متاسفانه بسیاری از زنان به علائم ضعیف بودن عضلات کف لگن خود هیچ اهمیتی نمی دهند. زنان تصور می کنند که ضعف عضلات کف لگن بخشی طبیعی از زایمان است. در حالیکه همه افراد باید سلامت عضلات کف لگن را جدی بگیرند. راه هایی زیادی برای تقویت و بهبود مشکلات کف لگن وجود دارد. اما پیش از انجام این تمرینات ابتدا باید بتوانید علائم ضعف کف لگن را تشخیص دهید. خوشبختانه در طول هفته‌ها و ماه‌های پس از زایمان، بدن زنان تا حدود زیادی بهبود می یابد. اکثر زنان بخشی از قدرت عضلات کف لگن خود را دوباره به دست می‌آورند. اما برخی دیگر از زنان مشکلات پایدارتری در این زمینه خواهند داشت.
به عضلات کف لگن به اختصار PC گفته می شود. علت این نامگذاری این است که عضلات کف لگن از استخوان شرمگاهی pubic bone شروع شده و تا استخوان دنبالچه در انتهای ستون فقرات coccyx امتداد پیدا می کند. عضلات کف لگن گروهی از ماهیچه ها و رباط های ناحیه لگن است که از اندام‌های داخل لگن از جمله واژن، رحم، مثانه و رکتوم حمایت می‌کند.
در طول بارداری و زایمان تأثیرات شدیدی بر عضلات کف لگن خانم ها دارد. بعد از زایمان، عضلات کف لگن در اغلب زنان به دلیل کشش ماهیچه‌ها، آسیب ناشی از پارگی واژن و کاهش استروژن، ضعیف می شوند. اختلال عملکرد عضلات کف لگن در صورت عدم درمان، می تواند منجر به آسیب مزمن کولون و یا عفونت شود.
علل اختلال عملکرد کف لگن چیست؟
علت دقیق ضعیف شدن عضلات کف لگن هنوز به طور دقیق مشخص نیست. اما با این حال برخی شرایطی که باعث ضعیف شدن عضلات لگن یا پارگی بافت همبند می شوند، می توانند زمینه را برای ابتلا به مشکلات کف لگن مستعد کنند. برخی دیگر از دلایل عبارتند از:
- چاقی
- زایمان
- جراحی لگن
- آسیب عصبی
- آسیب تروماتیک به ناحیه لگن
برای تشخیص ضعف عضلات کف لگن، پزشک ابتدا سابقه پزشکی شما را بررسی می کند. پس از مشاوره اولیه و مشاهده علائم، پزشک یک ارزیابی فیزیکی برای بررسی اسپاسم یا گره عضلانی انجام می دهد.
برای بررسی کنترل عضلات لگن، پزشک یک پرینومتر در رکتوم یا واژن، شما قرار می دهد. پرینومتر یک دستگاه حساس و کوچک است که پزشک با کمک آن میزان انقباض عضلات واژن و رکتوم را بررسی می کند. گزینه دیگر شامل قرار دادن تعدادی الکترود بر روی پرینه، یا ناحیه بین مقعد یا واژن است.
در صورت جدی بودن مشکل و یا اختلال شدید عضلات کف لگن پزشک آزمایشات تخصصی تری مانند سونوگرافی داخل مقعدی را برای شما تجویز می کند. سونوگرافی رکتال یا مقعدی یکی از مهمترین روش های تشخیص ناهنجاری های مقعد و روده بزرگ است.
درمان اختلال عملکرد کف لگن
درمان اختلالات کف لگن با شدت و علت اختلال، ارتباط کاملا مستقیمی دارد. هدف از درمان اختلال عملکرد کف لگن، شل کردن ماهیچه های کف لگن است تا حرکات روده راحت تر شود و کنترل بیشتری ایجاد شود. خوشبختانه اختلالات کف لگن در اغلب موارد با درمان های غیر تهاجمی مانند فیزیوتراپی برطرف می شوند.
علاوه بر فیزیوتراپی یکی از درمان های رایج برای این بیماری بیوفیدبک است. بیوفیدبک فقط توسط فیزوتراپیست های متخصص و تجربه انجام می شود. تکنیک بیوفیدبک به درمانگر اجازه می‌دهد تا از طریق حسگرهای ویژه، نحوه شل شدن یا انقباض عضلات لگن شما را کنترل کند. پس از مشاهده فعالیت عضلانی، درمانگر به شما توضیح می دهد که چگونه هماهنگی عضلات خود را بهبود ببخشید. هدف از درمان بیوفیدبک شل سازی عضلات کف لگن است. در بیوفیدبک از روش هایی مانند تحریکات الکتریکی و درمان های دستی تخصصی استفاده می شود. اثرات مفید بیوفیدبک معمولا تا دو سال پس از درمان باقی می ماند.
سایر گزینه های درمانی عبارتند از:
مصرف دارو. پزشک ممکن است یک شل کننده عضلانی برای کمک به علائم اختلال عملکرد کف لگن تجویز کند. شل کننده ها می توانند از انقباض عضلات شما پیشگیری کنند.
