پی آر پی یا پلاسمای سرشار از پلاکت

پلاسمای سرشار از پلاکت یا پی آر پی (PRP: Platelet- rich plasma)، ماده ای است که بعد از تزریق روند درمانی را سرعت می بخشد. پلاسما یکی از اجزای موجود در خون است که دارای فاکتورهای به خصوص یا پروتئین ها بوده و به لخته شدن خون کمک می کند. پلاسما حاوی پروتئین هایی است که به رشد سلول ها کمک می کند. محققان با خارج کردن پلاسما از خون و تغلیظ آن، خون مخصوص برای انجام پی آر پی را تولید می کنند. با تزریق پی آر پی به داخل بافت های آسیب دیده، بدن با سرعت بیشتری سلول های سالم تولید کرده و روند درمانی فرد افزایش می یابد. زیرا فاکتورهای رشد بافت در خون بیشتر بوده و در نتیجه بافت فرد سریع تر درمان خواهد شد.

پی آر پی هنوز، درمان قابل اطمینانی نبوده و سازمان جهانی غذا و دارو تأثیر آن را تأیید نکرده است.

بسیاری از ورزشکاران معروف از این شیوه تزریق برای بهبود آسیب های اندام های خود استفاده کرده اند.

پلاسما

پلاسما یکی از اجزای موجود در خون است که از آب و پروتئین ها تشکیل شده است. در حقیقت پلاسما این امکان را فراهم می آورد تا گلبول های سفید خون و پلاکت ها بتوانند به راحتی در داخل خون جریان داشته باشند. پلاکت ها نیز نوعی از سلول های خونی هستند که وظیفه انعقاد خون را به عهده داشته و نقش مهمی در بهبود زخم ها دارند.

کاربرد پلاسمای سرشار از پلاکت یا پی آر پی

پزشکان از پلاسمای سرشار از پلاکت برای بهبود آسیب تاندون، رباط، عضلات، مفاصل و پوست استفاده می کنند. برای جمع آوری پلاسمای مورد نیاز پزشک ابتدا از فرد خون گرفته و سپس از دستگاهی برای جدا کردن پلاسما استفاده می کند. در مرحله بعدی با بی حس کردن ناحیه مورد نظر برای درمان، تزریق پی آر پی به محل انجام خواهد شد. بلافاصله بعد از بی حس شدن موضعی با استفاده از سوزنی پلاسما به داخل قسمت مورد نظر، تزریق خواهد شد.

اگر فرد دچار آسیب عضلانی شده باشد، پزشک پلاسما را به چندین ناحیه در عضله تزریق خواهد کرد.

در بسیاری از موارد پزشک از تکنولوژی سونوگرافی برای تزریق درست به موضع مورد نظر استفاده خواهد کرد. معمولاً روند تزریق پی آر پی حدود 30 دقیقه به طول خواهد انجامید اما به طور کلی مدت زمان آن بستگی به ابعاد قسمت آسیب دیده خواهد داشت. به محض این که پلاکت ها وارد محل آسیب دیده شوند، تجزیه شده و فاکتورهای رشد را آزاد خواهند کرد.

فاکتورهای رشد به سرعت دست به کار شده و به  بازسازی و درمان سلول های آسیب دیده کمک می کنند.

کاربرد پی آر پی

از پی آر پی می توان برای درمان تاندون ها، آسیب های عضلانی، درد های مربوط به آرتروز و آسیب های مفصلی استفاده می شود. البته به تازگی از پی آر پی برای زیبایی نیز استفاده می شود. به عنوان مثال متخصصان پوست از تزریقات پی آر پی برای درمان ریزش مو آندروژنیک (آلوپسی که نوعی تاسی سکه ای در زنان و مردان است) استفاده می کنند.

این روش فقط برای زیبایی موها نبوده و می توان از آن برای جوان سازی پوست صورت نیز استفاده کرد.

فواید پی آر پی

استفاده از پی آر پی فواید بسیار زیادی دارد که از این بین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

رشد موها

پزشکان با تزریق پی آر پی به کف سر، التهابات را کاهش داده و در نتیجه ریزش موی فرد کاهش خواهد یافت.

درمان بافتی

پزشکان در ابتدا از پی آر پی برای درمان افراد پس از انجام جراحی های پلاستیک و فک استفاده می کردند.

فواید درمان بافتی پی آر پی شامل موارد زیر می شود:

• بهبود آسیب تاندون ها
• بهبود آسیب رباط
• سرعت بخشی به ترمیم عضلات

روند درمانی رباط ها سرعت پایینی داشته  و به کندی انجام می شود. در نتیجه پی آر پی می تواند گزینه بسیار خوبی برای سرعت بخشیدن به این آسیب ها باشد.

کاهش التهابات

• پزشکان از شیوه پی آر پی برای کاهش التهابات ناشی از پوکی استخوان استفاده می کنند.
• این التهابات باعث خشکی و دردناک شدن مفاصل بیمار می شوند.

تحقیقات در مورد پی آر پی

طبق مطالعات صورت گرفته در مورد پی آر پی استفاده از شیوه پی آر پی باعث افزایش رشد موها و افزایش تراکم موها می شود. البته این مطالعه تنها بر روی 20 نفر انجام شد و تحقیقی در مقیاس کوچک بوده است. تزریق پی آر پی نسبت به تزریق محلول نمک تأثیر پذیری بیشتری دارد. درد پوکی استخوان زانو را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد. البته این آزمایش نیز در مقیاس کوچکی صورت گرفته و تنها 78 شرکت کننده داشته است. انجام 3 نوبت تزریقات پی آر پی علائم به وجود آمده در نتیجه تاندونوپاتی مزمن آسیب زانو (Knee injury chronic patellar tendinopathy) را کاهش می دهد. این تحقیق بر روی 28 ورزشکار صورت گرفت.

