فلج اطفال (پولیومیلیت) یک بیماری مسری و حاد با منشا ویروسی است. این ویروس در دستگاه گوارش زندگی می‌کند، به دستگاه عصبی حمله می‌کند و موجب فلج اندام های بیمار می‌شود. بیشتر کودکانی که به فلج اطفال مبتلا می شوند علائمی ندارند. تعداد کمی علائم خفیف را نشان می دهند. اما تعداد بسیار کمی از کودکان مبتلا به این بیماری، دچار فلج می شوند.
علت فلج اطفال
فلج اطفال (پولیومیلیت) یک بیماری مسری ویروسی است که کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این ویروس سه نوع دارد. ویروس از راه دهان یا آب و غذای آلوده از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود. ویروس در روده تکثیر شده و از آنجا به سیستم اعصاب حمله می‌کند و موجب فلج می‌شود. ویروس پولیو بیشتر از طریق تماس با مدفوع آلوده پخش می شود. وقتی اتفاق می افتد كه كودكان دست های خود را به طور صحیح شست و شو ندهند. همچنین ممکن است از خوردن یا نوشیدن مواد غذایی یا آب دارای ویروس اتفاق بیفتد. وقتی کودک آلوده سرفه کند یا عطسه کند، قطرات آلوده به این ویروس در هوا پخش می شود. این ویروس می تواند در مدفوع کودک برای چند هفته بماند. بیماری از کودکان در زمان قبل و بعد از شروع علائم، بیشتر از هر زمان دیگری منتقل می شود.
عوامل خطر فلج اطفال
در مناطقی که فلج اطفال (پولیومیلیت) هنوز شایع است، کودک بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارد. ایالات متحده آمریکا عاری از این ویروس می باشد زیرا کودکان علیه آن واکسینه می شوند. اما این بیماری هنوز در کشورهای در حال توسعه که دسترسی کمتری به واکسن فلج اطفال دارند از جمله چند کشور در آفریقا و آسیا دیده می شود. سازمان بهداشت جهانی (WHO) برای ریشه کن شدن ویروس فلج اطفال در سراسر جهان تلاش می کنند تا تعداد بیشتری از افراد را واکسینه کنند. خطر ابتلا به فلج اطفال در کودکانی که به هر یک از مناطق آلوده سفر کنند، یا با شخص دیگری که مبتلا به بیماری است در ارتباط باشد بیشتر است. شیوع فلج اطفال در نوزادان و کودکان در طول تابستان و پاییز در این مناطق بیشتر است.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) توصیه می کنند در صورت مسافرت به کشورهایی که در آن ها فلج اطفال شایع است، باید اقدامات لازم برای محافظت و پیشگیری از بروز بیماری در برابر فلج اطفال از جمله واکسیناسیون صورت بگیرد.
علائم فلج اطفال
بیشتر کودکان مبتلا به فلج اطفال به هیچ وجه علائمی ندارند. این بیماری به دو گونه فلج نخاعی و فلج مغزی رخ می‌دهد، در مواردی هر دو باهم اتفاق می‌افتد.
علائم می تواند برای هر کودک بیمار متفاوت باشد.
تب، بی اشتهایی، حالت تهوع، استفراغ، گلو درد، ضعف، یبوست، شکم درد شایع ترین علایم ابتلا به بیماری فلج اطفال می باشند.
انواع فلج اطفال
علائم این بیماری، 2 نوع فلج مغزی و فلج نخاعی می باشد:
علائم فلج اطفال نخاعی شامل: درد عضلات در گردن، تنه، بازوها و پاها، سفتی در گردن و در امتداد ستون فقرات می باشد.
علائم فلج اطفال نوع مغزی شامل: ضعف عضلات، یبوست شدید، فلج مثانه، تنفس ضعیف، سرفه، صدای خشن، مشکل در بلع، استرس و اضطراب، فلج عضلانی دائمی می باشد.
پیش آگهی فلج اطفال
بیشتر کودکانی که دچار فلج می شوند با گذشت زمان مقداری از قدرت خود را به دست می آورند. بعضی از کودکان به حالت عادی برمی گردند. تعداد کمی از کودکان در اثر این بیماری می میرند و تعدادی از بیماران مبتلا با همان حالت فلجی به زندگی خود ادامه می دهند.
