اختلال هماهنگی رشدی (دیسپراکسی) در کودکان

اختلال هماهنگی رشدی (DCD) در کودکان، که به عنوان دیسپراکسی شناخته می شود، وضعیتی که بر هماهنگی فیزیکی تأثیر می گذارد. باعث می شود کودک در فعالیت های روزانه متناسب با سن خود کمتر از حد انتظار عمل و به طرز ناشیانه ای حرکت کند. DCD در پسران 3 یا 4 برابر بیشتر از دختران شایع است. DCD بیشتر در کودکان دیده می شود، اگرچه این وضعیت در بزرگسالی نیز دیده می شود.

علائم DCD

مراحل اولیه رشد خزیدن، راه رفتن، خود تغذیه و لباس پوشیدن احتمال دارد در کودکان خردسال مبتلا به DCD با تاخیر انجام شود. طراحی، نوشتن و اجرا در ورزش نیز معمولاً از آنچه برای سن آنها انتظار می رود عقب تر است. اگرچه علائم این بیماری از سنین پایین وجود دارد، اما سرعت رشد کودکان بسیار متفاوت است.  بدان معنی  که تشخیص قطعی DCD معمولاً تا زمانی که کودک مبتلا به این بیماری 5 ساله یا بیشتر نباشد رخ نمی دهد.

چه زمانی باید به دنبال مشاوره پزشکی باشید؟

اگر نگران سلامت یا رشد فرزندتان هستید، با یک پزشک عمومی مشورت کنید، یا با یک پرستار، پزشک یا هماهنگ کننده نیازهای آموزشی ویژه (SENCO) در مدرسه فرزندتان صحبت کنید. در صورت لزوم،  فرزند شما را به یک متخصص اطفال ارجاع می دهند، که آنها را ارزیابی و سعی می کند هر گونه مشکل رشدی را شناسایی کند.

علل DCD

انجام حرکات هماهنگ فرآیند پیچیده ای است که اعصاب و بخش های مختلف مغز را درگیر می کند. هر مشکلی در این فرآیند به طور بالقوه می تواند منجر به مشکلات حرکت و هماهنگی شود. معمولاً مشخص نیست که چرا هماهنگی به خوبی در کودکان مبتلا به DCD ایجاد نمی شود. تعدادی از عوامل خطر که می توانند احتمال ابتلای کودک به DCD را افزایش دهند، شناسایی شده اند. این ها شامل :

• تولد با وزن کم
• تولد نارس، قبل از هفته سی و هفتم بارداری
• داشتن سابقه خانوادگی DCD، اگرچه دقیقاً مشخص نیست که کدام ژن می تواند در این بیماری دخیل باشد.

درمان DCD

هیچ درمانی برای DCD وجود ندارد، اما تعدادی از فعالیت ها می توانند به کودکان کمک کرده تا مشکلات خود را مدیریت کنند. این ها شامل:

• روش‌های انجام فعالیت‌های دشوار، مانند تقسیم کردن حرکات دشوار به بخش‌های کوچک‌تر و تمرین منظم فعالیت های دشوار
• تطبیق دادن کارها برای آسان کردن آنها، مانند استفاده از دستگیره های مخصوص روی خودکارها و مدادها تا راحت تر در دست بگیرید.

اگرچه DCD بر میزان باهوشی کودک تأثیر نمی گذارد، اما می تواند یادگیری را برای او دشوارتر کند و شاید برای ادامه تحصیل به کمک بیشتری نیاز داشته باشد. درمان DCD متناسب با کودک خواهد بود و معمولاً شامل تعدادی از متخصصان مختلف مراقبت های بهداشتی است که با هم کار می کنند. اگرچه هماهنگی فیزیکی یک کودک مبتلا به DCD پایین تر از حد متوسط باقی می ماند، اما این مشکل اغلب با افزایش سن کمتر می شود.

با این حال، مشکلات در مدرسه – به ویژه تولید کار نوشتاری – می تواند بسیار برجسته تر و نیاز به کمک والدین و معلمان دارد.

