صرع غایب

صرع غایب شامل از دست دادن ناگهانی هوشیاری است. صرع غایب در کودکان شایع تر از بزرگسالان هست. شخصی که دچار تشنج غایب می شود ممکن است چند ثانیه به اطراف خیره شود و سپس، سریع به سطح عادی هوشیاری خودش برگردد. این نوع تشنج معمولاً منجر به آسیب جسمی نمی شود. تشنج غایب معمولاً با داروهای ضد تشنج قابل کنترل است اما در برخی از کودکان منجر به تشنج های دیگری هم می شود. تشنج، نوعی از تشنج های شروع عمومی هستند، یعنی در هر دو طرف مغز همزمان شروع می شوند.

اصطلاح قدیمی تر صرع غایب، تشنج های خرده ریز می باشد. آن ها بطور ناگهانی شروع و به پایان می رسند و تنها چند ثانیه طول می کشند. تشنج غایب می تواند به قدری کوتاه باشد که بعضی اوقات با آفتاب زدگی اشتباه گرفته می شود و ممکن است ماه ها تشخیص داده نشوند.

مطالعه بیشتر:تشنج میوکلونیک

علت صرع غایب

به نظر می رسد صرع غایب در کودکان جنبه ژنتیکی دارد. به طور کلی، تشنج از تکانه های الکتریکی غیر طبیعی از سلول های عصبی (نورون ها) در مغز ناشی می شود. سلول های عصبی مغز به طور معمول سیگنال های الکتریکی و شیمیایی را به کل بدن، می فرستند. در افرادی که تشنج دارند، فعالیت الکتریکی معمول مغز تغییر می کند. در طول صرع غایب، این سیگنال های الکتریکی بارها و بارها در یک الگوی سه ثانیه ای تکرار می شوند. تشنج ممکن است سطح هورمون های مغز را تغییر دهند.

انواع صرع غایب

دو نوع تشنج غیاب وجود دارد که ممکن است کمی با هم فرق داشته باشند. هر دو نوع تشنج نسبتا کوتاه می باشد و اغلب افراد در ابتدا متوجه آن ها نمی شوند. این تشنج ها ممکن است آنقدر سریع اتفاق بیفتند که هیچ کس متوجه بروز آن ها نشود.

تشنج غایب معمولی

تشنج غایب معمولی رایج ترین هستند. فرد ناگهان تمام فعالیت های خودش را متوقف می کند و به فضا خیره می شود. ممکن است چشم های کودک به سمت بالا بچرخند و شروع به پلک زدن کنند. تشنج غایب معمولی معمولاً کمتر از 10 ثانیه طول می کشد.

تشنج غایب آتیپیک

تشنج غایب آتیپیک طولانی تر می باشد و شروع و پایان کندتر داشته و علائم متفاوتی را به همراه دارد . این تشنج معمولاً با خیره شدن به فضا، شروع می شود و باعث تغییراتی در توانایی و حرکت ماهیچه های فرد می شود. تشنج غیاب غیرعادی 20 ثانیه یا بیشتر طول می کشد. پلک زدن بیش از حد شبیه لرزش پلک، لب زدن یا حرکاتی مانند جویدن و مالش انگشتان به یکدیگر از علائم تشنج غایب آتیپیک می باشد.

برای آشنایی بیشتر با انواع بیماری صرع و درمان آن، مقاله بیماری صرع را مطالعه کنید.

عوامل خطر صرع غایب

برخی از عوامل، احتمال بروز بیماری را در کودکان افزایش می دهند، از جمله:

جنسیت، تشنج غایب در دختران شایع تر است.

سن، تشنج غایب در کودکان بین 4 تا 14 سال بیشتر دیده می شود.

سابقه خانوادگی، تقریبا نیمی از کودکان مبتلا به تشنج غایب سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری را دارند.

علائم صرع غایب

علائم تشنج غایب، ممکن است بدون هیچ گونه سردرگمی، سردرد یا خواب آلودگی ایجاد شود و حدود 10 الی 20 ثانیه طول بکشند.

