نارسایی کبد

نارسایی کبد، یک خطر جدی برای سلامتی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. بیشتر اوقات، نارسایی کبد به تدریج و در طی سال های طولانی اتفاق می افتد. و حتی می تواند آخرین مرحله از بیماری های کبدی باشد، که باعث مرگ بیمار گردد. نارسایی حاد در 48 ساعت اتفاق می افتد و تشخیص آن دشوار است. نارسایی کبد وقتی اتفاق می افتد که قسمت های زیادی از کبد آسیب دیده و دیگر نمی تواند کار کند.

انواع نارسایی کبد

نارسایی کبد حاد

نارسایی حاد، زمانی است که کبد طی چند روز یا چند هفته عملکرد درستی ندارد و به درستی فعالیت نمی کند.

بیشتر افرادی که به بیماری نارسایی حاد مبتلا می شوند قبل از ابتلا هیچ نوع بیماری کبدی یا مشکل خاصی نداشته اند.

نارسایی کبد مزمن

در نارسایی مزمن، آسیب به کبد با گذشت زمان ایجاد شده  که فعالیت کبد تدریجی متوقف می گردد.

مراحل نارسایی کبد

آسیب ناشی از بیماری کبد می تواند در چند مرحله افزایش یابد، که به طور فزاینده بر عملکرد کبد تأثیر می گذارد.

التهاب

در مرحله اولیه، کبد شما بزرگ شده یا ملتهب می شود. بسیاری از مبتلایان به التهاب کبدی علائمی را تجربه نمی کنند.

اگر التهاب ادامه یابد، آسیب دائمی ممکن است رخ دهد.

فیبروز

فیبروز هنگامی اتفاق می افتد که یک کبد ملتهب شروع به جایگزینی خود با بافت های پیوندی  می کند.

بافت زخم ایجاد شده در این مرحله جای بافت سالم کبد را می گیرد، اما بافت فیبروز شده نمی تواند همان عملکرد نرمال کبد را انجام دهد.

فیبروز می تواند در عملکرد بهینه کبد شما تأثیر منفی بگذارد.

تشخیص فیبروز دشوار است زیرا علائم اغلب مشخص نیستند.

سیروز

در مرحله سیروز، جای زخم ،شدید بر روی کبد ایجاد شده است.

از آنجا که حتی بافت کبد سالم نیز کمتر است، عملکرد صحیح کبد بسیار مختل می شود.

اگرچه ممکن است علائم قبلاً وجود نداشته باشد، اکنون ممکن است علائم بیماری کبدی ظاهر شوند.

مرحله نهایی بیماری کبد (ESLD)

مبتلایان به ESLD به سیروز مبتلا هستند که عملکرد کبد به طور چشم گیری بدتر شده است.

ESLD با عوارضی مانند آسیت (جمع شدن مایع در حفره شکمی) و انسفالوپاتی کبدی ( اختلالات مغزی ناشی از کبدی) همراه است. در این مرحله نمی توان با درمان های دیگری به جز پیوند کبد آن، درمان کرد.

سرطان کبد

سرطان، توسعه و تکثیر سلول های ناسالم است. هنگامی که سرطان در کبد بروز می کند، به آن سرطان اصلی کبد گفته می شود.

اگرچه ممکن است در هر مرحله از نارسایی بروز کند، اما افراد مبتلا به سیروز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کبد قرار دارند.

برخی از علائم رایج سرطان کبد عبارتند از:

• خارش پوست
• درد شکم یا تورم
• حالت تهوع یا استفراغ
• کاهش وزن غیر قابل توضیح
• زردی پوست و زردی چشم
• از دست دادن اشتها یا احساس پر بودن شکم بعد از خوردن مقدار کمی غذا

علائم نارسایی کبد

علائم اولیه نارسایی غالباً مشابه علائم بیماری های کبدی و سایر شرایط مشابه است.

به همین دلیل، تشخیص نارسایی ممکن است در ابتدا مشکل باشد.

علائم اولیه شامل موارد زیر است:

•  اسهال
• خستگی
• حالت تهوع
• از دست دادن اشتها

اما با پیشرفت نارسایی، علائم جدی تر می شوند و بلافاصله نیاز به درمان دارند.

