تومورهای ریوی غددی و عصبی ، که به آن کارسینوم عصب اعصاب و غدد ریوی نیز گفته می شود، طیفی از سرطان ها است که در سلول های عصبی، غدد و ریه ایجاد می شوند. اکثریت آنها به عنوان سرطان ریه سلول کوچک (SCLC)، سرطان های تهاجمی طبقه بندی می شوند. حتی می توانند عصب و غدد درون ریز و انواع دیگر سلول را تحت تأثیر قرار دهند. برخی دیگر تومورهای کارسینوئید هستند، نوعی سرطان نادر و کمتر تهاجمی که فقط در سلولهای عصبی و غدد درون ریز رخ می دهند.
تومورهای ریوی، غددی و عصبی نسبتاً نادر هستند و فقط حدود 2٪ از کل سرطان های ریه را تشکیل می دهد. اما هنوز هم ریه بعد از دستگاه گوارش دومین مکان متداول برای یافتن سلولهای عصبی – غدد درون ریز است. پیش آگهی طولانی مدت تومورهای عصبی و غدد درون ریز، همانطور که با میزان بقای پنج ساله اندازه گیری می شود، به طور کلی در مقایسه با سایر اشکال سرطان ریه خوب است.
انواع تومورهای ریوی غددی و عصبی
سلول های عصبی-غدد درون ریز سلول های تخصصی هستند که مسئول ترمیم بافت های اپیتلیال بوده و مجاری تنفسی، روده ها و سایر سطوح بدن را پوشانده اند. آنها هم به عنوان نورون (سلول های عصبی) و هم سلول های غدد درون ریز (مسئول ترشح هورمون ها) عمل می کنند.
چهار نوع مختلف از تومورهای عصبی و غدد ریه (NET) در ریه ها وجود دارد. NET می تواند از نظر نوع سلول، پرخاشگری، پاسخ به درمان و پیش آگهی بسیار متفاوت باشد. یک ویژگی مشترک در بین آنها این است که آنها معمولاً در مجاری تنفسی مرکزی، به نام برونش، در نزدیکی وسط قفسه سینه رخ می دهند.
هر نوع تومورهای ریوی غددی و عصبی با شدت آن درجه بندی می شود:
- تومورهای معمول کارسینوئید نوعی تومور نادر است که فقط در سلولهای عصبی و غدد درون ریز ایجاد می شود. آنها تومورهای عصبی و غدد عصبی درجه پایین در نظر گرفته می شوند، زیرا به طور کلی رشد کندی دارند و احتمال انتشار (متاستاز) آنها کمتر است. در زیر میکروسکوپ، سلول ها بیشتر شبیه سلول های طبیعی هستند.
- تومورهای کارسینوئید غیرمعمول مربوط به تومورهای کارسینوئید معمولی هستند اما به مراتب کمتر مشاهده می شوند. اینها درجه متوسط در نظر گرفته می شوند زیرا سلولها تمایز کمتری دارند و تمایل دارند سریعتر تقسیم شوند.
- سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) شایع ترین شکل تومور عصبی- غدد درون ریز است. این سرطان درجه بالایی محسوب می شود زیرا تهاجمی است و احتمال شیوع آن بیشتر است. SCLC می تواند باعث سرطان در سلولهای عصبی – غدد درون ریز بلکه در سلولهای مخاط زیر مخاطی مجاری تنفسی شود.
- سرطان ریه سلول بزرگ (LCC) نوعی سرطان ریه سلول کوچک (NSCLC) است که فقط در موارد نادر باعث سرطان ریه عصب – غدد می شود. این ماده از SCLC عمدتاً به دلیل اندازه سلولهای آن متفاوت است و همچنین به دلیل افزایش پتانسیل متاستاز، درجه بالایی در نظر گرفته می شود.
علائم تومورهای ریوی غددی و عصبی
از آنجا که تومورهای عصبی و غدد درون ریز تمایل به تأثیر در مجاری تنفسی بزرگ دارند، به طور معمول با رشد تومور و شروع به مسدود کردن مجاری عبور هوا، با علائم انسداد مجاری هوایی بروز می کنند. علائم و نشانه های شایع تومورهای ریه عصبی و غدد درون ریز، عبارتند از:
- خستگی
- خس خس
- تنگی نفس
- سرفه مداوم
- گرفتگی صدا
- درد قفسه سینه
- سرفه کردن خون
- عفونت های مکرر ریه، مانند برونشیت و ذات الریه
با پیشرفت بیماری، افراد نیز اغلب کاهش وزن غیر قابل توجیهی را تجربه می کنند.