علائم و نشانه های تشنج غایب شامل موارد زیر است:

• پلک زدن
• مالیدن انگشت ها به هم دیگر
• توقف ناگهانی در حرکت بدن
• لب زدن و یا تکان خوردن لب
• حرکاتی مثل جویدن
• حرکات کوچک هر دو دست
• فشردن لب ها بر روی هم

پس از بروز علائم صرع غایب و بازگشت سطح هوشیاری، فرد هیچ چیزی از اتفاقی که رخ داده است را به یاد نمی آورد. بعضی از افراد روزانه حملات زیادی از این موارد را تجربه می کنند. این حملات در فعالیت های مدرسه یا روزانه فرد تداخل ایجاد می کند. ممکن است علائم در کودک تا مدتی تشخیص داه نشوند، زیرا خیلی کوتاه و مختصر هستند. کاهش توانایی در یادگیری کودک می تواند اولین نشانه اختلال صرع غایب باشد.

زمان ضرورت مراجعه به پزشک در صرع غایب

در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

• اگر علائم بیش از چند دقیقه تا ساعت طول کشیده اند.
• اولین باری که متوجه بروز علائم در کودکان خود شده اید.
• در صورتی که نوع جدیدی از علائم را درکودک خود مشاهده کردید.
• علیرغم مصرف داروهای ضد تشنج، علائم همچنان ادامه پیدا می کنند.

وقتی افراد دچار تشنج غایب می شوند، نسبت به آنچه که در اطراف آن ها رخ می دهد، آگاهی ندارند. به عنوان مثال، اگر کسی در هنگام تشنج با آن ها صحبت کند فرد متوجه صحبت طرف مقابل نمی شوند و نمی تواند به او جوابی بدهد. اگر فردی هنگام صحبت کردن دچار صرع غایب شود در وسط حرف زدن و حتی میان جمله، صحبت کردن را متوقف می کند و طرف مقابل فکر می کند، او مکث کرده است و متوجه شروع و یا پایان تشنج و چیزی که اتفاق افتاده نشود و فقط فکر کند او گیج و منگ است.

در صورت لزوم همین الان با متخصص مغز و اعصاب آنلاین در پزشکت صحبت کنید.

عوارض صرع غایب

تشنج غایب می تواند در کودکان باعث بروز برخی عوارض شود، از جمله:

کودک برای جلوگیری از تشنج باید در طول زندگی از داروهای ضد تشنج استفاده کند، و حتی ممکن است او مبتلا به تشنج کامل مانند تشنج عمومی تونیک – کلونیک شود.

سایر عوارض می تواند شامل موارد زیر باشد:

• اختلال در یادگیری
• مشکلات رفتاری
• انزوای اجتماعی

تشخیص صرع غایب

برای تشخیص تشنج صرع غایب پزشک توضیحات مفصلی در مورد بیماری فرد می پرسد و معاینه جسمی را انجام می دهد. برای تشخیص صرع غایب، آزمایشاتی که پزشک ممکن است تجویز کند شامل موارد زیر می باشد:

الکتروانسفالوگرافی

EEG نوار مغز بدون درد است و امواج فعالیت الکتریکی در مغز را اندازه گیری می کند.امواج مغزی از طریق گیرنده های کوچک متصل به پوست سر به دستگاه EEG منتقل می شوند. تنفس سریع در طول الکتروانسفالوگرافی می تواند باعث تشنج غایب شود. الگوی نوار مغز در افراد مبتلا به صرع غایب با الگو افراد طبیعی متفاوت است.

اسکن مغزی

در صورت عدم وجود تشنج، مطالعات تصویربرداری از مغز مانند تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) صورت می گیرید. آزمایشاتی مانند MRI می تواند تصاویر بهتری از مغز تهیه کنند، که به رد و یا تایید کردن مشکلات دیگر مانند سکته یا تومور مغزی کمک می کند.

درمان صرع غایب

برای درمان بیماری صرع غایب، پزشک احتمالاً با کمترین دوز داروهای ضد تشنج درمان را شروع کرده و به تدریج مقدار دوز مصرف دارو را برای کنترل تشنج افزایش می دهد. کودکان ممکن است مصرف داروهای ضد تشنج را تحت نظر پزشک پس از دو سال بدون بروز هیچ عوارضی قطع کنند. عوارض جانبی احتمالی داروهای تجویز شده برای تشنج غایب شامل تهوع، استفراغ، خواب آلودگی، اختلال در خواب و بیش فعالی می باشد.

