سرطان معده

سرطان معده دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در جهان است که وضعیت آن طی دهه‌ های گذشته تغییر کرده است. راه های پیشگیری اولیه و روند کاهشی مداوم برای بروز سرطان رعایت بهداشت، تغذیه درست و ریشه کن کردن هلیکوباکتر پیلوری می باشد. با این حال، بیماران با ریسک بالاتر باید برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری مورد غربالگری قرار گیرند.

علت

سرطان معده، بیماری است که در آن سلول های بدخیم (سرطانی) در سلول های تولید کننده مخاط که معده را پوشش می دهند شروع شده و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع به سایر قسمت های بدن انتشار پیدا می کند. علت دقیق سرطان معده مشخص نیست. اما عفونت با باکتری رایج، H.pylori که باعث ایجاد زخم می شود، التهاب در روده به نام گاستریت، یک نوع مشخص از کم خونی طولانی مدت و رشد پولیپ در معده می تواند احتمال ابتلا به سرطان را بیشتر کنند.

عوامل خطر سرطان معده

تشخیص زودهنگام فاکتورهای خطرناک در پیشگیری اولیه بسیار مهم است.

عوامل خطر قابل تغییر در بروز سرطان معده به شرح زیر است:

• وابسته به پزشك، مانند توجه به مصرف NSAID ها، از بين بردن پيلوری
• وابسته به بیمار، مانند حفظ رژیم متعادل، مصرف متوسط الکل، ترک سیگار و حفظ وزن طبیعی

عوامل خطر غیر قابل کنترل GC قرار گرفتن در معرض شغلی، سابقه خانوادگی GC و سابقه گاسترکتومی جزئی است. سن، رژیم غذایی نامناسب و ابتلا به برخی بیماری های معده می توانند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند. البته داشتن این عوامل خطر به معنای صد در صدی ابتلا به سرطان نیست و برخی از افراد بدون هیچ عوامل خطر به این بیماری مبتلا می شوند.

برخی از مهمترین عواملی که می توانند خطر ابتلا به سرطان معده را تحت تاثیر قرار دهند، عبارتند از:

• سیگار
• کهولت سن
• پولیپ معده
• سابقه خانوادگی
• ویروس اپشتین بار
• جنسیت، این بیماری در بین مردان شایع تر است.
• سندرم های خانوادگی (از جمله پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی)
• خوردن یک رژیم غذایی حاوی غذاهای شور، دودی و میوه و سبزیجات کم

انواع سرطان معده

سرطان معده به صورت پراکنده

اکثر GC به صورت پراکنده اتفاق میفتند و عمدتا افراد بالای 45 سال را مبتلا می کند. این سرطان ها به عنوان “سرطان های معده اسپورادیک” (SGCs) شناخته می شوند که در زنان شایع تر است.

سرطان معده زودرس

سرطان معده قبل از 45 سالگی به عنوان EOGC زود رس تعریف می شود و حدود 10٪ از GC را شامل می شود در EOGC ها، به نظر می رسد عوامل ژنتیکی نقش اصلی را ایفا می کنند. اغلب در خانم ها مشاهده می شود، احتمالاً به دلیل تغییرات هورمونی رخ می دهند.

سرطان لوزالمعده 

این سرطان یک زیر گروه مجزا از GC است که به عنوان کارسینوما تعریف می شود که حداقل 5 سال پس از عمل جراحی زخم معده در باقی مانده معده رخ می دهد. این سرطان معده در مردها شیوع بیشتری دارد. گاسترکتومی یک عامل خطرناک شناخته شده برای GSC است.

علائم سرطان معده

علائم این بیماری بر اساس علت و شرایط آن می تواند متفاوت باشند.

اما به طور کلی سرطان در مراحل اولیه ممکن است باعث بروز علائم زیر شود:

• دل درد
• استفراغ
• حالت تهوع
• اختلال در بلع
• سوزش سر دل
• خون در مدفوع
• از دست دادن اشتها
• سوء هاضمه و ناراحتی معده
• کاهش وزن بدون دلیل مشخص
• احساس نفخ بعد از خوردن غذا
• زردی آسیت (ایجاد مایعات در شکم)

در صورت بروز هر یک از این علائم و مشکلات با پزشک خود مشورت کنید.