مراقبت از خود. برای کاهش فشار بر روی عضلات کف لگن، هنگام استفاده از حمام از فشار دادن یا زور زدن خودداری کنید. تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند یوگا و انجام تمرینات کششی نیز می‌توانند به شل شدن عضلات کف لگن کمک کنند. حمام آب گرم یکی دیگر از تکنیک های مفید است. آب گرم گردش خون را بهبود می بخشد و عضلات را آرام می کند.
عمل جراحي. اگر اختلال عملکرد کف لگن نتیجه پرولاپس رکتوم باشد، جراحی باعث شل شدن اندام های آسیب دیده لگن و شل شدن آنها می شود. پرولاپس رکتوم وضعیتی است که باعث می شود بافت رکتوم به داخل دهانه مقعد بیفتد.
شایع ترین علائم ضعف عضلات کف لگن
ضعف عضلات کف لگن باعث بروز مشکلات زیادی در سلامت ما می شود. ممکن است شما با برخی از علائم ضعف کف لگن آشنا باشید. آشنایی با علائم ضعف عضلات کف لگن به شما کمک می کند تا زودتر بتوانید به درمان مشکل بپردازید. مهمترین علائم ضعف عضلات کف لگن عبارتند از:
نشت ادرار
نشت ادرار یکی از مهمترین علائم ضعف کف لگن است. همچنین نشت ادرار به خصوص در هنگام خنده، سرفه، بلند کردن اشیاء سنگین و یا تغییر وضعیت ناگهانی بدن رخ می دهد. بی اختیاری، یا از دست دادن کنترل مثانه، به دلیل عدم حمایت لگنی از مجرای ادرار است.
در صورت ابتلا به نشت ادرار، شما نیاز مبرم و اضطراری برای تخلیه ادرار در خود احساس می کنید. برخی از خانم ها به اشتباه فکر می کنند که نشت ادرار بعد از زایمان طبیعی است. برخی دیگر از خانم ها نیز تصور می کنند که نشت ادرار پس از زایمان قابل درمان نیست و مشکلی است که باید با آن زندگی کنید. در حالیکه نشت ادرار نشانه ضعف کف لگن است و درمان به موقع می تواند به رفع این مشکل کمک کند.
بی اختیاری مدفوع
وقتی عضلات کف لگن ضعیف می‌شوند، ممکن است بی اختیاری مدفوع را نیز تجربه کنید. بی اختیاری مدفوع به زمانی اطلاق می شود که مدفوع به طور غیرارادی از بدن خارج شود. اگرچه این وضعیت نسبت به بی اختیاری ادرار چندان شایع نیست، اما مشکلی شرم آور است که بسیاری از مادران جوان با آن دست و پنجه نرم می کنند. اگر در حین زایمان طبیعی دچار پارگی درجه چهارم شوید، احتمال اینکه به بی اختیاری مدفوع مبتلا شوید، بیشتر می شود.
افتادگی اندام های لگنی
ضعیف شدن عضلات کف لگن می تواند باعث افتادگی یک یا چند اندام لگنی شما شود. به عنوان مثال زنان ممکن است افتادگی رحم، مثانه و رکتوم را تجربه کنند. علائم از خفیف تا شدید متغیر است. پرولاپس اندام های لگن زمانی رخ می دهد که یک یا چند اندام لگن به داخل واژن بیفتد. افتادگی لگن باعث می‌شود زن در واژن خود احساس برآمدگی کند.
گاهی اوقات فشار یا برآمدگی واژن با بلند کردن اجسام و یا انجام فعالیت های سنگین شدیدتر می شود. در واقع، بسیاری از زنان در مورد علائم افتادگی لگن توضیح می دهند که فشار وارد شده به واژن بسیار شبیه نشستن روی توپ گلف است.
رابطه جنسی دردناک
درد در هنگام رابطه جنسی یکی دیگر از علائم ضعف عضلات کف لگن است. درد ممکن است خفیف یا شدید باشد. همچنین این درد می تواند توانایی شما را برای لذت بردن یا حتی مشارکت در رابطه جنسی کاهش دهد.
زنانی که در حین رابطه جنسی درد را تجربه می کنند در اغلب موارد این درد را به علت های دیگری مانند ابتلا به یک بیماری مقاربتی (STD) نسبت می دهند. در حالیکه رابطه جنسی دردناک اغلب به تغییراتی در عضلات لگن مربوط می شود.
از سویی دیگر عضلات کف لگن در هنگام رسیدن زنان به ارگاسم به طور منظم و ریتمیک منقبض می شوند. بنابراین ضعف این عضلات باعث می شود که زنان نتوانند ارگاسم یا اوج لذت جنسی را به راحتی تجربه کنند.
