تشخیص رسوبات کلسیم در کبد در در طول یک توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن به عنوان کلسیفیکاسیون کبد در نظر گرفته می شود. به طور کلی کلسیفیکاسیون بر روی کبد نشان دهنده تجمع کلسیم در مناطقی از کبد است که تحت تأثیر عفونت یا آسیب قبلی قرار گرفته است. این کلسیم معمولاً برای محافظت از ناحیه آسیب دیده تجمع پیدا می کند. تجمع کلسیم ممکن است در دوران بارداری در سونوگرافی جنین نیز مشاهده شود.
از طرفی هم کالیفیکاسیون در کبد ممکن است نشان دهنده ضایعات یا تومورهای کبدی باشد، اگرچه کالیفیکاسیون کبد معمولاً با یک اختلال جدی یا بیماری زمینه ای مرتبط نیست. اگر در طول اسکن کبد، تنها بی نظمی مشاهده شده وجود کلسیفیکاسیون کبد باشد، اصولا نگران کننده نخواهد بود. گاهی اوقات، اگر بدن به یک دارو واکنش منفی نشان دهد، داروها ممکن است باعث کلسیفیکاسیون در کبد شوند. اما تجمع کلسیم در کبد می تواند علل مختلفی داشته باشد که ما در این مقاله از پزشکت سعی کرده ایم شایع ترین علل آنها را مورد بررسی قرار دهیم. آنها عبارتند از:
کلسیفیکاسیون کبد در نوزاد
کلسیفیکاسیون کبد در نوزاد ممکن است به دلیل عفونت باشد که در رحم یا اندکی پس از تولد رخ دهد. التهاب شکم به دلیل پارگی دیواره روده در هنگام زایمان می تواند باعث ایجاد شرایط کبدی کلسیفیک در نوزادان شود. تخلیه ماده مدفوع جنین، همچنین به عنوان مکونیوم شناخته می شود، ممکن است علت اصلی عفونت باشد و منجر به تجمع کلسیم در نواحی کبد شود. تشکیل لخته های خون روی کبد که به بافت اطراف آسیب می زند نیز ممکن است باعث کلسیفیکاسیون شود.
مصرف الکل
کلسیفیکاسیون کبد نیز ممکن است به دلیل مصرف بیش از حد الکل باشد. این وضعیت زمانی که کبد تلاش می کند خود را از آسیب الکل بهبود بخشد، رخ می دهد. در نتیجه، تجمع کلسیم روی کبد رسوب می کند. در موارد پیشرفته و شدید، کلسیفیکاسیون ممکن است همراه با سیروز رخ دهد.
اختلالات کبدی
اختلالات کبدی نیز ممکن است باعث کلسیفیکاسیون شوند. کیست ها یا تومورهای داخل کبد یکی از دلایل اصلی این تجمع هستند. در یک تومور، ضایعه یا کیست خوش خیم، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد. کلسیفیکاسیون ممکن است با سونوگرافی یا سی تی اسکن تشخیص داده شود. بیوپسی می تواند مشخص کند که آیا این توده ها سرطانی هستند یا خیر. اگر توده خوش خیم باشد، ممکن است نیازی به درمان نباشد و وضعیت به مرور زمان برطرف شود.
تومورهای بدخیمی که با کلسیفیکاسیون کبدی همراه هستند ممکن است به درمان پیشرفته یا تهاجمی نیاز داشته باشند. جراحی برای برداشتن توده یا پرتودرمانی ممکن است گزینه ای برای کلسیفیکاسیون کبد ناشی از تومور بدخیم باشد. برای درمان حتی احتمال دارد دوره بعدی شیمی درمانی نیز تجویز شود.
در شرایطی که یک نوزاد با کلسیفیکاسیون کبدی مادرزادی با تومور کبدی متولد شود، این وضعیت اغلب یک توده خوش خیم خواهد بود. اما در صورت رشد، تومور نیاز به برداشتن و جراحی دارد. اما در اکثر موارد بیمار نیازی به درمان ندارد.
