گفتار نامفهوم یا اختلال در تکلم و 6 علل شایع آن

گفتار نامفهوم یا اختلال در تکلم، زمانی رخ می دهد که در صحبت کردن دچار مشکل می شوید، کلماتتان کند یا درهم می‌آیند یا کلماتتان با هم ترکیب می‌شوند. وقتی صحبت می کنید، بسیاری از اجزای سیستم عصبی شما با هم کار می کنند و کلمات را تشکیل می دهند. وقتی این بخش‌ها به درستی کار نمی‌کنند، گفتار شما می‌تواند تحریف شود یا «مبهم» باشد.

اصطلاح پزشکی برای گفتار نامفهوم، دیس آرتری است. گفتار نامفهوم شامل مشکلاتی در تلفظ کلمات و تنظیم یا سرعت گفتار شما می شود. گفتار نامفهوم می تواند آنقدر شدید باشد که دیگران نمی توانند آنچه شما می گویید را درک کنند. مردم اغلب صحبت های نامفهوم را به این صورت توصیف می کنند که انگار می خواهید با دهان پر از غذا صحبت کنید.

افراد اغلب فکر می کنند که تکلم یک علامت جزئی است که نیازی به ارزیابی پزشکی ندارد. از آنجایی که گفتار و توانایی صحبت کردن ما شکل اصلی ارتباط ما است، مهم است که به دنبال دلایل و درمان آن باشیم.

شایع ترین علل اختلال در گفتار یا تکلم

از علل شایع اختلال در گفتار یا اختلال در تکلم می توان به نوشیدن بیش از حد الکل و کم خوابی اشاره نمود. زمانی که شما بعد از مصرف الکل و بی خوابی دوباره هوشیار باشید و استراحت کنید، اختلال در گفتار متوقف می شود. همچنین دلایل دیگری برای اختلال در گفتار وجود دارد مانند سکته مغزی (اورژانس پزشکی)، تومور مغزی، فلج بل، یا میگرن جدی.

سکته مغزی یا  TIحمله ایسکمیک گذرا

سکته مغزی در مغز زمانی رخ می دهد که بخاطر ضربه یک رگ خونی مسدود شده است. همچنین ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که یک رگ خونی پاره شود یا نشت کند. پاره شدن رگ خونی بر خون رسانی به بخش هایی از مغز تأثیر می گذارد که منجر به آسیب طولانی مدت می شود. اگر بر ناحیه ای از مغز که مسئول گفتار است تأثیر بگذارد، می تواند باعث اختلال در گفتار شود.

حمله ایسکمی گذرا، یا TIA، گاهی اوقات ” سکته مغزی کوچک” نامیده می شود. TIA یک قطع موقت جریان خون است که علائم مشابه سکته مغزی را ایجاد می کند، اما بدون آسیب دائمی به مغز یا علائم بهبود می یابد. به عنوان مثال، اگر به دلیل TIA، گفتار نامفهوم دارید، هنگامی که جریان خون به آن ناحیه از مغز بازگردانده شد، گفتار نامفهوم از بین می رود. اما افرادی که TIA دارند در معرض خطر بالای سکته مغزی در آینده هستند، به خصوص اگر عوامل خطر آنها درمان نشود.

عوامل خطر سکته مغزی

عوامل خطر برای سکته مغزی و TIA یکسان و شامل سیگار کشیدن، چاقی و بیماری های قلبی عروقی است. اگر به طور ناگهانی دچار اختلال در صحبت شدید، فوراً با اورژانس تماس بگیرید. دریافت درمان فوری برای به حداقل رساندن آسیب دائمی ضروری است. امدادگران می توانند در راه بیمارستان، درمان شما را در آمبولانس آغاز کنند، بنابراین بهتر است به اورژانس مراجعه کنید. درمان‌های سکته مغزی و TIA شامل داروهایی برای شکستن لخته‌های خون و جراحی برای برداشتن لخته‌های خون از رگ‌ها است.

اگر سکته مغزی شما ناشی از خونریزی در مغز باشد، ممکن است برای ترمیم رگ خونی به جراحی نیاز داشته باشید. پس از درمان، پزشک داروهایی را برای جلوگیری از TIA یا سکته مغزی دیگر توصیه می کند. اینها معمولاً شامل داروهایی هستند که از تشکیل لخته در خون (مانند آسپرین یا سایر رقیق‌کننده‌های خون) جلوگیری می‌کنند و داروهای کلسترول برای جلوگیری از تشکیل پلاک روی دیواره‌های رگ‌های خونی تجویز می شود. همچنین ممکن است نیاز به مصرف دارو برای کنترل فشار خون داشته باشید. گفتار درمانی برای کمک به درمان مشکلات گفتار توصیه می شود.

