آروغ زدن یکی از پدیده‌های طبیعی بدن است که اغلب پس از غذا خوردن یا نوشیدن مایعات رخ می‌دهد؛ اما گاهی اوقات، تکرر یا شدت آروغ می‌تواند آزاردهنده یا حتی نشانه‌ای از مشکلی در سیستم گوارش باشد.
در این مقاله از پزشکت، به بررسی علل آروغ زدن، روش‌های مدیریت آن و اهمیت مشاوره با متخصص گوارش می‌پردازیم. در صورت هرگونه سوال در این زمینه می‌توانید با متخصصان ما در پزشکت مشورت کنید.
علت آروغ زدن چیست؟
آروغ زدن حین غذا خوردن نشانه چیست؟ آروغ در واقع خروج گازهای تجمع یافته در معده از طریق دهان است که اغلب با صدایی مشخص همراه می‌شود. این گازها معمولاً به دلیل بلع هوا هنگام غذا خوردن یا نوشیدن، یا به دلیل فرآیندهای گوارشی در معده ایجاد می‌شوند.
آروغ زدن طبیعی بخشی از عملکرد بدن برای آزادسازی فشار اضافی در معده است و معمولاً جای نگرانی ندارد؛ اما اگر آروغ شما بیش از حد باشد یا با علائم دیگری مانند درد یا احساس سنگینی همراه شود، ممکن است نیاز به بررسی دقیق‌تر داشته باشد. تفاوت بین آروغ طبیعی و مشکل‌دار در تعداد دفعات، شدت و علائم همراه آن است.
خدمات مشاوره پزشکی از خانه پزشکت این امکان را به وجود آورده‌اند که در هر ساعت از شبانه‌روز بتوانید خدمات پزشکی موردنیاز را دریافت کنید.
چرا برخی افراد نمی‌توانند آروغ بزنند؟
آروغ زدن به دلیل شل شدن لحظه‌ای اسفنکتر فوقانی مری رخ می‌دهد که یک دریچه عضلانی است و مری را به معده متصل می‌کند. این دریچه معمولاً فقط هنگام بلع شل می‌شود و در سایر مواقع بسته باقی می‌ماند.
در برخی افراد، این دریچه به درستی شل نمی‌شود و می‌تواند آروغ زدن را دشوار کند. این مشکل می‌تواند به احساس سنگینی و نفخ بیشتر منجر شود. اگر این مشکل به طور مکرر رخ می‌دهد، بهتر است با یک متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید تا علل احتمالی بررسی شوند.
چگونه آروغ بزنیم؟
گاهی اوقات آروغ زدن به صورت عمدی برای کاهش فشار معده یا احساس نفخ لازم است. برای این کار، بهتر است به آرامی نفس عمیق بکشید و سپس به آرامی هوا را از دهان خارج کنید. نوشیدن مقدار کمی آب گرم نیز می‌تواند به آزادسازی گازهای معده کمک خواهد کرد.
در مورد نوزادان، مادران می‌توانند با نگه داشتن نوزاد روی شانه و ضربه زدن آرام به پشت او، به خروج گازها و آروغ زدن کمک کنند. این روش به کاهش نفخ و بی‌قراری نوزاد کمک می‌کند. اگر در مورد آروغ نوزاد خود نگران هستید، می‌توانید از طریق اپلیکیشن پزشکت با متخصص اطفال همین الان مشورت کنید.
به منظور دریافت مشاوره پزشکی آنلاین و مشورت با بهترین متخصصان گوارش در کشور کلیک کنید.
برخی از راهکارها برای کمک به آروغ زدن و از بین بردن نفخ و گاز شکم در ادامه بیان شده است.
1. مصرف نوشیدنی‌های گازدار یا آب
نوشیدن نوشابه‌های گازدار مانند آب گازدار می‌تواند به ایجاد فشار در معده و تحریک آروغ زدن کمک کند. برای اثر بهتر، نوشیدنی را به سرعت و از طریق نی بنوشید تا گاز بیشتری وارد معده شود.
