تب در کودکان

تب در کودکان شایع ترین نگرانی است که باعث می شود والدین فرزندان خود را به اورژانس معرفی کنند. تب به طور معمول به عنوان دمای رکتوم بیش از 38 درجه سانتی گراد تعریف می شود. درجه حرارت اندازه گیری شده در سایر نقاط بدن معمولاً پایین تر است. تب به تنهایی خطرناک و جدی نیست مگر اینکه بسیار بالا و یا مداوم باشد. اما تب در کودکان زیر 2 سال یا تب های مکرر بیش از یک هفته می تواند نشان دهنده یک بیماری جدی باشد.  معمولاً تب بر اثر عفونت شایع ایجاد می شود که اکثر آن ها جدی نیستند. با این حال، بسیاری از شرایط غیر از عفونت ممکن است باعث تب شوند.

• تب در کودکان خردسال بالای 6 ماه زیاد جدی نیست.
• تب در کودکان 3 تا 6 ماهه احتمالا جدی تر است و در صورتی که درجه حرارت آن ها 39 درجه سانتی گراد یا بیشتر باشد، باید مورد مشاوره پزشکی قرار بگیرند.
• تب یا فیررها در کودک کمتر از 3 ماه غیر طبیعی و نگران کننده است و در صورتی که دمای آن ها 38 درجه سانتی گراد یا بیشتر است، نیاز به مراجعه به پزشک دارند.

در بیشتر موارد تب به دلیل عفونت ویروسی غیر جدی رخ می دهند و بسیاری از عفونت های ویروسی که در کودکان خردسال اثر می گذارند باعث ایجاد تب تا 48 ساعت قبل از بروز سایر علائم می شوند.

شیوع تب در کودکان

تب در کودکان خردسال بخصوص در کودکان کمتر از 5 سال بسیار شایع و نگران کننده است. تب نیز دومین دلیل شایع پذیرش کودک در بیمارستان است و می تواند دلیل اضطراب شدید در والدین باشد.

علت تب در کودکان

دمای طبیعی بدن ما در حدود 37 درجه سانتی گراد است. در طول روز این دما می تواند کمی بالا و پایین برود. دمای کودک می تواند به راحتی با مواردی مانند حمام گرم، ورزش و پوشیدن لباس هایی بسیار گرم افزایش یابد. تب بخشی از دفاع طبیعی بدن در برابر عفونت است. تب توسط سیستم ایمنی بدن تحت هدایت بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس ایجاد می شود. هیپوتالاموس مانند یک ترموستات گرمایش مرکزی عمل می کند. تب هنگامی اتفاق میفتد که هیپوتالاموس دمای بدن را بالاتر از حد طبیعی خود قرار دهد.

• انواع دیگر عفونت مانند عفونت های گرمسیری مانند مالاریا
• بعضی اوقات کودکان بعد از واکسیناسیون دچار تب می شوند. معمولاً فیررهای بعد از واکسینه شدن زیاد یا طولانی نیستند.
• شرایط التهابی از جمله بیماری کاوازاکی، برخی از انواع آرتروز و واکنش برخی داروها ممکن است موجب تب شوند.
• در برخی موارد سکته گرمایی می تواند دليل احتمالی بالا رفتن درجه حرارت بدن باشد، اما در بیشتر مواقع سکته گرمایی، تب محسوب نمی شود، زیرا بدن از بیرون گرم می شود.
• عفونت های ویروسی شایع ترین علت آن است. عفونت های ویروسی باعث بسیاری از بیماری های شایع مانند سرماخوردگی، سرفه، آنفلوانزا، اسهال و غیره می شوند. بعضی اوقات عفونت های ویروسی باعث بیماری های جدی تر می شوند.
• عفونت های باکتریایی کمتر از عفونت های ویروسی هستند و باعث تب شوند. باکتری ها به احتمال زیاد باعث بیماری های جدی مانند ذات الریه، عفونت های مفاصل (آرتریت سپتیک)، عفونت ادرار، عفونت کلیه، سپتی سمی و مننژیت می شوند. با این حال، باکتری ها همچنین می توانند باعث ایجاد تب در عفونت های کمتر جدی مانند عفونت گوش و بثورات پوستی آلوده شوند.

علائم تب در کودکان

علائم و نشانه های تب در کودکان ممکن است آشکار یا خفیف باشند. علائم ظریف تر در کودکان کم سن و سال تر بروز می کند.