تشخیص سرطان معده

برای تشخیص و شناسایی مراحل این بیماری، پزشکان از روش ها و آزمایشات زیر استفاده می کنند:

• معاینه بدنی و بررسی تاریخچه بیمار، پزشک برای معاینه بدن برای بررسی علائم عمومی مانند بر آمدگی های غیر طبیعی، بیمار را معاینه کرده و سابقه پزشکی و خانوادگی او را بررسی می کند.
• شمارش کامل خون (CBC)، پزشکان برای تشخیص بهتر بیماری، آزمایش خون را برای بررسی تعداد سلول های قرمز خون، سلول های سفید خون، و پلاکت و مقدار هموگلوبین تجویز می کند.
• آندوسکوپی فوقانی، از این روش برای بررسی و ارزیابی عملکرد و ساختار غیرطبیعی مری، معده و اثنی عشر بیمار استفاده می شود است. آندوسکوپی فوقانی یک لوله نازک همراه با نور است که از طریق دهان وارد دستگاه گوارش بیمار می شود.
• بلع باریم، در روش بلع باریم از اشعه ایکس برای بررسی ساختار مری و معده استفاده می شود. مایع باریم که توسط بیمار بلع می شود در مری و معده بیمار جریان پیدا می کند و به دنبال آن از اشعه X برای تشخیص مناطق غیر طبیعی استفاده می شود.
• سی تی اسکن اسکن CAT، از این روش برای تهیه تصاویر دقیق قسمت های مختلف بدن و دستگاه گوارش استفاده می شود.
• بیوپسی، بیوپسی و نمونه برداری از بافت معده معمولاً در طی آندوسکوپی انجام می شود. نمونه بافت نیز ممکن است از نظر عفونت هلیکوباکتر پیلوری بررسی شود.

پیش آگهی

پیش آگهی و شانس بهبودی و تعیین گزینه های درمانی بیماری به موارد زیر بستگی دارد:

• مراحل سرطان معده
• سلامت عمومی بیمار

تشخیص سرطان معده در مراحل اولیه می تواند منجر به پیش آگهی مثبت بیماری شود شود و احتمال بهبودی بیمار و کیفیت زندگی او را افزایش دهد اما متاسفانه سرطان معده در مراحل پیشرفت تر، تشخیص داده می شود که سرطان در این مراحل به ندرت قابل درمان است اما به ندرت قابل درمان است.

مراحل سرطان معده

این سرطان ممکن است از معده به قسمت های دیگر بدن بیمار انتشار پیدا کند و بر اساس میزان انتشار آن به چهار مرحله تقسیم بندی می شود. فرآیندی که برای کشف مراحل و میزان انتشار بیماری در بدن انجام می شود، مرحله بندی نامیده می شود. تشخیص مرحله بیماری برای تعیین گزینه های درمانی بسیار مهم است.

مرحله 0

در مرحله 0، سلول های غیر طبیعی در مخاط (لایه داخلی) دیواره معده یافت می شود. این سلول های غیر طبیعی ممکن است به سرطان تبدیل شده و در بافت اطراف انتشار یابد. مرحله 0 به کارسینوما درجا هم معروف است. جراحی معمولاً آن را درمان می کند. پزشک ممکن است بخشی یا تمام معده و همچنین غده های لنفاوی مجاور را از بین ببرد.

مرحله اول

در این مرحله، تومور در لایه بالایی بافت معده که قسمت داخلی مری یا معده را حفاظت می کند، دیده می شود. سلول های سرطانی همچنین ممکن است در این مرحله تعداد محدودی از غدد لنفاوی مجاور را درگیر کرده باشد. مانند مرحله 0، بیمار به احتمال زیاد برای برداشتن بخشی از یا معده و غدد لنفاوی مجاور خود نیاز به جراحی و یا شیمی درمانی دارد. این روش های درمانی قبل از عمل برای کوچک کردن تومور و پس از آن برای از بین بردن هرگونه سرطان باقی مانده قابل استفاده می شود.

مرحله دوم

سرطان در این مرحله انتشار یافته است، و به لایه ای عضلانی عمیق تر از مری یا دیواره معده منتشر می یابد. سرطان ممکن است در غدد لنفاوی بیشتری را نسبت به مرحله قبل درگیر کند. مرحله دوم سرطان به لایه های عمیق تر معده و شاید در غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است. جراحی برای برداشتن بخشی یا تمام معده، و همچنین غدد لنفاوی مجاور، هنوز معالجه اصلی است.