علائم نارسایی کبد شامل موارد زیر است:

• زردی
• خون ریزی
• شکم متورم
• خواب آلودگی
• سردرگمی ذهنی (معروف به انسفالوپاتی کبدی)

علت نارسایی حاد کبد

دلایل نارسایی حاد، شامل موارد زیر است:

• شوک سپتیک
• بیماری ویلسون
• کبد چرب حاد حاملگی
• مصرف بیش از حد استامینوفن
• سموم صنعتی و بسیاری از مواد شیمیایی
• واکنش به برخی از داروهای تجویزی و گیاهی
• هپاتیت خود ایمنی (بدن به کبد شما حمله می کند)
• خوردن قارچ های وحشی سمی (Amanita phalloides یا کلاه مرگ)
• ویروس هایی از جمله هپاتیتA،B وE، ویروسEpstein-Barr، سیتومگالو ویروس و ویروس تبخال هرپس

شایع ترین علت نارسایی مزمن کبدی عبارتند از:

هپاتیتB (التهاب ویروسی کبدی)

باعث متورم شدن کبد شما می شود و آن را از فعالیت خود باز می دارد.

هپاتیت C

هپاتیت C در طولانی مدت، می تواند منجر به سیروز شود.

الکل

مصرف طولانی مدت الکل منجر به سیروز می شود.

همو کروماتوز

همو کروماتوز اختلال ارثی هست که باعث جذب و ذخیره مقدار زیاد آهن در بدن و سیروز کبدی می شود.

هپاتیتA 

تماس با غذا یا آب آلوده به ویروس هپاتیت  Aیا شخصی که به ویروس آلوده است، می تواند باعث التهاب کبد شود. التهاب ناشی از هپاتیتA معمولاً به خودی خود درمان می شود.

هپاتیت خود ایمنی

سیستم ایمنی بدن به کبد شما حمله می کند و باعث التهاب می شود.

کولانژیت اسکلروزان اولیه

کول آنژیت اسکلروزان اولیه که بیشتر در مردان میان سال دیده می شود به آهستگی به مجاری صفراوی آسیب می رساند.

اگزالوز

در شرایطی ایجاد می شود که کلیه های نمی توانند بلور اگزالات کلسیم را از طریق ادرار دفع کنند.

بیماری ویلسون

افراد مبتلا به ویلسون مقدار زیادی مس در مغز و کبد خود ذخیره می کنند.

کمبود آنتی تریپسین Alpha-1 

کمبود آنتی تریپسین Alpha-1 وضعیت ژنتیکی است که می تواند منجر به بیماری ریه یا کبد شود.

سرطان کبد

افرادی که به هپاتیت B طولانی مدت یا هپاتیت C مبتلا هستند، غالباً به نارسایی کبد مبتلا می شوند.

آدنوم کبد

آدنوم کبد زمانی است که تومورهای خوش خیم کبد بر روی کبد قرار دارند. آدنوم اغلب زنان بین 20 تا 44 سال را درگیر می کند.

بیماری کبد چرب

سلول های اضافی چربی می توانند روی کبد تجمع پیدا کنند. بیماری کبد چرب غیرالکلی اغلب مربوط به افرادی است که، چاق هستند یا کلسترول بالایی دارند. بیماری کبد چرب، ناشی از مصرف بالای  الکل یا  مشروبات الکلی ایجاد می شود.

هپاتیت الکلی

التهاب کبد که ناشی از نوشیدن سنگین یا طولانی مدت الکل است.

سندرم آلاژیل

یک اختلال ژنتیکی است که منجر می شود مجاری صفراوی کمتر از حد طبیعی در کبد وجود داشته باشد.

کل آنژیت صفراوی اولیه یا سیروز صفراوی اولیه:

(PBC) با گذشت زمان، PBC این مجاری کوچک صفرایی از بین می روند.

گالاکتوزمی

افراد مبتلا به گالاکتوزمی نمی توانند گالاکتوز، (قند موجود در بسیاری از مواد غذایی) را تجزیه کنند.

کمبود لیزوزوم اسید لیپاز (LAL-D)

یک بیماری ژنتیکی، که شما نمی توانید آنزیمی به نام لیزوزوم اسید لیپاز (LAL) تولید کنید. لیزوزوم اسید لیپاز به بدن کمک می کند تا چربی ها و کلسترول موجود در سلول ها تجزیه شوند. در نتیجه کمبود آنزیم، چربی ها در کبد تجمع پیدا کرده و باعث آسیب کبد می شوند.

فرق بیماری کبد با نارسایی آن

بیماری کبد به هر شرایطی که باعث التهاب یا آسیب به کبد شما شود، اشاره دارد که می تواند بر عملکرد کلی کبد تأثیر بگذارد.

