سرگیجه بعد از غذا

غذا خوردن معمولاً با افزایش قند خون می تواند به کاهش سرگیجه کمک کند اما برخی افراد بعد از غذا خوردن دچار سرگیجه می شوند. اغلب، سرگیجه بعد از غذا، قابل درمان و پیشگیری می باشد. چندین شرایط مختلف و بیماری در فرد باعث سرگیجه بعد از غذا خوردن می شوند. بعضی اوقات، وقتی فرد بعد از نشستن طولانی مدت، ناگهان بلند می شود و حرکت می کند دچار سرگیجه گردد. تغییر ناگهانی در حجم مایعات و جریان خون می تواند باعث ایجاد سرگیجه موقت در افراد شود.    

هضم، فرایند پیچیده ای است که نیاز به هماهنگی دقیق بین سیستم های گوارشی، عصبی و گردش خون دارد. فرایند اولیه هضم شامل انتقال مجدد خون به معده و روده کوچک است. حدود یک سوم زنان و مردان سالمند معمولاً این بیماری را تجربه می کنند.

علاوه بر سرگیجه، فرد با افت فشار خون بعد از غذا ممکن است علائم زیر را داشته باشد:

• حالت تهوع
• تغییرات در دید
• احساس ضعف
• آنژین (درد قفسه سینه)

علت افت فشار خون پس از غذا

در موارد نادر، افت فشار خون پس از غذا خوردن می تواند باعث ایجاد حملات ایسکمیک گذرا شود. افرادی که فشار خون بالایی دارند در معرض خطر فشار خون بعد از غذا خوردن هستند. برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد افت فشار خون پس از غذا هستند. در برخی دیگر، این بیماری پس از سکته مغزی، تصادف یا آسیب های دیگری که به اعصاب اصلی آسیب می رساند، ایجاد می شود. اما مقصر اصلی فشار خون بالا است که شریان ها را سفت می کند. برخی از بیماری ها مانند دیابت، بیماری پارکینسون و سایر شرایط آسیب رسان عصبی می تواند منجر به افت فشار خون بعد از مصرف شود. پزشکان هنوز درمانی برای کاهش فشار خون پس از غذا خوردن پیدا نکرده اند اما رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییر شیوه زندگی می تواند به کاهش بروز این شرایط کمک کند.

هیپوگلیسمی غیر دیابتی

هیپوگلیسمی غیر دیابتی یک بیماری نادر است که می تواند بعد از غذا خوردن به دلیل افت ناگهانی قند خون، باعث سرگیجه شود. فرد مبتلا به هیپوگلیسمی غیر دیابتی می تواند دچار هیپوگلیسمی واکنشی شود. در هیپوگلیسمی واکنشی فرد بعد از خوردن غذا به جای افزایش قند خون دچار افت قند خون می شود.

پزشکان علت اصلی این بیماری را به طور کامل نمی دانند، اما در این شرایط غذا خوردن می تواند باعث افزایش انسولین در بدن شود. انسولین هورمونی است که وظیفه تجزیه قند خون و کاهش سطح گلوکز را بر عهده دارد. با افزایش انسولین، سطح قند خون فرد خیلی سریع کاهش می یابد و فرد احساس سرگیجه می کنند.

علائم مرتبط با هیپوگلیسمی غیر دیابتی شامل موارد زیر است:

• تعریق
• لرزیدن
• گرسنگی
• تحریک پذیری
• احساس اضطراب
• خواب آلودگی شدید
• سردرگمی یا عصبی بودن

در بعضی موارد، این بیماری با جراحی و یا تغییر رژیم غذایی قابل درمان است. در این شرایط به بیماران توصیه می شود که سطح قند خون خود را بعد از غذا کنترل کرده و قبل از افت قند خون یک میان وعده میل کنند.

محرک های رژیم غذایی

بعضی اوقات نوع تغذیه می تواند باعث ایجاد یک بیماری حاد یا مزمن همراه با احساس سرگیجه شود. به عنوان مثال، خوردن غذاهای خاص با میگرن مرتبط بوده و یکی از علائم آن سرگیجه است.