دیسپراکسی یا DCD

در حالی که بسیاری از مردم از واژه دیسپراکسی برای اشاره به مشکلات حرکت و هماهنگی که ابتدا در کودکان خردسال ایجاد می‌شود، استفاده می‌کنند، این اصطلاح کمتر توسط متخصصان مراقبت‌های بهداشتی بکار می رود. در عوض، اکثر متخصصان از اصطلاح اختلال هماهنگی رشدی دیسپراکسی برای توصیف این بیماری استفاده می کنند. این اصطلاح به طور کلی توسط متخصصان مراقبت های بهداشتی ترجیح داده می شود زیرا دیسپراکسی می تواند معانی مختلفی داشته باشد.

به عنوان مثال، دیسپراکسی را می توان برای توصیف مشکلات حرکتی که بعداً در زندگی به دلیل آسیب به مغز رخ می دهد، مانند  سکته مغزی یا آسیب سر استفاده کرد. برخی از متخصصان مراقبت های بهداشتی نیز احتمال دارد از اصطلاح اختلال رشدی خاص عملکرد حرکتی (SDDMF) برای اشاره به DCD استفاده کنند. اختلال هماهنگی رشدی (DCD) می تواند طیف وسیعی از مشکلات را ایجاد کند. برخی از این موارد می تواند در سنین پایین قابل توجه باشند، در حالی که برخی دیگر تنها با بزرگتر شدن فرزند آشکار می شوند.

مشکلات در نوزادان

تاخیر در رسیدن به نقاط عطف رشد طبیعی می تواند نشانه اولیه DCD در کودکان خردسال باشد. برای مثال، غلت زدن، نشستن، خزیدن یا راه رفتن کودک ممکن است کمی بیشتر از حد انتظار طول بکشد.

همچنین شاید متوجه شوید که فرزندتان:

• وضعیت های غیرعادی بدن (حالت ها) را در سال اول خود نشان می دهد.
• در بازی با اسباب بازی هایی که شامل هماهنگی خوب هستند، مانند چیدن آجر، مشکل دارد.
• در یادگیری غذا خوردن با کارد و چنگال کمی مشکل دارد.

این علائم می تواند رخ دهد و سپس از بین برود.

مشکلات در کودکان بزرگتر

همانطور که کودک بزرگتر می شود، احتمال دارد مشکلات جسمی قابل توجه تر و بزرگتری داشته باشد.

مشکلات حرکتی و هماهنگی

مشکلات حرکتی و هماهنگی از علائم اصلی DCD هستند. کودکان احتمال دارد در موارد زیر مشکل داشته باشند:

• بالا و پایین رفتن از پله ها
• لباس پوشیدن، بستن دکمه و بند کفش
• ثابت ماندن – ممکن است دست و پاهای خود را زیاد تکان یا حرکت دهند.
• فعالیت های ورزشی مانند پریدن، دویدن و گرفتن یا لگد زدن به توپ.
• نوشتن، نقاشی کشیدن و استفاده از قیچی دست خط و نقاشی این کودکان در مقایسه با سایر کودکان هم سن آنها ناقص تر باشد.

کودک مبتلا به DCD احتمال دارد بی دست و پا و دست و پا چلفتی به نظر برسد زیرا می توانند به اشیاء برخورد ، اشیاء را رها کند و زیاد روی زمین بیفتد. اما این به خودی خود لزوماً نشانه ای از DCD نیست، زیرا بسیاری از کودکانی که دست و پا چلفتی به نظر می رسند در واقع تمام مهارت های حرکتی طبیعی را برای سن خود دارند.

برخی از کودکان مبتلا به DCD نیز احتمال دارد نسبت به سایر کودکان تناسب اندام کمتری داشته باشند زیرا عملکرد ضعیف آنها در ورزش می تواند باعث بی میلی آنها به ورزش شود.

