اشتها چیست و چگونه می توان آن را تغییر داد؟

اشتها، میل فرد به خوردن غذا است. تعریف اشتها یا appetite با گرسنگی کاملا فرق دارد. گرسنگی پاسخ بیولوژیکی بدن به کمبود غذا است. به دلیل طیف وسیعی از عوامل اشتها افراد ممکن است تغییر کرده و افزایش و یا کاهش پیدا کند.

حتی در برخی مواقع ممکن است باعث شود افراد کمتر یا بیشتر از نیاز بدن خود غذا بخورند. در این مقاله، ما appetite را با جزئیات بیشتری با عوامل تاثیر گذار بر آن، چگونگی افزایش یا کاهش appetite و زمان مراجعه به پزشک را بررسی می کنیم. تا شما بتوانید با کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه appetite خود را کاهش و حتی در صورت لزوم تقویت ببخشید.

محیط و سبک زندگی، سلامت روان و سلامت جسمی فرد از جمله عواملی هستند که ممکن است appetite افراد را تحت تأثیر قرار دهد.

appetite، میل عمومی فرد به غذا خوردن است. اشتهای فرد ممکن است میزان غذایی که می خواهد بخورد و همچنین نوع غذایی که احساس می کند بخورد را تعیین کند. گرسنگی زمانی اتفاق میفتد که بدن تشخیص دهد که به غذای بیشتری احتیاج دارد و سیگنالی را برای خوردن به مغز ارسال می کند. علائم گرسنگی اغلب شامل موارد زیر است:

• سردرد
• حالت تهوع
• تحریک پذیری
• احساس سرگیجه
• مشکل در تمرکز
• صدای شکم یا معده
• احساس خالی بودن معده

طبق بررسی های انجام شده، فرد گرسنه کمتر آنچه را که می خواهد و دوست دارد، می خورد. در مقابل، کسی که تمایل به غذا خوردن و appetite خوبی دارد ممکن است متوجه شود که برخی عوامل خاص باعث افزایش اشتها او می شوند. این عوامل بهبود و تقویت اشتها، شامل موارد زیر باشد:

• روال، عادت یا یک موقعیت خاص
• دیدن یا بوییدن غذاهای مورد علاقه آنها
• بی حوصلگی، استرس یا یک حالت عاطفی دیگر

بیماری ها، داروها و عوامل محیطی نیز می توانند اشتهای فرد را تغییر دهند. حتی عوامل سبک زندگی و بیماری ها نیز می توانند بر گرسنگی تأثیر بگذارند.

چه عواملی اشتها را تحت تأثیر قرار می دهند؟

عوامل زیادی appetite را تحت تاثیر قرار می دهند. چند نمونه از این عوامل شامل موارد زیر می باشند:

رژیم غذایی

افرادی که رژیم غذایی خاصی را دنبال می کنند، اغلب در ابتدای تغییر رژیم غذایی خود، افزایش appetite را تجربه می کنند. اما پس از ادامه کاهش وزن و تداوم رژیم غذایی بعد از 3 هفته، دیگر این افزایش اشتها را تجربه نمی کنند.

سایر بررسی ها به این نتیجه رسیدند که پروتئین باعث احساس سیری بعد از غذا می شود. بنابراین یک رژیم غذایی حاوی پروتئین کافی می تواند به تنظیم اشتهای فرد کمک کند.

سلامت روان

حالت عاطفی فرد، تأثیر قابل توجهی در appetite دارد. برای برخی از افراد، استرس یا غم ممکن است باعث شود که آنها برای کنار آمدن با احساس خود، غذای بیشتری بخورند، اما برای برخی دیگر، این احساسات نتیجه معکوس دارند. برخی از شرایط بهداشت روانی که بر appetite تأثیر می گذارد، شامل موارد زیر می باشند:

افسردگی. افسردگی می تواند اشتهای فرد را کم یا زیاد کند. بعضی از افراد ممکن است در شرایط افسردگی خود بیشتر از قبل غذا بخورند تا احساس بهتری داشته باشند.

