سمعک گوش یک وسیله الکترونیکی کوچک است که در داخل یا روی گوش قرار می گیرد. وظیفه این وسیله کوچک بلند تر کردن صدا است تا شخص کم شنوا قادر به شنیدن، برقرار کردن ارتباط و انجام وظایف روزانه اش باشد. سمعک می تواند تا حد قابل توجهی به شنیدن فرد در محیط های آرام یا شلوغ کمک کند. با این حال از هر 5 نفر نیازمند به سمعک تنها یک نفر از سمعک برای برطرف کردن مشکل شنوایی اش بهره می برد.
این وسیله دارای سه بخش اصلی است: میکروفن، آمپلی فایر و بلندگو.
عملکرد این دستگاه به گونه ای است که صدا را از طریق میکروفن دریافت کرده و موج های صوتی را تبدیل به سیگنال های الکتریکی نموده و برای آمپلی فایر ارسال می کند. آمپلی فایر نیز وظیفه قدرت بخشیدن به سیگنال ها را اجرا نموده و بدون کوچک ترین دستکاری یا تغییری آن را به سمت گوش شنونده می فرستد.
موارد استفاده از سمعک
وظیفه و کاربرد اصلی این وسیله الکترونیکی کوچک بهبود بخشیدن به قدرت شنیداری فرد کم شنوایی است که در نتیجه آسیب یا به صورت مادرزادی سلول های مویی داخل گوش داخلی اش آسیب دیده است. با استفاده از سمعک فرد قادر خواهد بود تا کارهای روزانه اش را خودش انجام داده و نقش اجتماعی اش داخل جامعه و خانواده کم رنگ نشود. در صورتی که مشکل کم شنوایی به خاطر از دست رفتن سلول های حسی باشد به آن کم شنوایی حسی- عصبی می گویند. کم شنوایی حسی- عصبی ممکن است در نتیجه بیماری، بالا رفتن سن، حادثه یا داروهای خاص اتفاق افتاده باشد.
سمعک باعث افزایش قدرت ارتعاشات صداهایی که وارد گوش می شود. در نتیجه سلول های مویی آسان تر این ارتعاشات بزرگ را دریافت نموده و پس از تبدیل آن ها به سیگنال های عصبی به سمت مغز فرد ارسال می کنند. هرچقدر میزان آسیب دیدگی به سلول های مویی داخل گوش فرد شدید تر باشد قدرت شنوایی فرد آسیب بیشتری دیده و در نتیجه برای تغییر در قدرت شنوایی نیاز به سمعک های قوی تری خواهد بود. با این حال سمعک ها نیز محدودیت داشته و تا میزان خاصی قابلیت تقویت دارند. تقویت سمعک های بیشتر از میزان مشخصی غیر ممکن است. از طرف دیگر اگر میزان آسیب دیدگی بسیار شدید باشد ، حتی ارتعاشات بسیار بزرگ هم نمی تواند توسط گوش فرد دریافت و تبدیل به سیگنال های عصبی شود. در چنین شرایطی حتی از دست سمعک هم کاری ساخته نیست.
زمان نیاز به سمعک
اگر احساس می کنید قدرت شنوایی تان کم شده و دیگر مثل قبل خوب نمی شنوید. بهتر است در مورد استفاده از سمعک با پزشک مشورت کنید. احتمالاً پزشک نیز پس از معاینه در صورت وجود مشکل یا برای تشخیص دقیق تر شما را به یک پزشک گوش، حلق و بینی یا شنوایی سنجی ارجاع دهد.متخصص گوش، حلق و بینی پزشکی است که در تشخیص اختلالات گلو، بینی و گوش تخصص داشته و می تواند شدت و علت کم شنوایی تان را به دقت مورد بررسی و درمان قرار دهد. پزشک شنوایی سنج نیز یک فرد متخصص است که میزان از دست رفتن شنوایی تان را مورد ارزیابی قرار داده و نوع و درجه کم شنوایی را به دقت اندازه گیری می کند.
انواع سمعک
شنوایی سنج با توجه به شدت و میزان کم شنوایی گوش تان بهترین نوع سمعک را برایتان تجویز خواهد کرد. سمعکی که کاملاً با نیازهای شما هم خوانی داشته و مناسب فرم گوش شما باشد.
