اعتیاد به قند در کودکان همراه با رژیم های غذایی ناسالم خطر ابتلا به بیماری های مزمن مختلف مانند چاقی، بیماری های قلبی، پوسیدگی دندان و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. مصرف بیش از حد قند به خصوص در کودکان می تواند برای سلامتی فرد کاملا مضر باشد. این در حالی است که امروزه قند را می توان در انواع مواد غذایی با نام های مختلفی در برچسب های غذایی مشاهده کرد.
دوران کودکی، اوج رشد و نمو افراد است که بدن به عناصر غذایی مختلفی نیاز دارد. این عناصر مورد نیاز بدن باید از منابع غذایی با کیفیت بالا تهیه شود. برای اطمینان از رشد مناسب اسکلتی، عضلانی، شناختی، رفتاری و عصبی، کودکان باید از یک رژیم غذایی سالم و متعادل استفاده کنند که تمام نیازهای غذایی آنها را تامین کند. کودکان در این دوره علاوه بر رشد، در حال یادگیری هستند و از این رو آموزش در مورد تغذیه برای آنها مهم است. کمک به کودکان برای ایجاد عادات غذایی سالم در دوران کودکی نکته اساسی در کمک به رشد سالم است.
شکر در رژیم غذایی کودک چقدر مهم است؟
شکر، شیرین است و طعم مطبوعی دارد. با این حال، این ماده به جای غذا بهتر است به عنوان ادویه استفاده شود. در حالی که عمدتا مصرف مقدار کم آن بی ضرر است، اما مقادیر بیشتر آن می تواند کاملاً مضر باشد. شکر می تواند انرژی بدن را تأمین کند. اما هیچ ویتامین یا مواد معدنی ضروری را که بدن برای رشد و بقا نیاز دارد را تأمین نمی کند.
از آنجا که قند فقط کالری را برای بدن تأمین می کند، بنابراین نباید به عنوان بخشی مهم در رژیم غذایی در نظر گرفته شود. در عوض، باید از آن به عنوان یک ماده افزودنی استفاده کرد.
کودکان تا چه حدی می توانند قند مصرف کنند؟
طبق انجمن قلب آمریكا (AHA)، كودكان 2 ساله و بالاتر نباید روزانه بیش از 25 گرم یا 6 قاشق چای خوری قند «اضافه» مصرف كنند. کودکان کمتر از 2 سال نباید هیچ نوع قند اضافه شده در رژیم غذایی خود داشته باشند.
چرا کودکان شکر را دوست دارند؟
کودکان به دلایل زیر ممکن است علاقه خاصی به خوردن شکر داشته باشیند:
علاقه به خوردن برای غذاهای شیرین
به طور کلی غذاهای شیرین، یک منبع انرژی عالی هستند و طعم مطبوعی دارند. در هنگام مصرف غذاهای شیرین، سیستم پاداش مغز تحریک می شود. در این شرایط انسان یاد می گیرد که مصرف این غذاها را تکرار کند.
مصرف ناکافی پروتئین، فیبر یا چربی
مصرف ناکافی پروتئین، فیبر یا چربی نیز می تواند اشتیاق به قند را تحریک کند. پروتئین، چربی ها و کربوهیدرات ها همه به گلوکز تجزیه می شوند. بنابراین بدن می تواند از آنها به عنوان انرژی استفاده کند.
به تأمین گلوکز در خون، قند خون گفته می شود. وقتی سطح گلوکز در جریان خون کاهش پیدا کند، مغز پیام گرسنگی بدن را دریافت خواهد کرد. کربوهیدرات ها به راحتی تجزیه می شوند و میل به خوردن دوباره را تحریک می کنند. این در حالی است که میوه ها و سبزیجات کامل که فیبر زیادی دارند از افزایش و افت شدید سطح قند خون نیز جلوگیری می کنند.