علائم کلسیفیکاسیون کبد چیست؟
کلسیفیکاسیون کبد ممکن است به خودی خود علائمی را ایجاد نکند. معمولاً از طریق سی تی اسکن یا اشعه ایکس که برای سایر بیماری های غیر مرتبط صورت می گیرد، تشخیص داده می شود. همچنین ممکن است در طی یک آزمایش خون معمولی متوجه اختلال در عملکرد کبد خود شوید. در حالی که خود کلسیفیکاسیون ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند، علت کلسیفیکاسیون مانند آسیب، عفونت یا برخی ویروس ها ممکن است علائمی را نشان دهد. شایع ترین علائم بیماری های کبدی که باید جدی گرفته شوند، عبارتند از:
- ادرار تیره
- خستگی
- خارش پوست
- مدفوع کم رنگ
- حالت تهوع و استفراغ
- تورم در شکم، پاها و مچ پا
- درد شکم در سمت راست
- زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)
عفونت ها و مشکلات کبدی
چندین عفونت ویروسی می تواند به کبد آسیب برساند. هپاتیت، شایع ترین عفونت کبد است. بیماری هپاتیت A ویروسی است که با خوردن یا نوشیدن چیزی آلوده به مدفوع یک فرد آلوده منتقل می شود. هپاتیت B توسط ویروسی ایجاد می شود که از طریق خون آلوده منتشر می شود. به طور مشابه، هپاتیت C از طریق خون و مایعات بدن آلوده پخش می شود. هپاتیت C می تواند منجر به آسیب شدید کبدی شود. در نوزادان، کلسیفیکاسیون کبد می تواند ناشی از عفونت مرتبط با پریتونیت مکونیوم، پارگی روده ها در رحم باشد.
برخی از عفونت های انگلی که می توانند ضایعات کبدی همراه با کلسیفیکاسیون کبدی ایجاد کنند شامل بیماری هیداتید، شیستوزومیازیس و فاسیولیازیس هستند.
شرایط ناشی از سموم
کبد به بدن کمک می کند تا سموم مختلف را از بدن فیلتر کند. مصرف زیاد الکل و مواد مخدر می تواند به کبد در هنگام حذف مواد سمی آسیب برساند و حتی ممکن است منجر به بیماری کبد چرب شود. این بیماری معمولاً علائمی را ایجاد نمی کند. با این حال، در صورت بروز این وضعیت، ممکن است احساس خستگی یا درد شکم در سمت راست داشته باشید. چاقی و رژیم غذایی با چربی بالا می تواند خطر ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) را افزایش دهد.
بیماری هیداتید
بیماری هیداتید توسط کرم نواری انگلی Echinococcus ایجاد می‌شود که شایع‌ترین ارگانیسم‌های ایجادکننده آن Echinococcus granulosa (اکینوکوک سیستیک) و Echinococcus multilocularis (اکینوکوک آلوئولی) هستند.
عفونت هیداتید در کشورهای پرورش گوسفند و در خاورمیانه و اروپا بیشتر شایع است. انسان با مصرف غذا یا آب آلوده به تخم‌های انگلی آلوده می‌شود. کبد به ویژه لوب راست آن بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرد. علائم بیماری هیداتید شامل تشکیل کیست کبدی است که می تواند در حضور عوارضی از جمله عفونت روی هم، اثر توده ای، سوراخ شدن یا تشکیل فیستول علائمی ایجاد کند.
بیماری گرانولوماتوز
شایع ترین علت ضایعات کانونی کلسیفیه کبد، التهاب محسوب می شود که بیماری گرانولوماتوز شایع ترین علت آن است. بیشترین علل بروز بیماری گرانولوماتوز به هیستوپلاسموز، سارکوئیدوز و سل (TB) می باشد.
سل یکی از شایع ترین علل عوارض و مرگ و میر در سراسر جهان به ویژه در کشورهای با درآمد کم یا متوسط است. سل کبدی به طور معمول از 11 تا 50 سالگی رخ می دهد. بهترین معاینه تصویربرداری برای تشخیص فعال سل کبدی، CT با کنتراست است.
یافته های گرانولوم های کلسیفیه همراه در ریه ها و طحال به تشخیص قرار گرفتن در معرض بیماری گرانولوماتوز کمک می کند.