اگر نوشیدنی گازدار در دسترس ندارید، نوشیدن آب معمولی نیز می‌تواند موثر باشد. برای این کار، کمی خم شوید، لب‌های خود را به لبه لیوان نزدیک کنید و جرعه‌های کوچک آب را به آرامی قورت دهید؛ سپس به حالت عادی بازگردید. این روش فشار لازم برای خروج گاز را ایجاد می‌کند.
2. تغییر وضعیت بدن و حرکت
حرکت بدن می‌تواند گازهای محبوس در معده را به سمت بالا هدایت کند. اگر نشسته‌اید، بلند شوید یا اگر ایستاده‌اید، بنشینید؛ همچنین می‌توانید روی شکم دراز بکشید، زانوهای خود را به سمت قفسه سینه جمع کنید و کمر خود را کمی قوس دهید.
این حرکت را چند بار تکرار کنید تا گازها آزاد شوند. پیاده‌روی آرام، دویدن سبک یا حرکات کششی نیز می‌توانند به تحریک آروغ زدن کمک کنند.
3. استفاده از غذاهای گازدار
برخی غذاها به دلیل تولید گاز در معده می‌توانند به زدن آروغ کمک کنند. غذاهایی مانند: هویج، نخود، کلم بروکلی یا میوه‌هایی مثل سیب و هلو به طور طبیعی گاز تولید می‌کنند.
مصرف این غذاها در کنار نوشیدن آب می‌تواند فشار لازم برای آروغ زدن را ایجاد کند. با این حال بهتر است که این روش را با احتیاط امتحان کنید تا از نفخ بیش از حد جلوگیری شود.
در صورتی که می‌خواهید با یک پزشک تغذیه درباره رژیم غذایی مناسب خود مشورت کنید، از طریق گفتگوی آنلاین با دکتر در پزشکت اقدام کنید.
4. تغییر الگوی تنفس
تنفس عمیق و هدفمند می‌تواند به تحریک زدن آروغ کمک کند. صاف بنشینید، نفس عمیق بکشید و سپس به آرامی هوا را از طریق دهان خارج کنید؛ همچنین می‌توانید با بستن بینی و قورت دادن هوا، فشار را در معده افزایش دهید. این روش ساده، اما موثر است و می‌تواند به آزادسازی گازها کمک کند.
5. استفاده از آنتی‌اسیدها (با احتیاط)
آنتی‌اسیدهای حاوی کربنات کلسیم می‌توانند گاز تولید کنند و به آروغ زدن کمک کنند؛ اما این روش باید به عنوان آخرین راه‌حل و تنها با توصیه پزشک استفاده شود. مصرف بیش از حد آنتی‌اسیدها ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. برای اطمینان با یک متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید.
آیا آروغ زدن زیاد می‌تواند نشانه بیماری باشد؟
در برخی موارد، آروغ مکرر می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات گوارشی جدی‌تر باشد. برای مثال سندروم روده تحریک‌پذیر (IBS) ممکن است با علائمی مانند نفخ، آروغ و تغییر در عادات روده‌ای همراه باشد؛ همچنین اگر آروغ با درد شکم، احساس سنگینی یا سوزش سر دل همراه شود، ممکن است به بیماری‌هایی مانند رفلاکس معده به مری (GERD) یا حتی مشکلات کیسه صفرا مرتبط باشد.
برای تشخیص دقیق، استفاده از مشاوره آنلاین پزشکی می‌تواند به شما کمک کند تا بدون نیاز به مراجعه حضوری، با پزشک متخصص گوارش صحبت کرده و راهکار مناسب دریافت کنید.
علت سنگینی معده و آروغ زدن زیاد
آروغ زیاد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از شایع‌ترین دلایل و علت آروغ زدن زیاد و حالت تهوع، پرخوری یا تند غذا خوردن است که باعث بلع مقدار زیادی هوا می‌شود. این هوا در معده جمع شده و به صورت آروغ خارج می‌شود. مصرف نوشیدنی‌های گازدار مانند نوشابه نیز می‌تواند گازهای اضافی را وارد معده کند و آروغ را افزایش دهد.
بر اساس اعلام موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، اکثر مردم تا 21 بار گاز را در روز دفع می کنند. با این حال برخی از دلایل وجود دارد که باعث می شود افراد بیشتر گاز و نفخ را تجربه کنند.