داروهای ضد صرع در بارداری خطر بروز نقص مادرزادی در کودکان را افزایش می دهد برای همین پزشکان به زنان باردار توصیه می کنند از مصرف خودسرانه دارو های ضد صرع در دوران بارداری جلوگیری کنند.

داروهای تجویزی برای درمان صرع غایب شامل موارد زیر می شود:

اتوسوکسیمید Ethosuximide. این دارویی است که اکثر پزشکان به عنوان اولین دارو برای درمان صرع غایب از آن استفاده می کنند. در بسیاری از موارد تشنج به خوبی نسبت به این دارو پاسخ خواهد داد. عوارض جانبی استفاده از این دارو شامل حالت تهوع، استفراغ، خواب آلودگی، مشکلات خواب و بیش فعالی کودک می شود.

اسید والپروئیک (Depakene). دخترانی که همچنان در بزرگسالی خود نیز برای کنترل تشنج نیاز به مصرف این دارو داشته باشند باید با پزشک در مورد خطرات احتمالی مصرف اسید والپروئیک صحبت کنند. اسید والپروئیک خطر بروز نقایص هنگام تولد در نوزادان را افزایش داده و مصرف آن برای زنان در دوران بارداری یا پیش از آن را منع می کنند. پزشکان ممکن است استفاده از والپروئیک اسید را در کودکانی که دچار صرع غایب و grand mal (tonid-clonic) می شوند توصیه کنند.

لاموتریژین (Lamictal). بعضی از مطالعات نشان می دهد که این دارو نسبت به اتوزوکسیمید یا اسید والپروئیک اسید کمتری داشته و در نتیجه عوارض جانبی کمتری نیز به دنبال خواهد داشت. عوارض جانبی این دارو ممکن است شامل بروز ضایعات پوستی و حالت تهوع باشد.

مطالعه بیشتر: عوارض جانبی داروهای ضد تشنج 

سبک زندگی و درمان خانگی صرع غایب

بیشتر افراد مبتلا به صرع با مصرف به موقع دارو و سایر تغییرات سبک زندگی خود، زندگی کامل و فعالی دارند. اما در بعضی مواقع صرع می تواند، مدیریت رویدادهای بزرگ و کوچک بیمار را به چالش بکشد. بسته به سن و شدت و نوع صرع، ممکن است بیمار در برخی موارد نیاز به حمایت اطرافیان داشته باشد.

پیروی از رژیم غذایی پر چربی همراه با کربوهیدرات های کم، معروف به رژیم کتوژنیک، می تواند در کنترل تشنج موثر باشد . رژیم کتوژنیک تنها در صورتی مورد استفاده قرار می گیرد که داروهای معمولی ضد صرع نتوانند تشنج را کنترل کنند. حفظ این رژیم آسان نیست، اما در کاهش تشنج در برخی از افراد موفق می باشد. تنوع در رژیم غذایی پر چرب همراه با کربوهیدرات های کم، مانند شاخص گلیسمی و رژیم های غذایی اصلاح شده اتکینز، به اندازه رژیم کتوژنیک محدود کننده نیستند و می توانند در بهبود علائم صرع مفید باشند.

سایر روندهای درمانی صرع غایب:

در ادامه به بعضی از اقدامات درمانی دیگری که می تواند به کنترل تشنج کمک کند اشاره خواهیم کرد:

دارو را به درستی مصرف کنید. میزان مصرف خود را بدون مشورت پا پزشک تغییر ندهید. اگر احساس می کنید داروی شما به هر دلیلی تغییر کرده، بهتر است این مورد را با پزشک درمیان بگذارید.

به اندازه کافی خوابیدن. کمبود خواب می تواند باعث بروز تشنج در فرد مبتلا شود. حتما هر شب استراحت کافی داشته باشید و بهداشت خواب را رعایت کنید.

از دستبند هشدار پزشکی استفاده کنید. این امر به پرسنل اورژانس کمک خواهد کرد که اگر تشنج دیگری داشتید به بهترین شکل ممکن شما را درمان کنند.

