لخته شدن خون بعد از جراحی یک عارضه نگران کننده است که ممکن است در حین و بعد از جراحی با آن مواجه شوید. در حالی که لخته خونی که در ساق پا ایجاد می‌شود می‌تواند یک وضعیت خطرناک باشد، لخته‌های خون می‌توانند به سرعت خطرناک شوند. این عوارض بسیار جدی هستند و باید به سرعت درمان شوند تا آسیب به بدن شما به حداقل برسد.
تشکیل لخته خون، همچنین به عنوان انعقاد شناخته می شود، پاسخ طبیعی بدن شما در شرایط خاص است. به عنوان مثال، اگر دست یا انگشت خود را بریدید، لخته خون در ناحیه آسیب دیده ایجاد می شود تا خونریزی را متوقف کند و به بهبود بریدگی شما کمک کند. این نوع لخته های خون نه تنها مفید هستند، بلکه به جلوگیری از از دست دادن بیش از حد خون در زمانی که به شدت آسیب می بینید، کمک می کنند. لخته خون تقریباً در هر قسمتی از بدن ممکن است ایجاد شود. لخته های خون معمولا بی ضرر هستند. اما گاهی اوقات لخته شدن خون می تواند خطرناک باشد. انجام عمل جراحی بزرگ می تواند شما را مستعد ایجاد لخته های خون خطرناک در مناطقی مانند ریه یا مغز کند.
لخته خون چیست؟
پلاکت‌ها، که شکلی از سلول‌های خونی هستند، و پلاسما، قسمت مایع خون شما، برای کمک به توقف خونریزی و تشکیل لخته در ناحیه آسیب‌دیده به یکدیگر می‌پیوندند. احتمالاً بیشتر با لخته های خون در سطح پوست آشنا هستید که معمولاً به آنها دلمه می گویند. معمولاً هنگامی که ناحیه آسیب دیده بهبود یابد، بدن شما به طور طبیعی لخته خون را حل می کند.
مواردی وجود دارد که در داخل رگ‌های خونی شما لخته ایجاد می‌شود، حتی اگر آسیبی نداشته باشید. این لخته ها به طور طبیعی حل نمی شوند و شرایط خطرناکی هستند. لخته شدن رگ های شما می تواند بازگشت خون به قلب را محدود کند. این می تواند باعث درد و تورم به دلیل جمع شدن خون در پشت لخته شود.
جلوگیری از لخته شدن خون بعد از جراحی
چندین کار وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از لخته شدن خون بعد از جراحی انجام دهید. مهمترین کاری که می توانید انجام دهید این است که سابقه پزشکی خود را با پزشک خود در میان بگذارید. اگر سابقه لخته شدن خون دارید یا در حال حاضر دارو یا دارو مصرف می کنید، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
برخی از اختلالات خونی می تواند منجر به مشکلاتی در لخته شدن خون شود و بعد از جراحی مشکلاتی ایجاد کند. مصرف آسپرین همچنین به لخته شدن خون کمک می کند، بنابراین شروع یک رژیم آسپرین می تواند مفید باشد.
پزشک شما ممکن است وارفارین (کومادین) یا هپارین را تجویز کند که رقیق کننده های خون رایج هستند. رقیق کننده های خون یا داروهای ضد انعقاد برای درمان لخته شدن بیش از حد خون استفاده می شود. آنها همچنین می توانند به بزرگ شدن لخته هایی که در حال حاضر دارید کمک کنند.
قبل از جراحی، پزشک تمام اقدامات احتیاطی لازم را برای جلوگیری از لخته شدن خون انجام می دهد. پس از جراحی، آنها مطمئن می شوند که دست ها یا پاهای شما بالا هستند تا به افزایش گردش خون کمک کنند.
اگر خطر لخته شدن خون در شما بالاست، پزشک ممکن است با استفاده از اسکن سونوگرافی دوبلکس سریال، شما را تحت نظر داشته باشد. در صورت خطر بالای آمبولی ریه (PE) یا ترومبوز ورید عمقی (DVT) ممکن است از داروهای حل کننده لخته به نام ترومبولیتیک استفاده شود . این داروها به جریان خون شما تزریق می شوند.
تغییر سبک زندگی قبل از جراحی نیز ممکن است کمک کند. اینها ممکن است شامل ترک سیگار یا اتخاذ یک برنامه ورزشی باشد.
پس از جراحی، هنگامی که پزشک به شما اجازه داد، مطمئن شوید که تا آنجا که ممکن است حرکت کنید. حرکت در اطراف احتمال ایجاد لخته خون را کاهش می دهد. پزشک شما همچنین ممکن است جوراب های فشاری را توصیه کند. اینها می توانند از تورم پا جلوگیری کنند.
علائم لخته شدن خون پس از جراحی
همیشه خطراتی در ارتباط با هر نوع جراحی وجود دارد. DVT و PE عوارض بالقوه ای هستند که باید به آنها توجه زیادی داشته باشید.