علائم تب در نوزادن

• تشنج
• گریه زیاد
• بی حالی
• تنفس سریع
• تحریک پذیری
• تغذیه نادرست
• تغییر در عادات خواب یا خوردن

علائم تب در کودکان

• درد بدن
• سردرد
• اشتهای ضعیف
• اختلال در خواب
• احساس گرما یا سرما

در صورت مشاهده تب همراه با یکی از شرایط زیر در کودک خود، با پزشک تماس بگیرید.

• کبودی پوست
• استفراغ، اسهال
• حساسیت به نور
• گریه های غیرطبیعی
• سفت شدن گردن کودک
• دست و پاهای سرد غیرطبیعی
• کودکان کمتر از 6 ماهه (صرف نظر از نارس بودن)
• بروز علائم جدید بعد از درمان و یا شدیدتر شدن علائم
• خواب آلودگی که در آن بیدار کردن کودک سخت است.
• یک لکه نرم روی سرشان دارد که به سمت بیرون برآمده شده
• علائم کم آبی مانند چشم های غرق شده، پوشک خشک و خشکی پوست

شاید برای مراقبت از فرزندتان بهترین تلاش ها را کرده باشید، اما گاهی اوقات به خصوص در شرایط زیر بهتر است برای درمان به درمانگاه مراجعه کنید:

• کم آبی بدن
• تشنج کودک
• سردرد مداوم
• تداوم استفراغ
• تغییر در هوشیاری
• ضایعات پوستی بنفش یا قرمز
• تنفس کودک کم عمق، سریع یا دشوار است.
• کودک بیماری خاصی دارد و یا داروی خاصی مصرف می کند.

تشنج تب

برخی از کودکان تمایل به تشنج تب دارند. تشنج تب نوعی تشنج است که با افزایش سریع دمای بدن ایجاد می شود. بعضی از کودکان فقط یکبار تشنج تب را تجربه می کنند، اما برخی دیگر بیشتر اوقات به آن ها مبتلا می شوند. تشنج های تب و تشنج ناشی از عفونت هایی مانند مننژیت، می توانند بسیار شبیه به هم باشند.

انستیتوی ملی بهداشت و سلامت و تعالی مراقبت (NICE) دستورالعمل هایی را برای کمک به متخصصان بهداشت و درمان و والدین در ارزیابی کودکان مبتلا به تب تهیه کرده است. NICE، علائم کودکان مبتلا به تب را به گروه های “سبز”، “كهربا” و “قرمز” توصیف می کنند:

• علائم سبز. نشان می دهد که کودک در معرض کم ابتلا به بیماری جدی قرار دارند.
• علائم کهربا. نشان دهنده این است که کودک نیاز به مراجعه پزشک دارد و ممکن است در معرض ابتلا به بیماری جدی تر قرار داشته باشد.
• علائم قرمز. یعنی کودک نیاز فوری مراجعه به پزشک دارد و در معرض ابتلا به بیماری های جدی قرار دارد.

	سبز کم خطر	کهربا خطر متوسط	قرمز خطر بالا
رنگ پوست	رنگ طبیعی	رنگ پریده	بسیار کم رنگ، کبود یا آبی
فعالیت	به طور عادی به شما پاسخ می دهد لبخند می زند. به طور طبیعی از خواب بیدار می شود. گریه طبیعی و عادی	به طور عادی جواب نمی دهد. نمی خندد. فقط با تحریک زیاد بیدار می شود. کاهش فعالیت	به اطراف پاسخ مکی دهند. از خواب بیدار نمی شود گریه ضعیف و مداوم
نفس كشيدن		افزایش سرعت تنفس از 40 یا بیشتر در دقیقه قرمز شدن سوراخ بینی هنگام نفس کشیدن	افزایش سرعت تنفس 60 یا بیشتر در دقیقه
جریان	زبان و لب های مرطوب، چشم طبیعی	زبان و لب های خشک تغذیه ضعیف (نوزادان) کاهش ادرار و پوشک خشک ضربان قلب سریع	خشکی پوست
سایر علائم	علائم قرمز یا کهربا وجود ندارد.	سن 3-6 ماه، درجه حرارت ≥39 درجه سانتی گراد. تب به مدت 5 روز قسمت های مکرر دوره های لرزهای متناوب و سپس عرق کردن، زیرا درجه حرارت به طور مکرر بالا و پایین می رود. تورم اندام یا مفصل	سن <3 ماه، دما ≥38 درجه سانتی گراد بثورات پوستی سفتی گردن تشنج غیرمعمول

تشخیص تب در کودکان

اگر کودک علائم هشدار دهنده “کهربا” یا “قرمز” نداشته باشد، و علائم دیگری مانند آبریزش بینی یا عطسه داشته باشد می تواند نشان دهنده یک عفونت ویروسی ساده باشد  که در این شرایط معمولاً دمای آن ها به سرعت کاهش می یابد. در این موارد، معمولاً فرض بر این است که کودک دچار سرماخوردگی شده است.

