خون ریزی دستگاه گوارش، (GI) نشان دهنده اختلال در دستگاه گوارش شما است. خون اغلب در مدفوع یا استفراغ دیده می شود، اما همیشه قابل مشاهده نیست. سطح خون ریزی می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و می تواند خطر جدی به همراه داشته باشد. فناوری تصویربرداری پیشرفته، در صورت نیاز، معمولاً می تواند علت خون ریزی را شناسایی کند. درمان آن به منبع خون ریزی بستگی دارد.
انواع خون ریزی دستگاه گوارش
این خون ریزی می تواند در دو دسته گسترده قرار گیرد:
- خون ریزی دستگاه گوارش فوقانی
- خون ریزی دستگاه گوارش تحتانی
علائم ظاهری، نوع خون ریزی های فوقانی و تحتانی را از هم متمایز می کند.
علائم خون ریزی دستگاه گوارش
این علائم می تواند آشکار یا پنهان باشد. علائم به محل و شدت خون ریزی بستگی دارد و می تواند در هر نقطه از دستگاه گوارش باشد.
علائم خون ریزی ممکن است به شرح زیر باشد:
- استفراغ خونی، که ممکن است قرمز یا قهوه ای تیره باشد و به بافت قهوه ای شباهت دارد.
- مدفوع خاردار و سیاه
- خون ریزی از مقعد
ممکن است علائم زیر همراه با خون ریزی دیده شود:
- احساس سبکی در سر
- اختلال در تنفس
- سنکوپ
- درد قفسه سینه
- درد شکم
- علائم شوک
اگر خون ریزی شما ناگهانی شروع شود و به سرعت پیشرفت کند، احتمال دارد بیهوش شوید
علائم شوک عبارتند از:
- افت فشار خون
- کاهش ادرار
- نبض تند
- بیهوشی
در صورت استفراغ یا مشاهده خون در مدفوع یا مدفوع تیره دارید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
علت خون ریزی دستگاه گوارش
خون ریزی می تواند در دستگاه گوارش فوقانی یا تحتانی رخ دهد، برای همین علل زیادی باعث آن می شوند.
علل خون ریزی دستگاه گوارش فوقانی
- خون ریزی بعد از عمل جراحی (خون ریزی بعد از آناستوماتیک (پیوند روده)، خون ریزی بعد از پلی پکتومی، خون ریزی بعد از اسفنکتروتومی
- تومورهای دستگاه گوارش فوقانی
- هموبیلی (خون ریزی از مجاری صفراوی)
- خون ریزی از مجرای لوزالمعده
زخم معده
شایع ترین علت خون ریزی سیستم گوارش فوقانی، زخم معده است. زخم های گوارشی، زخم هایی هستند که روی بافت داخلی معده و قسمت بالای روده کوچک ایجاد می شوند. اسید معده یا از باکتری ها یا استفاده از داروهای ضد التهابی، به بافت داخلی معده صدمه زده و منجر به تشکیل زخم ها می شود. حتی می تواند علائم نسبت به عفونت H. پیلوری، استفاده بیش از حد NSAID (داروهای ضد التهاب غیر استرویدی) یا استرس فیزیولوژیکی باشد.
واریس مری
واریس مری به عنوان واریس مالوری ویس شناخته می شوند و می توانند خون ریزی زیادی ایجاد کنند. واریس مری، بیشتر در افرادی که بیش از حد الکل می نوشند شایع است.
ورم های غیر طبیعی و بزرگ شده در عروق مری (واریس مری)
واریس مری بیشتر در افراد مبتلا به بیماری جدی کبدی رخ می دهد.
التهاب مری
التهاب مری بیشتر در اثر بیماری ریفلاکس معده دستگاه گوارش (GERD) ایجاد می شود.
ضایعه دیولافوی
خون ریزی رقیق شده خون که از طریق اپیتلیوم دستگاه گوارش نشت می یابد اما زخم مشهود ندارد.
علل خون ریزی دستگاه گوارش تحتانی
آسیب ناشی از پرتودرمانی
پس از درمان سرطان های شکمی یا لگن
بعد از عمل جراحی
خون ریزی بعد از پلی پکتومی، خون ریزی بعد از بیوپسی
بیماری دیورتیکولار
در بیماری دیورتیکولار کیسه های کوچک و پرکار در دستگاه گوارش (دیورتیکولوزیس) گسترش می یابند. اگر یک یا چند کیسه ملتهب یا آلوده شود، به آن دیورتیکولیت گفته می شود.
