دیابت نوع 1 در کودکان، شرایطی است که بدن کودک دیگر هورمون مهمی (انسولین) تولید نمی کند و او برای زنده ماندن به انسولین احتیاج دارد، بنابراین انسولین از دست رفته باید با تزریق یا با پمپ انسولین جایگزین شود. دیابت نوع یک در کودکان قبلاً به دیابت نوجوانان یا دیابت وابسته به انسولین معروف بود. هیچ درمانی برای دیابت نوع 1 در کودکان وجود ندارد، اما می توان آن را مدیریت کرد. پیشرفت در زمینه کنترل قند خون و انسولین باعث بهبود مدیریت قند خون و کیفیت زندگی کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 شده است.
علت دیابت نوع 1 در کودکان
علت دقیق دیابت نوع 1 مشخص نیست. اما در بیشتر مبتلایان به دیابت نوع 1، سیستم ایمنی بدن به اشتباه سلول های تولید کننده انسولین (جزایر) در لوزالمعده را از بین می برد. به نظر می رسد ژنتیک و عوامل محیطی در این فرآیند نقش دارند. هنگامی که سلول های جزایر لوزالمعده از بین بروند، بدن کودک انسولین کمی تولید می کند. انسولین وظیفه مهم انتقال قند (گلوکز) از جریان خون به سلول های بدن را انجام می دهد. بدون انسولین کافی، قند در جریان خون کودک ایجاد می شود. این شرایط در صورت عدم درمان می تواند عوارض جدی ایجاد کند.
عوامل خطر دیابت نوع 1 در کودکان
عوامل خطر دیابت نوع 1 در کودکان شامل موارد زیر است:
- ژنتیک
- سابقه خانوادگی
- ویروس های خاص
علائم دیابت نوع 1 در کودکان
علائم و نشانه های دیابت نوع 1 در کودکان معمولاً به سرعت بروز می کند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- تشنگی زیاد
- گرسنگی شدید
- نفس با بوی میوه
- کاهش وزن غیر عمدی
- تحریک پذیری یا تغییر رفتار
- تکرر ادرار، احتمالاً خیس کردن رختخواب یا شب ادراری
در صورت مشاهده هر یک از علائم به پزشک مراجعه کنید.
عوارض دیابت نوع 1 در کودکان
دیابت نوع 1 می تواند بر روی ارگان های اصلی بدن تأثیر بگذارد. کنترل قند خون می تواند به طور چشمگیری خطر بسیاری از عوارض را کاهش دهد.
عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد:
- پوکی استخوان. دیابت ممکن است خطر ابتلا به پوکی استخوان کودک را در بزرگسالی افزایش دهد.
- آسیب چشم. دیابت می تواند به رگ های خونی شبکیه صدمه بزند و منجر به مشکلات بینایی شود.
- آسیب کلیه. دیابت می تواند به خوشه های ریز رگ های خونی که سموم بدن را دفع می کنند، آسیب برسانند.
- بیماری قلبی وعروقی. دیابت خطر ابتلا کودک به شرایطی مانند انسداد رگ های خونی، فشار خون بالا، بیماری قلبی و سکته مغزی در دوران بعد از زندگی افزایش می دهد.
- آسیب عصبی. قند اضافی می تواند به دیواره رگ های خونی ریز که اعصاب را تغذیه می کند آسیب برساند. این می تواند باعث سوزن سوزن شدن اندام ها، بی حسی، سوزش یا درد آنها شود. آسیب عصبی معمولاً طی مدت طولانی به تدریج اتفاق میفتد.
پیشگیری دیابت نوع 1 در کودکان
در حال حاضر هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از دیابت نوع 1 وجود ندارد، اما این یک منطقه تحقیقاتی بسیار فعال است. پزشکان می توانند آنتی بادی های مرتبط با دیابت نوع یک را در کودکانی که خطر بالایی از این اختلال دارند را تشخیص دهند. این آنتی بادی ها ماه ها یا حتی سال ها قبل از ظهور اولین علائم دیابت نوع 1 قابل تشخیص هستند، اما در حال حاضر هیچ روش مشخصی برای کاهش سرعت یا جلوگیری از ابتلا به این بیماری در هنگام یافتن پادتن وجود ندارد. علاوه بر آن، همه افراد مبتلا به این آنتی بادی ها به ابتلا به دیابت نوع یک مبتلا نمی شوند.
در حالی که هیچ راهه برای پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 1 فرزند وجود ندارد، می توانید به کودک خود کمک کنید تا از عوارض آن جلوگیری شود:
- به کودک خود کمک کنید تا حد ممکن کنترل قند خون خود را در حد مناسب حفظ کند.
- به فرزند خود اهمیت دهید تا رژیم غذایی سالم و مشارکت در فعالیت بدنی منظم داشته باشد.