عوارض تومورهای ریوی غددی و عصبی
به دلیل نقش سلولهای عصبی – غدد درون ریز در تولید هورمون ها، شناخته شده است که NET با رشد و پیشرفت تومورها مقادیر زیادی هورمون و مواد مشابه را ترشح می کند. این می تواند منجر به یک دسته از علائم شایع و غیر معمول شود.
تومورهای ریه عصبی و غدد درون ریز از هر نوع می توانند مقادیر بیش از حد هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) ترشح کنند و منجر به بیماری شناخته شده به سندرم کوشینگ شود. علائم شامل افزایش وزن، ضعف، تیرگی پوست و رشد موهای زائد در بدن و صورت است.
تومورهای ریوی غددی و عصبی نیز گاهی اوقات می تواند باعث تولید بیش از حد هورمون رشد (GH) شود و منجر به بیماری معروف به آکرومگالی شود که در آن استخوان های صورت، دست ها و پاها می توانند به طور غیر طبیعی رشد کنند.
تومورهای کارسینوئید به طور خاص، در صورت پیشرفت می توانند سروتونین و پروستاگلاندین های اضافی را دفع کنند. این می تواند به بیماری معروف به سندرم کارسینوئید منجر شود، که با گرگرفتگی صورت، ضایعات صورت، اسهال، ضربان قلب سریع و علائم مشابه آسم آشکار می شود.
تومورهای ریوی غددی و عصبی نیز می تواند باعث عدم تعادل هورمونی شود که منجر به هایپرکلیسمی (افزایش غیر طبیعی کلسیم خون) می شود، باعث گرفتگی عضلات، گیجی، ضربان قلب نامنظم و سایر علائم گردند.
علت تومورهای ریوی غددی و عصبی
بعضي اوقات، سلول هاي عصبي و غدد درون ريز مي توانند تقسيم و رشد غير عادي كرده و تومورهاي سرطاني تشكيل دهند. از آنهایی که در ریه ها بوجود می آیند، تومورهای عصب اعصاب و غدد ریوی نامیده می شود.
در حالی که علل تومورهای عصبی و غدد درون ریز مشخص نیست، چندین عامل خطر شناسایی شده است.
علت و عوامل خطر SCLC و LCC
- SCLC و LCC هر دو به شدت با سیگار کشیدن ارتباط دارند. در حقیقت، تا 95٪ از افراد مبتلا به این اشکال سرطان ریه، سیگاری های فعلی یا سابق هستند.
- آلاینده های محیطی و قرار گرفتن در معرض شغل در اثر عوامل سرطان زا (مواد سازنده سرطان) نیز از عوامل خطر شایع هستند.
- میانگین سنی تشخیص این سرطان ها حدود 70 سال است و مردان بیشتر از زنان درگیر این بیماری هستند.
علت تومورهای کارسینوئیدی
علت اصلی تومورهای کارسینوئید کاملاً مشخص نیست. این عناصر کمتر با سیگار کشیدن، آلودگی محیط زیست یا سموم شغلی مرتبط هستند. این تومورها را می توان در بزرگسالان جوان و حتی کودکان مشاهده کرد. زنان بیشتر از مردان و سفیدپوستان بیشتر از غیر سفیدپوستان تحت تأثیر قرار می گیرند.
اعتقاد بر این است که ژنتیک و سابقه خانوادگی در ایجاد تومورهای کارسینوئید نقش دارند. تومورهای کارسینوئید با تعدادی از سندرمهای ژنتیکی مانند نئوپلازی غدد درون ریز متعدد نوع 1 (MEN1) در ارتباط هستند.
بررسی ها نشان می دهد که حدود 10٪ از افراد مبتلا به MEN1 به تومور کارسینوئید مبتلا می شوند، از هر شش نفر یک نفر این سرطان را قبل از سن 21 سالگی نشان می دهد. کودکان متولد شده از والدین با MEN1 کمتر از 50/50 احتمال وراثت این سندرم را دارند.