نمونه هایی از مواردی که به عنوان محرک های سردردهای میگرنی شناخته می شوند، عبارتند از:

• الکل
• شکلات
• غذاهای ترش
• آجیل و خشکبار
• محصولات لبنیاتی مانند شیر
• غذاهایی حاوی مونو سدیم گلوتامات

نوشیدن محصولات حاوی کافئین مانند قهوه ممکن است در برخی از افراد منجر به سرگیجه شود. حساسیت به کافئین تاثیر زیادی در سرگیجه بعد از غذا خوردن دارد. کافئین یک محرک است و می تواند ضربان قلب فرد را افزایش دهد. کسانی که سابقه مشکلات قلبی دارند و افراد سالمند ممکن است نتوانند این تغییرات ضربان قلب را تحمل کنند و دچار سرگیجه بعد از غذا خوردن شوند. سرگیجه در برخی از مبتلایان به سرگیجه یا بیماری منییر بعد از خوردن برخی غذاهای خاص (غذاهای پر نمک و الکل)، بدتر می شود. در این شرایط گوش داخلی بیمار درگیر شده و بر تعادل فرد تأثیر می گذارد.

داروهای دیابت

برخی از داروهای دیابت، از جمله انسولین، ممکن است هنگام کاهش بیش از حد قند خون باعث سرگیجه شوند. مبتلایان به دیابت که به طور مرتب بعد از وعده غذایی دچار سرگیجه می شوند باید در مورد تغییر داروهای خود، مصرف دوز کمتر یا تنظیم برنامه غذایی خود با پزشک صحبت کنند.

ایستادن ناگهانی بعد از نشستن طولانی مدت

بیشتر مردم در هنگام ایستادن ناگهانی بعد از نشستن طولانی مدت افت ناگهانی فشار خون را تجربه می کنند. در این شرایط مشکل اصلی نوع وعده غذایی فرد نیست بلکه تغییر ناگهانی از نشستن به حالت ایستاده می باشد.

افت فشار خون ارثی اصطلاح پزشکی برای افت فشار خون است که هنگام تغییر حالت شخص از نشستن به ایستادن رخ می دهد اما بیشتر افراد آن را با سرگیجه اشتباه می گیرند.

برخی از دلایل اصلی افت فشار خون ارثی، عبارتند از:

• دیابت
• بارداری
• کم خونی
• کم آبی بدن
• عفونت یا تب
• قند خون پایین
• اختلالات سیستم عصبی
• عروق خونی مسدود شده
• خونریزی در جایی از بدن مانند معده
• داروهای درمان کننده فشار خون بالا
• قرار گرفتن در معرض گرما بیش از حد
• مشکلات قلبی که در هنگام ایستادن پمپاژ قلب را مختل می کنند.

در افرادی که فقط به طور وقت و گاه به گاه افت فشار خون را تجربه می کنند، ممکن است نوشیدن آب کافی در بهبود وضعیت فرد موثر باشد. در غیر این صورت، فرد حتما باید به پزشک مراجعه کند.

مراجعه به پزشک سرگیجه بعد از غذا

سرگیجه بعد از غذا خوردن در موارد محدودی و گاه به گاه نیاز به مراجعه به پزشک ندارد. در این شرایط ممکن است قند خون یا فشار خون فرد به طور موقت تغییر پیدا کرده و یا اینکه نوع غذایی که فرد خورده باعث سرگیجه شده باشد.

اما در صورت بروز علائم زیر همراه با سرگیجه، فرد باید به پزشک مراجعه کند:

• گیجی
• درد قفسه سینه
• تغییر در هوشیاری

به طور کلی سرگیجه مداوم را نباید نادیده گرفت. چون سرگیچه می تواند نشان دهنده بیماری های زمینه ای باشد که قابل درمان می باشد. پزشک معمولاً با استفاده از چند آزمایش ساده می تواند علت را تشخیص دهد و گزینه های درمانی مناسب را تجویز کند. همچنین از آنجا که سرگیجه می تواند منجر به سقوط، پرت شدن فرد و سایر حوادث شود، بهتر است فرد برای جلوگیری از صدمات احتمالی سریعا به دنبال درمان سرگیجه باشند.

درمان سرگیجه بعد از غذا

درمان سرگیجه بعد از غذا خوردن معمولاً به علت اصلی بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر افت فشار خون بعد از مصرف غذا باعث ایجاد مشکل شده باشد هیچ درمان مطمئن برای افت فشار خون بعد از غذا خوردن وجود ندارد، اما برخی تغییر در شیوه زندگی می تواند به فرد در جلوگیری از فشار خون پایین کمک کند:

• مبتلایان قبل از غذا مقدار زیادی آب بنوشند. نوشیدن یک یا دو لیوان آب قبل از غذا می تواند باعث افزایش میزان حجم خون در بدن فرد شود.
• وعده های غذایی بزرگتر نسبت به وعده های کوچکتر احتمال فشار خون بعد از مصرف را افزایش می دهند. این افراد بهتر است به جای چند وعده غذایی بزرگ، روزانه چندین وعده غذایی کوچک میل کنند. چون بدن برای هضم یک وعده غذایی بزرگ از انرژی و جریان خون بیشتری استفاده می کند، اما خوردن وعده های غذایی کوچک می تواند سرگیجه بعد از غذا خوردن را کاهش دهد. سعی کنند سه وعده غذایی در روز را به شش یا هفت وعده غذایی کوچکتر تغییر دهند.
• مبتلایان باید سعی کنند در اولین ساعت بعد از خوردن غذا به آرامی از خواب بلند شوند زیرا احتمال سرگیجه در این مواقع بیشتر است. نشستن یا دراز کشیدن به مدت یک ساعت پس از غذا، روش دیگری برای مقابله با افت فشار خون بعد از غذا است. در صورت نیاز به جابجایی، مراقب بوده و علائم افزایش فشار خون کنترل شوند.
• از مصرف غذاهایی مانند کافئین، الکل و غذاهای پر سدیم که باعث ایجاد سرگیجه می شوند، خودداری گردد.

انتخاب غذا و رژیم غذایی مناسب

مبتلایان به سرگیجه بعد از غذا خوردن باید غذاهایی را انتخاب کنند که زمان بیشتری برای هضم لازم داشته باشند. غذا هایی مانند غلات کامل، میوه و سبزیجات.می توانند برای این افراد مفید باشند. نان سفید و سایر غذاهای تهیه شده با آرد بسیار تصفیه شده، برنج سفید، سیب زمینی و نوشیدنی های قندی به سرعت از معده به روده کوچک منتقل می شوند و به افت فشار خون بعد از غذا خوردن و سرگیجه منجر می شوند. قطع این مواد غذایی و جایگیزین کردن آن ها با غلات، حبوبات، پروتئین و روغن های سالم که به آرامی هضم می شوند می تواند فشار خون بیمار را بعد از غذا خوردن حفظ کند و سرگیجه را کاهش دهد.

اگر سرگیجه نتیجه خوردن یک غذای خاص یا حساسیت غذایی باشد، بیمار باید از خوردن این ماده غذایی پرهیز کند.

سرگیجه بعد از غذا در بارداری

بسیاری از موارد بعد از غذا خوردن در دوران بارداری می تواند باعث سرگیجه شوند. بارداری به خودی خود می تواند با سرگیجه از دلایلی مانند قند خون پایین و تغییر جریان خون از شار هورمونی همراه باشد. سرگیجه در بارداری می تواند از افت قند خون و تغییر جریان خون ناشی از تغییرات هورمونی، نشستن طولانی مدت و بلند شدن ناگهانی ایجاد شود. به ندرت، هیپوگلیسمی واکنشی در بارداری دیده می شود. خانم های بارداری که بعد از وعده غذایی دچار سرگیجه می شوند، معمولاً متوجه می شوند که این علامت بعد از زایمان بهبود می یابد. اما اگر سرگیجه شدید، طولانی مدت یا در عملکرد زن اختلال ایجاد کند، باید به پزشک مراجعه کند.

پیش آگهی سرگیجه بعد از غذا

مبتلایان می توانند با ایجاد تغییرات اساسی در رژیم غذایی، میزان ابتلا به سرگیجه بعد از غذا خوردن را کاهش دهند. با این حال، اگر سرگیجه مزمن شود و در طولانی مدت ادامه یابد و یا شدیدتر گردد، بیمار باید به پزشک مراجعه کند. همچنین بیماران باید هنگام بلند شدن از جای خود زیاد عجله نکنند و برای جلوگیری از افتادن و سقوط به جایی تکیه کنند و بعد بلند شوند. در افرادی که احساس سرگیجه می کنند نوشیدن آب زیاد می تواند به کاهش علائم کمک کند.

منابع:

https://www.health.harvard.edu/heart-health/eating-can-cause-low-blood-pressure

ttps://www.healthline.com/health/dizziness-after-eating

s://www.medicalnewstoday.com/articles/326174.php#diabetes-medications

[advisers limit=5 online=true skill=”15 34″]