مرحله سوم

در این مرحله، سرطان در تمام لایه های مری یا معده رشد کرده و به ساختارهای مجاور انتشار می یابد و یا به عنوان یک سرطان کوچکتر در غدد لنفاوی بیشتری دیده شود.

مرحله چهارم

در مرحله چهارم، سرطان به سایر قسمت های بدن مانند ریه ها، کبد، غدد لنفاوی دوردست و بافتی که دیواره شکم را حفاظت می کند انتشار یافته است. مرحله چهارم در این مرحله آخر، سرطان به طور گسترده و گسترده در اندام هایی مانند کبد، ریه ها یا مغز گسترش یافته است. درمان آن بسیار سخت تر است، اما پزشک شما می تواند به مدیریت آن کمک کند و از علائم تسکین یابد.

تشخیص مرحله سرطان معده

مرحله سرطان معده بیمار به پزشک کمک می کند تا تصمیم بگیرد که کدام روش درمانی برای او مناسب است.

آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تعیین مرحله سرطان عبارتند از:

• تست های تصویربرداری شامل توموگرافی انتشار و انتشار پوزیترون (PET)
• جراحی اکتشافی جراحی اکتشافی معمولاً به روش لاپاروسکوپی انجام می شود.

پیشگیری سرطان معده

هنوز محققان علت دقیق سرطان معده را تشخیص نداده اند بنابراین هیچ راهی برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری وجود ندارد. اما برخی راهکارها و تغییرات در سبک زندگی می تواند خطر بروز این سرطان را تا حدودی کاهش دهند.

برخی راهکار های که شما می توانید برای پیشگیری از سرطان معده در نظر بگیرید، عبارتند از:

• با کاهش مصرف غذاهای شور و دودی از معده خود محافظت کنید.
• ورزش کنید. ورزش منظم با کاهش خطر ابتلا به سرطان معده همراه است.
• سعی کنید در طول روز میوه و سبزیجات بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
• سیگار نکشید. در صورتی که سیگاری هستید آن را ترک کنید. سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان معده و همچنین انواع دیگر سرطان را افزایش می دهد.
• در صورتی که عوامل خطر ابتلا به این بیماری را دارید سعی کنید به صورت دوره ای وضعیت سلامتی خود را کنترل کنید و در صورت بروز علائم سریعا به پزشک مراجعه کنید.
• عفونت های معده را درمان کنید. اگر عفونت پیلوری دارید آن را درمان کنید. آنتی بیوتیک ها می توانند باکتری ها را از بین ببرند.
• غذاهای سالم و میوه و سبزیجات تازه زیادی بخورید. آنها حاوی فیبر و ویتامین های زیادی هستند که می توانند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهند.
• وزن خود را در سطح سالم حفظ کنید. اضافه وزن یا چاقی نیز می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.
• مصرف آسپرین یا NSAID را مدیریت کنید. اگر روزانه آسپیرین مصرف می کنید تا از بروز مشکلات قلبی یا داروهای NSAID برای ورم مفاصل جلوگیری شود، با پزشک خود در مورد چگونگی تأثیر این داروها بر معده صحبت کنید.

عوامل خطر و پیشگیری

سرطان معده از ترکیب عوامل محیطی و تغییرات ژنتیکی خاص ناشی می شود. با وجود روند رو به کاهش در سراسر جهان، پیشگیری از سرطان معده باید در اولویت قرار گیرد. نقش محافظتی میوه های تازه و سبزیجات سبز تیره، سبز روشن و زرد سرشار از کاروتن B، ویتامین C، E بسیار مشخص است و به نظر می رسد کاروتن B در کاهش خطر بروز سرطان معده نقش موثری داشته باشد. بسیاری از تحقیقات نشان می ده استعمال دخانیات خطر ابتلا به GC، را افزایش می دهد. و افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری از GC قرار دارند.

گزینه های درمانی سرطان معده

انواع مختلفی گزینه های درمانی سرطان معده برای بیماران مبتلا وجود دارد که نوع درمان به مراحل و میزان شیوع آن بستگی دارد.

به طور کلی روند درمانی این سرطان می تواند به صورت زیر باشد:

عمل جراحی

سرطان معده در مراحل اولیه ممکن است نیاز به عمل جراحی برای برداشتن بخشی از مری یا معده در محل تومور داشته باشد. هدف از عمل جراحی، برداشتن توده سرطانی و حاشیه بافت سالم در صورت امکان وغده های لنفاوی مجاور می باشد.