علائم سکته مغزی یا  TIAحمله ایسکمیک گذرا، عبارتند از:

• لکنت زبان
• مشکل در راه رفتن
• سردرد ناگهانی و شدید
• افتادگی یک طرف صورت
• بی حسی در صورت، بازو یا پا
• از دست دادن ناگهانی بینایی یا دوبینی
• ضعف یا مشکل در کنترل یک طرف بدن

فلج بل یکی دیگر از شایع ترین علل گفتار نامفهوم

فلج بل یک بیماری نسبتاً شایع است که عصب صورت را که مسئول حرکت صورت شما است، تحت تأثیر قرار می دهد. در فلج بل، عصب معمولاً به دلیل یک عفونت ویروسی ملتهب می شود. این التهاب می تواند باعث شود که عصب صورت به خوبی کار نکند و منجر به افتادگی و تکلم شود. فلج بل معمولاً در عرض چند ماه بهبود می یابد، اما داروهایی مانند استروئیدها و داروهای ضد ویروسی معمولاً برای کمک به سرعت بخشیدن به این روند تجویز می شوند. در صورت ادامه مشکلات عصبی، فیزیوتراپی توصیه می شود. در موارد نادر، ممکن است جراحی برای کمک به بهبود عملکرد عضلات صورت مورد نیاز باشد.

تومور مغزی یکی دیگر از شایع ترین علل گفتار نامفهوم

این وضعیت رشد غیر طبیعی سلول ها در مغز است. تومور مغزی ممکن است سرطانی (بدخیم) یا غیر سرطانی (خوش خیم) باشد. هر دو نوع می توانند علائمی از جمله اختلال در گفتار ایجاد کنند. تشخیص تومور در مغز یا نخاع بر اساس معاینه و تصویربرداری از مغز، مانند ام آر آی یا سی تی اسکن است. بیوپسی (نمونه بافت) ممکن است برای تعیین نوع تومور مورد نیاز باشد. برخی از تومورها، مانند یک تومور غیرسرطانی کوچک، نیازی به درمان ندارند، اگرچه پزشک اسکن دوره ای MRI را توصیه می کند تا مطمئن شود که تغییری نکرده است. اکثر تومورهای بزرگتر یا سرطانی نیاز به درمان دارند که ممکن است شامل شیمی درمانی، پرتودرمانی یا جراحی باشد. اگر مشکلات جسمی یا شناختی (ذهنی) ناشی از تومور ایجاد شود، ممکن است به توانبخشی مانند فیزیوتراپی، کاردرمانی یا گفتار درمانی نیاز باشد.

علائم تومور مغزی، عبارتند از:

• تشنج
• گیجی
• دید غیر طبیعی
• گفتار نامفهوم یا مشکلات گفتاری
• سردردهای جدید یا در حال تغییر
• ضعف یا مشکلات هماهنگی و تعادل

ام اس، یکی دیگر از شایع ترین علل گفتار نامفهوم

مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس یک بیماری سیستم عصبی مرکزی است که سلول های مغز و نخاع را تحت تاثیر قرار می دهد. در بیماری ام اس، بافت چربی که رشته های عصبی (میلین) را احاطه کرده است مورد حمله قرار می گیرد. میلین به عایق بندی سیگنال های الکتریکی ارسال شده از طریق اعصاب کمک می کند. هنگامی که مشکلی در این بافت چربی وجود دارد، اطلاعات ارسال شده به مغز و از آن مختل می شود. به گفته انجمن ملی ام اس، ام اس در جوانان بین 20 تا 50 سال شایع تر است. ام اس قابل درمان نیست، اما درمان ها به طور چشمگیری توانایی کنترل ام اس را بهبود بخشیده اند، بنابراین افراد معمولا علائم کمتر و ناتوانی کمتری دارند.

درمان شامل داروهایی است که ممکن است به صورت خوراکی یا تزریقی یا تزریق داخل وریدی مصرف شوند. فیزیوتراپی و گفتار درمانی معمولاً برای کمک به بهبودی فیزیکی استفاده می شوند و از داروها می توان برای درمان علائم دیگر مانند افسردگی، درد و خستگی استفاده کرد.

علائم ام اس عبارتند از:

• خستگی
• لکنت زبان
• مشکل در تمرکز
• ضعف یا مشکل در راه رفتن
• تاری دید یا کاهش دید، به طور معمول در یک چشم
• احساس فشردن نواری در اطراف قفسه سینه یا شکم
• احساس بی حسی یا سوزن سوزن شدن روی صورت، بازو یا پا (معمولاً در یک طرف)

اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)

اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) همچنین به عنوان بیماری لو گهریگ شناخته می شود. بر سلول های عصبی به نام نورون های حرکتی که حرکت شما را کنترل می کنند، تأثیر می گذارد. این بیماری در درجه اول باعث از دست دادن قدرت، اختلال در بلع و تکلم و در بیشتر موارد، مشکل در تنفس به دلیل اختلال در عضلات تنفسی می شود. اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یک بیماری پیشرونده است، به این معنی که علائم در ابتدا خفیف هستند و با گذشت زمان بدتر می شوند. قبلاً تصور می شد که ALS بر توانایی ذهنی افراد تأثیر نمی گذارد.