در بیماران مبتلا به هیستوپلاسموز ریوی، اغلب کبد درگیر می شود که بیشتر منجر به التهاب پورت و گرانولوم های مشخص می شود. ظاهر معمولی CT هیستوپلاسموز کبدی التیام یافته شامل کلسیفیکاسیون های ریز و کاملاً مشخص کبدی پراکنده است که اغلب با کلسیفیکاسیون های طحال با ظاهر مشابه همراه است.
آسیب به کبد در نهایت می تواند منجر به سیروز شود. سیروز زخمی در کبد است که از عملکرد سالم کبد جلوگیری می کند. مانند سایر بیماری های کبدی، سیروز با خستگی، درد شکم، نفخ، کاهش وزن ناخواسته و زردی همراه است. در تعداد کمی از موارد، سیروز می تواند منجر به سرطان کبد شود. درمان زودهنگام این شرایط می تواند از آسیب بیشتر کبدی جلوگیری کند.
آیا کلسیفیکاسیون کبد باعث سرطان می شود؟
بیشتر کلسیفیکاسیون کبد غیر سرطانی است. با این حال، پزشکان باید سرطان را به عنوان دلیلی برای رد آن بررسی کنند. چون عدم درمان تومور سرطانی و بدخیم در برخی شرایط می تواند باعث تجمع رسوبات کلسیم در ناحیه اطراف آن شود.
در صورت تشخیص کلسیفیکاسیون کبد در سونوگرافی، پزشکان انجام بیوپسی از کبد را برای جمع‌آوری نمونه از بافت کلسیفیه شده تجویز می کنند. این بافت در آزمایشگاه برای وجود سلول های سرطانی آزمایش می شود. نتایج آزمایش مشخص می کند که آیا کلسیفیکاسیون کبد سرطانی است یا خوش خیم؟
علائم و نشانه های سرطان کبد
شایع ترین علائم سرطان کبد، عبارتند از:
زردی پوست و چشم (یرقان)
- درد شکم
- تهوع و استفراغ
- خارش پوست
- نفخ یا تورم در شکم
- کاهش وزن ناخواسته
- بزرگ شدن کبد (احساس سنگینی در سمت راست شکم)
- طحال بزرگ شده (احساس سنگینی در سمت چپ شکم)
اگر در مورد این علائم نگرانی دارید، مهم است که فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
نحوه درمان کلسیفیکاسیون کبد
برای درمان کلسیفیکاسیون کبد باید بیماری زمینه ای که باعث کلسیفیکاسیون می شود، تشخیص و درمان شود. درمان بسته به علت دقیق آن متفاوت خواهد بود. رسوبات کوچک کلسیم احتمالاً بر عملکرد کبد تأثیر نمی گذارد. با این حال، رسوبات بزرگ ممکن است به طور قابل توجهی بر عملکرد کبد تأثیر بگذارد یا عوارض دیگری را ایجاد کند.
در بیشتر موارد کلسیفیکاسیون نیازی به درمان ندارد. اما کلسیفیکاسیون ناشی از عفونت یا بیماری احتمالاً باعث آسیب دائمی به کبد می شود. کلسیفیکاسیون برگشت پذیر نیست. اکثر موارد کلسیفیکاسیون کبد منجر به درد یا عوارض نمی شود. در چنین حالتی، پزشک به نظارت بر رسوبات کلسیم شما در جلسات بعدی ادامه خواهد داد.
با این حال، راه‌هایی برای تسکین درد احتمالی ناشی از آن وجود دارد. همچنین برای جلوگیری از بدتر شدن کلسیفیکاسیون می توانید اقداماتی را انجام دهید. محدود کردن یا اجتناب از الکل برای درد و پیشگیری مفید است. اگر درد دارید، می توانید از داروهای مسکن برای کنترل آن استفاده کنید. فعالیت بدنی بیشتر و مصرف غذاهای چرب کمتر می تواند به بهبود عملکرد کبد و جلوگیری از آسیب بیشتر به اندام کمک کند.
کلسیفیکاسیون کبد مرتبط با تومور سرطانی احتمالاً با جراحی درمان می شود. همچنین ممکن است از پرتودرمانی و شیمی درمانی برای درمان سرطان استفاده شود.
آخرین دیدگاه‌ها