نارسایی در مواردی است که کبد عملکرد خود را از دست داده است و می تواند به دلیل آسیب هایی که در اثر بیماری کبد ایجاد شده رخ دهد.

تشخیص و آزمایش نارسایی کبد

آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تشخیص نارسایی و بیماری کبدی عبارتند از:

آزمایش خون

آزمایش خون در مورد عملکرد کبد مشخص می کند. ممکن است در نوعی آزمایش، بدن پروترومبین دریافت می کند، که با اندازه گیری پروترومبین ومدت زمانی که طول می کشد تا خون لخته شود میزان نارسایی مشخص می شود.

تست های تصویربرداری

تصاویر ها به پزشک  امکان می دهد که علل و عوامل  نارسایی را بررسی کند. بعد از تصویربرداری پزشک امکان دارد مراحل زیر را توصیه کند:

• سونوگرافی
• بیوپسی ( نمونه برداری)
• اسکن توموگرافی کامپیوتری شکمی (CT)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

پیش آگهی نارسایی کبد

• نارسایی وقتی است که کبد شما نتواند به درستی کار کند. می تواند حاد یا مزمن ود. صرف نظر از نوع، نارسایی می تواند یک اورژانس خطرناک برای زندگی باشد که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.
• مراحل اولیه نارسایی با درمان مناسب و تغییر سبک زندگی می تواند با گذشت زمان بهبود یابد. با این حال، مراحل بعدی نارسایی کبد قابل برگشت نیستند و گاهی نیاز به پیوند کبد دارند.
• افرادی که به بیماری کبد مبتلا می شوند، باید در طول زندگی مورد بررسی قرار گیرند تا مطمئن شوند که وضعیت آنها بدتر نمی شود یا باعث آسیب بیشتر کبد می شوند. اگر در مورد سلامتی کبد نگرانی دارید، حتما با پزشکتان مشورت کنید.

درمان نارسایی کبد

دارو: داروهایی نیز وجود دارد که می تواند اثرات و یا نارسایی کبد را درمان کنند.

مراقبت های حمایتی: اگر ویروس باعث نارسایی کبد شود، احتمال دارد شما در بیمارستان تحت مراقبت پزشکتان بستری شوید تا علائم شما درمان شود و ویروس مسیر خود را طی کند. در این موارد، کبد گاهی به خودی خود بهبود می یابد.

پیوند کبد: اگر نارسایی، ناشی از آسیب های درازمدت باشد، اولین قدم پزشک این است که  هر بخشی از کبد را نجات دهد. در صورت عدم موفقیت، به پیوند کبد نیاز خواهید داشت. خوشبختانه، پیوند کبد روش اغلب موفقیت آمیزی است.

عوارض نارسایی کبد

عوارض نارسایی کبد، شامل موارد زیر است:

ورم مغزی: تولید و تجمع مایعات در قسمت های مختلف بدن یکی از مشکلات نارسایی کبد است. این مایعات علاوه بر شکم، می تواند در مغز هم جمع شود و منجر به افزایش فشار داخل جمجه گردد.

مشکلات لخته شدن خون: کبد نقش مهمی در کمک به لخته شدن خون دارد. وقتی نتواند به درستی کار کند، شما در معرض خطر خون ریزی شدید هستید.

عفونتها مانند ذات الریه: بیماری کبد مرحله انتهایی می تواند احتمال ابتلا به عفونت را بیشتر کند.

نارسایی کلیه: نارسایی کبد می تواند نحوه عملکرد کلیه ها را مختل کرده و منجر به نارسایی کلیه شود.

پیشگیری از نارسایی کبد

بهترین راه برای جلوگیری از نارسایی کبدی، محدود کردن خطر ابتلا به سیروز یا هپاتیت می باشد. در اینجا چند نکته برای کمک به جلوگیری از این شرایط آورده شده است:

• برای جلوگیری از هپاتیت A و B واکسن هپاتیت بزنید.
• رژیم غذایی مناسب داشته باشید.
• تناسب اندام و وزن خود را حفظ کنید.
• هنگام مصرف استامینوفن از مصرف الکل خودداری کنید.
• بهداشت مناسب را رعایت کنید. از آنجا که میکروب ها معمولاً با دست منتشر می شوند، حتماً بعد از دستشویی، دستان خود را کاملاً بشویید.
• از وسایل شخصی خود مانند مسواک و تیغ استفاده کنید.
• در هنگام رابطه جنسی حتما از محافظت کننده (کاندوم) استفاده کنید.