بیماری التهابی روده (IBD)
بیماری التهابی روده شامل کولیت اولسراتیو می باشد که باعث التهاب و زخم های روده بزرگ و بیماری کرون و التهاب غده دستگاه گوارش می شود.
تومورها
تومورهای غیر سرطانی (خوش خیم) یا سرطانی مری، معده، روده بزرگ می توانند سطح دستگاه گوارش را تضعیف کرده و باعث خون ریزی شوند.
پولیپ های روده بزرگ
توده های کوچکی از سلول هایی که بر روی لایه روده بزرگ شکل می گیرد، می توانند باعث خون ریزی شوند. بیشتر پولیپ های روده بزرگ بی ضرر هستند، اما برخی از آنها ممکن است سرطانی باشند یا در صورت عدم درمان به موقع سرطانی شوند.
بواسیر
بواسیر رگ های متورم مشابه رگ های واریسی در مقعد یا رکتوم است.
شکاف مقعد
شکاف مقعد، اشک های کوچک در بافت داخلی مقعد است.
پروکتیت
التهاب بافت داخلی راست روده است که می تواند باعث خون ریزی روده بزرگ شود.
عوارض خون ریزی GI
خون ریزی می تواند باعث عوارض شوکه شدن، کم خونی و مرگ شود.
پیشگیری خون ریزی GI
با رعایت برخی راهکارها تا حدودی می توان به پیشگیری از خون ریزی دستگاه گوارش کمک کرد. برخی از این راهکارها عبارتند از:
- محدود کردن استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی
- ترک مصرف الکل
- ترک سیگار
- درمان ریفلاکس دستگاه گوارش
تشخیص خون ریزی دستگاه گوارش
معاینه
پزشکتان تاریخچه پزشکی، از جمله سابقه خون ریزی قبلی را بررسی می کند و یک معاینه فیزیکی را انجام می دهد و احتمالاً آزمایش هایی را توصیه می کند. آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آزمایشات
آزمایش خون
احتمال دارد شما به آزمایش شمارش کامل خون، نیاز داشته باشید تا ببینید سرعت لخته شدن خون، تعداد پلاکت و آزمایش عملکرد کبد شما چگونه است.
تست مدفوع
تجزیه و تحلیل مدفوع شما می تواند به تعیین علت خون ریزی پنهان کمک کند.
لاواژ نازوگاستریک
یک لوله از بینی شما به معده منتقل می شود تا محتوای معده خارج شود و ممکن است به تعیین منبع و محل خون ریزی کمک کند.
آندوسکوپی فوقانی
در روش آندوسکوپی فوقانی از یک دوربین ریز در انتهای یک لوله بلند استفاده می شود که از طریق دهان عبور می کند تا پزشکتان بتواند دستگاه گوارش فوقانی شما را بررسی کند.
آندوسکوپی کپسول
در روش آندوسکوپی کپسول، یک کپسول ویتامین با یک دوربین ریز داخل آن را می بلعید. کپسول وارد دستگاه گوارش شده و تصاویری را تهیه کرده و آنها را به ضبط کننده ای که بر روی کمربند دور کمر می پوشید، ارسال می کند و از این طریق پزشک داخل روده کوچک شما را مشاهده و بررسی خواهد کرد.
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر
لوله ای همراه با نور و دوربین در رکتوم شما قرار می گیرد تا در روده و آخرین قسمت روده بزرگ (روده بزرگ سیگموئید) وارد شود.
انتروسکوپی به کمک بالون
انتروسکوپی به کمک بالون، بخش های تخصصی از روده کوچک شما را بررسی می کند که با آزمایش های دیگر قابل مشاهده نیستند. بعضی اوقات، در طی آزمایش انتروسکوپی به کمک بالون می توان منبع خون ریزی را کنترل یا درمان کرد.
آنژیوگرافی
آنژیوگرافی یک رنگ کنتراست به شریان شما تزریق می شود و یک سری تصاویر با پرتوهای ایکس برای بررسی و معالجه رگ های خون ریزی یا سایر ناهنجاری ها گرفته می شود.
تست های تصویربرداری
انواع دیگر آزمایش های تصویربرداری، مانند سی تی اسکن شکمی، برای یافتن منبع خون ریزی قابل استفاده می باشد.
اگر خون ریزی دستگاه گوارش شما شدید باشد، و آزمایشات غیر آسیب زننده نتوانند منبع و محل خون ریزی را پیدا کنند، ممکن است شما نیاز به جراحی داشته باشید تا پزشک بتوانند روده را مشاهده کنند. خوشبختانه، این موارد بسیار نادر هستند.
