فشارخون ثانویه

فشارخون ثانویه فشارخون بالایی است که به دلیل یک وضعیت پزشکی دیگر ایجاد می شود. شرایطی که ممکن است باعث فشارخون ثانویه شود شامل بیماری کلیوی، بیماری آدرنال، مشکلات تیروئید و آپنه انسدادی خواب است.

فشارخون ثانویه همچنین در دوران بارداری می تواند رخ دهد.

فشارخون ثانویه با نوع فشارخون بالا طبیعی که اغلب به آن فشارخون بالا گفته می شود، متفاوت است. فشارخون اولیه علت مشخصی ندارد و تصور می شود با ژنتیک، رژیم غذایی ضعیف، عدم ورزش و چاقی مرتبط است.

درمان صحیح فشارخون ثانویه غالباً می تواند هم بیماری زمینه ای و هم فشارخون را کنترل کند.

علت فشارخون ثانویه

چندین بیماری می تواند باعث فشارخون ثانویه شود، از جمله:

• بیماری گلومرولی
• پرفشاری خون کلیوی
• بیماری کلیه پلی کیستیک
• عوارض دیابت (نفروپاتی دیابتی)

همچنین شرایط پزشکی که بر روی سطح هورمون تأثیر می گذارد می تواند باعث فشارخون ثانویه شود.

برخی شرایط ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سندرم کوشینگ
• مشکلات تیروئید
• هایپرپاراتیروئیدیسم
• افزایش هورمون آلدوسترون
• فئوکروموسیتوم (تومور نادر در غده فوق کلیوی که باعث افزایش تولید هورمون های آدرنالین و نورآدرنالین می شود).

سایر علت احتمالی فشارخون ثانویه عبارتند از:

• چاقی
• انسداد آئورت
• آپنه خواب یا قطعی نفس در خواب
• بارداری: بارداری می تواند فشارخون موجود را بدتر و یا ایجاد کند (فشارخون ناشی از بارداری یا پره اکلامپسی).
• داروها و مکمل ها: داروهای مختلف نسخه ای مانند داروهای تسکین دهنده درد، قرص های ضد بارداری، داروهای ضد افسردگی و داروهای مورد استفاده بعد از پیوند عضو – می توانند فشارخون بالا را در بعضی از افراد ایجاد یا تشدید کنند.

داروهای ضد احتقان بدون نسخه و برخی مکمل های گیاهی از جمله جینسنگ، شیرین بیان و افدره ممکن است همین تأثیر را داشته باشند. بسیاری از داروهای مخدر مانند کوکائین و متامفتامین نیز فشارخون را افزایش می دهند.

عوامل خطر فشارخون ثانویه

بزرگترین عامل خطر فشارخون ثانویه داشتن یک وضعیت پزشکی است که می تواند باعث فشارخون بالا شود.

علائم فشارخون ثانویه

مانند فشارخون بالا، فشارخون ثانویه معمولاً علائم و نشانه های خاصی ندارد.

داشتن هر یک از این علائم می تواند نشان دهنده وضعیت فشارخون بالا باشد:

• فشارخون بالا بدون چاقی
• فشارخون بالا بدون سابقه خانوادگی
• فشارخون بالا که به داروهای فشارخون پاسخ نمی دهد.
• فشارخون بالا ناگهانی قبل از سن 30 سالگی یا بعد از 55 سالگی
• فشارخون بسیار بالا، شامل فشارخون سیستولیک بیش از 180 میلی متر جیوه یا فشارخون دیاستولیک بیش از 120 میلی متر جیوه

تشخیص فشارخون ثانویه

برای تشخیص فشارخون ثانویه، پزشک ابتدا فشارخون شما را با اندازه گیری می کند.

برای تشخیص فشارخون ثانویه ممکن است سه تا شش با فشارخون بالا در زمان های مختلف اندازه گیری شود. برای نظارت بهتر بر فشارخون شما امکان دارد پزشک از یک دستگاه اندازه گیری فشارخون بطور خودکار در ساعات خاص در طول روز استفاده کند.

پزشک روی علائم و نشانه هایی از شرایطی که می تواند فشارخون ثانویه ایجاد کند، تمرکز خواهد کرد.

علائم جسمی می تواند شامل موارد زیر باشد:

• التهاب بدن
• تغییر در وزن
• رشد غیر طبیعی مو
• علائم پوستی روی شکم
• جریان غیر طبیعی خون در کلیه ها

پزشک همچنین برای تشخیص علت فشارخون و بررسی علائم بیماری ها می تواند آزمایشات جانبی دیگری را تجویز کند:

آزمایش خون

آزمایش خون میزان پتاسیم، سدیم، کراتینین، قند خون ناشتا، کلسترول و تری گلیسیرید و سایر مواد شیمیایی موجود در خون را بررسی می کند.

آزمایش ادرار

آزمایش ادرار برای بررسی علائم فشارخون بالا و تایید و یا رد کردن بیماری های زمینه ای انجام می شود.

سونوگرافی کلیه ها

از آنجا که بسیاری از اختلالات کلیوی به فشارخون ثانویه مرتبط است، پزشک ممکن است سونوگرافی کلیه ها و رگ های خونی شما را سفارش دهد.