از پزشک خود در مورد محدودیت های رانندگی یا تفریحی سؤال کنید. شخصی که دارای اختلال تشنجی است قبل از اینکه بتواند رانندگی کند، باید برای مدت زمان معقولی بدون تشنج (فواصل زمانی متفاوت از حالت به حالت دیگر) باشد. تنها در صورتی که شخص دیگری همراه و مراقب شماست اقدام به حمام کردن یا شنا کردن کنید تا در صورت نیاز به کمک شما بیاید.

حمایت و پشتیبانی بیماران صرع غایب

اگر با اختلال تشنجی زندگی می کنید، ممکن است به خاطر عوارض جانبی این بیماری احساس نگرانی یا استرس نسبت به آینده خود داشته باشید. همین استرس و نگرانی به ظاهر ساده می تواند بر روی سلامت روانی شما تأثیر بگذارد در نتیجه مهم است که در مورد احساسات خود با پزشک صحبت کرده و به دنبال راه حلی باشید.

اعضای خانواده می توانند تا حد زیادی از شما با این بیماری پشتیبانی کنند. هر آنچه که در مورد این بیماری می دانید را با اعضای خانواده خود به اشتراک گذاشته و به آن ها بگویید که در مورد این بیماری هر سؤالی که دارند از شما پرسیده و نگرانی های خود را با شما در میان بگذارند. این کار به آن ها کمک می کند تا بهتر شرایط شما را درک کرده و احساس حمایت و پشتیبانی بیشتر در منزل داشته باشید.

حمایت از کودکان مبتلا به صرع غایب در مدرسه

با معلمان و مربیان فرزند خود در مدرسه یا مهدکودک در مورد اختلال تشنجی، نحوه برخورد و تأثیر آن بر روی کودک خود صحبت کنید. بهتر است تمامی اقدامات لازم در صورت بروز تشنج در مدرسه را به مربی یا معلم کودک خود آموزش داده و با او صحبت کنید. به یاد داشته باشید که لازم نیست به تنهایی با این بیماری کنار بیایید. با دوستان و خانواده خود در مورد بیماری صحبت کرده و سعی کنید تا در گروه های پشتیبانی مخصوص افراد مبتلا به صرع حضور پیدا کرده و در صورت نیاز از آن ها درخواست کمک کنید. به خاطر داشته باشید که داشتن یک سیستم پشتیبانی قوی برای کنار آمدن با بیماری اهمیت بسیار زیادی دارد.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

در صورت تشخیص صرع، ممکن است بیمار به عصب شناس ارجاع داده شود. برای آمادگی بیشتر قبل از مراجعه به پزشک بهتر است در مورد فرزند خود علائمی را که مشاهده کردید حتی آن هایی که ممکن است به تشنج ربط نداشته باشند را بنویسید. لیستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل های بیمار یا فرزندتان را تهیه کنید.

در صورت تشنج، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک بپرسید، عبارتند از:

• عوارض جانبی درمان چیست؟
• علت اساسی این علائم چیست؟
• آیا کودک ممکن است به نوع بزرگ تشنج مبتلا شود؟
• چه درمانی وجود دارد و کدام یک را توصیه می کنید؟
• آیا این شرایط موقتی است یا در طولانی مدت ادامه دارند؟
• آیا باید محدودیت خاصی را در انجام فعالیت بیمار رعایت شود؟
• آیا جایگزینی عمومی برای دارویی که تجویز می کنید، وجود دارد؟
• آیا بیمار می تواند فعالیت های بدنی مانند فوتبال و شنا را انجام دهد؟
• چه آزمایشاتی لازم است صورت گیرد؟ آیا این آزمایشات به آمادگی خاصی نیاز دارد؟

احتمالاً پزشک در مورد بیمار سؤالاتی می پرسد از جمله:

• تشنج چه مدت ادامه دارد؟
• چه زمانی متوجه بروز علائم بیمار شده اید؟
• آیا بعد از تشنج، بیمار علائم خودش را به یاد می آورد؟
• آیا می توانید یک تشنج معمولی که بیمار تجربه کرده را توصیف کنید؟