تشخیص تومورهای ریوی غددی و عصبی
تشخیص تومورهای عصبی و غدد درون ریز معمولاً شامل ترکیبی از آزمایش خون، مطالعات تصویربرداری و بیوپسی ریه است.
آزمایش خون
آزمایش خون نمی تواند تومورهای عصبی و غدد درون ریز را تأیید کند، اما در مراحل تشخیصی گنجانده شده است زیرا می تواند به تشخیص انواع مختلف و از این رو درجه بیماری کمک کند.
شاخص تکثیر نشانگرهای Ki67 آزمون نشانگر خون استفاده می شود به افتراق درجه بالا از تومورهای درجه پایین است. همچنین می توان از آن برای تخمین پاسخ به درمان استفاده کرد. با تومور کارسینوئید، برای مثال، کسانی که با بیشتر نشانگرهای Ki67 از 15٪ احتمال بیشتری برای پاسخ به شیمی درمانی وجود دارد در حالی که با سطوح پایین (کمتر از 10٪) هستند احتمال بیشتری برای پاسخ به یک نوع داروی شناخته شده به عنوان یک سوماتوستاتین آنالوگ را دارند.
آزمایشات تصویربرداری
اشعه ایکس قفسه سینه اغلب اولین آزمایش برای تشخیص سرطان ریه است. 12 به طور کلی با سرطان ریه، اشعه ایکس قفسه سینه عملکرد کمتری دارد و می تواند از هر 10 بدخیمی در مراحل اولیه 9 تشخیص داده نشود.
اگر پزشک مشکوک به سرطان عصب اعصاب و غدد باشد، به احتمال زیاد سایر تحقیقات تصویربرداری را سفارش می دهد:
- سی تی اسکن (CT) سرطان اعصاب و غدد، ریه ها و شکم اسکن می شود.
- اسکن های تشدید مغناطیسی (MRI) با استفاده از امواج مغناطیسی و رادیویی قدرتمند، تصاویری بسیار دقیق، به ویژه از بافت های نرم، ایجاد می کند.
- در اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) از ردیاب رادیواکتیو خفیف برای شناسایی مناطق با افزایش فعالیت متابولیک (همانطور که در سرطان اتفاق میفتد) استفاده می شود. این می تواند به پزشک کمک کند تا ببیند سرطان موضعی است یا به سایر قسمت های بدن انتشار یافته است.
- اسکنوگرافی گیرنده سوماتواستاتین (SRS) روشی جدیدتر است که از ماده خفیف رادیواکتیو و هورمونی مانند اکتروتید استفاده می کند که می تواند به طور خاص به تومورهای کارسینوئید متصل شده و آنها را شناسایی کند.
بیوپسی ریه
نمونه برداری از ریه استاندارد طلایی برای تشخیص سرطان ریه در نظر گرفته می شود. روش های مختلفی وجود دارد که پزشک می تواند نمونه ای از بافت را برای ارزیابی به دست آورد:
- برونکوسکوپی روشی است که طی آن یک دوربین لوله مانند از طریق دهان و درون برونش ها تغذیه می شود تا مجاری تنفسی را مشاهده کند. در طی این روش، می توان یک پیوست ویژه را از طریق دامنه تغذیه کرد تا نمونه ای از بافت بدست آید.
- سونوگرافی اندوبرونشیال روشی مشابه است که در آن یک مبدل سونوگرافی باریک از طریق دهان وارد می شود تا مجاری تنفسی مرکزی را تجسم کرده و نمونه های بافتی بدست آورد.
- آسپیراسیون با سوزن ریز (FNA) شامل قرار دادن یک سوزن هسته توخالی در قفسه سینه برای استخراج نمونه کوچکی از بافت تومور است.
- جراحی لاپاراسکوپی نوعی جراحی با حداقل تهاجم است که در آن برش های “لاپاراسکوپی” ایجاد می شود تا توده های غیرطبیعی و غدد لنفاوی با استفاده از تجهیزات عملیاتی تخصصی برداشته شوند.