• برداشتن بخشی از معده (گاسترکتومی جزئی)، در طی این روش، جراح تنها بخشی از معده را درگیر شده است را جراحی می کند.
• از بین بردن کل معده (گاسترکتومی کلی)، گاسترکتومی کلی شامل از بین بردن کل معده و برخی بافت های اطراف آن است.
• از بین بردن غدد لنفاوی برای شناسایی سلول های سرطان، جراح غده های لنفاوی در شکم بیمار را معاینه و جراحی می کند تا سلول های سرطانی احتمالی را شناسایی و درمان کند.
• جراحی برای تسکین علائم. در برخی مواقع ممکن است از بین بردن بخشی از معده علائم و نشانه های سلول های رو به رشد را تسکین دهد. در این حالت، جراحی سرطان معده را درمان نمی کند، اما می تواند علائم بیمار را تسکین دهد.

جراحی برای درمان سرطان با خطر خونریزی و عفونت همراه است و اگر تمام یا بخشی از معده بیمار برداشته شود، می تواند باعث بروز مشکلات گوارشی شود.

پرتو درمانی

در پرتودرمانی از پرتوهای پر انرژی مانند پرتوهای ایکس و پروتون ها برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در سرطان معده و روده، پرتودرمانی و شیمی درمانی به طور متناوب و اغلب قبل از عمل جراحی انجام می شود. پرتودرمانی به معده می تواند باعث اسهال، سوء هاضمه، حالت تهوع و استفراغ شود. پرتودرمانی به مری هم ممکن است با بروزعوارضی مانند اختلال در بلع همراه باشد. برای جلوگیری از این عارضه جانبی، ممکن است پزشک از لوله تغذیه ای زمان بهبودی مری استفاده کند. در موارد سرطان پیشرفته، ممکن است از پرتودرمانی برای تسکین عوارض جانبی استفاده شود.

شیمی درمانی

شیمی درمانی یک دارو درمانی است که در آن مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. داروهای شیمی درمانی در سراسر بدن جریان پیدا می کند و سلول های سرطانی را شناسایی و از بین می برد. عوارض جانبی شیمی درمانی بستگی به نوع دارو استفاده شده دارد.

داروهای هدفمند

در این روش از داروهای خاص برای درمان سرطان معده استفاده می شود، داروهای هدفمند اغلب همراه با داروهای شیمی درمانی استفاده می شوند.

مراقبت حمایتی (تسکین دهنده)

مراقبت تسکین دهنده، مراقبت های پزشکی تخصصی برای رهایی از درد و سایر علائم بیماری است که می توانند به بیمار کمک کنند تا امید به زندگی بیشتری داشته باشد. این نوع مراقبت در کنار سایر روند های درمانی می تواند برای بیمار بسیار مفید باشد.

درمان های بالقوه آینده

محققان در سراسر جهان در حال مطالعه تعدادی از داروهای جدید هستند که بتوانند با استفاده از قدرت سیستم ایمنی بدن برای مقابله با سرطان استفاده کنند به این روش ایمونوتراپی گفته می شود.

درمان سرطان می تواند با بروز عوارض جانبی خاصی همراه باشد.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

بهتر است برای آمادگی بیشتر در هنگام مراجعه به پزشک علائمی را که تجربه کرده اید، اطلاعات شخصی و سوابق پزشکی خود را بنویسید و لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی خود تهیه کنید.

در مورد سرطان معده، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:

• چه نوع سرطان معده دارم؟
• گزینه های درمان من کدامند؟
• سرطان معده من چقدر پیشرفته است؟
• مزایا و خطرات هر گزینه درمانی چیست؟
• چگونه درمان بر زندگی من تأثیر خواهد گذاشت؟ آیا می توانم به شغل خود ادامه دهم؟
• آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم از آن استفاده کنم؟ چه وب سایتهایی را پیشنهاد می کنید؟

برخی از سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسند، عبارتند از:

• علائم شما چقدر شدید است؟
• از چه زمانی علائم شما شروع شده اند؟
• آیا علائم شما مداوم بوده یا گاه به گاه بروز می کنند؟
• فکر می کنید چه چیزی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شود؟

منابع:

https://www.cancer.gov/types/stomach/patient/stomach-treatment-pdq

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/stomach-cancer/symptoms-causes/syc-20352438