پیش آگهی خون ریزی در دستگاه گوارش
نتیجه درمان خون ریزی های دستگاه گوارش تا حد زیادی به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- علت و محل خون ریزی
- میزان خون ریزی
- مشکلات و شرایط بهداشتی قبلی
برای درمان بهتر و پیش اگهی بهتر بیماری سعی کنید:
- پیگیری به طور منظم با پزشک برای نظارت کنترل بر پیشرفت، به طوری که پزشک بتواند از پیشرفت بیشتر و عوارض خون ریزی دستگاه گوارش بیمار جلوگیری کند.
- رژیم غذایی مناسبی را حفظ کرده و دارو های تجویز شده را طبق دستورالعمل مصرف کنید.
- از خوردن مواد غذایی و محرک ها مانند الکل و سیگار کشیدن که باعث افزایش ترشحات معده می شود، خودداری کنید.
- برای افزایش بخش عمده مدفوع، رژیم غذایی پر فیبر بخورید، که به جلوگیری از دیورتیکولوزیس و بواسیر کمک می کند.
درمان خون ریزی دستگاه گوارش
معمولا، خون ریزی های دستگاه گوارش به خودی خود متوقف می شود. در غیر این صورت، نوع درمان بستگی به خون ریزی دارد. در بسیاری موارد، داروها یا روشی برای کنترل خون ریزی تجویز می شوند. به عنوان مثال، گاهی درمان زخم معده هنگام آندوسکوپی فوقانی یا برداشتن پولیپ در حین کلونوسکوپی امکان پذیر است.
درمان خون ریزی گوارشی فوقانی
اگر خون ریزی شما در ناحیه فوقانی گوارش است، ممکن است برای مهار تولید اسید معده به شما یک داروی تزریقی معروف به مهار کننده پمپ پروتون (PPI) داده شود. هنگامی که منبع خون ریزی مشخص شد، پزشک مشخص می کند که آیا شما نیاز به مصرف PPI دارید یا ندارید.
بسته به میزان خون ریزی و شدت آن، ممکن است شما به داروهای تزریقی و احتمالاً تزریق خون نیاز داشته باشید. اگر داروهای رقیق کننده خون از جمله آسپیرین یا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مصرف می کنید، ممکن است نیاز باشد مصرف آنها را متوقف کنید.
درمان خون ریزی گوارشی تحتانی
بواسیر یا شقاق مقعد ممکن است با رژیم غذایی پر فیبر درمان شود، مایعات برای نرم نگه داشتن مدفوع ممکن است مفید باشد و در صورت لزوم نرم کننده های مدفوع نیز می تواند به بهبودی بیشتر کمک کند.
مراجعه به اورژانس
خون ریزی جدی دستگاه گوارش می تواند علائم حیاتی یک بیمار را بی ثبات کند. ممکن است فشار خون بیمار به شدت کاهش یابد و ضربان قلب وی افزایش یابد. در صورت خون ریزی شدید دستگاه گوارش، فرد باید به اورژانس بیمارستان مراجعه کند.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
هنگامی که قرار است به پزشک مراجعه کنید لیستی از موارد زیر را تهیه کنید:
- علائم شما و لیست تمام داروها، ویتامین ها یا سایر مکمل های مصرفی از جمله دوز
- سابقه بیماری گوارشی که به آن مبتلا شده اید، مانند ریفلاکس معده، زخم معده یا غیره
در مورد خون ریزی از دستگاه گوارش، سوالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- من خون نمی بینم، پس چرا گمان دارید خون ریزی از دستگاه گوارش وجود دارد؟
- چه عاملی باعث ایجاد علائم من می شود؟
- غیر از محتمل ترین علت، علل احتمالی دیگر علائم من چیست؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- آیا وضعیت من احتمالاً موقتی است یا در طولانی مدت ادامه دارد؟
- بهترین دوره درمان چیست؟
- بیماری های دیگری دارم. چگونه می توانم در حین درمان خون ریزی من بهترین مدیریت را داشته باشم؟
- آیا محدودیت هایی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
احتمالاً پزشک از شما سؤالاتی می کند، مانند:
- آیا علائم شما مداوم بوده یا گاه به گاه بروز می کنند؟
- علائم شما چقدر شدید است؟
- چه عاملی علائم شما را بهبود یا بدتر می کند؟
- آیا داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی یا بدون نسخه یا تجویز شده مصرف می کنید یا آسپرین مصرف می کنید؟
- الکل می نوشید؟
آخرین دیدگاه‌ها