مشکلات دیگر

علاوه بر مشکلات مربوط به حرکت و هماهنگی، کودکان مبتلا به DCD می توانند مشکلات دیگری مانند:

• عزت نفس پایین
• در سازماندهی خود و انجام کارها ضعیف هستند.
• مشکلات رفتاری – اغلب از ناامیدی کودک نسبت به علائم خود ناشی می شود.
• کاهش سرعت  در به دست آوردن مهارت های جدید
• مشکل در تمرکز – آنها ممکن است دامنه توجه ضعیفی داشته باشند و تمرکز بر روی یک چیز برای بیش از چند دقیقه دشوار باشد.
• اشکال در پیروی از دستورالعمل ها و کپی کردن اطلاعات – آنها شاید در مدرسه در موقعیت 1 به 1 بهتر از گروهی عمل کنند، بنابراین می توان آنها را در کار راهنمایی کرد.
• عدم قدرت دوست یابی دوست یابی – آنها احتمال دارد از شرکت در بازی های تیمی اجتناب کنند و شاید به دلیل “متفاوت بودن” یا دست و پا چلفتی بودن مورد آزار و اذیت قرار گیرند.

اگرچه کودکان مبتلا به DCD احتمال دارد هماهنگی ضعیف و برخی مشکلات دیگر را داشته باشند، سایر جنبه های رشد – برای مثال، تفکر و صحبت کردن – معمولاً تحت تأثیر قرار نمی گیرند.

شرایط مرتبط

کودکان مبتلا به DCD شاید شرایط دیگری نیز داشته باشند، مانند:

• اوتیسم. وضعیتی که بر تعامل اجتماعی، ارتباطات، علایق و رفتار تأثیر می گذارد.
• نارساخوانی. مشکل رایج با اختلال خواندن و املای کلمات
• اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD). گروهی از علائم رفتاری که شامل بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری است.

برخی از کودکان مبتلا به DCD در هماهنگی حرکات مورد نیاز برای تولید گفتار واضح مشکل دارند.

درمان

اگر فکر می کنید فرزندتان به اختلال هماهنگی رشدی (DCD) مبتلا است، با پزشک عمومی، بازدیدکننده سلامت یا هماهنگ کننده نیازهای آموزشی ویژه (SENCO) صحبت کنید. آنها شاید کودک را به متخصص ارجاع دهند که شامل:

• یک متخصص اطفال. پزشک متخصص در مراقبت از نوزادان و کودکان که معمولاً به صورت محلی مستقر هستند (متخصص اطفال جامعه)
• یک کاردرمانگر اطفال. متخصصی که توانایی های عملکردی کودک، ارزیابی کند.
• فیزیوتراپیست کودکان. متخصص مراقبت های بهداشتی که می تواند مهارت های حرکتی کودک را ارزیابی کند.
• روانشناس بالینی یا پزشک خدمات سلامت روان کودک و نوجوان. متخصص مراقبت های بهداشتی که در ارزیابی و درمان شرایط سلامت روان و مشکلات عاطفی تخصص دارد.
• روانشناس تربیتی. متخصصی که با کودکان که به دلیل عوامل عاطفی، روانی یا رفتاری در پیشرفت تحصیلی خود با مشکل مواجه هستند، کمک می کند.

سایر پزشکانی که می توانند در این فرآیند دخیل باشند عبارتند از یک متخصص رشد عصبی یا یک متخصص مغز و اعصاب اطفال.

• اینها متخصصان اطفال هستند که در توسعه سیستم عصبی مرکزی که شامل مغز، اعصاب و نخاع می شود نیز تخصص دارند.
• متخصص رشد عصبی احتمال دارد در یک مرکز رشد کودک یا کلینیک های بهداشتی محلی کار کند.
• گاهی اوقات، یک متخصص مغز و اعصاب برای کمک به رد سایر شرایطی که بر مغز و سیستم عصبی تأثیر می‌گذارد، نیاز است.

تشخیص صحیح بسیار مهم است تا بتوانید درک بهتری از مشکلات فرزندتان داشته باشید و پشتیبانی مناسب ارائه شود. این امر می تواند به کاهش استرس والدین و کودکان مبتلا به DCD کمک کند.

منبع:

https://www.nhs.uk/conditions/developmental-coordination-disorder-dyspraxia/