اختلالات اشتها

اختلالات appetite و یا اختلالات خوردن که می توانند appetite فرد را تحت تاثیر قرار دهند شامل دو مورد اختلال پرخوری و بی اشتهایی عصبی هستند.

• اختلال پرخوری. اختلال پرخوری شامل دوره هایی از پرخوری بیش از حد است که احساس گناه و شرم به دنبال آن ایجاد می شود. فرد مبتلا به این اختلال ممکن است حتی اگر گرسنه هم نباشد، پرخوری کند و زیاد غذا بخورد.
• بی اشتهایی عصبی. بی اشتهایی عصبی اختلال باعث می شود فرد مبتلا، مصرف غذا را محدود کند. در آنورکی نروزا احتمال دارد تمایل فرد به غذا خوردن کاهش یابد حتی اگر بدن او به غذا نیاز داشته باشد. بی اشتهایی عصبی، یک بیماری پیچیده است، اما نشانه اصلی آن کاهش وزن شدید است. همچنین ممکن است فرد به غلط احساس کند اضافه وزن دارد، اگرچه BMI بیمار نشان می دهد که این درست نیست. تغییرات رفتاری ممکن است شامل امتناع از خوردن غذا، ورزش بیش از حد و استفاده از ملین یا استفراغ بعد از مصرف غذا باشد.

بارداری

حالت تهوع، یبوست و فشار بر روی معده برای رشد جنین می تواند اشتهای زنان در دوران بارداری را کاهش دهد. متخصصان تغذیه به زنان در دوران بارداری که با کاهش اشتها دست و پنجه نرم می کنند، راهکارهای زیر را پیشنهاد می دهند:

• وعده های غذایی کوچکتر ولی با تعداد بیشتری را بخورند.
• غذاهایی با ارزش انرژی بالا، مانند میوه، آجیل و پنیر را مصرف کنند.

همچنین بارداری می تواند اشتها را افزایش دهد. برخی از آداب و رسوم ها بر روی غذاهایی که زنان در دوران بارداری میل می کنند تأثیر دارد که ممکن است منجر به پرخوری شود.

دارو

داروهای متعدد می توانند اشتهای فرد را تحت تأثیر قرار دهند. برخی از داروهایی که می توانند باعث افزایش وزن شوند، عبارتند از:

• داروهای خاص دیابت
• برخی از داروهای صرع
• داروهای ضد روان پریشی
• هورمون های استروئیدی، مانند پردنیزون (دلتازون)
• داروهای کاهش دهنده فشار خون، مانند متوپرولول (لوپرسور)
• داروهای ضد افسردگی خاص، مانند پاروکستین (Paxil) و سرترالین (Zoloft)

بیماری ها

بسیاری از بیماری ها می تواند باعث از دست دادن اشتهای فرد شود، از جمله موارد زیر:

عفونت

بیماری های باکتریایی یا ویروسی مانند گاستروانتریت ویروسی می تواند به طور موقت اشتهای فرد را کاهش دهد.

بیماری تیروئید

تیروئید دارای اثرقابل توجهی در اشتها است اگر کسی به پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید مبتلا باشد، ممکن است متوجه افزایش یا کاهش اشتهای خودش شود.

سرطان

سرطان گاهی اوقات بسته به علائم و همچنین محل تومور و آزاد شدن هورمون ها، می تواند باعث از بین رفتن مستقیم اشتها شود. همچنین می تواند باعث از بین رفتن غیر مستقیم اشتها در اثر واکنش فرد به درمان شود.

بیماری پارکینسون

طبق بنیاد پارکینسون، این بیماری می تواند باعث از بین رفتن حس چشایی یا بویایی شود، که ممکن است اشتهای فرد را کاهش دهد.

بیماری کلیه

اگر کلیه ها از کار بیفتند، مواد زائد خاصی در جریان خون جمع می شوند. این تجمع می تواند منجر به کاهش اشتها گردد.

چگونه اشتهای خودم را تقویت کنیم؟

اگر فردی به دلیل بیماری زمینه ای دچار کاهش appetite شده باشد، درمان بیماری زمینه ای می تواند اشتهای فرد را تا حدودی بهبود ببخشد.