الکتروکاردیوگرام

(ECG)  اگر پزشک تشخیص دهد که فشارخون ثانویه شما می تواند به دلیل مشکل قلبی ایجاد شده باشد، وی ممکن است یک نوار قلب را سفارش دهد.

عوارض فشارخون ثانویه

فشارخون ثانویه می تواند وضعیت پزشکی شما را بدتر کند. در صورت عدم درمان، فشارخون ثانویه می تواند باعث سایر شرایط پزشکی شود.

برخی عوارض پزشکی فشارخون ثانویه عباتند از:

آسیب به شریان ها

آسیب به شریان ها می تواند منجر به سفت شدن و ضخیم شدن شریان ها (آترواسکلروز) و در نهایت حمله قلبی، سکته مغزی یا عوارض دیگر شود.

آنوریسم

افزایش فشارخون می تواند باعث ضعف و برآمدگی رگ های خونی و آنوریسم شود. در صورت پاره شدن آنوریسم می تواند خطرناک باشد.

نارسایی قلبی

برای پمپ کردن خون در برابر فشار بیشتر، عضله قلب ضخیم تر می شود. در نهایت، عضله ضخیم می تواند منجر به نارسایی قلبی شود.

کوری

تنگی و پارگی رگ های خونی در چشم ناشی از فشارخون بالا می تواند به کوری منجر شود.

سندرم متابولیک

سندرم متابولیک ناشی از اختلالات متابولیسم بدن است که شامل گروهی از شرایط بیماری زا مانند افزایش دور کمر، تری گلیسیرید بالا، کلسترول بالا(HDL)، فشارخون بالا و انسولین زیاد می باشد.

اگر فشارخون بالا دارید، احتمال دارد سایر اجزای سندرم متابولیک را هم داشته باشید. هرچه اجزای بیشتری از سندرم متابولیک را داشته باشید، احتمال ابتلا شما به دیابت، بیماری قلبی یا سکته مغزی بیشتر است.

مشکل در حافظه

فشارخون بالا کنترل نشده ممکن است بر توانایی شما در تفکر و یادگیری تأثیر بگذارد. مشکلات حافظه در افرادی که فشارخون بالایی دارند بیشتر دیده می شود.

پیش آگهی فشارخون ثانویه

فشارخون ثانویه با درمان، پیش آگهی مثبتی دارد. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع می تواند در پیشگیری از بروز آسیب های جدی موثر باشد.

درمان فشارخون ثانویه

غالباً، یک وضعیت پزشکی زمینه ای نیاز به درمان با داروها یا جراحی دارد. هنگامی که بیماری زمینه ای به طور موثر درمان شود، فشارخون ثانویه احتمال دارد کاهش یابد یا حتی به حالت عادی بازگردد.

با این حال، اغلب، تغییر در شیوه زندگی – مانند خوردن غذاهای سالم، افزایش فعالیت بدنی و حفظ وزن سالم می تواند به پایین نگه داشتن فشارخون کمک کند. ممکن است شما نیاز به مصرف داروهای فشارخون داشته باشید و هرگونه بیماری پزشکی می تواند در انتخاب نوع دارو تأثیر بگذارد.

داروهای احتمالی شامل موارد زیر است:

دیورتیک ها

که گاهی به آن قرص های ادرار آور نیز گفته می شود، داروهایی هستند که برای از بین بردن سدیم و آب و کاهش حجم خون روی کلیه ها عمل می کنند.

این داروها نسبت به سایر داروهای فشارخون بالا ارزان تر هستند. عوارض جانبی احتمالی آن ها شامل ضعف، گرفتگی پا و اختلال عملکرد جنسی است.

مسدود کننده های بتا

این داروها رگ های خونی را باز می کنند و باعث می شوند قلب شما کندتر و با نیروی کمتری بزند. عوارض جانبی احتمالی مسدود کننده های بتا شامل خستگی، مشکلات خواب، کاهش سرعت ضربان قلب و سرد شدن دست و پا می باشد. به علاوه، مسدود کننده های بتا به طور کلی برای مبتلایان به آسم تجویز نمی شوند، زیرا می توانند اسپاسم عضلات را در ریه ها افزایش دهند.

مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)

این داروها با مسدود کردن تشکیل یک ماده شیمیایی طبیعی، به آرامش عروق خونی کمک می کنند. مهارکننده های ACE ممکن است در درمان فشارخون بالا در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی یا نارسایی کلیه از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.

عوارض جانبی احتمالی آن ها شامل سرگیجه و سرفه است و این داروها در دوران بارداری تجویز نمی شوند.

مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین II

این داروها رگ های خونی را تنگ کرده و به آرامش عروق خونی کمک می کنند. علاوه برآن، اغلب برای افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی یا نارسایی کلیه مفید هستند.

این داروها عوارض جانبی احتمالی کمتری نسبت به مهار کننده های ACE دارند، اما در دوران بارداری نیز مورد استفاده قرار نمی گیرند.