بعضی از پزشکان از شیوه درمانی پی آر پی برای بهبود استخوان های شکسته نیز استفاده می کنند. اما هنوز هیچ تحقیقی برای اثبات و میزان اثر بخشی این شیوه صورت نگرفته و این شیوه تأیید نمی شود.

قبل از انجام پی آر پی

پیش از انجام پی آر پی باید مصرف داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین و ایبوپروفین را قطع کنید. در صورتی که از ویتامین ها یا مکمل هایی مثل اسید های چرب امگا 3 استفاده می کنید، بهتر است کمی صبر کرده و پس از مدتی برای انجام پی آر پی اقدام کنید. البته بهتر است با پزشک خود مستقیماً صحبت کرده و در مورد آمادگی های قبل از تزریق پلاسمای سرشار از پلاکت اطلاعاتی کسب کنید. هرچند که پی آر پی عوارض جانبی خاصی به دنبال نخواهد داشت اما از آن جایی که این تزریق نیاز به خون گرفتن خواهد داشت بهتر است قبل از پی آر پی، غذا خورده باشید و معده تان خالی نباشد. این کار از بروز سرگیجه و حالت تهوع در حین پی آر پی جلوگیری خواهد کرد.

به خاطر داشته باشید که بعد از تزریق نیز نباید تا 48 ساعت محل تزریق را بشویید. شاید بعد از انجام تزریق احساس درد یا کبودی در ناحیه داشته باشید که طبیعی است. اما در صورت بروز دردهای شدید و غیر قابل تحمل حتماً با پزشک در این مورد صحبت کنید. از آن جایی که پی آر پی یک شیوه درمانی برای زیبایی محسوب می شود، در نتیجه احتمال زیاد بیمه هزینه آن را تحت پوشش قرار نخواهد داد.

گاهی اوقات برای اثر بخشی نیاز به چندین جلسه درمانی خواهید داشت که ممکن است هزینه زیادی برایتان داشته باشد.

افراد غیر مجاز برای پی آر پی

همچنین به خاطر داشته باشید که افراد مبتلا به موارد زیر نباید تزریق پی آر پی انجام دهند:

• عملکرد غیر طبیعی پلاکت یا تعداد پلاکت کم خون
• ابتلا به کم خونی
• سرطان
• عفونت

عوارض جانبی پی آر پی

از آن جایی که روش پی آر پی با استفاده از خون و پلاکت خود فرد انجام می شود در نتیجه معمولاً شاهد بروز عوارض جانبی یا واکنش های غیر طبیعی ای نخواهیم بود. با این حال فرد ممکن است بعد از انجام تزریق، احساس آزردگی، درد یا گاهی اوقات خونریزی در محل داشته باشد. بسیاری از افراد می توانند بلافاصله بعد از تزریق پی آر پی کارهای روزمره خود را از سر بگیرند. همچنین فاصله خون گرفتن از فرد تا تزریق خون، ممکن است نهایتاً نیم ساعت باشد و معطلی چندانی برای انجام این شیوه نخواهید داشت.

نتیجه گیری

در حالی که پی آر پی شیوه درمانی بسیار مطمئنی برای کاهش آسیب های بافتی یا کاهش وزن است اما FDA آن را تأیید نکرده است.

یکی از مزایای شیوه درمانی پی آر پی این است که  با استفاده از خون خود بیمار انجام می شود. ابتدا مقدار کمی خون از بیمار گرفته شده و سپس با استفاده از سانتریفیوژ پلاکت ها از گلبولهای قرمز و دیگر اجزا جدا می شود. در انتهای انجام این فرآیند میزان پلاکت موجود در خون به بیش از 5 برابر افزایش یافته و در نتیجه باعث سرعت گرفتن روند ترمیم خواهد شد.

سخن آخر

• این شیوه درمانی با استفاده از پلاسمای غنی شده همراه با پلاکت های خونی انجام می شود.
• شیوه درمانی پی آر پی (PRP) با استفاده از خون خود بیمار انجام می شود.
• از آن جایی که غلظت پلاکت در خون تا حد قابل توجهی افزایش پیدا می کند، در داخل خون مخصوص PRP مواد بسیار با ارزشی وجود خواهد داشت.
• می توان از این بین به فاکتور رشد شبه – انسولین، اینترلوکین 8، فاکتورهای رشد برای بافت های پیوندی و فاکتورهای رشد اپیدرمال اشاره کرد.
• از پی آر پی برای اولین بار در سال 1987 در حین عمل جراحی قلب استفاده شد.
• به تازگی از پی آر پی برای رشد موها و کاهش ریزش مو در افراد مبتلا به ریزش مو استفاده می شود.
• جالب است بدانید درمان پی آر پی حتی برای درمان لنگ زدن اسب ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
• این شیوه درمانی در بین بازیگران و ورزشکاران نیز محبوبیت بسیار زیادی دارد.
• از آن جایی که خون استفاده شده در فرآیند پی آر پی از خود بیمار است، به همین خاطر هیچ خطر در حین انجام ان اتفاق نخواهد افتاد.
• در شیوه ومپایر فیس لیفت (فیس لیفت خون آشام) از روش پی آر پی با فیلر های پوستی برای جوانسازی پوست استفاده می شود.
• امروزه از شیوه درمانی پی آر پی، برای درمان بیماری های زیر استفاده می شود:
• آرتروز
• شکستگی های استخوانی
• درد های مزمن
• بی اختیاری ادرار زنان