- جراحی باز کمتر برای بدست آوردن نمونه های بیوپسی مورد استفاده قرار می گیرد مگر اینکه عوارض پزشکی وجود داشته باشد که استفاده از آن را تحریک کند.
تشخیص مثبت سرطان از نمونه برداری از ریه را می توان قطعی دانست.
درمان تومورهای ریوی غددی و عصبی
درمان تومورهای ریه عصبی و غدد درون ریز می تواند با توجه به نوع تومور، مرحله سرطان، محل تومور و سلامت عمومی فرد تحت درمان متفاوت باشد.
درمان تومورهای ریوی غددی و عصبی درجه بالا
درمان تومورهای عصبی اعصاب و غدد درجه بالا تفاوتی با سایر فرم های SCLC یا LCC ندارد:
- درمان SCLC ممکن است شامل درمان های محلی (جراحی، پرتودرمانی، درمان های فرسایش) و درمان های سیستمی (شیمی درمانی، درمان های هدفمند، ایمونوتراپی) باشد.
- درمان LCC می تواند شامل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی، درمان هدفمند، ایمونوتراپی یا ترکیبی از این موارد باشد.
درمان NET های متوسط و پایین
تومورهای کارسینوئید پاسخگوی جراحی و سایر داروهایی هستند که معمولاً در درمان سرطان ریه استفاده نمی شوند.
عمل جراحی
پیش آگهی تومورهای کارسینوئید بسیار بهتر از انواع دیگر سرطان ریه است. وقتی در مراحل اولیه تشخیص داده شد، جراحی می تواند گزینه درمانی مناسی باشد.
برخلاف اکثر انواع دیگر سرطان ریه، شیمی درمانی کمکی یا پرتودرمانی حتی در موارد پیشرفته تومور کارسینوئید به دنبال جراحی استفاده نمی شود.
شیمی درمانی و پرتودرمانی
تومورهای کارسینوئید خیلی به داروهای استاندارد شیمی درمانی پاسخ نمی دهند. حتی در این صورت، شیمی درمانی ممکن است برای تومورهایی که پاسخگوی سایر اشکال درمانی نیستند، بخصوص آنهایی که ضریب تکثیر Ki67 بالایی دارند، استفاده شود.
داروهای هدفمند حتی در صورت عدم موفقیت سایر گزینه های درمانی ممکن است مورد توجه قرار گیرند.
در صورت عدم امکان جراحی، پرتودرمانی می تواند گزینه ای برای تومورهای مرحله اولیه باشد. تکنیک های تخصصی مانند جراحی رادیو اکتیو بدن (SBRT) مقادیر زیادی از اشعه را به ناحیه ای متمرکز در بافت منتقل می کند. گاهی اوقات می تواند نتایج مشابهی با جراحی بدست آورد.
داروهای رادیواکتیو، مانند اکتروتید رادیواکتیو که در تصویربرداری گیرنده سوماتواستاتین استفاده می شود. ممکن است در دوزهای بالاتر برای درمان تومورهای کارسینوئید نیز استفاده شود. این روش تجربی تلقی می شود اما برای برخی از افراد مبتلا به تومورهای پیشرفته کارسینوئید اثبات شده است.
از آنجا که مطالعات نسبتاً کمی در مورد بهترین گزینه های درمانی برای تومورهای پیشرفته کارسینوئید بررسی شده است، در حال حاضر هیچ رویه استانداردی برای آنها وجود ندارد.
پیش آگهی تومورهای ریوی غددی و عصبی
پیش آگهی تومورهای عصبی و غدد درون ریز ناشی از SCLC و LCC از نظر تاریخی ضعیف است. در مقابل، تومور کارسینوئید کم و متوسط درجه تمایل دارند نتایج بهتر و خطر کمتری دارند. علی رغم این واقعیت که SCLC و LCC به طور کلی پیش آگهی ضعیف تری دارند، اما در موارد بهتر تشخیص و درمان، هر ساله زمان بقا افزایش می یابد.
| نرخ بقا 5 ساله براساس نوع تومور | |
| تومور کارسینوئید معمولی | 89٪ |
| تومور کارسینوئید غیر معمول | 58٪ |
| مرحله محدود SCLC | 27٪ |
| LCC | 13٪ |
| مرحله گسترده SCLC | 5٪ |
آخرین دیدگاه‌ها