اما اکنون مشخص شده است که افراد مبتلا به ALS می توانند به نوع خاصی از زوال عقل به نام دمانس فرونتوتمپورال (FTD) مبتلا شوند. این وضعیت می تواند بر رفتار، خلق و خو و گفتار تأثیر بگذارد. علائم ALS می‌تواند در بزرگسالان در هر سنی ایجاد شود، اما طبق گفته انجمن ALS، معمولاً در افراد بین 40 تا 70 سال تشخیص داده می‌شود. در حالی که برخی از داروها وجود دارند که می توانند برای به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری استفاده شوند، در حال حاضر هیچ درمانی برای ALS وجود ندارد. درمان شامل توانبخشی با فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتار درمانی و تنفس درمانی است.

میگرن

میگرن باعث سردرد شدید می شود که اغلب با حالت تهوع و حساسیت به نور یا صدا همراه است. اما برخی از میگرن ها باعث سر درد نمی شوند. علائم دیگری که سیستم عصبی را درگیر می کند ممکن است رخ دهد. برخی از این علائم حسی “اورا” نامیده می شوند. این علائم می تواند باعث تغییرات بصری شود. افراد ممکن است احساس گزگز یا بی حسی در صورت، بازو یا پا داشته باشند. در برخی از انواع میگرن، افراد ممکن است حتی دچار اختلال در گفتار و ضعف در صورت، بازو یا پا شوند. اینها همچنین علائم سکته مغزی هستند، بنابراین ممکن است تشخیص این که چه شرایطی دارید دشوار باشد. اگر ناگهان دچار اختلال گفتار یا ضعف شدید، فوراً به اورژانس مراجعه کنید.

در حمله حاد میگرن، می توان از داروهایی برای توقف میگرنی که قبلا شروع شده است استفاده کرد، مانند تریپتان ها یا داروهای جدیدتری به نام مهارکننده های CGRP . این داروها می توانند به شکل قرص، استنشاقی و یا داروهای تزریقی باشند. پیشگیری از میگرن می تواند شامل مصرف داروهای فشار خون، داروهای ضد تشنج یا حتی داروهای ضد افسردگی باشد. در برخی موارد از درمان های بوتاکس برای پیشگیری از میگرن استفاده می شود. تغییرات رفتاری و سبک زندگی مانند ورزش، بهبود خواب، و رژیم غذایی سالم یا کاهش وزن نیز اغلب برای کمک به کاهش تعداد سردردهای میگرنی که تجربه می کنید توصیه می شود.

علائم میگرن به عنوان یکی دیگر از شایع ترین علل گفتار نامفهوم، عبارتند از:

• گیجی
• سردرد
• سرگیجه
• بی حسی
• لکنت زبان
• حالت تهوع
• اختلالات بینایی
• حساسیت به نور و صدا

سایر علل احتمالی گفتار نامفهوم

ممکن است اختلال در گفتار به دلیل سکته مغزی نباشد. دلایل بسیار زیادی برای اختلال در گفتار وجود دارد. بیشتر اوقات ما به شرح حال دقیق و معاینه فیزیکی برای راهنمایی تشخیص و درمان نیاز داریم. تکلم ممکن است در اثر مسمومیت با الکل یا خستگی ایجاد شود. همچنین می تواند از عوارض جانبی داروهایی مانند داروهای مسکن با دوز بالا، داروهای ضد روان پریشی یا حتی برخی از داروهای آلرژی مانند آنتی هیستامین ها باشد. علل دیگر عبارتند از:

• عفونت هایی مانند عفونت های دستگاه ادراری یا عدم تعادل الکترولیت ها (به ویژه در افراد سالمند).
• عفونت های مغزی مانند مننژیت یا آنسفالیت.
• مشکلاتی که دهان یا گلو شما را تحت تأثیر قرار می دهند، مانند دندان مصنوعی نامناسب، عفونت های دندانی، داروهای بی حس کننده دندان، التهاب گلو، یا مشکلات عضلانی یا عصبی.
• یک واکنش آلرژیک، به خصوص اگر متوجه تکلم نامفهوم همراه با التهاب زبان، التهاب لب ها یا تنگی نفس شوید.

آیا گفتار نامفهوم همیشه نیاز به درمان دارد؟

گفتار درمانی زودهنگام نه تنها می تواند به بهبود زودهنگام کمک کند، بلکه به تشخیص نیز کمک می کند. آسیب شناسان گفتار زبان آموزش های ویژه ای در تشخیص انواع مختلف گفتار نامفهوم دارند که به تعیین علل احتمالی کمک می کند.

• عمل جراحي.
• داروهایی برای بهبود عملکرد اعصاب و عضلات.
• گفتار درمانی رایج ترین درمان برای گفتار نامفهوم است.
• بسته به علت اختلال گفتار، گاهی اوقات از داروهای تزریقی مانند بوتاکس استفاده می شود.