
از آنجایی که کبد و لوزالمعده هر دو در فرایند هضم غذا نقش دارند، بروز هر گونه مشکل در یکی از این اندام ها می تواند بر اندام دیگر تأثیر بگذارد.
ابتلا به بیماری های کبدی معمولا باعث بروز درد در پهلوها می شود. این درد در بسیاری از موارد ممکن است با درد کلیه اشتباه گرفته شود. ابتلا به برخی بیماری ها مانند هپاتیت و یا سنگ کیسه صفرا می تواند به کبد آسیب رسانده و باعث التهاب کبد شوند.
برخی از بیماریهای کبد در صورتی که به موقع درمان نشوند ممکن است باعث مرگ بیمار شوند. در صورت از کار افتادن کبد، تنها راه درمان پیوند کبد خواهد بود. به همین علت درمان به موقع در بیماری های کبدی اهمیت زیادی دارد.
بیماری های کبد و لوزالمعده علاوه بر درد پهلو، علائم دیگری نیز دارند. درد ناشی از مشکلات لوزالمعده یا کبد در سمت راست بدن ایجاد می شود. علائم دیگر عبارتند از:
- تب
- یبوست
- خستگی
- مدفوع کم رنگ
- تهوع یا استفراغ
- حملات ناگهانی درد
- تیره شدن رنگ ادرار
- زرد شدن رنگ پوست یا سفیدی چشم ها
مشکلات مربوط به ستون فقرات
مسائل مربوط به سلامت ستون فقرات، از جمله آرتریت نخاعی یا فتق دیسک، ممکن است باعث ایجاد درد در پهلو شود. آرتریت نخاعی نوعی التهاب مزمن مهره ها است. انواع آرتریت معمولا باعث درد، التهاب و محدودیت های حرکتی در اندام می شوند.
دیسک کمر در اصطلاح پزشکی فتق دیسک نامیده می شود. دیسک کمر به دلیل ضعف عضلات کمر و یا در اثر وارد شدن فشار زیاد به عضلات کمر رخ می دهد. دیسک کمر باعث فشار به نخاع شده و درد شدیدی را ایجاد می کند. این درد گاهی در قسمت کمر و پهلوها احساس می شود. برخی بیماری های دیگر مانند شکستگی ستون فقرات نیز ممکن است باعث درد پهلو شوند.
درد ناشی از مشکلات ستون فقرات معمولاً در طرف راست یا چپ پهلوها رخ می دهد، اما گاهی ممکن است هر دو طرف پهلوها دردناک باشند.
افراد مبتلا به بیماری های سلامت ستون فقرات ممکن است علائم زیر را در خود احساس کنند:
- کمردرد مزمن
- مشکل در حرکت یا عدم حفظ تعادل
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن بدون دلیل، به ویژه در ساق پاها
- درد شدید و تیرکشنده که از یک طرف بدن به ساق پا کشیده می شود.
نحوه تشخیص علت اصلی درد پهلو چیست؟
پزشک معمولاً می تواند علل احتمالی درد پهلو را با پرسیدن علائم دیگر و گرفتن سابقه کامل پزشکی مشخص کند. همچنین پزشک ممکن است آزمایش هایی را برای کمک به تشخیص بهتر تجویز کند. برخی از آزمایشات رایج عبارتند از:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار برای بررسی علائم عفونت ادراری
- معاینه فیزیکی برای شناسایی مشکلات عضلانی یا بثورات پوستی
- تصویربرداری برای بررسی کلیه ها، کبد، لوزالمعده و ستون فقرات
درمان درد پهلو چیست؟
درمان درد پهلو بستگی به علت آن دارد. گزینه های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- دارو برای آرتروز
- دارو برای بیماری کبد
- داروهای ضد ویروسی برای زونا
- پیوند کلیه برای بیماری های شدید کلیوی
- عمل جراحی برای از بین بردن سنگ کلیه
- عمل پیوند کبد برای بیماری های شدید کبدی
- دیالیز به ویژه برای بیماران در انتظار پیوند کلیه
- جراحی یا فیزیوتراپی برای بیماری های مربوط به دیسک کمر
- برداشتن کیسه صفرا یا تجویز دارو برای حل شدن سنگ کیسه صفرا
- آنتی بیوتیک ها برای عفونت ها، از جمله عفونت های کلیه ، UTI ها یا پانکراتیت ناشی از عفونت
- حرکات کششی، فیزیوتراپی، کیسه آب یخ، فشرده سازی و استراحت برای آسیب های جزئی عضلانی
- بستری شدن برای پیشگیری از کمبود مایعات بدن، به ویژه در بیماران مبتلا به پانکراتیت، سنگ کیسه صفرا، بیماری کلیوی و بیماری کبد.
در برخی موارد، ممکن است فرد نیازی به درمان نداشته باشد. به عنوان مثال سنگهای کوچک کلیه اغلب بدون درمان از بین می روند. همچنین دردهای عضلانی ناشی از گرفتگی و نشستن های طولانی مدت اغلب پس از مدت کوتاهی با انجام برخی تمرینات ورزشی و گاهی نیز خود به خود برطرف می شوند.
همچنین ممکن است پزشک برای درمان تغییر شیوه زندگی را توصیه کند. به عنوان مثال در مورد بیماری های کبدی باید حتما رژیم غذایی مناسب رعایت شود. تغذیه مناسب می تواند علائم بیماری کبدی را تا حد زیادی کاهش دهد. همچنین برای درمان دردهای ماهیچه ای ناشی از کم تحرکی معمولا انجام تمرینات ورزشی توصیه می شود.
در درد پهلو چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که درد پهلو همراه با موارد زیر باشد، نیاز به درمان فوری داشته و باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید:
- بارداری
- استفراغ شدید
- وجود خون در ادرار
- درد در هنگام دفع ادرار
- تاول و بثورات دردناک پوستی
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست ها و پاها
- تب، کم رنگ شدن مدفوع، یا زردی چشم و پوست
- درد پهلو به دنبال آسیب، به ویژه ضربه به پهلو یا کمر
اگر درد پهلو خفیف یا متوسط بوده و علائم دیگری وجود نداشته باشد، احتمالا ناشی از کشیدگی عضلات است. این درد معمولا نگران کننده نیست و با کمی استراحت برطرف می شود.
درد پهلو یک علامت شایع بوده و وجود درد به تنهایی نمی تواند علت اصلی را نشان دهد. اکثر بیماری هایی که منجر به درد پهلو می شوند، قابل درمان هستند، اما درمان مناسب نیاز به تشخیص دقیق پزشکی دارد.
افرادی که دارای درد در پهلوها هستند، در صورتی که درد پهلو به مرور زمان شدیدتر شده و پاسخی به درمان ندهد باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنند.
آخرین دیدگاه‌ها