نفخ واژن
به خروج باد از واژن نفخ واژن گفته می شود. نفخ واژن درست مانند خارج شدن باد از روده است اما با این تفاوت که نفخ واژن هیچ بویی ندارد. نفخ واژن یکی از علائم کمتر شناخته شده ای است که معمولا در اثر ضعیف بودن کف لگن در زنان رخ می دهد.
اگر در حین تمرینات یوگا یا انجام حرکات کششی دچار نفخ واژن می‌شوید، می‌تواند نشانه‌ای از ضعیف بودن ماهیچه‌های کف لگن باشد. زیرا ضعف عضلات کف لگن باعث می شود که هوای بیشتری در داخل واژن گیر کند.
نیاز مکرر به ادرار کردن
وقتی عضلات کف لگن ضعیف می شوند، مدام باید ادرار کنید. نیاز مکرر به ادرار کردن لزوما با علائم دیگری مانند نشت ادرار همراه نیست. برخی از زنان فکر می کنند که دچار عفونت دستگاه ادراری (UTI) هستند. اما آزمایش ادرار هیچ نشانه ای از عفونت را نشان نمی دهد. در واقع این زنان علائم ضعف عضلات کف لگن را تجربه می کنند.
خشکی واژن
خشکی واژن اغلب نشانه ضعف عضلات کف لگن است. ضعیف بودن عضلات کف لگن، همراه با حالت هیپواستروژنیک یا کاهش سطح استروژن، می‌تواند باعث خشکی واژن شود.
عفونت های مکرر دستگاه ادراری (UTIs)
ضعیف بودن عضلات کف لگن می تواند با UTI اشتباه گرفته شود. اما گاهی اوقات ضعیف بودن کف لگن نیز می تواند احتمال ابتلا به UTI را افزایش دهد. علائم عفونت دستگاه ادراری شامل نیاز مکرر به ادرار کردن، احساس سوزش هنگام ادرار کردن و مشاهده خون در ادرار است.
در علائم ضعیف بودن عضلات کف لگن چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگرچه ضعیف شدن عضلات کف لگن پس از زایمان شایع است، اما این مشکل لاینحلی نیست که شما بخواهید با آن زندگی کنید. بسیاری از زنان در چند هفته اول پس از زایمان شاهد بهبود علائم خواهند بود، زیرا ماهیچه ها مدتی پس از زایمان به طور طبیعی تقویت می شوند. اما با این حال ضعف عضلات کف لگن در برخی موارد ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
اگر 12 هفته پس از زایمان هنوز علائمی مانند نشت ادرار یا درد هنگام مقاربت را تجربه می کنید، باید با پزشک خود تماس بگیرید. پزشک پس از انجام معاینات لازم در مورد روش های مختلف درمان و یا لزوم مداخلات پزشکی به شما توضیح خواهد داد.
مداخلات پزشکی برای تقویت عضلات کف لگن شامل دستگاه‌هایی است که پزشک برای کنترل پرولاپس و مشکلات بی‌اختیاری ادرار از آنها استفاده می کند. این دستگاه‌های مصنوعی برای حمایت از اندام‌های لگنی وارد واژن می‌شوند. همچنین ممکن است استفاده از استروژن واژینال برای بهبود سلامت واژن یا مجرای ادرار توصیه شود. در برخی مواقع نیز ممکن است عمل جراحی ضرورت پیدا کند.
به طور کلی مقابله با ضعف عضلات کف لگن و همه علائم ناراحت کننده و گاهی شرم آور آن می تواند برای زنان چالش برانگیز باشد.
اگر علائم ضعف کف لگن را تجربه می کنید، باید بدانید که شما تنها نیستید. بسیاری از زنان پس از بارداری و زایمان این مشکل را تجربه می کنند. پزشکان متخصص زنان معمولا با مشکلات کف لگن بسیار آشنا هستند، بنابراین ابتلا شما به ضعف عضلات کف لگن باعث شگفت زدگی و تعجب این پزشکان نمی شود. حتما در مورد علائم خود با پزشک صحبت کنید. مراجعه سریع تر به پزشک باعث پیشگیری از ابتلا به مشکلات بعدی می شود.
سخن آخر در مورد ضعف عضلات کف لگن
اگر نشانه‌هایی از ضعف عضلات کف لگن دارید، خوشبختانه گزینه‌های درمانی نسبتا زیادی برای شما وجود دارد. اکثر متخصصان توصیه می کنند که برای تقویت عضلات کف لگن به یک فیزیوتراپیست کف لگن مراجعه کنید. فیزیوتراپ تمریناتی را به شما آموزش می دهد. با انجام منظم این تمرینات می توانید عضلات کف لگن خود را کاملا تقویت کنید.
ورزش‌ها ممکن است شامل تنفس عمیق، تقویت عضلات شکمی، اصلاح وضعیت بدنی و استفاده از تجهیزاتی مانند کتل بلز، وزنه یا توپ‌های بوسو باشد. فیزیوتراپیست همچنین تمریناتی را به شما می دهد که می توانید در خانه انجام دهید.
آخرین دیدگاه‌ها