1. عدم تحمل لاکتوز
افرادی که نمی‌توانند لاکتوز (قند موجود در لبنیات) را هضم کنند، ممکن است پس از مصرف شیر یا محصولات لبنی دچار نفخ و آروغ زدن شوند. کاهش مصرف لبنیات یا استفاده از محصولات بدون لاکتوز می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.
2. مشکلات گوارشی
اختلالاتی مانند رفلاکس اسید، زخم معده یا گاستروپارزی (تاخیر در تخلیه معده) می‌توانند باعث آروغ مکرر شوند. این شرایط ممکن است با علائمی مانند سوزش سر دل یا احساس سیری همراه باشند. اگر این علائم را تجربه می‌کنید با پزشک مشورت کنید.
3. عادات غذایی نادرست
تند غذا خوردن، بلع هوا یا مصرف غذاهای نفاخ می‌تواند گاز معده را افزایش دهد. آهسته غذا خوردن و اجتناب از نوشیدنی‌های گازدار می‌تواند به کاهش این مشکل کمک کند.
اگر احساس می‌کنید آروغ زدن شما بیش از حد معمول است، بهتر است با یک متخصص گوارش آنلاین مشورت کنید تا علل دقیق آن بررسی شود.
درمان آروغ زدن زیاد چیست؟
یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش گاز معده، توجه به رژیم غذایی است. برخی غذاها به دلیل داشتن فیبر بالا یا چربی زیاد می‌توانند گاز بیشتری در معده تولید کنند. لوبیا، کلم، گل‌کلم، بروکلی، عدس، پیاز، نخودفرنگی، شیر و محصولات لبنی، نان گندم کامل و نوشیدنی‌های گازدار مانند آبجو و نوشابه از جمله این غذاها هستند.
غذاهای چرب مانند همبرگر یا پنیر نیز با کند کردن فرآیند هضم می‌توانند به تجمع گاز منجر شوند. برای پیشگیری، بهتر است مصرف این غذاها را محدود کنید یا آنها را به مقدار کم و با فاصله زمانی مصرف کنید.
علاوه بر رژیم غذایی، نحوه غذا خوردن نیز نقش مهمی در کاهش گاز معده دارد. غذا خوردن سریع یا در شرایط استرس‌زا می‌تواند باعث بلع هوای اضافی و در نتیجه نفخ شود. برای جلوگیری از این مشکل، غذا را به آرامی و در محیطی آرام میل کنید.
پرهیز از نوشیدن آب یا مایعات در حین غذا یا بلافاصله پس از آن نیز می‌تواند به کاهش گاز کمک کند؛ همچنین بهتر است آخرین وعده غذایی خود را حداقل دو تا سه ساعت قبل از خواب مصرف کنید تا معده فرصت کافی برای هضم داشته باشد.
درمان گیاهی آروغ زدن زیاد
آروغ زدن زیاد معمولاً به دلیل بلع هوای زیاد، سوءهاضمه یا مصرف برخی خوراکی‌ها ایجاد می‌شود. گیاهان دارویی و روش‌های طبیعی می‌توانند به کاهش این مشکل کمک کنند و علاوه بر کاهش آروغ، به بهبود هضم غذا و کاهش نفخ نیز موثر هستند.
درمان‌های گیاهی برای آروغ زیاد به شرح زیر هستند:
- نعناع یکی از گیاهان مفید برای کاهش آروغ است. مصرف دمنوش نعناع بعد از غذا می‌تواند ماهیچه‌های دستگاه گوارش را آرام کند و به کاهش نفخ و آروغ کمک نماید.
- زنجبیل هم که راهکاری سنتی برای درمان آروغ زدن زیاد است، با تحریک حرکات روده و کمک به هضم بهتر غذا، می‌تواند تجمع گاز در معده را کاهش دهد. مصرف زنجبیل تازه یا دمنوش آن قبل یا بعد از غذا مفید است.
- رازیانه نیز یکی از گیاهان موثر در کاهش نفخ و آروغ است. دانه‌های رازیانه را می‌توان جوید یا به صورت دمنوش مصرف کرد تا هضم غذا تنظیم شود و گاز معده کاهش یابد.
