قرص خوراکی دونپزیل باعث خواب آلودگی نمی شود، اما می تواند عوارض احتمالی دیگری ایجاد کند. عوارض مصرف دونپزیل ممکن است بعد از چند روز از بین بروند. اما در صورت تشدید یا تداوم بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
قرص دونپزیل برای چی خوب است؟
به طور کلی، قرص دونپزیل به عنوان یک داروی با نام تجاری Aricept و یک داروی ژنریک موجود است. دونپزیل برای درمان زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر خفیف، متوسط و شدید استفاده می شود. این دارو گزینه درمانی مناسبی برای بیماری آلزایمر نیست، اما ممکن است به کاهش سرعت پیشرفت علائم در این بیماری کمک کند.
این قرص به دو شکل وجود دارد، که عبارتند از:
- قرص خوراکی
- قرص متلاشی کننده خوراکی (ODT)
داروی دونپزیل با نام تجاری Aricept در دسترس بوده و همچنین به عنوان یک داروی ژنریک موجود است. داروهای ژنریک معمولاً قیمت کمتری نسبت به نسخه برند دارند. این دارو احتمال دارد به عنوان بخشی از درمان ترکیبی استفاده شود. یعنی باید آن را با داروهای دیگر مصرف کنید.
دونپزیل چگونه اثر می کند؟
دونپزیل به دسته ای از داروها به نام مهارکننده های استیل کولین استراز تعلق دارد. افراد مبتلا به بیماری آلزایمر مقدار کمی ماده شیمیایی به نام استیل کولین در مغز دارند. سطوح پایین این ماده شیمیایی می تواند باعث زوال عقل یا مشکلاتی در عملکرد ذهنی یا انجام کارهای روزانه شود. دونپزیل با جلوگیری از تجزیه استیل کولین به کاهش و تسکین علائم زوال عقل کمک می کند.
عوارض احتمالی قرص دونپزیل
برخی از عوارض رایجی که ممکن است با مصرف دونپزیل رخ دهد، عبارتند از:
- اسهال
- کبودی
- استفراغ
- خستگی
- حالت تهوع
- کاهش وزن
- اختلال در خواب
- گرفتگی عضلات
- عدم تمایل به غذا خوردن یا کم اشتهایی
اگر این اثرات خفیف باشند، باید ظرف چند روز یا چند هفته از بین بروند. اما اگر شدید هستند یا از بین نمی روند، باید به پزشک مراجعه کنید.
اما برخی از عوارض جدی مصرف دونپزیل و علائم آن ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تشنج
- سوزش سردل
- مشکل در ادرار کردن
- حالت تهوع یا استفراغ
- ضربان قلب آهسته و غش
- درد معده ای که از بین نمی رود.
- زخم معده و خونریزی، که علائمی همچون خون در استفراغ، یا استفراغ تیره رنگی که شبیه تفاله قهوه است، حرکات روده ای که شبیه قیر سیاه است، بدتر شدن مشکلات ریوی در افراد مبتلا به آسم یا سایر بیماری های ریوی را به همراه دارد.
مصرف دونپزیل با داروهای بیهوشی خاص ممکن است عوارضی ایجاد کند. قبل از انجام هر گونه عمل جراحی به پزشک خود اطلاع دهید که این دارو را مصرف می کنید.
دونپزیل با چه داروهایی تداخل دارد؟
دونپزیل می تواند با سایر داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که مصرف می کنید تداخل داشته باشد. تداخل زمانی است که یک ماده نحوه عملکرد دارو را تغییر دهد. این می تواند مضر باشد یا از عملکرد خوب دارو جلوگیری کند.
برای کمک به جلوگیری از تداخل، پزشک باید تمام داروهای شما را با دقت مدیریت کند. حتماً در مورد تمام داروها، ویتامین ها یا گیاهانی که مصرف می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. برای اینکه بدانید این دارو چگونه ممکن است با داروی دیگری که مصرف می کنید تداخل داشته باشد، با پزشک خود مشورت کنید.
برخی از داروهایی که می توانند با دونپزیل تداخل ایجاد کنند، عبارتند از:
داروهای بیهوشی
این داروها و دونپزیل به روش های مشابهی عمل می کنند. مصرف آنها با هم می تواند خطر عوارض احتمالی را افزایش دهد. قبل از انجام هر گونه جراحی یا عمل پزشکی یا دندانپزشکی به پزشک یا دندانپزشک خود بگویید که این دارو را مصرف می کنید. نمونه هایی از این داروها شامل سوکسینیل کولین هستند.