مدل های مختلف سمعک شامل موارد زیر می شود:
سمعک پشت گوشی (BTE)
این مدل از سمعک دارای قالب گوش است، گیره سمعک نیز در پشت گوش نشسته و به قالب گوش متصل است.
صدای این مدل از دستگاه هم به صورت الکتریکی و هم آکوستیکی وارد گوش می شود.
معمولاً عمر دستگاه سمعک پشت گوشی بسیار طولانی تر از انواع دیگر است. زیرا اجزای الکتریکی آن در بیرون از گوش قرار گرفته و در نتیجه در معرض جرم گوش و رطوبت کمتری است در نتیجه دیرتر از دیگر مدل ها خراب و فرسوده خواهد شد. این مدل از دستگاه بیشتر برای کودکان که نیاز به سمعک راحت تر و محکم تری دارند تجویز می شود.
قسمت های الکترونیکی این دستگاه در پشت گوش بوده و صداها از سمعک به سمت قالب گوش رفته و سپس به داخل گوش هدایت می شود. این مدل برای افراد در هر سن و سالی کاربرد داشته و برای کم شنوایی متوسط تا عمیق مناسب است. به تازگی نوع جدیدی از سمعک BTE نیز روانه بازار شده است که علاوه بر کوچک بودن و استفاده آسان به خوبی پشت گوش قلاب شده و تنها از طریق لوله نازکی که داخل حفره گوش قرار گرفته این مجرا را باز نگه می دارد. به همین علت این مدل جدید برای افرادی که سابقه تجمع جرم گوش داشته اند مناسب است. آسیب پذیری کمتری نسبت به جرم دارد.
سمعک درون مجرا گوش (ITC)
این مدل از سمعک بخش بیرونی حفره را پر کرده و از بیرون گوش قابل رؤیت است. قسمتی که در داخل گوش قرار می گیرد از جنس سیلیکون بوده و بلندگو داخل گوش قرار می گیرد. این نوع از سمعک کیفیت صدای بهتری داشته و به راحتی با مدل گوش همه افراد تناسب دارد. اما استفاده از این مدل برای کودک و نوجوانان مناسب نیست، زیرا با رشد اندازه گوش کودک نیاز به تعویض سمعک خواهد بود.
سمعک داخل کانال نامرئی (CIC)
این مدل از سمعک بسیار کوچک بوده و دقت بالایی دارد. اما برای افرادی که کم شنوایی شان بسیار شدید است پیشنهاد نمی شود. زیرا بیش از حد کوچک بودن این مدل قدرت و درجه صدای آن را نسبت به مدل های دیگر محدود می کند. این نوع سمعک کاملاً در اندازه و سایز حفره گوش شخص ساخته شده و می توان گفت تا حد زیادی نامرئی است.
کارکرد سمعک
سمعک ها با توجه به قطعات الکترونیکی ای که داخل آنها به کار رفته متفاوت است.
به طور کلی دو نوع سمعک داریم، سمعک دیجیتال و آنالوگ.
سمعک آنالوگ
به آمپلی فای کردن موج های صوتی کمک کرده و آن ها را تبدیل به سیگنال های الکترونیکی می کند.
سمعک های آنالوگ یا قابل تنظیم به نحوی طراحی شده است که می توان مطابق با نیاز هر کاربر تغییر داده و شخصی سازی کرد. برنامه ریزی آن توسط تولید کننده و با توجه به اطلاعات و ویژگی های شنوایی سنج در اختیارش قرار داده، انجام می پذیرد.
معمولاً سمعک های آنالوگ برنامه پذیر قابلیت تنظیم داشته و برای شرایط و برنامه های مختلفی طراحی شده است. متخصص شنوایی سنجی می تواند سمعک را با کمک گرفتن از کامپیوتر تنظیم کرده و شما نیز می توانید سمعک را برای محیط های مختلفی مثل مکان های کوچک، اتاق ساکت، شلوغ، رستوران، فضای باز، تئاتر یا حتی استادیوم تنظیم کنید. این مدل از سمعک معمولاً قیمت مناسب تری نسبت به سمعک های دیجیتالی و پیشرفته دارد.