- بابونه نیز به آرامش معده کمک می‌کند و دمنوش آن می‌تواند نفخ و آروغ را کاهش دهد.
- زیره سبز نیز گزینه مناسبی برای کاهش آروغ و گاز معده است. دمنوش زیره بعد از غذا به هضم بهتر غذا کمک می‌کند و باعث کاهش تجمع گاز در معده می‌شود.
علاوه بر گیاهان دارویی، رعایت نکات ساده‌ای مانند آهسته غذا خوردن و جویدن کامل غذا، پرهیز از نوشیدنی‌های گازدار و غذاهای نفاخ مانند لوبیا و کلم و انجام ورزش سبک بعد از غذا مثل پیاده‌روی کوتاه نیز می‌تواند به کاهش آروغ کمک کند.
عادات روزمره برای کاهش گاز معده
برخی عادات روزمره می‌توانند به پیشگیری از گاز و نفخ و آروغ زدن زیاد کمک کنند. سیگار کشیدن، جویدن آدامس یا نوشیدن مایعات با نی باعث ورود هوای اضافی به معده می‌شود که می‌تواند به نفخ منجر شود.
کنار گذاشتن این عادات می‌تواند تأثیر قابل توجهی در کاهش گاز معده داشته باشد؛ همچنین انجام ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری آرام پس از غذا می‌تواند به بهبود هضم و کاهش تجمع گاز کمک کند.
اگر محصولات لبنی باعث نفخ یا گاز معده در شما می‌شوند، ممکن است به عدم تحمل لاکتوز مبتلا باشید. در این موارد، استفاده از محصولات بدون لاکتوز یا مکمل‌هایی که به هضم لاکتوز کمک می‌کنند، می‌تواند مفید باشد؛ همچنین محصولات حاوی سیمتیکون می‌توانند حباب‌های گاز را در معده تجزیه کرده و ناراحتی را کاهش دهند.
چه زمانی باید برای آروغ زدن به پزشک مراجعه کنم؟
در حالی که تغییرات ساده در سبک زندگی می‌توانند به پیشگیری از گاز و نفخ کمک کنند، گاهی اوقات این علائم نشانه مشکلات جدی‌تری هستند و نیاز به تجویز قرص برای آروغ زدن توسط پزشک متخصص دارند.
اگر گاز معده یا نفخ با علائم زیر همراه باشد، حتماً با پزشک مشورت کنید:
- درد شدید یا طولانی‌مدت شکم
- اسهال یا تغییر در رنگ و دفعات مدفوع
- کاهش وزن بی‌دلیل
- وجود خون در مدفوع
- تهوع یا استفراغ مکرر
- درد قفسه سینه
این علائم ممکن است به اختلالات گوارشی مانند سندروم روده تحریک‌پذیر یا مشکلات دیگر اشاره داشته باشند. برای تشخیص دقیق، می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین پزشکی با پزشک متخصص گوارش صحبت کرده و بدون نیاز به مراجعه حضوری، راهکار مناسب دریافت کنید.
دریافت مشاوره سریع و آسان پزشکی از متخصصان آنلاین پزشکت
برای دریافت مشاوره پزشکی سریع و آسان، می‌توانید از اپلیکیشن پزشکت استفاده کنید. کافی است اپلیکیشن را از صفحه دانلود پزشکت نصب کنید یا از نسخه وب آن استفاده کنید. پس از ثبت‌نام، تخصص گوارش را انتخاب کنید و با پزشک مورد نظر خود به صورت متنی، صوتی یا ویدیویی گفت‌وگو کنید. این روش به شما کمک می‌کند تا بدون نیاز به مراجعه حضوری، از سلامت خود مطمئن شوید.
جمع‌بندی
آروغ زدن یک روش طبیعی برای کاهش فشار گاز در معده است و با تکنیک‌هایی مانند مصرف نوشیدنی‌های گازدار، تغییر وضعیت بدن یا تنفس عمیق می‌توان آن را تحریک کرد. با این حال، اگر آروغ مکرر یا همراه با علائم نگران‌کننده است، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