داروهای ضد قارچ
هنگامی که این داروها مانند کتوکونازول را با دونپزیل مصرف شوند، می توانند سطح دونپزیل را در بدن افزایش دهند. همچنین این امر می تواند خطر بروز عوارض احتمالی را افزایش دهد.
آنتی هیستامین ها
آنتی هیستامین ها برعکس دونپزیل عمل می کنند. اگر آنها را با هم مصرف کنید، ممکن است داروها اثر کمتری داشته باشند. یا حتی خطر بروز عوارض ناشی از مصرف آنها تا حدودی افزایش پیدا کند. نمونه هایی از این داروها، عبارتند از:
- دیمن هیدرینات
- دیفن هیدرامین
- هیدروکسی زین
- داروهای ضد تشنج
اگر تا به حال به سایر داروهای حاوی پیپریدین واکنش آلرژیک نشان داده اید، دیگر این دارو را مصرف نکنید. مصرف مجدد آن می تواند کشنده باشد و حتی باعث مرگ شود.
در خصوص مصرف دونپزیل چه هشدار هایی وجود دارد؟
برای افراد مبتلا به مشکلات مثانه
دونپزیل ممکن است مثانه را مسدود و ادرار کردن را دشوار کند. اگر سابقه ابتلا به مشکلات مثانه ای داشته اید قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنید.
برای افراد مبتلا به مشکلات ریوی
اگر آسم یا سایر بیماری های ریوی دارید با پزشک مشورت کنید. دونپزیل ممکن است این شرایط بیماری شما را بدتر کند، بنابراین باید با احتیاط مصرف شود.
برای افراد مبتلا به تشنج یا صرع
دونپزیل ممکن است باعث تشنج شود. اگر سابقه تشنج دارید به پزشک خود اطلاع دهید. ابتلا به بیماری آلزایمر همچنین احتمال دارد خطر تشنج را افزایش دهد.
برای افراد مبتلا به مشکلات قلبی
اگر مشکلات قلبی دارید، به خصوص مشکلات ضربان قلب نامنظم، آهسته یا سریع، به پزشک خود اطلاع دهید. چون ممکن است در حین مصرف دونپزیل در معرض خطر کاهش ضربان قلب و غش کردن قرار بگیرید.
برای افراد مبتلا به زخم معده یا خونریزی
اگر سابقه ابتلا به ناراحتی های معده، زخم یا خونریزی دارید با پزشک خود مشورت کنید. دونپزیل ممکن است میزان اسید معده را افزایش دهد. این وضعیت می تواند شما را در خطر ابتلا به زخم معده یا خونریزی دیگر قرار دهد.
برای افراد مبتلا به مشکلات کبدی
اگر سابقه ابتلا به بیماری های کبدی دارید با پزشک مشورت کنید. در شرایطی که کبد عملکرد عادی خود را نداشته باشد، مقدار بیشتری از این دارو ممکن است مدت بیشتری در بدن باقی بماند. این وضعیت شما را در معرض خطر بیشتری از عوارض احتمالی قرار می دهد.
برای کودکان
ثابت نشده است که دونپزیل برای استفاده در کودکان زیر 18 سال مطمئن و موثر است.
برای زنان باردار
دونپزیل یک داروی حاملگی دسته C است. این وضعیت دو چیز را نشان می دهد:
- تحقیقات انجام شده بر روی حیوانات نشان می دهد در هنگام مصرف دارو توسط مادر احتمال بروز عوارض بر روی جنین وجود دارد.
- بررسی های کافی بر روی انسان انجام نشده است تا مطمئن شویم که چگونه دارو ممکن است بر جنین تأثیر بگذارد.
بنابراین اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید به پزشک اطلاع دهید. دونپزیل تنها در صورتی باید در دوران بارداری استفاده شود که فواید احتمالی آن خطر بالقوه را توجیه کند. اگر در حین مصرف این دارو باردار شدید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
مشخص نیست که آیا دونپزیل به شیر مادر منتقل می شود یا خیر. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است در کودکی که با شیر مادر تغذیه می شود، عوارض احتمالی ایجاد کند. اگر به کودک خود شیر می دهید با پزشک مشورت کنید. شاید لازم باشد شیردهی یا مصرف این دارو را متوقف کنید.