مسدود کننده های کانال کلسیم

این داروها به شل شدن عضلات رگ های خونی یا کاهش سرعت ضربان قلب کمک می کنند.

عوارض جانبی احتمالی مسدود کننده های کانال کلسیم شامل احتباس آب، سرگیجه و یبوست است.

آب گریپ فروت با برخی از مسدود کننده های کانال کلسیم تداخل ایجاد می کند و شما را در معرض خطر بیشتری برای عوارض جانبی قرار می دهد. از پزشک بپرسید که آیا داروی شما تحت تأثیر آب گریپ فروت قرار دارد یا ندارد.

مهار کننده های مستقیم رنین

مهار کننده های مستقیم رنین جدیدترین درمان برای فشارخون بالا هستند و عوارض جانبی آن ها شامل سرگیجه و اسهال است.

گاهی اوقات درمان می تواند پیچیده باشد. برای کنترل فشارخون بالا ممکن است شما به بیش از یک دارو، یا مصرف داروها همراه با تغییرات سبک زندگی نیاز داشته باشید. پزشک احتمال دارد به شما توصیه کند که فشارخون خود را در خانه اندازه گیری کرده و تا زمان تثبیت آن معاینات پزشکی خود را پیگیری کنید.

درمان خانگی فشارخون بالا

برای کاهش فشارخون می توانید تغییراتی را در شیوه زندگی خود ایجاد کنید، مثلا:

غذاهای سالم بخورید.

رژیم های غذایی بر متوقف کردن فشارخون بالا (DASH)، که بر میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و غذاهای لبنی کم چرب تأکید دارد را امتحان کنید.

مصرف پتاسیم که در میوه ها و سبزیجات مانند سیب زمینی، اسفناج، موز و زردآلو یافت می شود، برای جلوگیری و کنترل فشارخون بالا کمک می کند. علاوه بر آن، در رژیم غذایی خود مصرف نمک را کم کنید.

وزن سالم خود را حفظ کنید.

اگر اضافه وزن دارید، از دست دادن حتی 4.5 کیلوگرم می تواند فشارخون را کاهش دهد.

فعالیت بدنی را افزایش دهید.

فعالیت بدنی منظم می تواند به کاهش فشارخون کمک کند و وزن بیمار را تحت کنترل داشته باشد. حداقل در روز 30 دقیقه فعالیت بدنی داشته باشید.

سیگار و مصرف الکل را ترک کنید.

تنباکو به دیواره رگ های خونی آسیب می رساند و روند سخت شدن شریان ها را تسریع می کند.

استرس را مدیریت کنید.

استرس را تا جایی که ممکن است در زندگی روزمره خود کاهش دهید. روش های مقابله ای سالم مانند یوگا و تنفس عمیق را تمرین کنید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

فشارخون بالا ممکن است در حین معاینه معمولی تشخیص داده شود. در این مرحله، پزشک ممکن است آزمایش های بیشتری را تجویز کند یا شما را به پزشک متخصص، ارجاع دهد.

برای آمادگی بهتر هنگام مراجعه به پزشک علائمی را که تجربه کرده اید و اطلاعات شخصی اصلی، از جمله فشارهای اساسی یا تغییرات اخیر زندگی خودتان را بنویسید.

لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل های مصرفی و همچنین اطلاعاتی درباره دوز مصرفی آن ها تهیه کنید.

در مورد فشارخون ثانویه، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک بپرسید، عبارتند از:

• کدام نوع دستگاه فشارخون برای من بهتر است؟
• آیا باید فشارخون خودم را در خانه بررسی کنم؟
• به نظر شما چه چیزی باعث فشارخون بالا من شده است؟
• آیا فشارخون بالا من موقتی است یا طولانی مدت ادامه دارد؟
• آیا جایگزینی عمومی برای دارویی که برای من تجویز می کنید وجود دارد؟
• به چه نوع تست هایی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات به آمادگی خاصی نیاز دارد؟
• آیا محدودیت های مربوط به رژیم غذایی یا فعالیتی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
• چه تغییراتی می توانم در سبک زندگی ایجاد کنم که به کاهش فشارخون کمک کند؟
• چه درمان های برای ایجاد فشارخون بالا وجود دارد و کدام یک را توصیه می کنید؟
• شرایط سلامتی دیگری دارم، چگونه می توانم به بهترین شکل این شرایط را با هم مدیریت کنم؟

سوالات پزشک از بیمار

پزشک ممکن است از شما سوالات زیر را بپرسد:

• آیا اخیراً وزن بدن شما تغییر کرده است؟
• آیا بستگان شما مبتلا به دیابت یا کلیه هستند؟
• آیا شما علائم غیر طبیعی را تجربه کرده اید؟
• چه نمک زیاد در رژیم غذایی خود استفاده می کنید؟
• آیا تا به حال در خانواده شما کسی به فشارخون بالا مبتلا شده است؟ اگر بله، آیا می دانید دلیل اصلی فشارخون بالا در خانواده شما چیست ؟

منابع

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21128-secondary-hypertension

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/secondary-hypertension/symptoms-causes/syc-20350679

[advisers limit=3 online =true skill=”5″]