- ویزیت های منظم با پزشک و معاینه چشم سالانه بیش از پنج سال پس از تشخیص اولیه دیابت یا در سن 10 سالگی کودک را پیگیری کنید.
تشخیص دیابت نوع 1 در کودکان
چندین آزمایش خون برای تشخیص دیابت نوع 1 در کودکان وجود دارد:
- آزمایش قند خون تصادفی. این آزمایش غربالگری اولیه برای دیابت نوع 1 است. نمونه خون در زمان تصادفی گرفته می شود. قند خون 200 میلی گرم در هر دسی لیتر یا 11.1 میلی لیتر در لیتر یا بالاتر نشان دهنده دیابت است.
- آزمایش هموگلوبین گلیکوزیله (A1C). این آزمایش میزان متوسط قند خون کودک را در سه ماه گذشته نشان می دهد. سطح A1C 6.5 درصد یا بالاتر در دو آزمایش جداگانه نشانگر دیابت است.
- آزمایش قند خون ناشتا. بعد از ناشتایی کودک در طول شب نمونه خون گرفته می شود. قند خون ناشتا به میزان 126 میلی گرم در دسی لیتر یا بالاتر نشان دهنده دیابت نوع 1 است.
تست های جانبی
اگر آزمایش قند خون نشان دهنده دیابت باشد، پزشک به احتمال زیاد آزمایشات دیگری را برای تمایز بین دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 توصیه می کند، زیرا راهکارهای درمانی این دو با هم فرق دارند.
این آزمایشات جانبی شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون برای بررسی آنتی بادی هایی که در دیابت نوع 1 شایع هستند.
- آزمایشات ادرار یا خون برای بررسی وجود کتون ها که نشانگر دیابت نوع 1 است.
درمان دیابت نوع 1 در کودکان
درمان دیابت نوع 1 شامل موارد زیر است:
- ورزش منظم
- مصرف انسولین
- حذف کربوهیدرات
- خوردن غذاهای سالم
- نظارت مکرر قند خون
نظارت بر قند خون
حداقل باید چهار بار در روز قند خون فرزندتان را بررسی و یادداشت کنید. اما اگر کودک مانیتور مداوم گلوکز ندارد، باید بیشتر اوقات آن را بررسی کنید. آزمایش های مکرر تنها راهی است که می توانید میزان قند خون فرزندتان را در محدوده هدف نگه دارید.
نظارت مداوم گلوکز (CGM)
دستگاه های مداوم برای کنترل قند خون (CGM)، قند خون را هر چند دقیقه با استفاده از یک سنسور موقت یا کاشته شده در زیر پوست اندازه گیری می کنند. بعضی از دستگاه ها قند خون را همیشه در گیرنده یا تلفن هوشمند یا ساعت هوشمند نشان می دهند.
انسولین و سایر داروها
هرکسی که مبتلا به دیابت نوع یک باشد برای زنده ماندن نیاز به درمان مادام العمر با یک یا چند نوع انسولین دارد.
گزینه های تزریق انسولین
گزینه های مختلفی برای تحویل انسولین وجود دارد، از جمله:
- پمپ انسولین
- سوزن و سرنگ خوب
- قلم انسولین با سوزن ریز
تغذیه سالم
رژیم غذایی مناسب، یکی از مؤلفه های مهم برنامه درمانی دیابت است، اما این بدان معنا نیست که کودک مجبور به پیروی از رژیم غذایی دیابت باشد. رژیم غذایی کودک به طور مرتب باید شامل غذاهای کم چربی و کم کالری باشند، مانند:
- میوه ها
- پروتئین
- سبزیجات
- غلات کامل
فعالیت بدنی
همه به ورزش هوازی منظم نیاز دارند و کودکان مبتلا به دیابت نوع یک از این قاعده مستثنی نخواهند بود. کودک خود را تشویق کنید حداقل 60 دقیقه فعالیت بدنی روزانه داشته باشد یا بهتر است با کودک خود ورزش کنید. فعالیت بدنی را بخشی از کارهای روزمره فرزند خود قرار دهید؛ اما به یاد داشته باشید که فعالیت بدنی معمولاً قند خون را کاهش می دهد و می تواند ساعت ها بعد از ورزش، بر قند خون تأثیر بگذارد. اگر فرزند فعالیت جدیدی را شروع می کند، قند خون فرزندتان را بیشتر از حد معمول بررسی کنید تا اینکه یاد بگیرید که چگونه بدن او نسبت به فعالیت واکنش نشان می دهد.
پیگیری مراقبت های پزشکی
برای اطمینان از مدیریت خوب دیابت و بررسی سطح A1C، به قرارهای منظم پیگیری وضعیت بیماری کودک خود نیاز دارید.