تشخیص فلج اطفال
پزشک درباره علائم و سابقه سلامتی فرزندتان و همچنین ممکن است در مورد سفر به کشورهایی که فلج اطفال در آن شایع است سؤال کرده و پی به وجود بیماری ببرد. برای قطعیت تشخیص، ممکن است کودک نیاز به آزمایش داشته باشد. آزمایشات شامل موارد زیر است:
کشت ویروس: پزشک نمونه هایی از مدفوع و نمونه ای از مخاط گلو را می گیرد. ویروس های نمونه را در آزمایشگاه رشد می دهند و با میکروسکوپ بررسی می گردد.
آزمایش خون: این کار برای بررسی آنتی بادی های فلج اطفال انجام می شود. که در صورت وجود آنتی باکتریال فلج اطفال بیان گر بیماری می باشد.
مایع نخاعی: پزشک سوزن را به قسمت تحتانی کمر، داخل کانال نخاع قرار می دهد. فشار در کانال نخاعی و مغز اندازه گیری می شود. پزشک مقدار کمی از مایع نخاعی (CSF) را برای تشخیص، به آزمایشگاه ارسال می کند. CSF مایعات اطراف مغز و نخاع می باشد.
درمان فلج اطفال
درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد و تنها می توان شدت علائم را کاهش داد.
درمان‌های رایج برای فلج اطفال شامل موارد زیر می باشد:
- استراحت
- رژیم غذایی سالم
- فعالیت بدنی متناسب
- مصرف داروهای مسکن
- مصرف داروهای شل کننده عضلات
- کیسه آب گرم برای التیام درد عضلات
عوارض فلج اطفال
عوارض احتمالی فلج اطفال ساقه مغزی می تواند شامل فلج دائمی گروه های عضلانی خاصی که شامل عضلات پا یا عضلات مورد استفاده برای تنفس باشند، را درگیر کند.
پیشگیری فلج اطفال
بهترین راه پیشگیری فلج اطفال واکسیناسیون است. کودکان باید طبق جدول زمان بندی، بطور منظم واکسن فلج اطفال را دریافت کنند.
دو نوع واکسن برای پیشگیری از فلج اطفال وجود دارد: واکسن تزریقی و واکسن خوراکی
واکسن تزریقی: حاوی ویروس کشته شده و غیرفعال بیماری است.
واکسن خوراکی: حاوی ویروس زنده ضعیف شده است. این واکسن OPV نام دارد. واکسن خوراکی به دلایل زیر بر واکسن تزریقی ارجحیت دارد:
-
- ایجاد ایمنی گوارشی بیشتر
- مصرف آسان‌تر
- هزینه کمتر
زمان بندی واکسیناسیون فلج اطفال OPV (فلج واکسن خوراکی)
بدو تولد: یک دوز
دو ماهگی: یک دوز
چهار ماهگی: یک دوز
شش ماهگی: یک دوز
۶ سالگی: یک دوز
زمان بندی واکسن فلج اطفال IPV (واکسن تزریقی)
- 2 ماهگی
- 4 ماهگی
- بین 6 تا 18 ماهگی
- بین 4 تا 6 سالگی
ممکن است اگر کودک شما در 12 ماه گذشته به کشورهایی که بیماری فلج اطفال در آن کشورها شایع باشد سفر کرده، باید در مورد این کودک واکسیناسیون فلج اطفال انجام شود.
قبل از مسافرت به کشورهایی که فلج اطفال شایع است یا در معرض خطر شیوع فلج اطفال قرار دارد، مراجعه به مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) مفید است.
چه موقع باید با پزشک کودک خود تماس بگیرید؟
- فرزند شما سری کامل واکسن فلج اطفال را نداشته است.
- شما در حال برنامه ریزی سفر به کشوری با فلج اطفال هستید.
- شما در کشور مبتلا به فلج اطفال بوده اید و فرزند شما علائمی دارد.
- فرزند شما با شخص بیمار مبتلا به فلج اطفال تماس نزدیک داشته است.
آخرین دیدگاه‌ها