داروهای مسکن

داروهای مسکن به اشکال و قدرت درمانی مختلف وجود دارد، با نسخه پزشک و بدون نسخه پزشک (OTC) در دسترس هستند و انواع دردهای جسمی از جمله دردهای مزمن، ضربه ناگهانی و سرطان را درمان می کنند.

داروهای تسکین دهنده درد (همچنین به عنوان “مسکن” نیز شناخته می شوند) توسط سازمان غذا و دارو (FDA) تایید می شوند. برخی از مسکن ها، از جمله مسکن های افیونی، بر روی سیستم عصبی محیطی و مرکزی بدن تأثیر می گذارند تا حساسیت به درد را مسدود یا کاهش دهند. برخی دیگر با جلوگیری از تشکیل برخی مواد شیمیایی در بدن عمل می کنند.

از جمله عواملی که متخصصان مراقبت های بهداشتی در توصیه یا تجویز آنها در نظر می گیرند، علت و شدت درد است.

همه ما در یک زمان درد را تجربه کرده این و به راحتی می توان گفت که احساس خوشایندی نیست. هر دردی در ابتدایی ترین سطح، ناشی از آسیب محلی بافت است. درد می تواند حاد باشد که یک بار تجربه می شود یا مزمن، عودکننده و کاملاً ناتوان کننده باشد.

یک بررسی کلی در مورد درد مزمن نشان داد که حداقل 10٪ از جمعیت جهان تحت یک بیماری درد مزمن قرار دارند و هر ساله از هر 10 نفر 1 نفر بیشتر به درد مزمن مبتلا می شود.

طبق آکادمی پزشکی درد آمریکا، در ایالات متحده آمریکا، درد بیشتر در مبتلایان به دیابت، بیماری های قلبی و سرطان دیده می شود.

مسکن چیست؟

مسکن ها گروهی از عوامل تسکین دهنده درد ناشی از التهاب هستند. دو نوع مسکن خوراکی اصلی وجود دارد:

• مخدر
• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) / غیرمخدر

NSAID ها برای دردهای سطحی ناشی از پوست، عضلات و مفاصل موثر هستند، در حالی که مسکن های مخدر به طور موثرتری برای بی حس شدن درد ناشی از اندام های عمیق تر کار می کنند.

مکانیسم عملکرد داروهای ضد درد

آسیب محلی بافت، باعث آزاد شدن پروستاگلاندین ها می شود. پروستاگلاندین ها دو کارکرد اصلی دارند:

• گیرنده های درد را حساس کرده و آستانه تحریکات دردناک را پایین میاورد.
• فعال سازی انتهای عصب توسط سایر واسطه های التهابی مانند برادی کینین، سروتونین و هیستامین را تشدید می کند.

NSAID ها با مهار تولید پروستاگلاندین ها با مهار دو نوع آنزیم سیکلواکسیژناز کار می کنند:

• COX-1
• COX-2

مهار COX-1	مهار COX-2
تحریک معده	ضد التهاب
تب را کاهش می دهد.
از تجمع پلاکت جلوگیری می کند.

COX-1 در تمام سلول ها وجود دارد، در حالی که COX-2 در حضور التهاب ایجاد می شود.

NSAID های سنتی هر دو آنزیم COX را مهار می کنند و بنابراین درد را تسکین می دهند، تب و التهاب را کاهش می دهند. مهارکننده های انتخابی COX-2 (coxibs) در درجه اول آنزیم COX-2 را مهار می کنند و بنابراین اثرات ضد التهابی دارند.

استامینوفن یا پاراستامول با مهار آنزیم COX-3 در مغز با مکانیسم دیگری عمل می کند. با تغییر درک درد در مغز باعث ایجاد بی دردی می شود اما اثر ضد التهابی کمی دارد.

مسکن های افیونی علاوه بر جلوگیری از انتقال سیگنال های درد، بر روی گیرنده های موی مخدر اعصاب حاشیه، نخاع و مغز نیز عمل می کنند و تحریک پذیری آنها را کاهش می دهند.

انواع مسکن های خوراکی

مسکن ها را می توان در سه نوع دسته بندی کرد.