در اشتهای طولانی مدت، مانند سرطان، پیشنهاد می شود که افراد رژیم و عادات غذایی خود را تنظیم کنند تا میل به غذا خوردن خودشان را افزایش دهند. موارد زیر می توانند به مبتلایان به سرطان کمک کند تا بتوانند اشتهای خود را بهبود ببخشند:

• مایعات فراوان بنوشید.
• هر روز در زمانهای ثابت غذا بخورید.
• غذاهایی که ظاهر زیبا و بوی خوبی دارند را میل کنید.
• وعده های غذایی کوچکتر و مکرر را در طول روز داشته باشید.
• از ادویه جات و گیاهان معطر برای بهبود عطر و طعم غذا استفاده کنید.
• از وعده های غذایی با پخش موسیقی و تزیین غذا به روشی جذاب لذت ببرید.

از آنجا که سایر عوامل سبک زندگی، مانند خواب، ورزش و استرس نیز بر اشتها تأثیر می گذارند، توصیه می شود موارد زیر را انجام دهید:

• ورزش منظم
• استراحت کافی
• در صورت لزوم، مصرف دارو برای کاهش حالت تهوع

چگونه اشتهای خود را کاهش دهیم؟

اگر فردی به دلیل استرس یا اضطراب مجبور است بیش از حد مجاز خود غذا بخورد، ذهن آگاهی می تواند به او در حل این مشکل کمک کند. مراقبه و ذهن آگاهی راهی موثر برای کاهش غذا خوردن احساسی است. افراد می توانند با توجه به موارد زیر، غذا خوردن آگاهانه را تمرین کنند:

• جویدن کامل لقمه غذا
• لقمه های کوچک گرفتن
• توجه به علائم سیری بدن
• انجام تنفس عمیق قبل از غذا
• غذا خوردن در هنگام گرسنگی
• از بین بردن هرگونه حواس پرتی در هنگام خوردن غذا

فرد می تواند با پرهیز از مصرف غذاهای فرآوری شده و قندهای ساده، رژیم غذایی خودش را تنظیم کند تا احساس سیری را افزایش دهد. در عوض، افراد می توانند بر روی وعده های غذایی حاوی تعادل پروتئین، چربی های مفید، فیبر و کربوهیدرات ها تمرکز کنند.

محققان دریافتند که نوشیدن آب قبل از غذا به کاهش تعداد کالری مصرف کنندگان در طول غذا کمک می کند. اگرچه ممکن است نوشیدن آب مستقیماً بر اشتها تأثیر نگذارد، اما می تواند در کاهش گرسنگی موثر باشد.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر فرد دچار تغییراتی غیرقابل توجیه در اشتها شود، باید به پزشک مراجعه کند. در صورتی که تغییرات اشتها ناشی از یک بیماری زمینه ای باشد و یا  عوارض جانبی دارو های مصرفی بیمار باعث تغییر اشتها وی شده باشد، پزشک می تواند دارو های فرد را جایگزین کند و یا میزان دارو آنها را تغییر دهد. فردی مبتلا به بیماری بهداشت روانی که باعث می شود، وی بیش از حد غذا بخورد یا مصرف غذای خود را به شدت محدود می کند، باید حتما از پزشک مشورت بگیرید و به دنبال راهکارهای درمانی برای وضعیت خودش باشد.

سخن آخر

اشتها، تمایل فرد به غذا خوردن را توصیف می کند. عوامل زیادی از جمله محیط، سبک زندگی، بهداشت روانی و سلامت جسمی وی می توانند بر اشتهای فرد تأثیر بگذارند.

غذا خوردن آگاهانه می تواند کمک کند تا افراد با توجه به نیاز بدن به غذا خوردن اقدام نمایند. با این حال، اگر فردی با اشتهای زیاد یا کم اشتها به وجود یک علت زمینه ای مشکوک است، باید به پزشک مراجعه کند.

منبع:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/appetite

[advisers limit=3 online =true skill=”20″]