بعد از مراجعه به کلینیک یا بخش اورژانس پزشک با بدست آوردن سابقه پزشکی، کودک را معاینه می کند و طبق تشخیص خود ممکن است آزمایشات زیر را پیشنهاد دهد:

• در صورتی که کودک سرفه، درد قفسه سینه یا تنگی نفس داشته باشد، پزشک ممکن است رادیوگرافی قفسه سینه را درخواست کند. رادیوگرافی قفسه سینه (اشعه X) برای تشخیص برخی از شرایط قفسه سینه، بیماری های ریه و یا قلب کاربرد دارد.
• شمارش کامل خون (CBC) برای تشخیص عفونت های باکتریایی خون در کودکان است. CBC ممکن است عفونت های باکتریایی یا ویروسی و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی کودک را تشخیص دهد.
• میزان الکترولیت در خون برای ارزیابی کمبود آب بدن و تعیین روش های درمانی مفید است. به عنوان مثال بالا بودن قند خون نشان می دهد بیمار نیاز به درمان با انسولین دارد.
• کشت خون می تواند وجود باکتری در جریان خون را تشخیص دهد. نتایج کشت خون ممکن است 24 ساعت طول بکشد.
• آزمایش ادرار برای تشخیص عفونت های دستگاه ادراری و کم آبی بدن مفید است. کشت ادرار به ارزیابی میزان وجود باکتری در ادرار کمک می کند. نتایج حاصل از کشت ادرار ممکن است 24-72 ساعت طول بکشد.

پیش آگهی تب در کودکان

پیش آگهی برای کودکان مبتلا به تب بسیار عالی است. بیشتر بیماری هایی که باعث تب می شوند سه تا هفت روز طول می کشد. اما بعضی اوقات، درمان عفونت های باکتریایی در خانه انجام نمی شود و کودک نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. مننژیت و عفونت های باکتریایی خون پیش آگهی بسیار طولانی و جدی تری نسبت به عفونت های ویروسی دارند. درجه حرارت بالا در کودکان خردسال بسیار متداول است. درجه حرارت معمولاً طی 3 یا 4 روز به حالت عادی برمی گردد.

درمان های خانگی تب برای کودکان

درمان های خانگی برای کودکان مبتلا به تب با سه هدف زیر صورت می گیرد:

کنترل درجه حرارت

هدف اول راحت کردن کودک با کاهش تب با داروها است. حمام آب گرم همچنین می تواند در کاهش تب کودکان مفید باشد اما باید بیش از 10 دقیقه طول نکشد. در این مرحله بهتر است دمای یک نوزاد یا کودک نوپا را به صورت روتین بررسی کنید. در برخی موارد می توان برای کاهش تب در کودکان از استامینوفن کودکان استفاده کرد. به یاد داشته باشید که برای کاهش تب حداقل باید به مدت 24 ساعت به مصرف دارو ادامه دهید. اما از آسپیرین برای درمان تب در کودکان به خصوص برای تب با آبله مرغان یا سایر عفونت های ویروسی استفاده نکنید، آسپرین در برخی از کودکان منجر به نارسایی کبد می شود.

حمام اسفنجی در آب گرم به کاهش تب کمک می کند. کودک را در مقدار کمی آب گرم قرار دهید و برای مرطوب کردن پوست بدن و دست و پا از یک اسفنج استفاده کنید. آب به خودی خود کودک را خنک نمی کند بلکه تبخیر آب روی پوست باعث خنک شدن کودک می شود. بنابراین، کودک را با حوله های مرطوب و خیس نپوشانید. بر خلاف باور های مردمی، هرگز الکل را در حمام یا روی پوست کودک استفاده نکنید. الکل معمولاً برای کودکان خطرناک است.

پیشگیری از کم آبی

از کم آبی بدن کودکان جلوگیری کنید. بدن هنگام تب، آب خودش را از طریق پوست و ریه ها را از دست می دهند. کودک را به نوشیدن مایعات شفاف اما بدون کافئین تشویق کنید. اما در این شرایط به کودک چایی ندهید چون چایی زیرا مانند هر محصول حاوی کافئین باعث کم آبی بدن می شود. كودك باید حداقل هر چهار ساعت یکبار ادرار روشن داشته باشد.