برای سالمندان
با بالا رفتن سن، اندام‌هایی (مانند کبد و کلیه‌ها) ممکن است مانند دوران جوانی کار نکنند. مقدار بیشتری از این دارو می تواند مدت بیشتری در بدن باقی بماند و در نتیجه شما را در معرض خطر افزایش عوارض احتمالی قرار دهد.
نحوه مصرف دونپزیل چگونه است؟
قرص خوراکی دونپزیل برای درمان طولانی مدت استفاده می شود. اگر آن را طبق دستور مصرف نکنید، خطرات جدی به همراه دارد. در صورت عدم مصرف دونپزیل یا توقف مصرف آن، دونپزیل برای درمان زوال عقل موثر نخواهد بود و علائم ممکن است بهبود نیابند.
اما در صورت مصرف بیش از حد این دارو ممکن است برخی از عوارض زیر را تجربه کنید، عوارضی از جمله:
- تعریق
- تشنج
- استفراغ
- ضعف عضلانی
- فشار خون پایین
- مشکل در تنفس
- حالت تهوع شدید
- ضربان قلب آهسته
- آب دهان (افزایش ترشح بزاق)
اگر فکر می کنید بیش از حد از این دارو مصرف کرده اید، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است دارویی مانند آتروپین برای معکوس کردن اثرات مصرف بیش از حد دونپزیل تجویز شود.
اما اگر مصرف یک نوبت از دارو را فراموش کردید، آن دوز را نادیده بگیرید. صبر کنید و دوز بعدی را در زمان معمول خود مصرف کنید. برای جبران دوز فراموش شده، دو نوبت را همزمان مصرف نکنید. اگر مصرف دونپزیل را به مدت هفت روز یا بیشتر از دست دادید، قبل از شروع مجدد آن با پزشک مشورت کنید.
ممانتین و دونپزیل
ترکیب ممانتین و دونپزیل برای درمان زوال عقل (از دست دادن حافظه و تغییرات ذهنی) مرتبط با بیماری آلزایمر متوسط یا شدید تجویز می شود. ممانتین و دونپزیل بیماری آلزایمر را درمان نمی کنند، اما ممکن است توانایی تفکر، رفتار یا توانایی عملکردی را بهبود بخشند.
ابتلا به برخی از بیماری های زمینه ای ممکن است بر استفاده از این دارو تأثیر بگذارد. در صورت داشتن هر یک از بیماری های زیر بهتر است قبل از مصرف این داروی ترکیبی با پزشک خود مشورت کنید:
- آسم
- بیماری ریه (مانند COPD)
- زخم معده یا سابقه ابتلا به آن
- تشنج و یا سابقه ابتلا به آن
- انسداد مجاری ادراری یا مشکل در ادرار کرد. بهتر است در این شرایط دارو را با احتیاط استفاده کنید. چون ممکن است علائم شما را بدتر کند.
- مشکلات قلبی که مصرف دونپزیل در این وضعیت ممکن است اثرات ناخواسته ای بر ضربان قلب بیمار داشته باشد.
- بیماری کلیوی شدید که باید دارو با احتیاط استفاده شود.
دوز این دارو برای بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. دستورات پزشک یا دستورالعمل های روی برچسب را دنبال کنید. مقدار دارویی که مصرف می کنید به قدرت دارو، تعداد دوزهایی که هر روز مصرف می‌کنید، زمان مجاز بین دوزها، و مدت زمان مصرف دارو بستگی دارد.
ملاحظات مهم برای مصرف دونپزیل
اگر پزشک دونپزیل را تجویز کرد، لازم است ملاحظات زیر را در نظر داشته باشید:
- دونپزیل را می توان با غذا یا بدون غذا مصرف کرد.
- قرص های 23 میلی گرمی را شکافته، له نکنید یا نجوید.
- این دارو را در مناطق مرطوب مانند حمام نگهداری نکنید.
- باید قرص را در شب درست قبل از رفتن به رختخواب مصرف کنید.
- این دارو را در دمای اتاق بین 59 تا 86 درجه فارنهایت (15 تا 30 درجه سانتی گراد) نگهداری کنید.