خواب ناکافی
دلیل دیگر مصرف زیاد شکر در کودکان ممکن است خواب ناکافی باشد. در کودکان، خواب نیز به ویژه برای حمایت از رشد بسیار مهم است. به طور کلی، عدم خواب کافی در عملکرد هورمون های تنظیم کننده اشتها اختلال ایجاد می کند. در این عملکرد مغز مختل شده و محبور می شود به دنبال غذاهایی با کالری زیاد باشد تا بتواند انرژی مورد نیاز بدن را تامین کنند. در این شرایط مصرف غذاهایی شیرین می تواند این انرژی را تامین کند. بر همین اساس میل افراد به خوردن غذاهای شیرین بیشتر می شود.
مصرف ناکافی آب
کمبود آب در بدن همچنین می تواند باعث میل خوردن به غذاهای شیرین و شکر شود. تمام سلولهای بدن برای عملکرد مناسب به آب و هیدراتاسیون احتیاج دارند. اما کمبود آب می تواند منجر به گرسنگی در فرد شود.
کمبود ویتامین و مواد معدنی
کمبود ویتامین و مواد معدنی همچنین می تواند باعث شود که کودکان علاقه زیادی به خوردن قند و شکر داشته باشند.
کمبود ویتامین ها و مواد معدنی کلیدی، از جمله ویتامین D، ویتامین C، کلسیم، منیزیم، آهن، روی و کروم، در رژیم غذایی کودک، ممکن است میل به خوردن قند در کودکان بیشتر شود.
خوردن قند زیاد در کودکان چه عوارضی دارد؟
مصرف بیش از حد قند در کودکان باعث بروز عوارض زیادی می شود. تاخیر در رشد، پوسیدگی دندان و افزایش خطر ابتلا به بیماری های مزمن، مانند دیابت و بیماری های قلبی، همه از عوارض جانبی منفی مصرف قند بیش از حد است.
اعتیاد به قند در کودکان را چگونه از بین ببریم؟
برای کمک به کودکان در کاهش مصرف قند، والدین و مراقبان می توانند راهکارهای زیر را در نظر بگیرند:
ویژگی های مثبت غذاهای مناسب را به کودک خود بگویید.
به جای اینکه به کودک خود بگویید که نمی توانید این غذاها را بخورید بهتر است در مورد ویژگی های مثبت غذاهایی که می توانند بخورند با آنها صحبت کنید.
به عنوان مثال به آنها بگویید، «خوردن ماست ساده با میوه های تازه به تقویت استخوان های شما کمک می کند» یا «سبزیجات حاوی ترکیباتی هستند که به مغز شما کمک می کند تا بهتر فکر کنید و به شما انرژی می دهد.»
مثال خوبی بزنید.
کودکان همیشه در حال مشاهده، یادگیری و تقلید از اطرافیان هستند. از این رو، اگر الگوی آنها غذاهای سالم مانند میوه های کامل را برای میان وعده و سبزیجات را با وعده های غذایی خود انتخاب کنند، کودکان تحت تاثیر این رفتار قرار می گیرند. حتی ممکن است این روند را دنبال کنند. علاوه بر اینکه الگوی خوبی را برای کودک خود مثال می زنید سعی کنید، غذاهای سالم را در خانه نگهدارید. گزینه های ناسالم را از دسترس کودک خود خارج کنید.
غذاهای شیرین را جایگزین کنید.
جایگزین کردن غذاهای شیرین با گزینه های سالم تر به کودک کمک می کند تا جوانه های چشایی و هوس غذایی آنها تغییر کند. در ابتدا سعی کنید تغییرات کوچکی غذایی را در نظر بگیرید و به تدریج می تواند برخی از غذاهای کودک را تغییر دهید، مثلا:
- تنقلات ناسالم را از دسترس کودک خارج کنید.
- آب میوه های کودک را با اضافه کردن مقداری آب، رقیق کنید.