نظارت بر کنترل علائم

یک استراتژی خوب برای کاهش تب این است که کودک به اندازه کافی مایعات شفاف (نه آب) بنوشد، ترجیحاً آبگوشت رقیق و زنجبیل مصرف کند. در صورتی که هر دو مراحل اولیه را طی کردید و تب کودک هم چنان دوام داشته باشد و یا کودک از نوشیدن امتناع ورزد یا تغییر در ظاهر یا رفتار او ایجاد نشد، بهتر است به دنبال درمان های پزشکی باشید و به پزشک مراجعه کنید. البته این امکان وجود دارد که پزشک نتواند علت دقیق تب کودک را تشخیص دهد.

اگر پزشک عفونت باکتریایی را تشخیص دهد، برای کودک آنتی بیوتیک تجویز می کند اما در عفونت های ویروسی دستگاه تنفسی که شایع ترین علت تب است، آنتی بیوتیک ها موثر نیستند. عفونت های دستگاه ادراری، عفونت گوش، عفونت های گلو، عفونت های سینوسی، عفونت های پوستی، عفونت های دستگاه گوارش و ذات الریه ممکن است در خانه با آنتی بیوتیک ها درمان شوند. کودک ممکن است آنتی بیوتیک خوراکی، تزریقی و یا هر دو را دریافت کند.

کودکانی که مشکوک به مننژیت باکتریایی باشند در بیمارستان بستری می شوند. علاوه بر آن پزشك ممكن است استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن را برای کاهش تب را توصیه كند. کمبود آب بدن کودکان با دادن مایعات خوراکی یا مایعات داخل وریدی (IV) قابل درمان است و در صورت استفراغ كودك، دارويي براي كنترل تهوع تجويز می شود. اگر وضعیت کودک پس از کاهش تب، درمان کم آبی بدن و در صورت رد شدن عفونت های باکتریایی جدی بهبود یابد، پزشک کودک را برای مراقبت بیشتر و نظارت در خانه از بخش اورژانس ترخیص می کند.

به کودک ایبوپروفن ندهید.

از داروهایی مانند پاراستامول و ایبوپروفن نباید برای تب کودکان استفاده شود بهتر است بگذارید تب کار خود را انجام دهد و مسیر خود را طی کند. شما می توانید از پاراستامول یا ایبوپروفن در کودکان مبتلا به تب که مضطرب هستند استفاده کنید البته این دو دارو نباید به طور همزمان مصرف شوند. برخی از مطالعات نشان داده اند که ایبوپروفن ممکن است خطر ابتلا به عفونت های جدی پوستی را هنگام استفاده در آبله مرغان افزایش دهد. بنابراین معمولاً پاراستامول در آبله مرغان توصیه می شود و نباید از ایبوپروفن استفاده کنید. در صورت کم آبی بدن فرزند شما نباید از ایبوپروفن استفاده کنید زیرا مطالعات نشان داده اند که می تواند خطر نارسایی کلیه را افزایش دهد.

پیشگیری تب در کودکان

پیشگیری از بسیاری از بیماری هایی که باعث تب می شوند به رعایت بهداشت فردی و شخصی بستگی دارد.

برای جلوگیری از شیوع ویروس ها و باکتری ها از این راهکارها استفاده کنید:

• دست های کودکان را با آب و صابون بشویید.
• هنگام عطسه و سرفه، دهان و بینی خود را بپوشانید.
• کودک باید به اندازه کافی بخوابد و استراحت لازم را داشته باشد.
• یک رژیم غذایی سالم از جمله میوه و سبزیجات برای کودک در نظر بگیرید.

در هنگام تب کودکان این اقدامات را انجام ندهید:	در هنگام تب کودکان این اقدامات را انجام دهید:
کودک خود را خنک نکنید. تب یک واکنش طبیعی و سالم در برابر عفونت است به آن ها زیاد لباس نپوشنید. به افراد زیر 16 سال آسپرین ندهید. ایبوپروفن و پاراستامول را ترکیب نکنید. پاراستامول به کودک زیر 2 ماه ندهید. ایبوپروفن را به کودک زیر 3 ماه یا کمتر از 5 کیلوگرم ندهید. به کودکان مبتلا به آسم ایبوپروفن ندهید.	مایعات زیادی به آن ها بدهید. به دنبال علائم کمبود آب بدن باشید. در طول شب مرتباً کودک خود را معاینه کنید. آن ها را در خانه نگه دارید. اگر نگران فرزند خود هستید، مشاوره پزشکی دریافت کنید.

منابع:

https://www.nhs.uk/conditions/fever-in-children/

https://www.emedicinehealth.com/fever_in_children/article_em.htm#facts_on_fever_in_children

https://patient.info/childrens-health/fever-in-children-high-temperature

[advisers limit=3 online =true skill=”15 3″]