انواع ضد درد
NSAID های سنتی	استامینوفن
	آسپرین
	ناپروکسن
	دیکلوفناک
	کتوپروفن
	کتورولاک
	پیروکسیکام
	تنوکسیکام
	ملوکسیکام
	اتودولاک
مهار کننده های انتخابی COX-2	سلکوکسیب
	والدکوکسیب
مواد افیونی	هیدروکدون
	اکسی کدون
	ترامادول

مسکن های ضد درد

طبق سازمان غذا و دارو WHO، استامینوفن و NSAID اولین توصیه ها برای مدیریت اولیه درد هستند. در صورت بی اثر بودن استامینوفن و NSAID، می توان مسکن های دیگر را تجویز کرد.

استامینوفن

استامینوفن به دلیل ایمنی و تحمل اولین داروی انتخابی برای درمان درد خفیف تا متوسط است.

برخی از ویژگی های خاص استامینوفن عبارتند از:

• بدون تحریک معده
• عدم افزایش فشار خون
• استفاده ایمن در نقص عملکرد کلیه
• استفاده ایمن در بارداری (داروی گروه B)
• برای استفاده در عفونت های ویروسی در گروه اطفال توصیه می شود.

آسپرین

آسپرین مانند استامینوفن، نیز در دردهای حاد خفیف تا متوسط موثر است. با این حال، باعث تحریک معده می شود که می تواند منجر به خونریزی زخم شود.

همچنین، افراد مبتلا به کهیر یا آسم ممکن است در صورت مصرف آن به دلیل واکنش حساسیت به آسپرین، دچار برونکوسپاسم شدید شوند.

آسپرین مزایای دیگری برای استفاده از آن، عبارتند از:

• پیش درمانی با آسپرین واکنش آلرژیک ناشی از نیاسین را کاهش می دهد.
• دوزهای پایین آسپرین باعث مهار توسعه پولیپ در پولیپوز کولون خانوادگی می شود.
• آسپرین خطر آلزایمر را کاهش می دهد و پیشرفت بیماری آلزایمر را تاخیر می اندازد.
• با سرکوب ترومبوکسان A2 در فشار خون بالا در بارداری (پره اکلامپسی) فوایدی نشان داده است.
• دوزهای پایین آسپرین می تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ در بیماران، به ویژه بیماران مبتلا به سندرم لینچ کمک کند.

NSAID های سنتی / مهارکننده های COX غیر انتخابی

NSAID های سنتی در کاهش درد همراه با التهاب همزمان، مانند درد آرتروز و دیسمنوره موثرتر هستند.

افزایش دوز آن اثرات ضد التهابی بیشتری ایجاد می کند اما عوارض آن را نیز افزایش می دهد.

NSAID ها برای دیسمنوره اولیه و آرتروز از استامینوفن موثرتر هستند. با این حال، آنها با شیوع بالاتر عوارض جانبی مانند سردرد، خواب آلودگی، حالت تهوع و سوءهاضمه همراه هستند.

NSAID های انتخابی COX-2

مزیت مهارکننده های انتخابی COX-2 این است که آنها اثرات ضد درد و ضد التهابی بدون اثرات سوء دستگاه گوارش با NSAID های سنتی را دارند.

NSAID های انتخابی COX-2 به عنوان داروهای خط دوم برای دردهای خفیف تا متوسط در نظر گرفته می شوند زیرا اثر آنها مشابه NSAID های غیر انتخابی است اما هزینه بالاتری دارند.

سلکوکسیب در حال حاضر تنها NSAID انتخابی COX-2 است که در ایالات متحده برای درد استخوان یا دندان، دیسمنوره، سردرد و آرتروز تأیید شده است. عوارض جانبی آن افزایش خطر حوادث قلبی عروقی (سکته، حمله قلبی، حوادث ترومبوتیک) است.

مسکن های افیونی

مورفین یک داروی ضد درد قوی مخدر است که در صورت عدم موفقیت در بهبود مواد دردی متوسط تا شدید، مخدرها با استامینوفن یا NSAID ها به تنهایی قابل استفاده هستند.

اگرچه استفاده از مرفین خوراکی در درمان درد مزمن نقش دارد، اما درمان دارویی خوراکی درد حاد غالباً شامل هیدروکدون و اکسی کدون است.