پزشک همچنین ممکن است بطور دوره ای کودک را برای شرایط زیر بررسی کند:
- روند رشد
- فشار خون
- عملکرد کبد
- عملکرد کلیه
- سطح کلسترول
- عملکرد تیروئید
سبک زندگی و داروهای خانگی دیابت نوع 1 در کودکان
پیروی از برنامه درمانی دیابت نیاز به مراقبت 24 ساعته و تغییرات چشمگیر در شیوه زندگی دارد که ممکن است در بعضی مواقع ناامید کننده باشد. هیچ کس نمی تواند این کار را بطور کامل انجام دهد. اما تلاش های والدین در این مورد ارزشمند هستند. مدیریت دقیق دیابت نوع 1 به کاهش خطر عوارض جدی فرزند کمک می کند.
با بزرگتر شدن فرزند:
- اهمیت مراقبت از دیابت را در طول عمر تأکید کنید.
- کودک خود را تشویق کنید که از نظر جسمی فعال باشد.
- ارتباط بین فرزندتان و تیم درمانی دیابت را تقویت کنید.
- او را تشویق کنید تا در مدیریت دیابت نقش فعالی داشته باشد.
- به کودک خود کمک کنید تا انتخاب های غذایی درستی داشته باشد.
- به فرزند خود بیاموزید که چگونه قند خون خود را آزمایش کرده و انسولینش را تزریق کند.
مدرسه و دیابت
برای اطمینان از وجود علائم قند خون بالا و پایین، باید با پرستار مدرسه و معلمان کودک خود همکاری کنید. ممکن است پرستار مدرسه مجبور به تجویز انسولین یا بررسی میزان قند خون کودک شما شود. افرادی که دیابت نوع یک دارند باید برای زنده ماندن هر روز از انسولین استفاده کنند. هیچ درمانی یا مکمل رژیم غذایی جایگزینی انسولین برای مبتلایان به دیابت نوع 1 وجود ندارد.
توصیه به والدین کودکان مبتلا به دیابت
احساسات فرزند
دیابت می تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر احساسات فرزند شما تأثیر بگذارد. قند خون کنترل شده ضعیف می تواند باعث ایجاد تغییراتی مانند تحریک پذیری شود. گرفتن خون و تزریق انسولین کودکان مبتلا به دیابت را از همسالان خودش جدا می کند.
سلامت روان و سوء مصرف مواد
مبتلایان به دیابت در معرض خطر ابتلا به افسردگی، اضطراب و پریشانی ناشی از دیابت قرار دارند. به همین دلیل است که برخی از متخصصان دیابت به طور مرتب یک مددکار اجتماعی یا روانشناس را به عنوان بخشی از تیم مراقبت دیابت خود به بیمار معرفی می کنند. اگر متوجه شدید که کودک یا نوجوان دائماً غمگین یا بدبین است یا دچار تغییرات چشمگیر در عادت های خواب، وزن، دوستان یا عملکرد مدرسه شده بهتر است با یک روانشناس مشورت کنید. صحبت با مشاور یا درمانگر می تواند به کودک شما در مقابله با وضعیت موجود کمک کند.
آمادگی برای مراجعه به پزشک در دیابت کودکان
پزشک احتمالاً تشخیص اولیه دیابت نوع 1 را انجام می دهد. کودک شما ممکن است برای تثبیت سطح قند خون نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشد. احتمالاً مراقبت های طولانی مدت در مورد دیابت کودکان توسط پزشک متخصص در زمینه اختلالات متابولیک در کودکان (متخصص غدد کودکان) انجام می شود. تیم مراقبت های بهداشتی کودک نیز به طور کلی شامل یک متخصص تغذیه، یک مربی معتبر دیابت و یک پزشک متخصص در مراقبت از چشم (چشم پزشکی) خواهد بود.
مباحثی که ممکن است بخواهید با پزشک، متخصص رژیم غذایی یا مربی دیابت در مورد آنها بحث کنید عبارتند از:
- تجویز انسولین
- نحوه حذف کربوهیدرات
- فراوانی و زمان نظارت بر قند خون
- انواع مواد غذایی و تأثیر آنها بر قند خون
- قند خون بالا و نحوه تشخیص و درمان آن
- قند خون پایین و نحوه تشخیص و درمان آن
- ورزش و تنظیم انسولین و مصرف مواد غذایی برای فعالیت
- مقابله با دیابت در مدرسه و در مورد داروهای خاص مانند خواب آور
- انسولین درمانی، انواع انسولین مورد استفاده، زمان مصرف و مقدار دوز
- مدیریت پزشکی و چند بار مراجعه به پزشک و سایر متخصصین مراقبت از دیابت
آخرین دیدگاه‌ها