طبق گزارش انجمن هماتولوژی آمریکا، سالانه 900000 نفر در ایالات متحده به DVT مبتلا می شوند و سالانه تا 100000 نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند. بسیاری از مردم علائم و عوامل خطر مرتبط با لخته را درک نمی کنند. علائم شایع لخته شدن خون عبارتند از:
| محل لخته | علائم |
| قلب | سنگینی یا درد قفسه سینه، بی حسی بازو، ناراحتی در سایر نواحی بالای بدن، تنگی نفس، تعریق، حالت تهوع، سبکی سر |
| مغز | ضعف صورت، بازوها یا پاها، مشکل در صحبت کردن یا اختلال در گفتار، مشکلات بینایی، سردرد ناگهانی و شدید، سرگیجه |
| بازو یا پا | درد ناگهانی یا تدریجی در اندام، تورم، حساسیت و گرمی در اندام |
| ریه | درد شدید قفسه سینه، ضربان قلب یا تنفس سریع، تنگی نفس، تعریق، تب، سرفه خونی |
| شکم | درد شدید شکم، استفراغ، اسهال |
اگر فکر می کنید لخته خون دارید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید تا بتوانید تحت درمان قرار بگیرید. در صورت انجام عمل جراحی، پزشک شما می تواند تمام عوامل خطر را بررسی کند و همچنین بهترین راه را برای آمادگی به شما توصیه کند.
عوامل خطر لخته خون بعد از جراحی
خطر ایجاد لخته خون پس از جراحی افزایش می یابد. یکی از انواع لخته هایی که در معرض خطر ابتلا به آن هستید، وضعیتی به نام ترومبوز ورید عمقی (DVT) است. DVT به تشکیل لخته های خون در وریدهای عمیق بدن مانند پاها، بازوها یا لگن اشاره دارد.
ممکن است لخته ها از DVT جدا شوند و به قلب، ریه ها یا مغز راه پیدا کنند و از جریان خون کافی به این اندام ها جلوگیری کنند.
دلیل اصلی افزایش خطر ابتلا به DVT بعد از جراحی، عدم تحرک شما در حین و بعد از جراحی است. حرکت عضلات برای پمپاژ مداوم خون به قلب شما لازم است.
این عدم تحرک باعث جمع شدن خون در قسمت پایین بدن شما، به طور کلی در ناحیه ساق پا و لگن می شود. این می تواند منجر به لخته شود. اگر خون شما اجازه نداشته باشد آزادانه جریان یابد و با داروهای ضد انعقاد مخلوط شود، خطر ابتلا به لخته خون در شما بیشتر است.
علاوه بر عدم تحرک، جراحی خطر لخته شدن خون را نیز افزایش می دهد، زیرا جراحی می تواند باعث آزاد شدن مواد خارجی از جمله بقایای بافت، کلاژن و چربی در جریان خون شما شود.
هنگامی که خون شما با مواد خارجی تماس پیدا می کند، با غلیظ شدن پاسخ می دهد. این ترشح می تواند باعث انعقاد خون شود. علاوه بر این، در پاسخ به برداشتن یا حرکت بافت‌های نرم در طول جراحی، بدن شما ممکن است مواد طبیعی را آزاد کند که لخته شدن خون را تشویق می‌کند.
درمان لخته خون بعد از جراحی
درمان لخته های خون به محل آنها بستگی دارد. داروی کومادین (وارفارین) به بدن کمک می کند لخته را از جریان خون خارج کند. همچنین ممکن است هپارین برای جلوگیری از تشکیل لخته های اضافی یا برای جلوگیری از بزرگتر شدن لخته ها تجویز شود.
لخته هایی که در پاها ایجاد می شوند، ترومبوز ورید عمقی (DVT) نامیده می شوند و شایع ترین نوع لخته خون پس از جراحی هستند. آنها دلایل مختلفی دارند و معمولاً در پاها باقی می مانند، اما می توانند آزاد شوند و از طریق جریان خون حرکت کنند.
لخته‌ها می‌توانند از پاها به سمت ریه‌ها حرکت کنند و باعث یک وضعیت جدی به نام آمبولی ریه شوند. در حالی که آمبولی ریه قابل درمان است، با میزان مرگ و میر بالایی همراه است.
به طور معمول، لخته‌های پا با دارو درمان می‌شوند، اما اگر خطر انتقال لخته به ریه‌ها وجود دارد یا نمی‌توانید دارو را با خیال راحت مصرف کنید، ممکن است دستگاهی به نام فیلتر ورید اجوف تحتانی قرار داده شود. این دستگاه به عنوان یک سبد کوچک عمل می‌کند و لخته‌ها را قبل از اینکه در ریه‌ها قرار بگیرند و آسیب وارد کنند، می‌گیرد.
یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی این فیلترها را از طریق یک برش کوچک در کشاله ران یا گردن قرار می دهد، سپس فیلتر را در جای خود در ورید اجوف تحتانی (یک سیاهرگ بزرگ) قرار می دهد. فیلتر ممکن است به طور موقت یا دائم در جای خود باشد.
سخن آخر
تشکیل لخته خون پس از جراحی خطرناک است. پزشک عوامل خطر شما را قبل از جراحی ارزیابی می کند و توصیه هایی را برای جلوگیری از DVT یا PE ارائه می کند. با این حال، مهم است که با علائم رایج لخته شدن خون آشنا باشید.
بلند شدن و حرکت در دوران نقاهت پس از جراحی یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از لخته شدن خون است. 2 هیدراته ماندن با نوشیدن مقادیر کافی آب نیز می تواند خطر تشکیل لخته را کاهش دهد.
علاوه بر این اقدامات ساده، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است دارویی برای جلوگیری از تشکیل لخته تجویز کند. مثل همیشه، پیشگیری بهتر از درمان است.
داروهای تزریقی – مانند Lovenox یا Heparin – در طول اقامت در بیمارستان پس از جراحی بسیار رایج هستند. این دارو برای جلوگیری از تشکیل لخته خون تجویز می شود.