- به جای غلات صبحانه، بلغور جو دوسر یا اسموتی تهیه شده با میوه کامل و ماست ساده را به آنها بدهید.
- میان وعده های سالمی را برای کودک خود تهیه کرده و آنها را جایگزین میان وعده های ناسالم کنید.
- به جای آب میوه، نوشابه یا نوشیدنی های انرژی زا، آب، شیر آلی تغذیه شده یا شیرهای خشک آجیل را برای نوشیدنی ها تشویق کنید.
- وقتی نوبت به وعده های غذایی می رسد، یک قانون خوب این است که یک منبع پروتئین با کیفیت بالا و یا یک منبع چربی سالم را در کنار هر نوع کربوهیدرات سالم به کودک خود بدهید.
- به راحتی می توان کراکر، چیپس و پفک را در رژیم آنها با میوه های تازه مانند خیار، کرفس، هویج جایگزین کنید. بهتر است میوه ها را در بشقاب های جداگانه تزیین کنید و آنها را در یخچال قرار دهید.
برخی از میان وعده سالم برای کودکان، عبارتند از:
- زیتون کامل
- سبزیجات با شیر
- حبه های انگور و پنیر
- آجیل، دانه ها و میوه های خشک
- برش های سیب یا سیب با پنیر یا کره های آجیلی
برچسب های غذایی را بخوانید.
انتخاب گزینه های غذای مناسب بهترین نقطه شروع برای مقابله با اعتیاد قند در کودکان است. بر همین اساس بهتر است قبل از خرید هر گونه غذای بسته بندی، لیست مواد تشکیل دهنده و برچسب روی آن را بخوانید تا ببینید چند گرم «قند اضافه شده» در آن وجود دارد. بهتر است غذاهایی را با مقدار قند کم خریداری کنید.
آیا خوردن قند زیاد در کودکان مانع رشد می شود؟
مصرف بیش از حد قند می تواند به طور قطع از رشد کودکان جلوگیری کند. این امر با این واقعیت همراه است که قند صرفاً یک ماده افزودنی است. حتی هیچ ماده و ارزش غذایی برای رشد کودک ندارد.
کودکانی که قند زیادی را مصرف می کنند، ممکن است غذاهای دیگری را که حاوی ویتامین ها و مواد معدنی ضروری بدن آنها است را نخورند. اما کودکان شما باید غذاهایی که برای رشد آنها موثر هستند را مصرف کنند. آنها باید یاد بگیرند که غذاهای شیرین را در یک حد متعادل مصرف کنند.
آیا مصرف قند زیاد بر رفتار کودک تاثیر دارد؟
بررسی های صورت گرفته بر روی حیوانات نشان می دهد که مصرف قند می تواند رفتار آنها را تحت تاثیر قرار دهید. با این حال، این تحقیق در مورد انسان و رفتار کودکان در رابطه با مصرف قند آنها نتیجه ای نداشته است؛ اما بررسی ها نشان داده است که گرسنگی افراد می تواند بر روی رفتار تاثیر بگذارد و منجر به بدخلقی شود.
اگر کودکان بیش از حد قند می خورند و به اندازه کافی پروتئین و چربی دریافت نمی کنند تا بتوانند آنها را برای مدت طولانی تری راضی نگه دارند، ممکن است پرخاشگر یا آشفته شوند.
حرف آخر
شکر قطعاً چیزی است که می توان آن را در یک رژیم غذایی سالم قرار داد، اما نباید ماده اصلی هر رژیم غذایی باشد و به طور قطع در رژیم غذایی هیچ کودکی نباید وجود داشته باشد. کودکان برای رشد و نمو مناسب خود به مواد مغذی موجود در غذاهای کامل نیاز دارند.
به عنوان والدین می توانید با آموزش کودکان خود برای انتخاب غذاهای سالم در سنین کودکی، برای داشتن یک بدن و زندگی سالم و پیشگیری از ابتلا به بیماری های مزمن در بزرگسالی قدم بردارند.