سمعک دیجیتالی
امواج صوتی را تبدیل به کدهای ریاضیاتی کرده و همانند کدهای 0 و 1 کامپیوتر نموده و سپس تقویت می کند. این کدها می توانند اطلاعاتی در مورد پیچ صدا یا بلندی آن را داخل خودشان ذخیره کنند. این قابلیت به سمعک های دیجیتالی این امکان را می دهد تا نسبت به دیگر سمعک ها برای فرکانس های بسیار بالاتری قابل استفاده باشد. مدار دیجیتالی موجود داخل این سمعک ها به متخصص شنوایی سنج این امکان را می دهد تا به راحتی سمعک را با توجه به محیط های مختلف مورد نیاز فرد کم شنوا تنظیم کند. همچنین این نوع از سمعک به نحوی برنامه ریزی شده است که می توانید روی صداهایی که از یک سمت خاص به ارتعاش در می آیند تمرکز کنید. مدار دیجیتالی را می توان برای همه انواع سمعک ها به کار برد.
سمعک مناسب
تشخیص بهترین مدل سمعک برای هر شخص باید بر اساس میزان شدت و نوع کم شنوایی او باشد.
اگر هر دو گوش شما کم شنوا شده است، بدون شک سمعک های دو گوشی برایتان تجویز می شود. زیرا صدایی که از هر دو گوش توسط مغز دریافت شود، طبیعی تر بوده و وضوح بیشتری خواهد داشت. با استفاده از سمعک در دو گوش حتی می توانید محل انتشار صدا را تشخیص داده و حرف اطرافیان را بهتر متوجه شوید. شما و متخصص شنوایی سنج باید بر اساس سبک زندگی و نیازهایتان بهترین مدل سمعک را انتخاب کنید. البته ناگفته نماند که قیمت سمعک ها نیز متفاوت است. باید در انتخاب تان به قیمت ها نیز توجه داشته باشید.
بدون شک امکانات و فرم خاص آن می تواند قیمت آن را تا حد زیادی بالاتر ببرد. البته تنها با توجه به فاکتور قیمت نیز نمی توان سمعک خریداری کرد. دلیلی وجود ندارد که چون سمعکی گران قیمت باشد، تصور کنید که امکانات بسیار بیشتری داشته و برایتان مناسب تر خواهد بود. بهتر است در هنگام خرید علاوه بر کیفیت محصول به گارانتی و خدمات پس از فروش و نمایندگی و تعمیرات آن نیز توجه داشته باشید.
قبل از اقدام برای خرید هرگونه سمعکی حتماً این سؤالات را از متخصص شنوایی سنج بپرسید:
- چه ویژگی هایی می تواند برای من کاربرد داشته باشد؟
- قیمت کل سمعک چقدر تمام می شود؟
- آیا خرید سمعک های جدید و به روزتر ارزش هزینه ای که می پردازم را دارد؟
- آیا امکان استفاده آزمایشی از آن وجود دارد؟
- بعضی از شرکت ها مدت زمان 30 تا 60 روز را برای استفاده آزمایشی در نظر گرفته و در صورت عدم رضایت وجه را باز می گردانند.
- گارانتی محصول چه مدت است؟ آیا امکان تمدید دارد؟
- آیا گارانتی شامل هزینه های نگه داری و تعمیرات سمعک نیز می شود؟
- آیا متخصص شنوایی سنجی تنظیمات، خدمات و تعمیرات جزئی را بر عهده می گیرد؟
- آیا برای انجام تعمیرات وام به سمعک تعلق می گیرد؟
- آیا متخصص شنوایی سنجی نحوه و دستورالعمل استفاده از محصول را ارائه می دهد؟
نحوه مراقبت از سمعک
نگهداری و رسیدگی مناسب به سمعک عمر دستگاه را افزایش خواهد داد.
به همین خاطر بهتر است کارهای زیر را انجام دهید:
- از گرما و رطوبت دور نگه دارید.
- طبق دستورالعمل دفترچه راهنما تمیز کنید.
- جرم گوش و خشکی گوش می تواند به آن آسیب برساند.
- زمانی که سمعک به گوشتان است از اسپری مو یا محصولات مراقبت از مو استفاده نکنید.
- زمانی که نیازی به استفاده از آن را ندارید، خاموش کنید.
- باتری های تمام شده را از داخل آن خارج کنید.
- باتری ها و تجهیزات این وسیله را از دسترس کودکان و حیوانات دور نگه دارید.
آخرین دیدگاه‌ها