عوارض جانبی مخدرها شامل حالت تهوع، استفراغ، یبوست، آرام بخشی، خارش، احتباس ادرار و افسردگی تنفسی است. به دلیل خطر اعتیاد، باید از افیون در کوتاه مدت استفاده شود.

ترامادول یک عمل دوگانه دارد. روی گیرنده های مواد افیونی کار می کند و جذب نوراپی نفرین و سروتونین را مهار می کند. بیشتر اوقات برای درمان درد بعد از عمل یا نوروپاتیک استفاده می شود.

ترامادول به دلیل کارآیی پایین تر و فایده واضح در رابطه با ایمنی در مقایسه با سایر گزینه ها، نباید مسکن خوراکی خط اول باشد.

از مزایای ترامادول نسبت به مرفین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشکلات تنفسی کمتر
• تحمل یا وابستگی کم

نکاتی برای مصرف داروهای ضد درد

هنگام استفاده از داروهای ضد درد نکات زیر را در نظر بگیرید:

• آسپرین می تواند باعث واکنش آلرژیک در مبتلایان به آسم شود.
• کاهش حرکت روده و اجابت مزاج ناشی از مواد افیونی را می توان با متوکلوپرامید درمان کرد.
• از مصرف سایر داروهای ضد انعقاد با آسپرین خودداری کنید زیرا باعث افزایش خطر خونریزی می شود.
• الکل، باربیتورات ها و داروهای ضد روان پریشی اثر آرام بخشی عوامل افیونی را افزایش می دهد و بنابراین باید از آنها اجتناب شود.
• همیشه حداکثر مقدار توصیه شده را روی درج بسته بخوانید. مسکن ها را با کمترین دوز ممکن و با کمترین مدت شروع کنید.
• از NSAID با ترکیب آنتی هیستامین ها، میزوپروستول 800 میلی گرم یا مهار کننده های پمپ پروتون، می توان از تحریک معده جلوگیری کرد.
• با تشخیص قبل از عمل و درمان آن با آنتاگونیست های آنتی هیستامین یا سروتونین می توان از استفراغ ناشی از مواد افیونی جلوگیری کرد.

مقدار مصرف دارو های مسکن

داروهای ضد درد هنگام استفاده مطابق دستورالعمل بی خطر و موثر هستند. با این حال، مصرف بیش از حد این محصولات می تواند بسیار مضر و حتی کشنده باشد.

مصرف كنندگانی كه داروهای تسكین دهنده درد استفاده می كنند باید دستورالعمل های متخصص مراقبت های بهداشتی خود را به دقت دنبال كنند.

دوز داروی تسکین دهنده درد خود را بدون صحبت قبلی با پزشک تغییر ندهید.

در جدول زیر دوز استاندارد مسکن های متداول ذکر شده است. با این حال، بهتر است برای دوز مناسب با نیاز خود با پزشک خود مشورت کنید.

مقدار توصیه شده داروهای مسکن که معمولاً استفاده می شود
استامینوفن / پاراستامول	500 میلی گرم سه بار در روز (حداکثر روزانه 4 گرم)
آسپرین	300-600 میلی گرم سه بار در روز
ایبوپروفن	400 میلی گرم سه بار در روز
ناپروکسن	250 میلی گرم دو بار در روز
سلکوکسیب	100-200 میلی گرم دو بار در روز

مصرف طولانی مدت مسکن های غیر افیونی با اختلال عملکرد کلیه در بیماران مستعد مبتلا به بیماری کلیوی همراه است.

به طور معمول، این عارضه در گروه سنی متوسط یا سالمندان با سابقه مثبت درد مزمن و استفاده منظم از مسکن طی ماه ها تا سالها اتفاق میفتد. اما استامینوفن عمدتا در کبد متابولیزه می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد دوزهای تجمعی استامینوفن در طول عمر منجر به پیشرفت بیماری مزمن کلیه نمی شود.

سخن آخر

داروهای ضد درد به داروهای تسکین دهنده درد اشاره می کنند. داروهای ضد درد معمولاً برای تسکین درد خفیف در دسترس هستند. با این حال، برای دردهای شدید یا مزمن، ممکن است به داروهای تجویز شده قوی تری نیاز داشته باشید. استفاده دقیق از مسکن بسیار حیاتی است زیرا در صورت عدم استفاده مناسب می تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود.