پروپوفول 1% یک داروی آرامبخش و خواب‌آور است که برای شروع و حفظ آرامبخشی در مراقبت‌های بیهوشی تحت نظارت (MAC)، آرامبخشی ترکیبی و بی‌حسی منطقه‌ای، القا و یا حفظ بیهوشی عمومی و نیز در بخش مراقبت‌های ویژه استفاده می‌شود. تزریق این دارو در برخی از بیماران می‌تواند با بروز برخی عوارض احتمالی همراه باشد.
بنابراین تیم درمان باید بر وضعیت سلامتی بیمار نظارت کافی داشته باشد تا از بروز مشکلات و عوارض جدی در افراد پیشگیری شود. از طرفی تزریق داروی پروپوفول ممکن است با مواد مخدر، ترکیبی از مواد افیونی و آرام بخش و بیهوش کننده‌های استنشاقی تداخل داشته باشد. بیمار باید لیستی را از تمام داروها و مکمل‌هایی که مصرف می‌کند به پزشک معالج خود ارائه دهد.
مصرف همزمان والپروات و پروپوفول ممکن است منجر به افزایش سطح خونی پروپوفول شود. در صورت مصرف همزمان داروی پروپوفول با والپروات، باید دوز مصرفی پروپوفول کاهش پیدا کند. علاوه براین باید بیماران را از نظر علائم افزایش اثرات آرامبخش یا افسردگی قلبی – تنفسی به دقت تحت نظر قرار داد. برنامه درمانی جدید توسط پزشک تجویز می‌شود.
در شرایط مصرف همزمان داروی پروپوفول، هیچ تداخل نامطلوب قابل توجهی پس از تجویز پیش داروها یا داروهایی که در طول بیهوشی یا آرامبخشی استفاده می‌شوند (از جمله طیف وسیعی از شل کننده‌های عضلانی، داروهای استنشاقی، داروهای ضد درد و بی حس کننده‌های موضعی) در بزرگسالان مشاهده نشده است.
اعتیاد به داروی پروپوفول
به طور کلی گزارش‌هایی مبنی بر سوء استفاده از داروی پروپوفول برای اهداف تفریحی و سایر کاربردهای نامناسب وجود دارد که حتی در نهایت منجر به مرگ و میر و آسیب‌های دیگر در فرد مصرف کننده شده است. بنابراین این دارو باید تحت نظارت نهادهای بهداشتی باشد.
علاوه براین، مواردی از مصرف خودسرانه پروپوفول توسط شاغلین در بیمارستان و مراکز درمانی نیز گزارش شده است که منجر به مرگ و میر و سایر آسیب‌های دیگر شده است. ذخایر دارویی پروپوفول باید به دقت مدیریت شوند تا از بروز آسیب‌های ناشی از سوء مصرف این دارو توسط افراد مختلف، پیشگیری شود.
به عنوان مثال در یک مرکز درمانی باید تمام دوزهای این دارو به دقت کنترل شود و موارد مصرف آن تحت نظر باشد. لیست بیماران دریافت کننده این دارو و میزان دوز تجویزی به آنها نیز باید ثبت شود تا مشخص گردد که این دارو برای چه مواردی استفاده شده است. به این ترتیب می‌توان از سوء مصرف داروی پروپوفول پیشگیری کرد.
عوارض تزریق آمپول پروپوفول
به طور کلی این مسئله بدیهی است که یک دارو در کنار اثرات درمانی و مطلوب خود، باعث بروز برخی عوارض نامطلوب نیز شود. داروی پروپوفول نیز از این قاعده مستثنی نیست. از جمله اثرات نامطلوب شایع ایجاد شده پس از تزریق داروی بیهوشی پروپوفول، عبارت‌اند از:
- گیجی
- تعریق
- تاری دید
- مشکلات حرکتی
- سردرد و عصبی بودن
- بی نظمی ضربان یا تپش قلب
- خستگی یا ضعف غیر معمول
- افزایش یا کاهش ضربان قلب یا نبض
- سرگیجه، غش یا سبکی سر هنگام بلند شدن ناگهانی از حالت درازکش یا نشسته
از دیگر عوارض ناشی از مصرف داروی پروپوفول که شیوع کمتری دارند، عبارت‌اند از:
- کبودی پوست
- مشکل در تنفس
- سبکی سر، سرگیجه یا غش
- بروز احساس درد یا ناراحتی در قفسه سینه
سایر عوارض پروپوفول
عوارض نادر ناشی از تزریق داروی پروپوفول، عبارت‌اند از:
- لرزش
- اضطراب
- خونریزی لثه
- بروز تغییرات در بینایی
- سوزش، خارش، بی حسی، گزگز، سوزن سوزن شدن
- دفع ادرار کدر، سرفه کردن یا سرفه خونی، هذیان یا توهم
- مشکل در ادرار کردن، مشکل در بلع، خشکی چشم، دهان، بینی یا گلو
- تون ماهیچه‌ای بیش از حد، چشم درد، تب، برافروختگی یا قرمزی صورت
- احساس عمومی بیماری، کهیر، خارش، بثورات پوستی، ناتوانی در حرکت چشم
- افزایش میزان پلک زدن یا اسپاسم پلک، افزایش میزان خون دوره قاعدگی یا خونریزی واژینال
- افزایش آب دهان، تحریک پذیری، درد یا تورم مفاصل، از دست دادن اشتها، تغییرات خلقی یا ذهنی
- درد عضلانی، گرفتگی یا درد، اسپاسم یا انقباض عضلانی، سفتی و کشش عضلانی، حالت تهوع یا استفراغ
- خونریزی بینی، بروز درد در بازوها یا پاها، خونریزی طولانی مدت از زخم و بریدگی، پف یا تورم پلک‌ها یا اطراف چشم‌ها، صورت، لب‌ها یا زبان
- دفع ادرار به رنگ قرمز یا قهوه‌ای تیره، دفع مدفوع قرمز یا سیاه و قیری، بی قراری، خواب آلودگی غیر معمول، گلو درد، احساس سفتی در قفسه سینه
- لرزیدن، بروز مشکل در خواب، بروز مشکل در صحبت کردن، حرکات پیچشی کنترل نشده گردن، تنه، بازوها یا پاها، بروز حالات غیر معمول در چهره
عوارض رایج ناشی از تزریق پروپوفول
به طور کلی برخی از عوارض ناشی از تزریق پروپوفول ممکن است نیازی به مراقبت پزشکی نداشته باشند و در طول درمان از بین بروند. زیرا بدن شما با گذشت زمان با دارو سازگار می‌شود. زیرا بدن شما با گذشت زمان با دارو سازگار می‌شود. در صورت ادامه یا عدم بهبود عوارض زیر، به پزشک معالج خود اطلاع دهید:
- بروز خونریزی، تاول، سوزش، سردی
- بروز تغییرات در رنگ طبیعی پوست قسمت‌های مختلف بدن
- احساس فشار، کهیر، عفونت، التهاب، خارش، ایجاد توده، بی حسی
- احساس درد، بثورات پوستی، قرمزی، جای زخم، درد، سوزش، تورم
- حساسیت، گزگز، ایجاد زخم یا احساس گرما در محل تزریق داروی پروپوفول
به طور کلی استفاده از داروی پروپوفول فعالیت مغز و سیستم عصبی بیمار را کند می‌کند. تزریق داروی پروپوفول برای بیهوشی بیمار و نیز در هنگام بیهوشی عمومی برای انجام جراحی یا سایر روش‌های پزشکی استفاده می‌شود. این دارو در بزرگسالان و همچنین کودکان 2 ماه به بالا استفاده می‌شود.
علاوه براین داروی پروپوفول برای آرام کردن بیمارانی که تحت مراقبت‌های ویژه هستند و نیاز به ونتیلاتور مکانیکی (دستگاه تنفس) دارند، استفاده می‌شود.
توصیه های دارویی پروپوفول
قبل از دریافت پروپوفول، تمام شرایط پزشکی و نیز آلرژی و حساسیت‌های خود را به پزشک معالج اطلاع دهید. همچنین مطمئن شوید که پزشکتان از بارداری یا شیردهی شما مطلع است. در برخی موارد، ممکن است نتوانید از پروپوفول استفاده کنید. به همین علت باید به دقت با پزشک معالج خود صحبت کنید.
FDA هشدار می‌دهد که اگر به تخم مرغ، محصولات تهیه شده از تخم مرغ، دانه‌های سویا یا محصولات تهیه شده از سویا حساسیت دارید، از داروی پروپوفول استفاده نکنید. قبل از دریافت این دارو باید به نکاتی توجه داشته باشید. اگر به این دارو حساسیت دارید، نباید پروپوفول دریافت کنید. زیرا ممکن است در اثر حساسیت، عوارض جدی در شما ایجاد شوند.
برای اطمینان از بی خطر بودن تزریق این دارو برای شما، در صورت صادق بودن موارد زیر در مورد شما، به پزشک معالج خود اطلاع دهید:
- صرع یا سایر اختلالات تشنجی
- ابتلا به انواع بیماری‌های کبدی یا کلیوی
- کلسترول یا تری گلیسیرید بالا (نوعی چربی در خون)
تزریق پروپوفول در کودکان
باید به این نکته توجه داشته باشید که تزریق داروی بیهوشی ممکن است بر رشد مغز کودک زیر 3 سال یا جنین متولد نشده‌ای که مادرش این دارو را در اواخر بارداری دریافت کرده است، تأثیر بگذارد. بروز این اثرات زمانی که بیهوشی به مدت 3 ساعت یا بیشتر استفاده می‌شود یا به صورت مکرر مورد استفاده قرار می‌گیرد، ممکن است بیشتر محتمل باشد.
تأثیرات ایجاد شده بر روی رشد مغز می‌تواند باعث بروز مشکلات مختلف در یادگیری یا رفتاری در آینده شود. انواع اثرات منفی مغزی ناشی از بیهوشی در مطالعات حیوانی دیده شده است. با این حال، مطالعات روی کودکان انسان که از بیهوشی کوتاه مدت در آنها استفاده شده است، تأثیر محتملی را بر رفتار یا یادگیری نشان نداده است.
به همین علت برای به دست آوردن نتایج دقیق، به انجام تحقیقات بیشتری در اینباره مورد نیاز است. در برخی موارد، پزشک ممکن است بر اساس این خطرات تصمیم به تعویق انداختن یک برنامه عمل جراحی کند. در مورد شرایط جدی، خطرناک و کشنده و وضعیت اورژانسی پزشکی یا جراحی که برای اصلاح برخی از نقایص مادرزادی لازم است، درمان ممکن است به تعویق نیفتد.
از پزشک خود در مورد تمام داروهایی که در طول جراحی یا عمل برای بیهوشی و درمان شما استفاده می‌شود، سوال بپرسید. همچنین درباره طول عمل جراحی نیز از پزشک معالج خود سوال بپرسید.
تزریق پروپوفول در شیردهی
داروی پروپوفول می‌تواند وارد شیر مادر شود و به همین علت مصرف این دارو ممکن است به نوزاد شیرخوار آسیب برساند.
با این حال، از آنجایی که داروی پروپوفول به سرعت از بدن خارج می‌شود، اغلب زنان می‌توانند به محض اینکه از بیهوشی خارج شده و کاملاً هوشیار شدند، شیردهی را از سر بگیرند. با این حال بهتر است که با پزشک و تیم معالج خود مشورت کنید. هشدارهای بارداری و شیردهی داروی پروپوفول را جدی بگیرید.
به طور کلی شیردهی در صورت تجویز داروی پروپوفول توصیه نمی‌شود. همچنین این دارو نباید برای بیهوشی زنان باردار و انجام زایمان استفاده شود. زیرا این دارو از جفت عبور می‌کند و ممکن است با افسردگی نوزادان همراه باشد. استفاده از داروی پروپوفول با هر دو واکنش آنافیلاکتیک و آنافیلاکتوئید کشنده و جدی همراه بوده است.
داروهای مشابه با پروپوفول
از جمله داروهایی که شباهت‌هایی با داروی پروپوفول دارند، عبارت‌اند از:
- فنتانیل
- کتامین
- لوسین
- لیدوکائین
- هیوسیامین
- گلیکوپیرولات
این داروها ممکن است عملکرد مشابهی داشته باشند.
نحوه تزریق پروپوفول
به طور کلی داروی پروپوفول از طریق تزریق به داخل ورید تجویز می‌شود. تزریق دارای پروپوفول و سایر داروهای تجویزی باید توسط پرستار و کادر درمان انجام شود. پس از تزریق داروی پروپوفول خیلی سریع آرام می‌شوید و در نهایت به خواب می‌روید و بیهوش می‌شوید.
تنفس، فشار خون، سطح اکسیژن، عملکرد کلیه و سایر علائم حیاتی شما در زمانی که تحت تأثیر داروی پروپوفول و بیهوشی هستید، به دقت تحت نظر خواهد بود.
برای بیهوشی عمومی یا ایجاد اثرات آرامبخشی و مراقبت از افراد در طول بیهوشی تحت نظارت یا MAC باید فقط توسط افرادی که در زمینه بیهوشی عمومی آموزش دیده‌اند و در اجرای روش جراحی و تشخیصی دخیل نیستند، تجویز شود. بیماران تحت اثرات آرام بخش باید به طور مداوم تحت نظر باشند و امکانات لازم برای نگهداری راه هوایی، تهویه مصنوعی، تجویز اکسیژن و احیای قلبی عروقی باید در دسترس باشد.
بیماران باید به طور مداوم از نظر علائم اولیه افت فشار خون، آپنه، انسداد راه هوایی یا اشباع شدن اکسیژن تحت نظارت باشند. این اثرات قلبی تنفسی به احتمال زیاد به دنبال تجویز سریع بولوس، به ویژه در افراد سالمند، ناتوان یا بیماران مبتلا به ASA-PS III یا IV رخ می‌دهد.
آرام‌سازی بیماران انتوبه‌شده و تحت تهویه مکانیکی در بخش مراقبت‌های ویژه یا ICU باید فقط توسط افرادی که در مدیریت وضعیت سلامتی بیماران بدحال مهارت دارند و در زمینه احیای قلبی عروقی و مدیریت و حفظ راه‌های هوایی آموزش دیده‌اند، انجام شود.
آخرین دیدگاه‌ها